Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII

Đầu thế kỉ XVIII, chế độ phong kiến chuyên chế ngày càng cản trở sự phát triển của mầm mống tư bản chủ nghĩa ở Pháp, đó là: chế độ thuế khóa nặng nề, không có đơn vị đo lường và tiền tệ thống nhất, sức mua của dân nghèo rất hạn chế.

Ngày 14/7/1789, quần chúng nhân dân được vũ trang kéo đến tấn công chiếm pháo đài – nhà từ Ba-xti. Sự kiện này đã đánh dấu sự bùng nổ của cách mạng tư sản Pháp.

Cuối tháng 8/1789, Quốc hội Lập hiến thông qua Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền, nêu khẩu hiệu nổi tiếng "Tự do – Bình đẳng – Bác ái".

Trước cách mạng, nông dân chiếm tới 90\% dân số nước Pháp (khoảng 24 triệu người), là giai cấp nghèo khổ nhất vì không có ruộng đất, bị nhiều tầng lớp áp bước, bóc lột.

Đến nửa đầu thế kỉ XVIII, về nông nghiệp, công cụ và phương thức canh tác của nước Pháp vẫn thô sơ, lạc hậu, chủ yếu dùng cày, quốc nên năng suất thấp. Ruộng đất bị bỏ hoang nhiều. Nạn mất mùa, đói kém thường xuyên xảy ra.

Cách mạng thắng lợi ở Pari và trên cả nước đã đưa phái Lập hiến của tầng lớp đại tư sản lên cầm quyền nhưng Lu-I XVI vẫn được giữ ngôi vua mặc dù không có quyền hành gì.

Đầu thế kỉ XVIII, một trào lưu đấu tranh trên mặt trận tư tưởng của giai cấp tư sản nhằm chống lại chế độ phong kiến ở Pháp xuất hiện, đó là trào lưu triết học Ánh sáng, với ba đại diện tiêu biểu là Mông-te-xki-ơ, Vôn-te và Rút-xô.

Điểm nổi bật của nền kinh tế Pháp trước cách mạng là nông nghiệp lạc hậu, công thương nghiệp tương đối phát triển.

Đến đầu thế kỉ XVIII, phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa đã xâm nhập vào các ngành công nghiệp và thương nghiệp nước Pháp với những biểu hiện sau:
- Về công nghiệp: Máy móc được sử dung ngày càng nhiều trong sản xuất. Nhiều trung tâm dệt, luyện kim ra đời.
- Về thương nghiệp: Các hải cảng lớn như Mác-xây, Boóc-đô,…tấp nập tàu buôn ra vào, chở hàng xuất khẩu (rượu vang, vải vóc, quần áo, đồ thủy tinh,…) đến nhiều nước và nhập máy móc, đường, cà phê từ Anh, châu Mĩ.

Chính sách chia ruộng đất của quý tộc cho nông dân của phái Gia-cô-banh mang lại quyền lợi thiết thực nhất cho giai cấp nông dân vì ruộng đất chính là tài sản lớn nhất của người nông dân.

Xử tử vua Lu-I XVI vì tội phản quốc là biện pháp mà phái Gi-rông-đanh thực hiện trong thời kì cầm quyền. Các biện pháp còn lại đều của phái Gia-cô-banh.

Sau cuộc khởi nghĩa của nhân dân lật đổ phái Lập hiến (1792), chính quyền lại chuyển sang tay tư sản công thương nghiệp, được gọi là phái Gi-rông-đanh.

Trước cách mạng tư sản, đẳng cấp Quý tộc Pháp là thành phần nắm giữ những chức vụ cao trong bộ máy hành chính, quân đội. Tăng lữ và Quý tộc là những đẳng cấp được hưởng mọi quyền lợi kinh tế, nhưng không phải đóng thuế cho nhà vua.

Đẳng cấp thứ ba trong xã hội Pháp trước cách mạng tư sản bao gồm nhiều giai cấp và tầng lớp: tư sản, nông dân, bình dân thành thị.

Mùa xuân năm 1793, quân Anh cùng quân các nước phong kiến châu Âu tấn công nước Pháp cách mạng. Trong nước, bọn phản dồng lại nổi loạn ở vùng Văng – đê và cả miền Tây Bắc. Nạn đầu cơ tích trữ hoành hành. Giá cả tăng vọt. Đời sống nhân dân rất khốn khổ. Trong khi đó, phái Gi-rông-đanh không lo tổ chức chống ngoại xâm, nội phản và ổn định cuộc sống của nhân dân mà chỉ lo củng cố quyền lực.

Sau khi cách mạng giành thắng lợi ở Pari, phái Lập hiến của tầng lớp đại tư sản lên cầm quyền và vẫn giữ nguyên ngôi vua của Lu-I XVI.

Ngày 5/5/1789, vua Pháp triệu tập Hội nghị ba đẳng cấp nhằm mục đích tăng thuế nhưng bị Đẳng cấp thứ ba kịch liệt phản đối. Vấn đề tăng thuế chính là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến sự bùng nổ của cách mạng tư sản Pháp.

Cách mạng tư sản Pháp đạt đến đỉnh cao dưới thời cầm quyền của phái Gia-cô-banh.

Đầu thế kỉ XVIII, một trào lưu đấu tranh trên mặt trận tư tưởng của giai cấp tư sản nhằm chống lại chế độ phong kiến ở Pháp xuất hiện, đó là trào lưu triết học Ánh sáng, với ba đại diện tiêu biểu là Mông-te-xki-ơ, Vôn-te và Rút-xô.

Trước cách mạng, Pháp là một nước quân chủ chuyên chế. Nhà vua nắm mọi quyền hành.

Tháng 9/1791, Hiếp pháp mới của Pháp được thông qua, xác lập chế độ quân chủ lập hiến: nhà vua không nắm thực quyền, mọi quyền lực thuộc về Quốc hội.

Nửa đầu thế kỉ XVIII, mọi quyền lợi đều nằm trong tay Tăng lữ và Quý tộc, trong khi Đẳng cấp thứ ba (bao gồm tư sản, nông dân, bình dân thành thị) phải nộp thuế mà không có bất cứ quyền lợi nào. Vì vậy, mâu thuẫn cơ bản nhất trong xã hội Pháp chính là mâu thuẫn giữa Đẳng cấp thứ ba với Tăng lữ, Quý tộc.

Trước cách mạng, xã hội phong kiến Pháp phân thành ba đẳng cấp: Tăng lữ, Quý tộc và Đẳng cấp thứ ba.