Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 - 1077)

Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 - 1077)

4.9/5

Tác giả: Thầy Tùng

Đăng ngày: 20 Aug 2022

Lưu về Facebook:
Hình minh họa Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 - 1077)

Lý thuyết về Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 - 1077)

I. Giai đoạn thứ nhất (1075)

1. Nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta

- Giữa thế kỉ XI, nhà Tống gặp nhiều khó khăn:

  •    Ngân khố cạn kiệt, tài chính nguy ngập.
  •    Nội bộ mâu thuẫn, nhân dân đói khổ, nổi dậy đấu tranh.
  •    Phía Bắc bị hai nước Liêu - Hạ quấy nhiễu.

=> Nhà Tống muốn xâm lược Đại Việt để giải quyết tình trạng khủng hoảng trong nước.

- Thủ đoạn:

  •   Xúi giục vua Cham-pa tấn công Đại Việt.
  •   Ngăn cản việc đi lại buôn bán của nhân dân hai nước.
  •   Dụ dỗ tù trường các dân tộc ít người.

2. Nhà Lý chủ động tiến công để phòng vệ

a) Chuẩn bị của nhà Lý

- Sự chuẩn bị:

  •    Thái úy Lý Thường Kiệt được cử làm người chỉ huy, tổ chức cuộc kháng chiến.
  •    Cho quân đội luện tập và canh phòng nghiêm ngặt.
  •    Các tù trưởng miền núi được lệnh mộ thêm binh và đánh trả những cuộc quấy phá, âm mưu dụ dỗ của địch.
  •    Đem quân đánh bại cuộc tấn công của Cham-pa.

- Lý Thường Kiệt thực hiện chủ trương “tiến công trước để phòng vệ”, tấn công vào những nơi tập trung quân lương của nhà Tống.

b) Diễn biến

- Tháng 10/1075, Lý Thường Kiệt chỉ huy quân chia làm 2 đạo tấn công vào đất Tống:

  •    Quân bộ tấn công Ung Châu.
  •    Quân thủy do Lý Thường Kiệt chỉ huy tấn công vào châu Khâm, châu Liêm, tiêu diệt các căn cứ tập kết quân, phá hủy kho tàng của giặc.

- Quân Lý Thường Kiệt tiến về bao vây thành Ung Châu.

c) Kết quả

Đánh bại địch ở cả ba châu Ung, Khâm, Liêm, sau đó chủ động rút quân, chuẩn bị phòng tuyến chặn địch.

d) Ý nghĩa

- Giáng đòn phủ đầu làm quân Tống hoang mang.

- Phá thế chủ động của quân Tống.

II. Giai đoạn thứ hai (1076 – 1077)

1. Kháng chiến bùng nổ

a) Chuẩn bị của nhà Lý

- Lệnh cho các địa phương chuẩn bị bố phòng.

- Các tù trưởng miền núi cho quân mai phục ở những vị trí quan trọng.

- Bố trí thủy binh đóng ở Đông Kênh để chặn thủy binh địch.

- Bố trí bộ binh dọc chiến tuyến sông Như Nguyệt.

b) Diến biến

- Cuối năm 1076, 30 vạn quân Tống chuẩn bị tiến đánh Đại Việt:

  •    Quân bộ do Quách Quỳ , Triệu Tiết chỉ huy.
  •    Quân thủy do Hòa Mâu dẫn đầu theo đường biển vào tiếp ứng.

- Tháng 1/1077, quân Tống vượt cửa ải Nam Quan qua Lạng Sơn tiến vào nước ta, nhà Lý đánh nhiều trận nhỏ để cản bước tiến của địch.

- Quân Tống đến bờ Bắc sông Như Nguyệt thì bị phòng tuyến trên sông chặn lại phải đóng quân bên bở chờ thủy quân đến.

- Thủy quân của địch đã bị quân của Lý Kế Nguyên chặn đánh nên không thể tiến vào hộ trợ quân bộ.

2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt

- Diễn biến: 

  • Chờ không thấy thủy quân đến, quân Tống tìm cách vượt qua sông đánh vào phòng tuyến của ta. Quân nhà Lý kịp thời phản công, đẩy lùi quân Tống về phía Bắc.
  • Quân Tống phải chuyển sang phòng ngự.
  • Đầu năm 1077, Lý Thường Kiệt mở cuộc tấn công vào trận tuyến của địch, bị bất ngờ, quân Tống thua to, lâm vào tình thế khó khăn.

- Kết quả: Lý Thường Kiệt chủ động kết thúc chiến tranh, đề nghị giảng hòa, Quách Quỳ chấp nhận rút quân về nước.

- Ý nghĩa:

  • Quân Tống phải bỏ mộng xâm lược Đại Việt.
  • Nền độc lập, tự chủ của đất nước được giữ vững.
  • Thể hiện tài năng của Lý Thường Kiệt với đường lối kháng chiến sáng tạo.

Bài tập tự luyện có đáp án

Câu 1: Trong cuộc tập kích sang đất Tống năm 1075, cánh quân dân binh miền núi Đại Việt đánh vào Ung châu (Quảng Tây) đặt dưới sự chỉ huy của

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Tháng 10/1075, Lý Thường Kiệt cùng Tông Đản chỉ huy hơn 10 vạn quân thủy - bộ, chia làm hai đạo tấn công sang đất Tống. Trong đó: cánh quân bộ do các tù trưởng Thân Cảnh Phúc, Tông Đản chỉ huy dân bunh miền núi đánh vào Ung châu (Quảng Tây); cánh quân thủy do Lý Thường Kiệt chỉ huy tấn công vào Khâm châu và Liêm châu (Quảng Đông).

Câu 2: Để đánh chiếm Đại Việt, vua Tống đã xúi giục nước nào đánh lên Đại Việt từ phía Nam?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Sự chuẩn bị của nhà Tống cho công cuộc xâm lược Đại Việt:
- Cho xây dựng các căn cứ ở Ung Châu, Khâm Châu và Liêm Châu. Lấy ba nơi này làm căn cứ tập kết quân lính, tích trữ lương thực, khí giới và là nơi xuất phát tấn công Đại Việt.
- Ngăn cản việc đi lại, buôn bán của nhân dân hai nước ở vùng biên giới Đại Việt - Tống.
- Dụ dỗ các tù trưởng dân tộc ít người ở vùng biên giới phía bắc Đại Việt.
- Xúi giục vua Cham-pa đánh lên Đại Việt từ phía mam.

Câu 3: Nội dung nào sau đây phản ánh đúng tình hình của nhà Tống vào giữa thế kỉ XI?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Tình hình của nhà Tống vào giữa thế kỉ XI: gặp nhiều khó khăn.
- Trong nước: ngân khố cạn kiệt, tài chính nguy ngập, nội bộ mâu thuẫn. Nhân dân đói khổ, nổi dậy đấu tranh nhiều nơi.
- Vùng biên cương phía bắc thường xuyên bị hai nước Liêu, Hạ quấy nhiễu.
Vì vậy, nhà Tống muốn xâm lược Đại Việt để giải quyết tình trạng khủng hoảng nói trên.

Câu 4: Trước tình hình nhà Tống ráo riết chuẩn bị xâm lược nước ta, Lý Thường Kiệt đã thực hiện chủ trương gì?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Theo SGK Lịch sử 7 trang 39, trước tình hình nhà Tống ráo riết chuẩn bị xâm lược nước ta, Lý Thường Kiệt thực hiện chủ trương độc đáo, sáng tạo "tiến công trước để tự vệ"

Câu 5: Năm 1075, Lý Thường Kiệt chỉ huy quân đánh chiếm các căn cứ nào của nhà Tống?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Năm 1075, Lý Thường Kiệt chỉ huy quân đánh chiếm các căn cứ của nhà Tống ở châu Ung, châu Khâm và châu Liêm. Kết quả là quân nhà Lý tiêu diệt được một bộ phận sinh lực địch, phá hủy các kho tàng, làm chậm cuộc xâm lược Đại Việt của nhà Tống.

Câu 6: Kết quả cuộc tập kích sang đất Tống vào cuối năm 1075 của quân nhà Lý là

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Năm 1075, trước nguy cơ xâm lược của giặc Tống, Thái úy Lý Thường Kiệt đã chủ trương "tiến công trước để tự vệ", đem quân đánh vào những nơi tập trung binh lực và lương thảo cho cuộc xâm lược Đại Việt của nhà Tống ở Khâm châu, Ung châu và Liêm châu. Kết quả là nhà Lý đã phá hủy được những nơi tập trung quân lương của nhà Tống ở Khâm châu, Ung châu và Liêm châu, sau đó Lý Thường Kiệt cho rút quân về nước, chuẩn bị phòng tuyến chống giặc.

Câu 7: Tháng 10/1075, Lý Thường Kiệt cùng Tông Đản chỉ huy bao nhiêu quân mở cuộc tập kích sang đất Tống?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Tháng 10/1075, Lý Thường Kiệt cùng Tông Đản chỉ huy hơn 10 vạn quân thủy - bộ, chia làm hai đạo tấn công sang đất Tống:
- Quân bộ do các tù trưởng Thân Cảnh Phúc, Tông Đản chỉ huy đánh vào Ung châu.
- Quân thủy do Lý Thường Kiệt chỉ huy tấn công vào Khâm Châu và Liêm châu.

Câu 8: Trận đánh ở thành Ung Châu vào cuối năm 1075 đã khiến tướng nào của nhà Tống phải tự tử?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Tháng 10/1075, Lý Thường Kiệt cùng Tông Đản chỉ huy hơn 10 vạn quân thủy - bộ, chia làm hai đạo tấn công sang đất Tống. Quân bộ do các tù trưởng Thân Cảnh Phúc, Tông Đản chỉ huy đánh vào Ung Châu. Quân thủy do Lý Thường Kiệt chỉ huy tấn công vào Khâm Châu và Liêm Châu. Sau khi tiêu diệt các căn cứ tập kết quân, phá hủy kho tàng của giặc ở Khâm Châu và Liêm Châu, Lý Thường Kiệt tiến về bao vây thành Ung Châu. Sau 42 ngày đêm chiến đấu, quân nhà Lý hạ được thành Ung Châu, tướng địch Tô Giám phải tự tử.

Câu 9: Giữa thế kỉ XI, nhà Tống thường bị hai nước nào quấy nhiễu vùng biên cương phía bắc?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Tình hình của nhà Tống vào giữa thế kỉ XI: gặp nhiều khó khăn.
- Trong nước: ngân khố cạn kiệt, tài chính nguy ngập, nội bộ mâu thuẫn. Nhân dân đói khổ, nổi dậy đấu tranh nhiều nơi.
- Vùng biên cương phía bắc thường xuyên bị hai nước Liêu - Hạ quấy nhiễu.
Vì vậy, nhà Tống muốn xâm lược Đại Việt để giải quyết tình trạng khủng hoảng nói trên.

Câu 10: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 – 1077) của Đại Việt do ai lãnh đạo ?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Theo SGK Lịch sử 7 trang 39, cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược (1075 – 1077) do Lý Thường Kiệt lãnh đạo.

Câu 11: "Ngồi yên đợi giặc không bằng đem quân đánh trước để chặn thế mạnh của giặc" là câu nói của ai?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Năm 1075, trước tình hình nhà Tống ráo riết xâm lược nước ta, Lý Thường Kiệt đã chủ trương "tiến công trước để tự vệ". Ông thường nói: "Ngồi yên đợi giặc không bằng đem quân đánh trước để chặn thế mạnh của giặc". Do đó, ông đã gấp rút chuẩn bị cho cuộc tấn công vào những nơi tập trung quân lương của nhà Tống, gần biên giới Đại Việt.

Câu 12: Nhà Tống đã làm gì giải quyết những khó khăn trong nước vào giữa thế kỉ XI?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Để giải quyết những khó khăn trong nước vào giữa thế kỉ XI, nhà Tống không chọn tiến hành cải cách đất nước mà tiến hành chiến tranh xâm lược Đại Việt. Vì cho rằng nếu đánh bại Đại Việt, thế Tống sẽ tăng, các nước Liêu - Hạ sẽ phải kiêng nể.

Câu 13: Để khích lệ tinh thần chiến đấu của quân sĩ, hằng đêm, Lý Thường Kiệt thường cho người đọc bài thơ nào sau đây ở ngôi đền thờ cạnh sông Như Nguyệt?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Tương truyền, để động viên, khích lệ tinh thần chiến đấu của quân sĩ và làm nhụt chí chiến đấu của địch. Hằng đêm, Lý Thường Kiệt cho người vào ngôi đền thờ hai tướng Trương Hát, Trương Hống trên bờ sông Như Nguyệt đọc bài thơ thần "Nam quốc sơn hà". Bản dịch:
"Sông núi nước Nam, vua Nam ở
Rành rành định phận ở sách trời.
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm,
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời."

Câu 14: Ai là người chỉ huy thủy quân Tống tiến vào Đại Việt theo đường biển để tiếp ứng cho cánh quân bộ của Quách Quỳ, Triệu Tiết?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Thất bại nặng nề và bất ngờ ở Ung Châu khiến vua Tống vô cùng tức tối, liền tiến hành cuộc xâm lược Đại Việt. Cuối năm 1076, Quách Quỳ và Triệu Tiết chỉ huy 10 vạn bộ binh Tống cùng với 1 vạn ngựa chiến và 20 vạn dân phu chuẩn bị tiến vào nước ta. Một đạo thủy quân do Hòa Mâu dẫn đầu theo đường biển vào tiếp ứng cho bộ binh.

Câu 15: Tướng chỉ huy thủy quân nhà Lý đánh lùi thủy binh Tống ở cửa sông Bạch Đằng là

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Sau cuộc tập kích đất Tống năm 1075, Lý Thường Kiệt đã cho rút quân về nước và hạ lệnh cho các địa phương ráo riết chuẩn bị bố phòng. Lý Kế Nguyên được cử đi chỉ huy một lực lượng thủy binh đóng ở Đông Kênh để chặn thủy quân địch. Đầu năm 1077, thủy quân Tống tiến vào cửa sông Bạch Đằng. Sau 10 trận đánh liên tiếp, thủy quân Tống không thể tiến sâu vào đất liền nên phải rút lui.

Câu 16: Sau cuộc tập kích đất Tống năm 1075, Lý Thường Kiệt đã làm gì để đối phó với cuộc xâm lược của nhà Tống?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Sau cuộc tập kích đất Tống năm 1075, Lý Thường Kiệt đã cho rút quân về nước và hạ lệnh cho các địa phương ráo riết chuẩn bị bố phòng:
- Các tù trưởng gần biên giới Việt - Tống cho quân mai phục ở những vị trí quan trọng.
- Lý Kế Nguyên chỉ huy một lực lượng thủy binh đóng ở Đông Kênh để chặn thủy quân địch.
- Lý Thường Kiệt cho xây dựng phòng tuyến ở bờ nam sông Như Nguyệt, đội quân chủ lực do ông chỉ huy đóng ở Yên Phụ (Yên Phong - Bắc Ninh), cách bến Như Nguyệt vài ki-lô-mét.

Câu 17: Để ngăn chặn thủy binh quân Tống, Lý Thường Kiệt đã cho xây dựng phòng tuyến trên dòng sông nào ?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Theo SGK Lịch sử 7 trang 41, Lý Thường Kiệt bố trí một lực lượng thủy binh đóng ở Đông Kênh do tướng Lý Kế Nguyên chỉ huy để chặn thủy binh địch. Bộ binh được bố trí dọc theo chiến tuyến sông Như Nguyệt.

Câu 18: Trong cuộc kháng chiến chống quân Tống (1075 – 1077), Lý Thường Kiệt đã chọn cách nào để kết thúc cuộc chiến ?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Theo SGK Lịch sử lớp 7, Lý Thường Kiệt chủ động kết thúc chiến tranh bằng biện pháp mềm dẻo, thương lượng, đề nghị "giảng hòa". Quách Quỳ chấp nhận ngay. Quân Tống vội vã rút về nước.

Câu 19: Tướng chỉ huy 10 vạn bộ binh Tống tiến vào xâm lược Đại Việt đầu năm 1077 là

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Đầu năm 1077, 10 vạn bộ binh Tống cùng với 20 vạn dân phu do chủ tướng Quách Quỳ, phó tướng Triệu Tiết chỉ huy vượt cửa ải Nam Quan qua Lạng Sơn tiến vào Đại Việt.