BÀI 3: MỘT SỐ VẤN ĐỀ MANG TÍNH CHẤT TOÀN CẦU
I. Dân số
1. Bùng nổ dân số
- Dân số thế giới tăng nhanh, nhất là nửa sau thế kỷ XX. Năm 2018 là 7,7 tỉ người.
- Dân số bùng nổ hiện nay chủ yếu ở các nước đang phát triển (chiếm 80% dân số và 95% số dân gia tăng hàng năm của thế giới).
- Dân số tăng nhanh gây sức ép nặng nề đối với tài nguyên môi trường, phát triển kinh tế, chất lượng cuộc sống.
2. Già hóa dân số
- Dân số thế giới đang có xu hướng già đi:
+ Tỉ lệ người < 15 tuổi giảm.
+ Tỉ lệ > 65 tuổi tăng.
+ Tuổi thọ trung bình thế giới ngày càng tăng.
- Hậu quả của cơ cấu dân số già:
+ Thiếu nguồn lao động trong tương lai.
+ Chi phí phúc lợi cho người già tăng.
+ Thiếu diện tích đất ở.
+ Tỉ suất sinh giảm.
II. Môi trường
1. Biến đổi khí hậu toàn cầu và suy giảm tầng ôdôn
- Lượng CO2 tăng → hiệu ứng nhà kính tăng → nhiệt độ Trái Đất tăng.
- Khí thải từ sản xuất công nghiệp và sinh hoạt → mưa axit → tầng ôdôn mỏng và thủng.
2. Ô nhiễm môi trường nước ngọt, biển và đại dương
- Chất thải công nghiệp và sinh hoạt chưa xử lí đổ trực tiếp vào sông hồ → ô nhiễm → thiếu nước sạch.
- Chất thải công nghiệp chưa xử lí → đổ trực tiếp vào sông biển, đắm tàu, rửa tàu, tràn dầu. Do vậy mà môi trường biển chịu nhiều tổn thất.
3. Suy giảm đa dạng sinh học
- Khai thác thiên nhiên quá mức làm cho sinh vật bị tuyệt chủng hoặc sắp tuyệt chủng. Hậu quả là làm đi mất nhiều loài sinh vật, gen di truyền, thực phẩm, thuốc, nguyên liệu sản xuất,…
III. Một số vấn đề khác
- Xung đột sắc tộc, xung đột tôn giáo và nạn khủng bố trở thành mối đe dọa trực tiếp tới ổn định hòa bình của thế giới.
+ Nạn khủng bố: sử dụng thành tựu khoa học công nghệ để thực hiện (vũ khí sinh hoá học, chất nổ, phá hoại mạng vi tính,…).
+ Hoạt động kinh tế ngầm: buôn lậu vũ khí, rửa tiền,…
- Để giải quyết các vấn đề trên cần phải có sự hợp tác tích cực giữa các quốc gia và toàn thể cộng đồng quốc tế.
Khí CO2 là khí nhà kính quan trọng nhất, do lượng khí này tăng đang kể trong khí quyển nên gây ra hiệu ứng nhà kính, từ đó làm cho Trái Đất nóng lên, tâng ô dôn mỏng dần và tạo ra lỗ thủng. Còn hiện tượng mưa axit là do sự gia tăng lượng khí thải trong công nghiệp và sinh hoạt.
Trong những thập niên cuối của thế kỉ XX và những năm đầu thế kỉ XXI mối đe doa trực tiếp tới ổn định, hoà bình trên thế giới là xung đột sắc tộc, tôn giáo và nạn khủng bố. Nạn khủng bố ngày nay xuất hiện trên toàn thế giới, với nhiều cách thức khác nhau như (sát hại thủ lĩnh chĩnh trị, bắt cóc con tin, huấn luyện và sử dụng người làm thuê vào hoạt động khủng bố...)
Hậu quả của nhiệt độ Trái Đất tăng lên sẽ làm cho băng tan nhanh, làm mực nước biển tăng lên và sẽ dẫn đến diện tích một số vùng đất thấp bị ngập nước.
Sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp và quá trình công nghiệp hóa đã vô tình xảy thải một lượng lớn CO2 vào không khí và ngày càng tăng. Lượng CO2 tăng lên làm biến đổi khí hậu, gây hiệu ứng nhà kính và làm cho nhiệt độ Trái Đất nóng lên.
Dân số thế giới ngày càng tăng, đặc biệt là ở các nước kém phát triển và đang phát triển. Dân số tăng nhanh gây sức ép rất lớn đến kinh tế - tài nguyên và môi trường (suy giảm – ô nhiễm môi trường nặng nề ở nhiều nước).
Các biểu hiện ở ý A, B, D là đặc điểm của dân số trẻ. Biểu hiện của già hóa dân số là tỉ lệ trẻ em ( < 15 tuổi) giảm, tỉ lệ người già ( > 65 tuổi) tăng - > Tuổi thọ trung bình của dân số ngày càng tăng lên.
Để giải quyết các vấn đề mang tính toàn cầu như dân số, môi trường, tài nguyên, chiến tranh, xung đột,… thì cần có sự hợp tác giữa tất cả các nước, vùng lãnh thổ trên thế giới.
Chất thải công nghiệp và sinh hoạt chưa xử lí đổ trực tiếp vào sông, hồ gây ô nhiễm nghiêm trọng cho những khu vực này.
Dân số thế giới đang có xu hướng già đi. Trong cơ cấu theo độ tuổi, tỉ lệ người dưới 15 tuổi ngày càng thấp, tỉ lệ người trên 65 tuổi ngày càng cao và tuổi thọ của dân số thế giới ngày càng tăng.
Liên quan đến vấn đề dân số: Bùng nổ dân số ở các nước đang phát triển, già hóa dân số ở nước phát triển
Khai thác thiên nhiên quá mức làm nhiều loài sinh vật bị tuyệt chủng hoặc sắp tuyệt chủng. Hậu quả là mất nhiều loài sinh vật, gen di truyền, thực phẩm, nguồn thuốc chữa bệnh, nguyên liệu sản xuất của nhiều ngành,…
Bùng nổ dân số hiện nay chủ yếu ở các nước đang phát triển, chiếm 80% dân số và 95% số dân gia tăng hàng năm của thế giới.
Biểu hiện của già hóa dân số là tỉ lệ trẻ em ( < 15 tuổi) giảm, tỉ lệ người già ( > 65 tuổi) tăng.
Dân số tăng quá nhanh và đột ngột trong một thời gian sẽ dẫn đến hiện tượng bùng nổ dân số.
Xem thêm các bài tiếp theo bên dưới