Ngôi kể trong văn tự sự

A. Nội dung bài học

- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng để kể chuyện.

- Văn tự sự thường có ba cách sử dụng ngôi kể.

   + Sử dụng ngôi thứ ba.

   + Sử dụng ngôi thứ nhất.

   + Phối hợp ngôi thứ ba và ngôi thứ nhất.

B. Bài tập luyện tập

Bài 1: Hãy cho biết đoạn văn sau được kể theo ngôi thứ mấy?

       Con ngựa khôn ngoan

Một người Mường cứ mỗi tháng hai phiên đem các đồ vật ra chợ bán. Người ấy cưỡi ngựa, hai bên mình ngựa đeo hai cái giỏ đựng hàng đằng trước cổ đeo một cái bị, hễ bán được đồng tiền nào là bỏ ngay vào đấy.

Một hôm, người Mường đi qua nhà kia, bán được ít mộc nhĩ, rồi nhảy lên mình ngựa đi, nhưng thúc thế nào mà con ngựa cũng không chịu đi. Người ấy lại phải nhảy xuống, để xem con ngựa làm sao. Khi nhìn thấy cái bị thì sực nhớ ngay lại rằng bán mộc nhĩ quên chưa lấy tiền. Chắc con ngựa biết thế vì nó chưa nghe thấy tiếng tiền bạc bỏ vào bị.

Quả nhiên, lúc đòi tiền bỏ vào bị rồi, con ngựa lại rảo bước đi ngay. Thế nó có khôn ngoan không?

      (Trích Quốc văn giáo khoa thư)

Gợi ý

Kể chuyện theo ngôi thứ nhất

Khi tự xưng là “tôi” kể theo ngôi thứ nhất, người kể có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe, mình thấy, mình trải qua, có thể trực tiếp nói lên tâm tư, tình cảm của mình. “Tôi” trong tác phẩm có thể là chính tác giả, cũng có thể là một người nào đó.

Bài 2: Em hãy tưởng tượng và kể lại truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy theo ngôi thứ nhất?

Gợi ý:

Tham khảo bài viết sau:

Ta là Lang Liêu, vốn là con trai thứ mười tám của vua Hùng. Vì mẹ mất sớm, nên một mình ta lủi thủi với ruộng vườn để làm ra hạt lúa, củ khoai nuôi thân. So với các hoàng tử khác, ta là người thiệt thòi hơn cả.

Một hôm cha gọi tất cả các con và triều để chầu, cha đã già sức khỏe không còn được tốt nên muốn truyền ngôi nhưng cha ta có tận hai mươi người con trai nên không biết chọn ai cho xứng đáng. Nhân lễ Tiên Vương, ai làm vừa lòng cha ta thì cha sẽ cho người ấy ngôi báu

Những hoàng tử anh em của ta ai ai cũng đua nhau làm cỗ thật hậu, sơn hào hải vị trên núi, dưới biển thật ngon đem về lễ Tiên Vương. Còn ta, nhìn quanh nhà cũng chỉ có mỗi khoai, lúa là nhiều. Nhưng ta thấy khoai lúa thì tầm tường quá, biết làm sao bây giờ? Một hôm, ta thiếp đi thì thấy thần hiện lên báo mộng. Thần nói với ta là lấy chính những sản phẩm mà mình làm ra để làm bánh. Thần bày cho làm hai thứ một loại hình vuông một loại hình tròn, bên ngoài là gạo nếp và bên trong là thịt mỡ, hành...

Đến ngày lễ Tiên Vương có biết bao thứ sơn hào hải vị, những nem công chả phụng. Vua cha nếm tất cả các món với thái độ điềm tĩnh, nhưng đến cái mâm gỗ sơn son của ta thì người cầm từng chiếc bánh lên và suy nghĩ rất lâu. Rồi người tươi tỉnh mặt mày gọi các quần thần lại chia mỗi người mỗi miếng. Ai cũng tấm tắc khen ngon. Cuối cùng vua cha của ta nói: Ta sẽ nối ngôi cha xin Tiên Vương chứng giám.

Đúng vậy, kể từ hôm lên ngôi ta đã truyền trong dân gian tục lệ ấy – tục lệ làm bánh chưng, bánh giầy mỗi khi Tết đến.

Phần trắc nghiệm

Câu 1. Thế nào là ngôi kể trong văn tự sự?

A. Chính là vị trí giao tiếp, vị trí trò chuyện mà người kể chuyện sử dụng để kể chuyện

B. Là lời kể chuyện của nhân vật phụ

C. Là lời đối thoại của nhân vật

D. Là lời của nhân vật chính

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Câu 2. Có mấy loại ngôi kể

A. 1 B. 2

C. 3 D. 4

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

Câu 3. Trong truyện Bánh chưng, bánh giầy ngôi kể thứ nhất, đúng hay sai?

A. Đúng B. Sai

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

→ Bánh chưng bánh giầy kể theo ngôi thứ 3

Câu 4. Người kể chuyện là “tôi” trong các câu chuyện có phải là tác giả không?

A. Tác giả B. Không nhất thiết là tác giả

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

Câu 5. Người kể ngôi thứ ba trong tác phẩm tự sự còn được gọi là?

A. Người kể giấu mình (người kể toàn tri) B. Người kể ngôi thứ 3

C. Người kể chính D. Người kể phụ

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Câu 6. Tác giả để con vật, đồ vật xưng “tôi” khi kể chuyện, như vậy tác giả sử dụng biện pháp gì?

A. Nhân hóa B. Phóng đại

C. Ẩn dụ D. Tượng trưng

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Câu 7. Truyện Thạch Sanh sử dụng ngôi kể thứ mấy

A. Ngôi kể thứ nhất B. Ngôi kể thứ hai

C. Ngôi kể thứ ba D. Ngôi kể chưa xác định được

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

Câu 8. Tác dụng của ngôi kể thứ nhất trong truyện là gì?

A. Giúp câu chuyện trở nên chân thực hơn, giàu sự tin tưởng hơn

B. Giúp nhân vật bộc lộ được tâm trạng, tình cảm dễ dàng hơn

C. Giúp người đọc hiểu rõ về nhân vật hơn

D. Giúp tác giả đạt được dụng ý nghệ thuật của mình

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Câu 9. Ngôi kể thứ 3 có tác dụng gì trong văn tự sự?

A. Thuât sự việc khách quan hơn

B. Thuật sự việc chủ quan hơn

C. Thuật sự việc cụ thể, rõ ràng với từng nhân vật hơn

D. Thuật sự việc dễ dàng hơn

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Câu 10. Trong truyện cổ tích người ta hay thuật truyện theo ngôi thứ ba mà không phải ngôi thứ nhất vì?

A. Truyện đề cập tới các nhân vật, khác nhau, mỗi nhân vật tham gia vào một sự kiện nên không thể lúc nào cũng hóa thân vào ngôi thứ nhất được

B. Vì không gian truyện có nhiều không gian khác nhau, nếu kể theo ngôi thứ nhất, sẽ không thể có mặt trong các không gian

C. Cả A và B

D. Tại không ngôi kể số 1 không hấp dẫn

Hướng dẫn giải:

Đáp án C