Thí nghiệm- Biến dị tổ hợp.

Thí nghiệm của Menđen

Menđen lai hai thứ đậu Hà Lan thuần chủng khác nhau về hai cặp tính trạng tương phản : hạt màu vàng, vỏ trơn và hạt màu xanh, vỏ nhăn được \[{F_1}\] đều có hạt màu vàng, và trơn.

Phân tích kết quả phép lai ta được tỷ lệ:

vàng: xanh=3: 1

trơn: nhăn = 3: 1

Từ tỉ lệ của từng cặp tính trạng nêu trên và theo quy luật phân li của Menđen thì hạt vàng, trơn là các tính trạng trội và đều chiếm ti lệ 3/4 của từng loại tính trạng, còn hạt xanh, nhăn là các tính trạng lặn và đều chiếm ti lệ 1/4.

Ti lệ của các tinh trạng nói trên có mối tương quan với tỉ lệ các kiểu hình ở ${F_2}$, điều đó được thê hiện ở chỗ tỉ lệ của mỗi loại kiểu hình ở ${F_2}$ chính bằng tích tỉ lệ của các tính trạng hợp thành nó, cụ thể là :

-     Hạt vàng, trơn = 3/4 vàng $ \times $ 3/4 trơn        =9/16

-     Hạt vàng, nhăn = 3/4 vàng $ \times $ 1/4 nhăn     = 3/16

-     Hạt xanh, trơn = 1/4 xanh $ \times $ 3/4 trơn       =3/16

-     Hạt xanh, nhăn = 1/4 xanh $ \times $ 1/4 nhăn    = 1/16

Từ mối tương quan trên, Menđen thấy rằng các tính trạng màu sắc và hình dạng hạt di truyền độc lập với nhau (không phụ thuộc vào nhau). Điều này cũng được hiểu nghĩa là nếu khi ${F_2}$ có tỉ lên phân li kiểu hình bằng tích tỉ lệ phân li của các cặp tính trạng thì các cặp tính trạng di truyền độc lập với nhau.

Biến dị tổ hợp

Ở thí nghiệm của Menđen: Ngoài những kiểu hình giống bố mẹ còn có các tính trạng khác bố mẹ: xanh trơn; vàng nhăn. Như vậy, trong sự phân li độc lập của các cặp tính trạng đã diễn ra sự tổ hợp lại các tính trạng của P làm xuất hiện các biến dị tổ hợp. Loại biến dị này khá phong phú ở những loài sinh vật có hình thức sinh sàn hữu tính (giao phối).