Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học

I. Kiến thức cơ bản

Phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn học là trình bày cảm xúc, tưởng tượng, liên tưởng, suy ngẫm của mình về nội dung và hình thức của tác phẩm đó.

Bài văn biểu cảm tác phẩm văn học:

Mở bài: Giới thiệu về tác phẩm và hoàn cảnh tiếp xúc với tác phẩm

Thân bài: Những cảm xúc, suy nghĩ do tác phẩm gợi lên

Kết bài: Ấn tượng chung về tác phẩm

II. Bài tập vận dụng

Bài tập: Lập dàn ý phát biểu cảm nghĩ về bài Cảnh khuya

Gợi ý trả lời:

Mở bài: Giới thiệu về bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh

Thân bài:

Hai câu thơ đầu: cảnh núi rừng Tây Bắc trong đêm trăng

+ Tiếng suối trong như tiếng hát, tiếng suối mang hơi ấm của con người

+ Cảnh trăng hòa quyện với thiên nhiên, cây cỏ

→ Bức tranh thiên nhiên đẹp, huyền ảo thể hiện sự tinh tế của nhà thơ trong quan sát, cảm nhận của nhà thơ

Hai câu thơ cuối: tâm trạng, sự trăn trở của Người trước vận mệnh của đất nước

+ Sự băn khoăn, trằn trọc, lo lắng “nỗi nước nhà”

+ Điệp từ “không ngủ” thể hiện tấm lòng yêu nước, thương dân vô tận của Hồ Chí Minh

+ Nỗi lo lắng cho tương lai, vận mệnh đất nước

- Nêu cảm nghĩ của bản thân về bài thơ: bài thơ ý nhị, đẹp, huyền ảo qua cảm nhận tinh tế của tác giả.

- Cảm động, khâm phục, tự hào về Người- vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam

Kết bài:

Cảnh khuya là bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên của tác giả, qua đó tác giả gửi gắm nỗi niềm lo lắng, trăn trở vì đất nước, dân tộc đang trong lúc khó khăn nhất của cuộc kháng chiến

Phần trắc nghiệm

Câu 1. Phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn học (bài văn, bài thơ) là trình bày những cảm xúc, tưởng tượng, liên tưởng, suy ngẫm của mình về nội dung và hình thức, đúng hay sai?

A. Đúng B. Sai

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi bên dưới

Đọc bài thơ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá của thi hào Đỗ Phủ tự nhiên tôi thấy gần gũi thân thiết. Nhà tranh bị gió thu phá! Một đề tài gần gũi quen thuộc với người dân Việt Nam ta biết bao!

Đỗ Phủ sống vào thế kỉ thứ VIII, cách ngày nay đã 1200 năm, mà cảnh gió bão trong bài thơ chẳng khác gì hôm nay! Ai đã trải qua những cảnh gió bão, đã nhìn thấy cảnh tàn phá của gió bão trên màn ảnh nhỏ đều dễ dàng nhận thấy, sự tàn phá của thiên nhiên từ xưa tới nay đều giống nhau. Mà đâu phải chỉ giống nhau! Với nhịp độ phá hoại môi trường, nhất là phá rừng diễn ra ngày càng nhanh, càng nhiều như hiện nay, bão lụt gần dây hoành hành càng thất thường, càng dữ dội.

Cảnh nhà dột, chăn ướt, không ngủ được trong bài thơ thật là chân thực. Đọc lên như thấy tình cảnh thê thảm hiện lên trước mắt. Chi tiết “Con nằm xấu nết đạp lót nát” rất thật. Trẻ con ngủ mê thường đạp lung tung, làm rách thêm cái chăn vốn đã cũ nát. Sự vô tâm của trẻ thơ cũng làm hư hỏng thêm cái gia sản vốn đã nghèo nàn của nhà thơ.

Nhưng tâm hồn nhà thơ thật cao thượng và giàu có biết bao. Ông ao ước:

Ước được nhà rộng muôn ngàn gian

Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan. ”

Đỗ Phủ quả là nhà thơ lớn. Ông đã vượt lên tình cảnh bi thảm của riêng mình để nghĩ đến kẻ sĩ trong thiên hạ.

Câu 2. Đọn văn trên được viết theo phương thức biểu đạt chính nào?

A. Miêu tả B. Tự sự

C. Biểu cảm D. Nghị luận

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

Câu 3. Nội dung của đoạn văn trên là:

A. Bày tỏ tình cảm, cảm xúc của tác giả về bài thơ Bài ca nhà tranh bị gió thu pháp của Đỗ Phủ

B. Kể lại nội dung bài thơ

C. Tái hiện lại những hình ảnh được miêu tả trong bài thơ

D. Phân tích cái hay, cái đẹp về nội dung và nghệ thuật của bài thơ

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Câu 4. Tác giả dùng cách gì để biểu đạt nội dung

A. Trình bày cảm xúc trực tiếp B. Liên tưởng, tưởng tượng

C. Suy ngẫm D. Cả 3 cách trên

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Câu 5. Câu văn nào trình bày theo lối liên tưởng?

A. Ai đã trải qua những cảnh gió bão, đã nhìn thấy cảnh tàn phá của gió bão trên màn ảnh nhỏ đều dễ dàng nhận thấy, sự tàn phá của thiên nhiên từ xưa tới nay đều giống nhau.

B. Cảnh nhà dột, chăn ướt, không ngủ được trong bài thơ thật là chân thực.

C. Sự vô tâm của trẻ thơ cũng làm hư hỏng thêm cái gia sản vốn đã nghèo nàn của nhà thơ.

D. Ông đã vượt lên tình cảnh bi thảm của riêng mình để nghĩ đến kẻ sĩ trong thiên hạ.

Hướng dẫn giải:

Đáp án A