Hệ sinh thái
Lý thuyết về Hệ sinh thái
KHÁI NIỆM HỆ SINH THÁI
1. Khái niệm
- Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của quần xã (sinh cảnh).
- Trong hệ sinh thái các sinh vật có mối quan hệ dinh dưỡng xác định, biểu hiện các mối quan hệ của các quần thể loài trong quần xã và các chu trình tuần hoàn vật chất giữa các sinh vật trong quần xã và các nhân tố vô sinh.
+ Các sinh vật luôn tác động lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh của môi trường → 1 thể thống nhất tương đối ổn định.
2. Các thành phần của hệ sinh thái
+ Thành phần vô sinh: đất, đá, nước, nhiệt độ, mùn hữu cơ…
+ Thành phần hữu sinh:
- Sinh vật sản xuất: thực vật
- Sinh vật tiêu thụ: động vật ăn thực vật, động vật ăn thịt hoặc kí sinh trên động vật
- Sinh vật phân giải
II. CHUỖI THỨC ĂN VÀ LƯỚI THỨC ĂN
Các sinh vật trong hệ sinh thái có mối quan hệ với nhau về mặt dinh dưỡng tạo nên các chuỗi và lưới thức ăn.
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn
- Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau.
- Mỗi loài trong chuỗi thức ăn là 1 mắt xích, vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích phía trước vừa là sinh vật bị mắt xích phía sau tiêu thụ.
- Có 2 dạng chuỗi thức ăn:
+ Mở đầu bằng sinh vật sản xuất: cỏ - sâu – chim sâu – cầy – đại bàng – vi khuẩn.
+ Mở đầu bằng sinh vật phân giải: mùn bã hữu cơ – giun đất – gà – quạ - vi khuẩn.
2. Thế nào là lưới thức ăn
- Trong tự nhiên, 1 loài sinh vật không chỉ tham gia vào 1 chuỗi thức ăn mà đồng thời tham gia vào nhiều chuỗi thức ăn khác nhau.
- Các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung tạo thành 1 lưới thức ăn.
- Vai trò của các sinh vật trong lưới thức ăn:
+ Sinh vật sản xuất: tổng hợp các chất hữu cơ từ các chất vô cơ (thực vật, tảo…).
+ Sinh vật tiêu thụ: động vật ăn hoặc kí sinh trên thực vật, động vật ăn hoặc kí sinh trên động vật: sử dụng các chất hữu cơ.
+ Sinh vật phân giải: gồm vi khuẩn, nấm … phân giải các chất hữu cơ (xác động vật, thực vật…) thành các chất vô cơ.
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Một hệ sinh thái hoàn chỉnh bao gồm những thành phần chủ yếu nào sau đây?
- A
- B
- C
- D
Một hệ sinh thái hoàn chỉnh bao gồm những thành phần chủ yếu là: Thành phần vô sinh, sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ, sinh vật phân giải.
Câu 2: Trong một chuỗi thức ăn, động vật thuộc nhóm
- A
- B
- C
- D
Trong một chuỗi thức ăn, sinh vật tiêu thụ gồm có động vật ăn thực vật và động vật ăn thịt.
Câu 3: Sinh vật nào là mắt xích cuối cùng trong chuỗi thức ăn hoàn chỉnh?
- A
- B
- C
- D
Kết thúc chuỗi thức ăn là sinh vật phân giải như vi khuẩn, nấm, …
Câu 4: Cho chuỗi thức ăn sau: Cây lúa $ \to $ Sâu đục thân $ \to $Chim sâu $ \to $ Cáo $ \to $ Đại Bàng $ \to $ Vi sinh vật.
Các sinh vật như cây lúa, sâu đục thân, chim sâu, cáo, … trong chuỗi thức ăn trên được gọi là gì?
- A
- B
- C
- D
Trong một chuỗi thức ăn, mỗi loài sinh vật là một mắt xích.
Câu 5: Nhận xét nào sau đây sai?
- A
- B
- C
- D
Trong hệ sinh thái, các sinh vật luôn tác động lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh của môi trường tạo thành hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.
Câu 6: Nhận xét nào sau đây sai khi nói về hệ sinh thái?
- A
- B
- C
- D
Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật (nhiều quần thể) và khu vực sống của quần xã.
Câu 7: Cho chuỗi thức ăn sau: Lúa $ \to $ Chuột $ \to $ Cầy $ \to $ Hổ $ \to $ Vi sinh vật. Có bao nhiêu loài là sinh vật tiêu thụ trong chuỗi thức ăn trên?
Có bao nhiêu loài là sinh vật tiêu thụ trong chuỗi thức ăn trên?
- A
- B
- C
- D
Trong một chuỗi thức ăn, sinh vật tiêu thụ gồm có động vật ăn thực vật và động vật ăn thịt.
$\Rightarrow$ Chuột, Cầy, Hổ đều là sinh vật tiêu thụ.
Câu 8: Sinh vật bắt đầu một chuỗi thức ăn là
- A
- B
- C
- D
Một chuỗi thức ăn được bắt đầu bằng sinh vật sản xuất là thực vật hoặc mùn bã hữu cơ.
Câu 9: Nhận xét nào sau đây sai?
- A
- B
- C
- D
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Lưới thức ăn là một tập hợp các chuỗi thức ăn có chung nhiều mắt xích tồn tại trong một hệ sinh thái nào đó.
Câu 10: Sinh vật tiêu thụ gồm
- A
- B
- C
- D
Sinh vật tiêu thụ gồm: động vật ăn thực vật và động vật ăn thịt.
Câu 11: Cho chuỗi thức ăn sau: Cỏ $ \to $ Thỏ $ \to $ Cáo $ \to $ Hổ $ \to $ Vi sinh vật. Cáo là thức ăn của loài sinh vật nào?
Cáo là thức ăn của loài sinh vật nào?
- A
- B
- C
- D
Cáo ăn Thỏ và Cáo là thức ăn của Hổ.
Câu 12: Sinh vật tiêu thụ là
- A
- B
- C
- D
Sinh vật tiêu thụ gồm các loài động vật ăn thực vật và động vật ăn thịt.
Câu 13: Sinh vật phân giải là
- A
- B
- C
- D
Sinh vật phân giải là những vi sinh vật sống dựa vào sự phân hủy các chất hữu cơ có sẵn như vi khuẩn, nấm, …
Câu 14: Chuỗi thức ăn là gì?
- A
- B
- C
- D
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích trước vừa là sinh vật bị mắt xích sau tiêu thụ.
Câu 15: Trong một hệ sinh thái trên cạn, nhóm sinh vật nào sau đây là sinh vật sản xuất?
- A
- B
- C
- D
Sinh vật sản xuất là thực vật $\Rightarrow$ đáp án đúng là cây xanh.
Câu 16: Cho chuỗi thức ăn sau: Lúa $ \to $ Chuột $ \to $ Cầy $ \to $ Hổ $ \to $ Vi sinh vật. Cầy là
Cầy là
- A
- B
- C
- D
Cầy là sinh vật tiêu thụ, ăn Chuột và là thức ăn của Hổ.
Câu 17: Hệ sinh thái bao gồm
- A
- B
- C
- D
Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và khu vực sinh sống của quần xã (sinh cảnh).
Câu 18: Trong chuỗi thức ăn, sinh vật sản xuất là loài sinh vật nào sau đây?
- A
- B
- C
- D
Sinh vật sản xuất là thực vật.
Câu 19: Nhận xét nào sau đây sai khi nói về đặc điểm của hệ sinh thái?
- A
- B
- C
- D
Trong chuỗi thức ăn hoàn chỉnh, vi sinh vật là mắt xích cuối cùng.
Câu 20: Sinh vật sản xuất là
- A
- B
- C
- D
Sinh vật sản xuất là những sinh vật có khả năng quang hợp và hóa tổng hợp, tạo nên nguồn thức ăn cho mình và đi nuôi các sinh vật dị dưỡng. Sinh vật sản xuất đa số là thực vật.
Câu 21: Cho chuỗi thức ăn sau: Cỏ $ \to $ Thỏ $ \to $ Cáo $ \to $ Hổ $ \to $ Vi sinh vật. Sinh vật sản xuất là
Sinh vật sản xuất là
- A
- B
- C
- D
Sinh vật sản xuất là sinh vật bắt đầu chuỗi thức ăn $\Rightarrow$ Cỏ.
Câu 22: Cho chuỗi thức ăn sau: Cây lúa $ \to $ Sâu đục thân $ \to $ Chim sâu $ \to $ Cáo $ \to $ Đại Bàng $ \to $ Vi sinh vật.
Chim sâu là thức ăn của loài sinh vật nào?
- A
- B
- C
- D
Chim sâu là thức ăn của Cáo và Chim sâu ăn Sâu đục thân.
Câu 23: Lưới thức ăn là gì?
- A
- B
- C
- D
Các chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung tạo thành một chuỗi thức ăn.
Câu 24: Sinh cảnh là
- A
- B
- C
- D
Khu vực sống của quần xã được gọi là sinh cảnh.
Câu 25: Nhận xét nào sau đây sai?
- A
- B
- C
- D
Trong một lưới thức ăn, mỗi một loài có thể là một mắt xích của nhiều chuỗi thức ăn.
Ví dụ trong lưới thức ăn dưới đây, Sâu vừa là thức ăn của Bọ ngựa, Cầy, Chuột nằm trong 3 chuỗi thức ăn khác nhau.
Xem thêm các bài tiếp theo bên dưới