1. Cơ cấu và vai trò của dịch vụ trong nền kinh tế
a) Cơ cấu ngành dịch vụ
- Khái niệm: là các hoạt dộng đáp ứng nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của con người.
- Dịch vụ bao gồm một tập hợp các hoạt động kinh tế, rất rộng lớn và phức tạp.
- Cơ cấu đa dạng, gồm 3 nhóm ngành:
+ Dịch vụ tiêu dùng: thương nghiệp, dịch vụ sửa chữa, khách sạn, dịch vụ cá nhân,...
+ Dịch vụ sản xuất: giao thông vận tải, bưu chính viễn thông, tài chính tín dụng, kinh doanh tài sản, tư vấn.
+ Dịch vụ công cộng: khoa học giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao, quản lí nhà nước, đoàn thể và bảo hiểm.
b) Vai trò của dịch vụ trong sản xuất và đời sống
- Dịch vụ thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
- Tạo ra mối liên hệ giữa các ngành sản xuất, giữa các vùng trong nước và giữa nước ta với nước ngoài.
- Tạo nhiều việc làm, góp phần quan trọng nâng cao đời sống nhân dân và đem lại nguồn thu nhập lớn cho nền kinh tế.
2. Đặc điểm phát triển và phân bố các ngành dịch vụ ở nước ta
a) Đặc điểm phát triển
- Dịch vụ nước ta khá phát triển mạnh: chiếm 36,5% lao động, 43% trong cơ cấu GDP (năm 2019).
- Dịch vụ nước ta phát triển khá nhanh và có nhiều cơ hội vươn lên. Phát triển nhất là ngành dịch vụ tiêu dùng.
- Thu hút nhiều đầu tư nước ngoài vào các hoạt động dịch vụ như tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, y tế, du lịch,…
=> Nhờ chính sách mở cửa và chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
- Vấn đề đặt ra:
+ Nâng cao trình độ công nghệ.
+ Đào tạo lao động lành nghề.
+ Xây dựng cơ sở hạ tầng kĩ thuật hiện đại.
b) Đặc điểm phân bố
- Nhân tố ảnh hưởng: phân bố dân cư và sự phát triển sản xuất.
- Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là hai trung tâm dịch vụ lớn nhất và đa dạng nhất ở nước ta.
- Giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao thuộc nhóm dịch vụ sản xuất.
- Thương nghiệp, dịch vụ sửa chữa và tài chính, tín dụng thuộc nhóm dịch vụ công cộng.
Khách sạn, nhà hàng thuộc nhóm dịch vụ tiêu dùng. (SGK Địa lí 9 tr 48)
Ngành dịch vụ về thương nghiệp, dịch vụ sửa chữa chiếm tỉ trọng GDP lớn nhất ở nước ta vào năm 2002 (36,7%), tiếp đó là dịch vụ khoa học công nghệ, y tế, giáo dục, văn hóa, thể dục thể thao (15,1%), đứng thứ 3 là dịch vụ kinh doanh tài sản, tư vấn (11,9%) và thấp nhất là tài chính, tín dụng (4,7%).
Nhóm ngành dịch vụ có tỉ trọng GDP lớn nhất ở nước ta năm 2002 là dịch vụ tiêu dùng (51%), tiếp đến là dịch vụ công cộng (34,1%), cuối cùng là nhóm ngành dịch vụ sản xuất (14,9%).
Các khu vùng núi như Tây Bắc, Tây Nguyên,… các hoạt động dịch vụ còn nghèo nàn, đơn giản.
Khu vực dịch vụ nước ta chiếm khoảng 25% lao động và có xu hướng ngày càng tăng lên.
Dịch vụ bao gồm một tập hợp các hoạt động kinh tế, rất rộng lớn và phức tạp. Đó là các hoạt động đáp ứng nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của con người, được chia thành các dịch vụ tiêu dùng, dịch vụ sản xuất và dịch vụ công cộng.
Trong cơ cấu GDP các ngành dịch vụ, chiếm tỷ trọng lớn nhất là ngành dịch vụ tiêu dùng (51%); tiếp đến là dịch vụ sản xuất (26,8%) và dịch vụ công cộng (22,2%).
Dịch vụ bao gồm một tập hợp các hoạt động kinh tế, rát rộng lớn và phức tạp. Đó là các hoạt động đáp ứng nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của con người, được chia thành các dịch vụ tiêu dùng, dịch vụ sản xuất và dịch vụ công cộng. (SGK Địa lí lớp 9 tr 47)
Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là hai trung tâm dịch vụ lớn nhất và đa dạng nhất ở nước ta. Đây là hai đầu mối giao thông vận tải, viễn thông lớn nhất cả nước. Đây cũng là hai trung tâm tập trung nhiều trường đại học lớn, các viện nghiên cứu, các bệnh viện chuyên khoa hàng đầu, các trung tâm thương mại, tài chính, ngân hàng lớn nhất và nhiều dịch vụ khác như quảng cáo, bảo hiểm, tư vấn, văn hoá, nghệ thuật, ăn uống, … đều phát triển mạnh.
Trong cơ cấu GDP các ngành dịch vụ, chiếm tỷ trọng lớn nhất là ngành dịch vụ tiêu dùng (51%); tiếp đến là dịch vụ sản xuất (26,8%) và dịch vụ công cộng (22,2%).
phân bố dân cư và sự phát triển sản xuất có ảnh hưởng lớn đến các hoạt động dịch vụ. Dân cư tập trung đông ở các thành phố lớn, thị xã, khu công nghiệp nên hoạt động dịch vụ tập trung nhiều nhất.
Khu vực dịch vụ ở nước ta mới chiếm khoảng 25% lao động nhưng lại chiếm 38,5% trong cơ cấu GDP (năm 2002). Trong điều kiện mở của nền kinh tế. chuyển dịch cơ cấu kinh tế, ngành dịch vụ ở nước ta phát triển khá nhanh và ngày càng có nhiều cơ hội để vươn lên ngang tầm khu vực và quốc tế.
Xem thêm các bài tiếp theo bên dưới