Ôn tập về luận điểm

A. Củng cố kiến thức

1. Khái niệm luận điểm

   Luận điểm là những tư tưởng, quan điểm, chủ trương cơ bản mà người viết (nói) nêu ra trong bài văn nghị luận.

2. Phân loại

   - Luận điểm chính: Làm kết luận, cái đích của bài viết

   - Luận điểm phụ: Dùng làm luận điểm xuất phát hay luận điểm mở rộng

3. Yêu cầu

   - Luận điểm phải chính xác, rõ ràng, phù hợp và phải làm sáng tỏ vấn đề đặt ra

   - Các luận điểm trong bài văn phải liên kết chặt chẽ, sắp xếp theo một trình tự hợp lí:

   + Luận điểm nêu trước chuẩn bị cơ sở cho luận điểm nêu sau

   + Luận điểm nêu sau dẫn đến luận điểm kết luận

B. Bài tập củng cố

Bài 1: Hãy cho biết đoạn văn sau nói về chủ đề gì?

   Với khói từ điếu thuốc mình hút, người hút đã hít vào hơn một nghìn chất. Phần lớn các chất trong đó như khí a-mô-ni-ắc, ô-xít các-bon và hắc ín, đều rất nguy hiểm đối với sức khoẻ. Chất ni-cô-tin trong là thuốc còn độc hại hơn . Đó là một thứ ma tuý. Nhiều người hút đã quen nó tới mức không thể nào nhịn nổi. Bởi vậy, họ lại tiếp tục hút […]Cơ thể được cấu tạo bằng hàng tỉ tế bào, tất cả những tế bào ấy đều cần ô xi. Nhờ không khí ta thở, ô xi xuyên thấm vào phổi. Máu tiếp nhận ô xi và chuyển tới toàn bộ cơ thể. Ở những người hút thuốc lá, một số chất có thể ngăn cản phổi thực hiện chức năng của nó. Bồ hóng và hắc ín của khói thuốc lá làm phổi và các ống dẫn của nó đọng cáu ghét. Điều đó thường dẫn đến các bệnh đường họng và những cơn ho. Nếu những tế bào bị công kích, chúng sẽ phắt triển nhanh và điều đó cuối cùng có thể gây nên ung thư. Ô-xít các-bon và ni-cô-tin của khói thuốc làm hại đến sự vận chuyển của ô xi trong toàn bộ cơ thể. Chúng tới khắp nơi cùng với máu. Chúng có thể làm cho máu đặc thêm rất nhiều. Đôi khi, máu trở nền quá đặc khiến cho sự vận chuyển máu nghẽn tắc hoàn toàn. Đó là nguyên nhân tạo nên một cơn ho nhồi máu cơ tim [. . . ]. Khi bắt đầu hút, người ta không hiểu rằng ni-cô-tin là một chất ma tuý và (khi đã dùng) sẽ khó từ bỏ nó. Vậy thì tốt nhất là phải chống lại thói tò mò và tuyệt không bao giờ bắt đầu hút.

   (C. Luy-xác-đô - H. Pô-tơ-lê, Tiếng Pháp lớp đệ ngũ,NXB Ha-chi-ê, Pa-ri, 1998)

Hướng dẫn làm bài

   Chủ đề: tác hại của thuốc lá

Bài 2: Chỉ ra các luận điểm trong đoạn trích sau:

   Nguyễn Mộng Tuân, một người bạn của Nguyễn Trãi, đã ca ngợi Nguyễn Trãi như sau: “Gió thanh hây hẩy gác vàng, người như một ông tiên ở trong tòa ngọc, cái tài làm hay, làm đẹp cho nước, từ xưa chưa có bao giờ…”. Nguyễn Trãi không phải là một ông tiên. Nguyễn Trãi là người chân đạp đất Việt Nam, đầu đội trời Việt Nam, tâm hồn lộng gió của thời đại lúc bấy giờ, thông cảm sâu xa với nỗi lòng dân lúc bấy giờ, suốt đời tận tụy cho một lí tưởng cao quý. Nguyễn Trãi là khí phách của dân tộc, là tinh hoa của dân tộc. Sự nghiệp và tác phẩm của Nguyễn Trãi là một bài ca yêu nước và tự hào dân tộc. Nguyễn Trãi rấy xứng đáng với lòng khâm phục và quý trọng của chúng ta. Ca ngợi người anh hùng dân tộc, chúng ta đã rửa mối “hận nghìn năm” của Nguyễn Trãi!

   (Phạm Văn Đồng, Nguyễn Trãi, người anh hùng của dân tộc)

Hướng dẫn làm bài

   Trong đoạn văn sau nêu lên luận điểm "Nguyễn Trãi là người anh hùng dân tộc":

   Luận điểm chính trong bài nằm ở câu mở đầu: " Nguyễn Mộng Tuân, một người bạn của Nguyễn Trãi… chưa có bao giờ"

   Các luận điểm sau làm cơ sở:

          + Nguyễn Trãi không phải là ông tiên mà là người Việt Nam tận tụy cho tâm hồn cao quý, thấu hiểu nỗi lòng người dân.

           + Nguyễn Trãi là khí phách của dân tộc, tinh hoa của dân tộc.

       + Nguyễn Trãi xứng đáng với lòng khâm phục và quý trọng của chúng ta.

Phần trắc nghiệm

Câu 1: Dòng nào nói đúng nhất khái niệm luận điểm?

A. Là vấn đề được đưa ra giải quyết trong bài văn nghị luận

B. Là một phần của vấn đề được đưa ra giải quyết trong bài văn nghị luận

C. Là những tư tưởng, quan điểm chủ trương cơ bản mà người viết nêu ra trong bài văn nghị luận

D. Cả A, B, C đều sai

Hướng dẫn giải:

Chọn đáp án: C

Câu 2: Bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” (Ngữ văn 7, tập 2) có những luận điểm nào?

A. Nhân dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước.

B. Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta.

C. Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước.

D. Bổn phận của chúng ta phải làm cho tinh thần yêu nước được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.

E. Cả A,B,C,D đều đúng.

Hướng dẫn giải:

Chọn đáp án: E

Câu 3: Vấn đề chính đặt ra trong bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” là gì?

A. Là tinh thần yêu nước của nhân dân ta. B. Lịch sử các cuộc kháng chiến của dân tộc ta.

C. Bổn phận của mỗi công dân với đất nước. D. Cả A,B,C đều đúng.

Hướng dẫn giải:

Chọn đáp án: A

Câu 4: Nhận xét sau đúng hay sai: Nếu Lí Công Uẩn chỉ đưa ra luận điểm "Các triều đại trước đây đã nhiều lần thay đổi kinh đô" thì mục đích của nhà vua khi ban "Chiếu dời đô" có thể không đạt. Vì chừng đó chưa đủ sáng tỏ vấn đề "cần phải dời đô đến Đại La".

A. Đúng B. Sai

Hướng dẫn giải:

Chọn đáp án: A

Câu 5: Nhận xét nào đúng khi nói về mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề cần giải quyết trong bài văn nghị luận?

A. Luận điểm và vấn đề cần giải quyết trong bài văn nghị luận không liên quan gì đến nhau.

B. Luận điểm với vấn đề cần giải quyết trong bài văn nghị luận có mối quan hệ chặt chẽ. Luận điểm cần phải xác thực, phù hợp với yêu cầu giải quyết vấn đề và phải đủ để làm sáng tỏ toàn bộ luận đề.

C. Vấn đề cần giải quyết trong bài văn nghị luận chỉ là một phần nhỏ của luận điểm.

D. Cả A,B,C đều sai.

Hướng dẫn giải:

Chọn đáp án: B

Câu 6: Nhận xét nào đúng nhất khi nói về mối quan hệ giữa các luận điểm trong bài văn nghị luận?

A. Các luận điểm có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.

B. Các luận điểm tách rời nhau độc lập không có quan hệ gì với nhau.

C. Các luận điểm vừa liên kết chặt chẽ lại vừa có sự phân biệt với nhau. Chúng được sắp xếp theo một trình tự hợp lí: Luận điểm trước là cơ sở cho luận điểm sau, luận điểm sau dẫn đến luận điểm kết luận.

D. Các luận điểm trong bài văn nghị luận có mối quan hệ với nhau chặt chẽ, chúng được sắp xếp tùy theo ý người viết.

Hướng dẫn giải:

Chọn đáp án: D

Câu 7: Cho đoạn văn sau:

“ Nguyễn Mộng Tuân, một người bạn của Nguyễn Trãi, đã ca ngợi Nguyễn Trãi như sau: “Gió thanh hây hẩy gác vàng, người như một ông tiên ở trong tòa ngọc, cái tài làm hay, làm đẹp cho nước, từ xưa chưa có bao giờ…”. Nguyễn Trãi không phải là một ông tiên. Nguyễn Trãi là người chân đạp đất Việt Nam, đầu đội trời Việt Nam, tâm hồn lộng gió của thời đại lúc bấy giờ, thông cảm sâu xa với nỗi lòng dân lúc bấy giờ, suốt đời tận tụy cho một lí tưởng cao quý. Nguyễn Trãi là khí phách của dân tộc, là tinh hoa của dân tộc. Sự nghiệp và tác phẩm của Nguyễn Trãi là một bài ca yêu nước và tự hào dân tộc. Nguyễn Trãi rất xứng đáng với lòng khâm phục và quý trọng của chúng ta. Ca ngợi người anh hùng dân tộc, chúng ta đã rửa mối “hận nghìn năm” của Nguyễn Trãi!”

(Phạm Văn Đồng, Nguyễn Trãi, người anh hùng của dân tộc)

Luận điểm của đoạn văn trên là gì?

A. Nguyễn Trãi như một ông tiên ở trong tòa ngọc.

B. Nguyễn Trãi là người anh hùng dân tộc.

C. Nguyễn Trãi là tinh hoa của đất nước, dân tộc và thời đại lúc bấy giờ.

D. Cả A, B, C đều đúng.

Hướng dẫn giải:

Chọn đáp án: C

Câu 8: Để viết bài tập làm văn theo đề bài: "Hãy trình bày rõ vì sao chúng ta cần phải đổi mới phương pháp học tập", em sẽ chọn hệ thống luận điểm nào trong hai hệ thống sau:

A. Hệ thống 1 B. Hệ thống 2

Hướng dẫn giải:

Chọn đáp án: A

Câu 9: Cho luận điểm “Giáo dục được coi là chìa khóa của tương lai”. Lí lẽ nào dưới đây được chọn để chứng minh cho luận điểm trên?

A. Giáo dục là yếu tố quyết định đến việc điều chỉnh tốc độ gia tăng dân số, thông qua đó, quyết định môi trường sống, mức sống trong tương lai.

B. Giáo dục trang bị kiến thức và nhân cách, trí tuệ và tâm hồn trẻ em hôm nay, những người sẽ làm nên thế giới ngày mai.

C. Do đó, giáo dục là chìa khóa cho sự tăng trưởng kinh tế trong tương lai.

D. Cũng do đó, giáo dục là chìa khóa cho sự phát triển chính trị và cho tiến bộ xã hội sau này.

E. Cả 4 ý trên đều đúng.

Hướng dẫn giải:

Chọn đáp án: E

Câu 10: Luận điểm của bài “Chiếu dời đô” là?

A. Lí do cần phải dời đô.

B. Lí do có thể coi thành Đại La là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.

C. Cả A và B đều đúng.

Hướng dẫn giải:

Chọn đáp án: C