CẤU TRÚC CỦA PRÔTÊIN.
1. Thành phần hoá học.
- Prôtêin là chất hữu cơ, có cấu trúc đa phân được cấu tạo từ các đơn phân là axit amin
- Có 20 loại axit amin
- Số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp các axit amin quy định tính đa dạng của Prôtêin
2. Cấu trúc vật lí: Prôtêin Có 4 bậc cấu trúc.
a. Cấu trúc bậc 1: Các axit amin liên kết với nhau tạo thành chuỗi pôlipeptit
b. Cấu trúc bậc 2: Chuỗi pôlipeptit bậc 1 xoắn hoặc gấp nếp
c. Cấu trúc bậc 3: Chuỗi pôlipeptit bậc 2 tiếp tục xoắn tạo nên cấu trúc không gian 3 chiều đặc trưng
d. Cấu trúc bậc 4: Do 2 hay nhiều chuỗi pôlipeptit có cấu trúc bậc 3 tạo thành
- Cấu trúc của prôtêin quy định chức năng của nó. Khi cấu trúc không gian bị phá vỡ (Do nhiệt độ cao, độ pH …) thì prôtêin bị mất chức năng
(Kiến thức SGK)
+ Cấu trúc bậc một là trình tự sắp xếp các gốc amino acid trong chuỗi polypeptide. Cấu trúc này đư được giữ vững nhờ liên kết peptide (liên kết cộng hóa trị).
+ Cấu trúc bậc 2 là tương tác không gian giữa các gốc amino acid ở gần nhau trong chuỗi polypeptide. Cấu trúc được làm bền chủ yếu nhờ liên kết hydrogen được tạo thành giữa các liên kết peptide ở kề gần nhau, cách nhau những khoảng xác định.
+ Cấu trúc bậc 3 là tương tác không gian giữa các gốc amino acid ở xa nhau trong chuỗi polypeptide, là dạng cuộn lại trong không gian của toàn chuỗi polypeptide.
+ Cấu trúc bậc 4 là tương tác không gian giữa các chuỗi của các phân tử protein gồm hai hay nhiều chuỗi polypeptide hình cầu.
(Kiến thức SGK) Cấu trúc bậc 2 của protein có hai dạng: Xoắn anpha và gấp nếp beta.
(Kiến thức SGK) Protein có tối đa 4 bậc được sắp xếp theo thứ tự từ đơn giản đến phức tạp như sau: bậc 1, bậc 2, bậc 3, bậc 4.
Hemoglobin là protein vận chuyển có chức năng vận chuyển $ C{ O _{2;}}{ O _ 2 } $ (Protein vận chuyển).
(Kiến thức SGK) Cấu trúc bậc 1: Các axit amin liên kết với nhau bằng liên kết peptit tạo nên một chuỗi các axit amin được gọi là chuỗi polipeptit.
Protein thực hiện được chức năng của nó chủ yếu ở bậc 3 và bậc 4, chỉ cần cấu trúc không gian 3 chiều của protein bị hỏng là protein đã mất chức năng sinh học. Các yếu tố của môi trường như nhiệt độ cao, độ pH … có thể phá hủy các cấu trúc không gian 3 chiều của protein và làm chúng mất chức năng.
(Kiến thức SGK) Prôtêin có nhiều bậc cấu trúc khác nhau: bậc 1, bậc 2, bậc 3 và bậc 4.
(Kiến thức SGK) Cấu trúc bậc 4 là tương tác không gian giữa các chuỗi của các phân tử protein gồm hai hay nhiều chuỗi polypeptide hình cầu.
(Kiến thức SGK) Trong tự nhiên có 20 loại axit amin khác nhau. Các axit amin này có cấu tao chỉ khác nhau ở gốc – R.
Cấu trúc bậc 2 là tương tác không gian giữa các gốc amino acid ở gần nhau trong chuỗi polypeptide. Có hai dạng là: xoắn alpha và gấp nếp beta.
(Kiến thức SGK) cấu tạo của axit amin gồm 3 phần gắn với C trung tâm: Nhóm amin + Nhóm Cacboxyl + Gốc R, các loại axit amin chỉ khác nhau ở gốc – R.
(Kiến thức SGK) Protein được cấu tạo từ 3 thành phần: nhóm amin (C, H, O, N); nhóm cacboxyl (C, H, O) và gốc R (C, H, O).
Sự đa dạng cao của các loại protein là do chúng được cấu tạo từ 20 loại axit amin khác nhau, các protein khác nhau về số lượng thành phần và trật tự sắp xếp của các axit amin.
Cấu trúc bậc 2 là tương tác không gian giữa các gốc amino acid ở gần nhau trong chuỗi polypeptide. Cấu trúc được làm bền chủ yếu nhờ liên kết hydrogen được tạo thành giữa các liên kết peptide ở kề gần nhau, cách nhau những khoảng xác định.
(Kiến thức SGK) Cấu trúc bậc 2 của protein có hai dạng: Xoắn anpha và gấp nếp beta.
(Kiến thức SGK) Protein chiếm tới trên 50% khối lượng khô của hầu hết các loại tế bào.
Xem thêm các bài tiếp theo bên dưới