BÀI 16: SÓNG. THỦY TRIỀU. DÒNG BIỂN
I. Sóng biển
- Khái niệm: Là hình thức dao động của nước biển theo chiều thẳng đứng.
- Phân loại: Sóng bạc đầu, sóng thần.
- Nguyên nhân: Chủ yếu do gió, gió càng mạnh, sóng càng to. Ngoài ra còn do tác động của động đất, núi lửa phun ngầm, bão,... Còn sóng thần là do động đất, núi lửa phun ngầm dưới đáy biển, bão.
- Tác hại: Sóng thần có sức tàn phá khủng khiếp.
II. Thủy triều
- Khái niệm: Là hiện tượng dao động thường xuyên, có chu kỳ của các khối nước trong các biển và đại dương.
- Đặc điểm:
+ Triều cường khi Mặt Trăng, Trái Đất, Mặt Trời nằm thẳng hàng (lực hút kết hợp).
+ Triều kém khi Mặt Trăng, Trái Đất, Mặt Trời ở vị trí vuông góc (lực hút đối nghịch).
- Nguyên nhân: Chủ yếu do sức hút của Mặt Trăng và Mặt Trời.
III. Dòng biển
- Khái niệm: Là hiện tượng chuyển động của lớp nước biển trên mặt tạo thành các dòng chảy trong các biển và đại dương.
- Phân loại: Các dòng biển nóng và các dòng biển lạnh.
- Đặc điểm:
+ Dòng biển nóng thường phát sinh ở hai bên đường xích đạo chảy theo hướng tây, gặp lục địa chuyển hướng chảy về cực.
+ Dòng biển lạnh thường xuất phát từ vĩ tuyến 30 - 400 gần bờ đông các đại dương chảy về xích đạo.
+ Dòng biển nóng, lạnh hợp lại thành vòng hoàn lưu ở mỗi bán cầu.
+ Ở Bắc Bán Cầu có dòng biển lạnh xuất phát từ cực men theo bờ Tây các đại dương chảy về xích đạo.
+ Các dòng biển nóng, lạnh đối xứng nhau qua bờ đại dương.
+ Vùng có gió mùa, dòng biển đổi chiều theo mùa.
Sóng biển là hình thức dao động của nước biển theo chiều thẳng đứng.
Thủy triều là hiện tượng dao động thường xuyên, có chu kì của các khối nước trong các biển và đại dương do ảnh hưởng sức hút của Mặt Trăng và Mặt Trời.
Sóng thần là sóng thường có chiều cao khoảng 20 – 40m, truyền theo chiều ngang với tốc độ có thể tới 400 – 800km/h.
Dao động thủy triều nhỏ nhất khi Mặt Trăng, Trái Đất, Mặt Trời tạo thành một góc 900.
Thủy triều lớn nhất là vào những ngày trăng Tròn hoặc những ngày không trăng.
Dòng biển nóng và dòng biển lạnh đối xứng nhau qua bờ các đại dương.
Các dòng biển nóng thường có hướng chảy từ vĩ độ thấp về vĩ độ cao.
Khi Mặt Trăng, Mặt Trời, Trái Đất nằm thẳng hàng thì dao động thủy triều lớn nhất.
Sóng biển là một hình thức dao động của nước biển theo chiều thẳng đứng.
Sóng thần là sóng thường có chiều cao 20 - 40m, truyền theo chiều ngang với tốc độ 400 - 800km/h. Nguyên nhân tạo ra sóng thần là do động đất, núi lửa phun ngầm dưới đáy biển. Sóng thần có sức tàn phá hết sức khủng khiếp, gây thiệt hại rất lớn về người và tài sản,…
Ở vĩ độ thấp (từ 00 đến 400B và N), nhìn chung các dòng biển có đặc điểm chảy ven bờ Đông các lục địa là dòng biển nóng, ven bờ Tây là dòng biển lạnh.
Dòng biển được phân chia thành 2 loại là dòng biển nóng và dòng biển lạnh.
Sóng thần là sóng thường có chiều cao 20 - 40m, truyền theo chiều ngang với tốc độ 400 - 800km/h.
Khi Mặt Trăng, Trái Đất, Mặt Trời nằm thẳng hàng - > sức hút của Mặt Trăng và Mặt Trời đối với Trái Đất lớn nhất (sức hút kết hợp) nên thủy triều lớn nhất, gọi là triều cường (diễn ra vào ngày 1 và 15 hàng tháng: không trăng, trăng tròn).
Ở vĩ độ cao của bán cầu Bắc, nhìn chung các dòng biển có đặc điểm chảy ven bờ Đông các lục địa là dòng biển lạnh, ven bờ Tây là dòng biển nóng.