NHÂN TỐ BÊN TRONG
1. Các hocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật có xương sống
- Hocmon sinh trưởng của tuyến yên
- Tiroxin: Ở lưỡng cư có tác dụng gây biến thái từ nòng nọc thành ếch
- Hocmon sinh dục: Testosteron ở con đực hay Estrogen ở con cái
2. Các hocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật không xương sống
Ecđixơn: gây lột xác ở sâu bướm, kích thích sâu biến thành nhộng và bướm
Juvenin: phối hợp với ecđixơn gây lột xác ở sâu bướm, ức chế quá trình biến đổi sâu thành nhộng và bướm
(SGK sinh học cơ bản trang 156) Các biện pháp điều khiển sinh trưởng và phát triển ở động vật và người là: cải tạo giống, cải thiện môi trường sống của động vật, cải thiện chất lượng dân số.
(SGK 11 nâng cao trang 145) Vì hoocmon GH (hoocmon sinh trưởng) có tác dụng tăng quá trình tổng hợp protein, phát triển mô và cơ quan, hiệu quả của hoocmon GH tùy thuộc vào loại mô và giai đoạn phát triển của chúng. GH có tác dụng làm dài xương ở trẻ em, nhưng đối với người lớn thì không có tác dụng. Đối với người lớn, tăng tiết GH sẽ sinh ra bệnh to đầu xương chi
Vì hoocmon GH (hoocmon sinh trưởng) có tác dụng tăng quá trình tổng hợp protein, phát triển mô và cơ quan. GH có tác dụng làm dài xương ở trẻ em, do vậy nếu thiếu thừa GH sẽ mắc bệnh khổng lồ. (Hậu quả hoocmon sinh trưởng – trang 153 sách cơ bản 11).
( SGK 11 cơ bản trang 153) Hai hoocmon chủ yếu ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của côn trùng là ecđixơn và juvenin. Tác dụng sinh lý của ecđixơn: gây lột xác ở sâu bướm, kích thích sâu biến thành nhộng và bướm. Tác dụng sinh lý của juvenin: phối hợp với ecđixơn gây lột xác ở sâu bướm, ức chế quá trình biến đổi sâu thành nhộng và bướm.
Đối với động vật hằng nhiệt, khi nhiệt độ môi trường xuống thấp (trời rét), do thân nhiệt cao hơn nhiều so với nhiệt độ môi trường nên động vật mất rất nhiều nhiệt vào môi trường xung quanh. Để bù lại số lượng nhiệt đã mất và duy trì thân nhiệt ổn định, cơ chế chống lạnh được tăng cường, quá trình chuyển hoá ở tế bào tăng lên, các chất bị ôxi hoá nhiều hơn. Nếu không được ăn đầy đủ để bù lại các chất đã bị ôxi hoá (tăng khẩu phần ăn so với ngày hình thường) động vật sẽ bị sút cân và dễ mắc bệnh, thậm chí có thể chết. Tuy nhiên, vào những ngày trời rét, nếu được ăn uống đầy đủ, động vật sẽ tăng cân do cơ thể tăng cường chuvển hoá và tích luỹ các chất dự trữ để chống rét.
Kích thích chuyển hoá ở tế bào sinh trưởng, phát triển bình thường của cơ thể.
Tiroxin gồm có 2 loại là T3( gồm 3 nguyên tử iot) và T4( 4 nguyên tử iot) . Ở người, hoocmon
tuyến giáp điều hòa năng lượng sinh học; giúp duy trì huyết áp bình thường, nhịp tim và trương lực cơ, điều hòa chức năng tiêu hóa và sinh sản $ \to $ Kích thích chuyển hoá ở tế bào sinh trưởng, phát triển bình thường của cơ thể.