Vấn đề phát triển kinh tế - xã hội ở Bắc Trung Bộ
Lý thuyết về Vấn đề phát triển kinh tế - xã hội ở Bắc Trung Bộ
Bài 35: VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI Ở BẮC TRUNG BỘ
1. Khái quát chung
- Gồm 6 tỉnh: Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế.
- Diện tích: 51,5 nghìn km2 (15,6%), số dân 10,9 triệu người (11,2% - 2019).
- Là vùng kéo dài, hẹp ngang nhất nước ta.
- Giáp: Đồng bằng sông Hồng, TDMNBB, Biển Đông, Lào.
-> Thuận lợi giao lưu văn hóa, xã hội, kinh tế với các vùng bằng đường sắt, bộ và biển.
2. Hình thành cơ cấu nông - lâm - ngư nghiệp
- Có ý nghĩa đối với hình thành cơ cấu kinh tế chung của vùng:
+ Góp phần tạo ra cơ cấu ngành.
+ Tạo thế liên hoàn trong phát triển cơ cấu kinh tế theo không gian.
+ Tỉ trọng công nghiệp còn bé.
- Việc đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong giai đoạn hiện nay đòi hỏi phải phát huy các thế mạnh sẵn có của vùng, trong đó có thế mạnh về nông - lâm - ngư nghiệp.
a) Khai thác thế mạnh về lâm nghiệp
- Diện tích rừng 2,22 triệu ha, chiếm khoảng 21,5% diện tích rừng cả nước. Độ che phủ rừng là 43,1% (năm 2019), chỉ đứng sau Tây Nguyên.
- Trong rừng có nhiều loại gỗ quý (táu, lim, sến, kiền kiền, săng lẻ, lát hoa,...), nhiều lâm sản, chim, thú có giá trị.
- Hiện nay, rừng giàu chỉ còn tập trung chủ yếu ở vùng sâu giáp biên giới Việt - Lào.
- Rừng sản xuất chiếm khoảng 35% diện tích, còn khoảng 49% diện tích là rừng phòng hộ và 16% là rừng đặc dụng.
- Việc bảo vệ và phát triển vốn rừng giúp bảo vệ môi trường sống của động vật hoang dã, giữ gìn nguồn gen của các loài động thực vật quý hiếm, điều hoà nguồn nước, hạn chế tác hại của các cơn lũ đột ngột trên các sông ngắn và dốc.
- Trồng rừng ven biển có tác dụng chắn gió, bão và ngăn không cho cát bay, cát chảy, lấn ruộng đồng, làng mạc.
b) Khai thác tổng hợp các thế mạnh về nông nghiệp của trung du, đồng bằng và ven biển
- Vùng đồi trước núi có thế mạnh về chăn nuôi đại gia súc (đàn trâu 750 nghìn con, đàn bò 1,1 triệu con).
- Đất badan (diện tích tuy không lớn, nhưng khá màu mỡ) là nơi hình thành một số vùng chuyên canh cây công nghiệp lâu năm (cà phê, cao su, hồ tiêu, chè).
- Trên các đồng bằng phần lớn là đất cát pha thuận lợi phát triển cây công nghiệp hàng năm (lạc, mía, thuốc lá,...), không thuận lợi cho cây lúa. Đã hình thành một số vùng chuyên canh cây công nghiệp hàng năm và các vùng lúa thâm canh.
c) Đẩy mạnh phát triển ngư nghiệp
- Các tỉnh đều có khả năng phát triển nghề cá biển (Nghệ An là tỉnh trọng điểm đánh bắt cá biển).
- Nuôi thuỷ sản nước lợ, nước mặn phát triển khá mạnh.
- Khó khăn: Tàu thuyền có công suất nhỏ, đánh bắt ven bờ là chính nên nguồn thủy sản ven bờ suy giảm.
3. Hình thành cơ cấu công nghiệp và phát triển cơ sở hạ tầng giao thông vận tải
a) Phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm và các trung tâm công nghiệp chuyên môn hoá
Điều kiện phát triển
- Tiềm năng khoáng sản tương đối phong phú (chỉ đứng sau TDMNBB).
- Nguồn nguyên liệu từ nông - lâm - ngư nghiệp.
- Lao động dồi dào và tương đối rẻ.
Hạn chế
- Cơ sở kĩ thuật lạc hậu, thiếu nhiên liệu và năng lượng.
- Giao thông vận tải và thông tin liên lạc còn nhiều hạn chế.
Kết quả
- Cơ cấu công nghiệp của vùng chưa thật định hình và sẽ có nhiều biến đổi sắp tới.
- Một số khoáng sản vẫn còn ở dạng tiềm năng hoặc được khai thác không đáng kể (crômít, thiếc,...).
b) Phương hướng
* Tăng cường cơ sở năng lượng cho vùng
- Sử dụng điện qua đường dây 500kV.
- Một số nhà máy thuỷ điện: Bản Vẽ (Nghệ An) 320MW, Cửa Đại (Thanh Hóa) 97MW, Rào Quán (Quảng Trị) 64MW.
Hiện đại hóa các trung tâm công nghiệp
- Các trung tâm công nghiệp của vùng là Thanh Hoá - Bỉm Sơn, Vinh, Huế.
- Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung được chú trọng nên công nghiệp của vùng có nhiều thuận lợi phát triển.
* Xây dựng cơ sở hạ tầng, trước hết là giao thông vận tải
- Mạng lưới giao thông: quốc lộ 1, đường sắt Thống Nhất, các tuyến đường ngang (quốc lộ 7, 8, 9), đường Hồ Chí Minh.
- Hàng loạt cửa khẩu được mở để phát triển giao thương với các nước láng giềng (Lao Bảo là cửa khẩu quốc tế quan trọng).
- Một số cảng nước sâu đang được đầu tư xây dựng, hoàn thiện (Nghi Sơn, Vũng Áng, Chân Mây).
- Các sân bay Phú Bài (Huế), Vinh (Nghệ An), Đồng Hới (Quảng Bình) được nâng cấp.
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Cho biết tỉnh nào sau đây không thuộc vùng Bắc Trung Bộ?
- A
- B
- C
- D
Bắc Trung Bộ gồm 6 tỉnh: Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế. Ninh Bình không thuộc địa phận vùng Bắc Trung Bộ (Ninh Bình thuộc vùng ĐBSH).
Câu 2: Nguyên nhân nào dưới đây hình thành gió phơn Tây Nam ở Bắc Trung Bộ?
- A
- B
- C
- D
Theo SGK Địa lí 12 trang 155, Dãy núi Trường Sơn Bắc, biên giới tự nhiên giữa Việt Nam và Lào với các đèo thấp, làm cho về mùa hạ có hiện tượng gió phơn Tây Nam.
Câu 3: Mỏ sắt lớn nhất của nước ta nằm ở tỉnh nào ?
- A
- B
- C
- D
Câu 4: Việc trồng rừng ven biển ở Bắc Trung Bộ có tác dụng nào dưới đây?
- A
- B
- C
- D
Rừng ven biển ở Bắc Trung Bộ có tác dụng chắn gió bão, cát bay.
Câu 5: Các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ lần lượt từ Bắc vào Nam là
- A
- B
- C
- D
Các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ lần lượt từ Bắc vào Nam là Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế.
Câu 6: Vùng đồi trước núi của Bắc Trung Bộ chủ yếu hẹp ngang, đất feralit là điều kiện thuận lợi để trồng
- A
- B
- C
- D
Câu 7: Việc hình thành cơ cấu kinh tế nông – lâm – ngư nghiệp ở vùng Bắc Trung Bộ góp phần
- A
- B
- C
- D
Việc hình thành cơ cấu kinh tế nông – lâm – ngư nghiệp cở vùng Bắc Trung Bộ góp phần tạo cơ cấu kinh tế chung và tạo thể liên hoàn giữa các vùng.
Câu 8: Diện tích rừng của Bắc Trung Bộ lớn thứ 2 cả nước, chỉ đứng sau vùng
- A
- B
- C
- D
Bắc Trung Bộ có diện tích đất có rừng là 2,46 triệu ha (20% cả nước), chỉ đứng sau Tây Nguyên.
Câu 9: Vùng đồng bằng Bắc Trung Bộ, chủ yếu là đất
- A
- B
- C
- D
Các đồng bằng chủ yếu là đất cát pha, nên thuận lợi cho việc trồng cây công nghiệp hằng năm.
Câu 10: Các bãi biển của vùng Bắc Trung Bộ lần lượt từ Bắc vào Nam là
- A
- B
- C
- D
Các bãi biển của vùng Bắc Trung Bộ lần lượt từ Bắc vào Nam là Sầm Sơn (Thanh Hóa), Cửa Lò (Nghệ An), Thiên Cầm (Hà Tĩnh), Lăng Cô (Huế).
Câu 11: Hạn chế lớn trong phát triển công nghiệp của vùng Bắc Trung Bộ là
- A
- B
- C
- D
Hạn chế lớn trong phát triển công nghiệp của vùng Bắc Trung Bộ là thiếu trang thiết bị kĩ thuật và nguồn vốn.
Câu 12: So với các vùng khác trong cả nước, Bắc Trung Bộ là vùng
- A
- B
- C
- D
So với các vùng khác trong cả nước, Bắc Trung Bộ là vùng chịu ảnh hưởng của gió fơn Tây Nam mạnh nhất nước ta.
Câu 13: Khoáng sản có trữ lượng lớn nhất vùng Bắc Trung Bộ là
- A
- B
- C
- D
Khoáng sản có trữ lượng lớn nhất vùng Bắc Trung Bộ là sắt (Thạch Khê – Hà Tĩnh).
Câu 14: Các loại cây công nghiệp hàng năm thích hợp với vùng đất cát pha ở đồng bằng ven biển Bắc Trung Bộ là
- A
- B
- C
- D
Các loại cây công nghiệp hàng năm thích hợp với vùng đất cát pha ở đồng bằng ven biển Bắc Trung Bộ như lạc, mía, thuốc lá và loại đất này không thuận lợi cho canh tác lúa.
Câu 15: Việc làm đường hầm ô tô Hoành Sơn và Hải Vân ở vùng Bắc Trung Bộ góp phần
- A
- B
- C
- D
Việc làm đường hầm ô tô Hoành Sơn và Hải Vân ở vùng Bắc Trung Bộ góp phần làm tăng khả năng vận chuyển của tuyến Bắc – Nam.
Câu 16: Nhà máy thủy điện nào sau đây thuộc vùng Bắc Trung Bộ?
- A
- B
- C
- D
Một số nhà máy thủy điện ở khu vực Bắc Trung Bộ như Bản Vẽ (320 MW) trên sông Cả (Nghệ An), Cửa Đạt (97 MW) trên sông Chu (Thanh Hóa), Rào Quán (64 MW) trên sông Rào Quán (Quảng Trị).
Câu 17: Vùng kinh tế Bắc Trung Bộ gồm mấy tỉnh?
- A
- B
- C
- D
Câu 18: Cho biết tỉnh nào sau đây thuộc vùng Bắc Trung Bộ?
- A
- B
- C
- D
Bắc Trung Bộ gồm 6 tỉnh: Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế. Còn tỉnh Ninh Bình thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, Đà Nẵng – Quảng Nam thuộc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ.
Câu 19: Công nghiệp Bắc Trung Bộ phát triển không phải dựa chủ yếu vào
- A
- B
- C
- D
Điều kiện phát triển của công nghiệp ở BTB là:
- Tiềm năng khoáng sản tương đối phong phú (kim loại, crôm, thiếc,...).
- Nhiều nguồn nguyên liệu của ngành nông - lâm - thuỷ sản.
- Lao động dồi dào và tương đối rẻ.
=> Loại A, B, C.
- Công nghiệp của vùng còn phát triển kém, cơ sở hạ tầng yếu kém nền khả năng thu hút đầu tư hạn chế => Nhận xét công nghiệp phát triển dựa vào nguồn vốn đầu tư nước ngoài là không chính xác.