Vấn đề khai thác thế mạnh ở Tây Nguyên
Lý thuyết về Vấn đề khai thác thế mạnh ở Tây Nguyên
Bài 37: VẤN ĐỀ KHAI THÁC THẾ MẠNH Ở TÂY NGUYÊN
1. Khái quát chung
- Gồm 5 tỉnh: Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng.
- Diện tích 54,7 nghìn km2 (16,5%), dân số 5,9 triệu người (6,1% - 2019).
- Là vùng duy nhất không giáp biển, giáp Duyên hải Nam Trung Bộ, Đông Nam Bộ, giáp hạ Lào và Đông Bắc Campuchia.
2. Phát triển công nghiệp lâu năm
a) Điều kiện phát triển
- Đất badan (khoảng 1,4 triệu ha) có tầng phong phú hoá sâu, giàu chất dinh dưỡng, phân bố tập trung với những mặt bằng rộng lớn thuận lợi cho việc thành lập các nông trường và vùng chuyên canh quy mô lớn.
- Khí hậu có tính chất cận xích đạo với một mùa mưa và một mùa khô kéo dài (có khi 4-5 tháng). Khí hậu phân hóa theo độ cao nên phát triển cây có nguồn gốc cận và ôn đới (chè).
b) Tình hình phát triển
- Cà phê: cây công nghiệp quan trọng số một của Tây Nguyên. Diện tích hơn 568,8 nghìn ha, chiếm 4/5 diện tích cà phê cả nước. Đắk Lắk là tỉnh có diện tích cà phê lớn nhất.
- Chè: được trồng chủ yếu trên các cao nguyên ở Lâm Đồng và một phần ở Gia Lai. Lâm Đồng hiện nay là tỉnh có diện tích trồng chè lớn nhất cả nước.
- Cao su: Tây Nguyên là vùng trồng cao su lớn thứ hai, sau Đông Nam Bộ. Cao su được trồng chủ yếu ở tỉnh Gia Lai và tỉnh Đắk Lắk.
- Dâu tằm: là vùng trồng dâu tằm lớn nhất nước ta (cao nguyên Di Linh).
- Các cây công nghiệp khác: bông, hồ tiêu, điều khá phát triển.
=> Việc phát triển các vùng chuyên canh cây công nghiệp lâu năm đã thu hút nguồn lao động từ các vùng khác.
c) Giải pháp
- Ngăn chặn việc phá rừng, khai thác đi đôi với bảo vệ và trồng rừng mới.
- Tăng cường công tác thủy lợi (công trình thủy lợi kết hợp thủy điện).
- Nâng cấp, mở rộng mạng lưới giao thông vận tải (Bắc - Nam, Đông - Tây).
- Hoàn thiện quy hoạch các vùng chuyên canh cây công nghiệp.
- Bổ sung nguồn lao động có chuyên môn, kĩ thuật.
- Đa dạng hoá cơ cấu cây công nghiệp và thu hút vốn đầu tư.
- Đẩy mạnh khâu chế biến các sản phẩm công nghiệp và xuất khẩu.
3. Khai thác và chế biến lâm sản
a) Vai trò
- Tây Nguyên là “kho vàng xanh”, rừng che phủ 60% diện tích lãnh thổ với 35% diện tích đất có rừng và 52% sản lượng gỗ có thể khai thác của cả nước.
- Trong rừng có nhiều gỗ quý: cẩm lai, gụ mật, nghiến, trắc,…
- Là môi trường sống của nhiều chim, thú quý: voi, bò tót, gấu,...
- Cân bằng sinh thái, giữ mực nước ngầm, chống xói mòn, rửa trôi,…
b) Hiện trạng
- Tài nguyên rừng bị suy giảm.
- Nguyên nhân: khai thác bừa bãi, cháy rừng,…
- Hậu quả: mất lớp phủ thực vật, trữ lượng gỗ ít, nước ngầm hạ thấp, đe dọa môi trường sống của các loài động vật,…
c) Phương hướng
- Ngăn chặn nạn phá rừng.
- Khai thác rừng hợp lí đi đôi với khoanh nuôi, trồng rừng mới.
- Công tác giao đất giao rừng cần được đẩy mạnh.
- Đẩy mạnh việc chế biến gỗ tại địa phương, hạn chế xuất khẩu gỗ tròn.
4. Khai thác thủy năng kết hợp thuỷ lợi
- Tài nguyên nước của các hệ thống sông Xê Xan, Xrê Pôk, Đồng Nai,... đang đựơc sử dụng ngày càng có hiệu quả hơn.
+ Hệ thống thủy điện trên sông Xê Xan: Yaly (720MW), Xê Xan 3, Xê Xan 3A, Xê Xan 4 và Plây krông.
+ Sông Xrê Pôk, 6 bậc thang thủy điện với tổng công suất lắp máy trên 600 MW, thuỷ điện Buôn Kuôp (280MW); thủy điện Buôn Tua Srah (85MW),…
+ Trên hệ thống sông Đồng Nai: Đa Nhim (160MW), Đại Ninh (300MW), Đồng Nai 3 (180MW),…
- Ý nghĩa
+ Các công trình thuỷ điện tạo điều kiện cho các ngành công nghiệp của vùng phát triển, trong đó có khai thác và chế biến bột nhôm từ nguồn Bôxit.
+ Các hồ thuỷ điện đem lại nguồn nước tưới quan trọng trong mùa khô và có thể khai thác cho mục đích du lịch, nuôi trồng thuỷ sản.
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Vùng duy nhất ở nước ta không giáp biển là
- A
- B
- C
- D
Theo SGK Địa lí 12 trang 167: Vùng Tây Nguyên là vùng duy nhất ở nước ta không giáp biển. Khối các cao nguyên xếp tầng đồ sộ này nằm sát Duyên hải Nam Trung Bộ, liền kề với Đông Nam Bộ, lại giáp với miền Hạ Lào và Đông Bắc Campuchia.
Câu 2: Tây Nguyên là địa bàn phân bố chính của các dân tộc nào dưới đây?
- A
- B
- C
- D
Tây Nguyên là địa bàn phân bố chính của các dân tộc Bana, Êđê, Giarai, Xu-đăng, Cơ-ho,…
Câu 3: Tỉnh nào sau đây không thuộc vùng Tây Nguyên?
- A
- B
- C
- D
Đồng Nai thuộc vùng Đông Nam Bộ.
Câu 4: Vùng nào dưới đây ở nước ta không giáp biển?
- A
- B
- C
- D
Tây Nguyên là vùng duy nhất ở nước ta không giáp biển.
Câu 5: Cây chè được trồng nhiều nhất ở các tỉnh nào của Tây Nguyên?
- A
- B
- C
- D
Cây chè được trồng nhiều nhất ở các cao nguyên Lâm Đồng, Gia Lai.
Câu 6: Tỉnh/thành phố nào được mệnh danh "thủ phủ cà phê" của Việt Nam?
- A
- B
- C
- D
Được mệnh danh "thủ phủ cà phê" Việt Nam, Đắk Lắk hiện có hơn 200.000 ha diện tích trồng cà phê, cho sản lượng khoảng 450.000 tấn mỗi năm, dẫn đầu cả nước. Với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng thích hợp, cà phê chiếm thế độc tôn trong cơ cấu cây trồng Đắk Lắk, trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực của tỉnh này ở hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.
Câu 7: Ở Tây Nguyên cây cà phê chè được trồng nhiều ở các tỉnh nào sau đây?
- A
- B
- C
- D
Lâm Đồng là tỉnh ở Tây Nguyên có diện tích cây chè lớn nhất nước ta. Nguyên nhân chủ yếu do địa hình cao, mát mẻ thích hợp với điều kiện sinh thái của cây chè.
Câu 8: Thuận lợi của đất đỏ badan ở Tây Nguyên đối với việc hình thành các vùng chuyên canh cây công nghiệp lâu năm là
- A
- B
- C
- D
Thuận lợi của đất đỏ badan ở Tây Nguyên đối với việc hình thành các vùng chuyên canh cây công nghiệp lâu năm là tầng phong hoá sâu, giàu dinh dưỡng, phân bố tập trung với mặt bằng rộng rất thích hợp cho sự phát triển, sinh trưởng của các cây trồng lâu năm như cà phê, cao su, chè,… và thành lập các vùng chuyên canh quy mô lớn.
Câu 9: Về mặt địa hình Tây Nguyên là các cao nguyên ba dan xếp tầng. Em hãy cho biết cao nguyên nào sau đây thuộc vùng Tây Nguyên?
- A
- B
- C
- D
Câu 10: Các nhà máy thủy điện sắp xếp theo công suất từ lớn đến bé ở Tây Nguyên lần lượt là
- A
- B
- C
- D
Yaly (720MW), Đồng Nai 4 (340MW), Buôn Kuôp (280MW) và Đa Nhim (160MW). Như vậy, Các nhà máy thủy điện sắp xếp theo công suất từ lớn đến bé ở Tây Nguyên lần lượt là Yaly, Đồng Nai 4, Buôn Kuôp và Đa Nhim.
Câu 11: Để khai thác tối đa nguồn thủy năng, hàng loạt các công trình thủy điện ở Tây Nguyên được xây dựng theo kiểu
- A
- B
- C
- D
Câu 12: Hoạt động kinh tế nào dưới đây, không phải thế mạnh của Tây Nguyên?
- A
- B
- C
- D
Theo SGK Địa lí 12 trang 167: Tây Nguyên là vùng duy nhất ở nước ta không giáp biển. Với đất đai màu mỡ, cộng với sự đa dạng của khí hậu đã đem lại cho Tây Nguyên những lợi thế về nông nghiệp và lầm nghiệp. Các thế mạnh chủ yếu cũng là giải pháp trong phát triển kinh tế Tây Nguyên là: phát triển cây công nghiệp lâu năm, khai thác và chế biến lâm sản, khai thác thủy năng kết hợp thủy lợi. Phát triển dịch vụ hàng hải không phải là thế mạnh của Tây Nguyên vì Tây Nguyên không giáp biển nên không có tiềm năng này.
Câu 13: Các loại cây công nghiệp lâu năm chủ yếu ở Tây Nguyên là
- A
- B
- C
- D
Các loại cây công nghiệp lâu năm chủ yếu ở Tây Nguyên là cà phê, cao su, chè.
Câu 14: Thành phố nổi tiếng về trồng hoa và rau ôn đới ở Tây Nguyên là
- A
- B
- C
- D
Thành phố nổi tiếng về trồng hoa và rau ôn đới ở Tây Nguyên là: Đà Lạt (Lâm Đồng).
Câu 15: Tỉnh nào của Tây Nguyên nằm ở biên giới giữa ba nước: Việt Nam, Lào và Campuchia?
- A
- B
- C
- D
Tỉnh của Tây Nguyên nằm ở biên giới giữa ba nước: Việt Nam, Lào và Campuchia là tỉnh Kon Tum.
Câu 16: Nhà máy thủy điện có công suất lớn nhất Tây Nguyên là
- A
- B
- C
- D
Nhà máy thủy điện có công suất lớn nhất là thủy điện Yaly trên sông Xêxan (720 MW).
Câu 17: Khoáng sản nào có trữ lượng lớn nhất ở Tây Nguyên?
- A
- B
- C
- D
Câu 18: Đông Nam Bộ và Tây Nguyên là hai vùng kinh tế đều có chung thế mạnh
- A
- B
- C
- D
- Tây Nguyên là vùng kinh tế duy nhất của nước ta không giáp biển nên không có khả năng phát triển kinh tế biển nhưng lại có những tiềm năng riêng như: là vùng chuyên canh cây công nghiệp lớn thứ hai cả nước, có điều kiện phát triển năng lượng thủy điện…
- Như vậy, hai vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên là hai vùng chuyên canh cây công nghiệp lớn số một và số hai của nước ta, đều có chung thế mạnh trồng cây công nghiệp nhiệt đới như: cao su, cà phê.
Câu 19: Cây công nghiệp nào dưới đây quan trọng số một ở vùng Tây Nguyên?
- A
- B
- C
- D
Cây công nghiệp quan trọng số một của vùng Tây Nguyên là cà phê, diện tích cà phê của Tây Nguyên hiện nay khoảng 450 nghìn ha và chiếm 4/5 diện tích cà phê cả nước. Tiếp theo là cây cao su, hồ tiêu,…
Câu 20: Cây công nghiệp quan trọng nhất của Tây Nguyên là
- A
- B
- C
- D
Theo SGK Địa lí 12 trang 168: Cà phê là cây công nghiệp quan trọng số một của Tây Nguyên. Diện tích cà phê ở Tây Nguyên năm 2006 khoảng 450 nghìn ha, chiếm 4/5 diện tích cà phê của cả nước.
Câu 21: Vùng có nhiều khả năng phát triển chăn nuôi bò lấy thịt và lấy sữa là:
- A
- B
- C
- D
Câu 22: Để bảo vệ rừng ở Tây Nguyên, biện pháp quan trọng hàng đầu là
- A
- B
- C
- D
Để bảo vệ rừng ở Tây Nguyên, biện pháp quan trọng hàng đầu là giao đất, giao rừng cho người dân.
Xem thêm các bài tiếp theo bên dưới
- Đặc điểm dân số và phân bố dân cư ở nước ta
- Unit 2: Urbanisation - Vocabulary: Đô thị hóa
- Unit 3: The Green Movement - Vocabulary - Thuận lợi và bất lợi của phong cách sống 'xanh'
- Unit 6: Endangered Species - Grammar: Tương lai hoàn thành; so sánh kép
- Unit 10: Lifelong learning - Grammar: Câu điều kiện loại 3; Câu điều kiện hỗn hợp giữa loại 2 và loại 3