BÀI 37: ĐỊA LÍ CÁC NGÀNH GIAO THÔNG VẬN TẢI
I. Đường sắt
- Đặc điểm
+ Ưu điểm: Chở được hàng nặng, đi xa với tốc độ nhanh, ổn định, giá rẻ.
+ Nhược điểm: Tính cơ động thấp, khả năng vượt dốc nhỏ, đầu tư lớn.
- Tình hình phát triển: Có tổng chiều dài là 1,2 triệu km, luôn đổi mới về sức kéo, đổi mới về toa xe và đổi mới về đường ray.
- Phân bố: Châu Âu, Đông Bắc Hoa Kì,...
II. Đường ô tô
- Đặc điểm
+ Ưu điểm: Tiện lợi, cơ động, thích nghi cao với các điều kiện địa hình và phối hợp được với các phương tiện vận tải khác,…
+ Nhược điểm: Gây ô nhiễm môi trường, ách tắc giao thông, tai nạn giao thông, dùng nhiều nguyên, nhiên liệu,...
- Tình hình phát triển: Trên thế giới có khoảng 700 triệu đầu xe với phương tiện, hệ thống đường ngày càng hiện đại và đang có xu hướng xuất hiện phương tiện vận tải siêu trọng.
- Phân bố: Bắc Mĩ, Tây Âu, Ôxtrâylia, Nhật Bản,…
III. Đường ống
- Đặc điểm:
+ Ưu điểm: Vận chuyển dầu khí, chất lỏng, ổn định, tiết kiệm, giá rẻ,…
+ Nhược điểm: Công tác bảo vệ khó khăn, chi phí xây dựng cao,…
- Tình hình phát triển: Đây là một ngành trẻ nhưng chiều dài tăng liên tục
- Phân bố: Khu vực Trung Đông, Hoa Kì, Liên bang Nga, Trung Quốc,…
IV. Đường sông, hồ
- Đặc điểm:
+ Ưu điểm: Vận chuyển được hàng nặng, cồng kềnh, giá rẻ.
+ Nhược điểm: Phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên, tốc độ chậm.
- Tình hình phát triển: Nhiều sông ngòi được cải tạo, đào nhiều kênh nối các hệ thống sông với nhau, phương tiện được cải tiến,...
- Phân bố: Phát triển mạnh ở Hoa Kì, Nga, Canada, châu Âu,…
V. Đường biển
- Đặc điểm:
+ Ưu điểm: Đảm nhận phần lớn khối lượng hàng hóa quốc tế, khối lượng luân chuyển rất lớn, giá rẻ.
+ Nhược điểm: Ô nhiễm môi trường biển, chi phí xây dựng cảng nhiều.
- Tình hình phát triển: Phương tiện được cải tiến, phát triển và cải tạo cảng biển, xây dựng các kênh biển cùng với đó là các đội tàu buôn không ngừng tăng.
- Phân bố: Hai bờ Đại Tây Dương (Bắc Mĩ - Eu),…
VI. Đường hàng không
- Đặc điểm:
+ Ưu điểm: Vận tốc nhanh, không phụ thuộc vào địa hình.
+ Nhược điểm: khối lượng vận chuyển nhỏ, vốn đầu tư lớn, cước phí cao,...
- Tình hình phát triển: Trên thế giới có khoảng 5000 sân bay đang hoạt động, khối lượng vận chuyển ngày càng lớn, tốc độ tăng.
- Phân bố: Hồng Kông, Anh, Pháp, Đức, Nga,…
Đường sông phát triển mạnh ở Hoa Kì, Nga, Canada, châu Âu (sông Rai-nơ, sông Đa-nuýp) $\Rightarrow1$ Hai tuyến đường sông quan trọng nhất ở châu Âu hiện nay là: Rai-nơ, Đa-nuýp.
Ở châu Âu, hai đường sông quan trọng nhất là sông Rai-nơ và sông Đa-nuýp.
Khoảng một nửa khối lượng hàng vận chuyển trên đường biển quốc tế là dầu thô và các sản phẩm dầu mỏ.
Cảng NewYork là cảng biển lớn nhất của Hoa Kỳ nằm trên bờ Đại Tây Dương. Đây là một trong những hải cảng sầm uất nhất trên thế giới hiện nay.
Trên thế giới, châu Âu và vùng Đông Bắc Hoa Kì mạng lưới đường sắt tập trung với mật độ cao.
Phần lớn các hải cảng lớn trên thế giới tập trung ở hai bờ Đại Tây Dương, một số hải cảng tiêu biểu như Rottecđam, New York,…
Loại hình giao thông vận tải không sử dụng phương tiện giao thông, có cước phí rất rẻ là đường ống.
Ưu điểm lớn nhất của đường hàng không là ở tốc độ vận chuyển nhanh mà không một loại phương tiện nào sánh kịp.
Nhược điểm chính của ngành vận tải đường sắt là có tính cơ động thấp, chỉ hoạt động được trên các tuyến đường cố định có đặt sẵn đường ray.
Vận tải bằng đường ô tô có những ưu điểm nổi bật là sự tiện lợi, tính cơ động và khả năng thích nghi cao với các điều kiện địa hình, có hiệu quả kinh tế cao trên các cự li vận chuyển ngắn và trung bình.
Sự phát triển của ngành đường ống gắn liền với nhu cầu vận chuyển dầu mỏ, khí đốt. Đường ống thường gắn liền với các hải cảng để xuất khẩu, đường ống phát triển mạnh ở các nước khu vực Trung Đông, Hoa Kì,…
Cảng biển lớn nhất của Đông Nam Á hiện nay là hải cảng Singgapore thuộc đất nước Singgapore.
Hải cảng lớn nhất trên thế giới hiện nay là hải cảng Rottecđam thuộc khu vực châu Âu, đây là một hải cảng sầm uất nhất thế giới hiện nay.