Thoái hóa do tự thụ phấn và do giao phối gần
Lý thuyết về Thoái hóa do tự thụ phấn và do giao phối gần
I. HIỆN TƯỢNG THOÁI HÓA
- Khái niệm: thoái hóa là hiện tượng mà các thế hệ con cháu có sức sống kém dần, xuất hiện nhiều tính trạng xấu, năng suất thấp, bị chết non.
- Ví dụ: ở lúa mì: vụ đầu tiên thân cây cao, cứng, số lượng bông nhiều, hạt chắc, vụ thứ 2, thứ 3: thân cây lùn, yếu, số lượng bông ít, hạt lép nhiều, một số cây lá có màu trắng, nhiều cây bị chết.
1. Thoái hóa do tự thụ phấn ở cây giao phấn
- Hiện tượng tự thụ phấn ở cây giao phấn → các cặp gen lặn có tỷ lệ xuất hiện ở trạng thái đồng hợp lặn cao → đa số biểu hiện các tính trạng xấu.
2. Thoái hóa do giao phối gần ở động vật
- Giao phối gần là: sự giao phối giữa con cái sinh ra từ 1 cặp bố mẹ hoặc giữa bố mẹ và con cái.
- Các thế hệ sau: sự sinh trưởng, phát triển yếu, xuất hiện con quái thai, dị tật bẩm sinh, chết non - Cũng giống như tự thụ phấn ở thực vật, giao phối gần làm xuất hiện các cặp gen đồng hợp lặn → đa số biểu hiện các tính trạng xấu
II. NGUYÊN NHÂN CỦA HIỆN TƯỢNG THOÁI HÓA
- Tỷ lệ các kiểu gen qua các thế hệ tự thụ phấn:
- Nhận xét: tỷ lệ kiểu gen đồng hợp tăng dần, tỉ lệ kiểu gen dị hợp giảm dần qua các thế hệ.
- Tự thụ phấn hoặc giao phối gần qua nhiều thế hệ → các gen lặn có hại chuyển từ trạng thái dị hợp sang trạng thái đồng hợp → có thể gây hại cho cơ thể.
- Tuy nhiên, 1 số loài thực vật thụ phấn nghiêm ngặt (đậu Hà Lan, cà chua…), động vật thường xuyên giao phối gần (chim bồ câu, chim cu gáy …) không bị thoái hóa khi tự thụ phấn hay giao phối gần vì hiện tại chúng mang các cặp gen đồng hợp không gây hại.
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Giao phối cận huyết là
- A
- B
- C
- D
(Giao phối cận huyết) là sự giao phối giữa con cái sinh ra từ một cặp bố mẹ hoặc giữa bố mẹ và con cái (SGK Sinh học 9)
Câu 2: Hiện tượng nào dưới đây xảy ra do giao phối gần?
- A
- B
- C
- D
Giao phối gần thường gây ra hiện tượng thoái hóa ở các thế hệ sau như sinh trưởng và phát triển yếu, khả năng sinh sản giảm, quái thai dị tật bẩm sinh, chết non.
Câu 3: Ở thực vật, biểu hiện cao nhất của giao phối gần là gì?
- A
- B
- C
- D
Ở thực vật, biểu hiện cao nhất của giao phối gần là tự thụ phấn: hoa cùng 1 cây thụ phấn cho nhau hoặc hạt phấn của hoa thụ phấn cho nhụy của hoa đó.
Câu 4: Trường hợp nào sau đây không được gọi là giao phối cận huyết?
- A
- B
- C
- D
Giao phối cận huyết là hiện tượng các con vật có cùng huyết thống được giao phối với nhau. Ví dụ như sự giao phối trong cùng dòng họ vật nuôi, giữa bố mẹ và con cái hay ngược lại, hoặc giữa anh chị em ruột vật nuôi với nhau.
Câu 5: Khi tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn, thế hệ sau thường có đặc điểm nào sau đây?
- A
- B
- C
- D
Sinh trưởng và phát triển chậm, bộc lộ những tính trạng xấu như: bạch tạng, thân lùn, bắp dị dạng, và kết hạt rất ít… (SGK Sinh học 9)
Câu 6: Nguyên nhân của hiện tượng thoái hóa giống ở cây giao phấn là gì?
- A
- B
- C
- D
Thoái hóa giống ở những cây giao giao phấn xảy ra do tự thụ phấn bắt buộc. Biện hiện của hiện tượng thoái hóa giống ở cây giao phấn như: thân lùn, bắp dị dạng, kết hạt rất ít….
VD: Thoái hóa giống do tự thụ phấn ở Ngô:
Câu 7: Biểu hiện nào sau đây không phải của thoái hóa giống?
- A
- B
- C
- D
Thoái hóa giống thế hiện ở các thế hệ sau có khả năng chống chịu kém với các điều kiện của môi trường.
Câu 8: Biểu hiện của hiện tượng thoái hóa giống là gì?
- A
- B
- C
- D
Con lai có sức sống kém dần.
Câu 9: Khi cho giao phối gần ở động vật, giống bị thoái hóa là do đâu?
- A
- B
- C
- D
Do giao phối gần ở động vật qua các thế hệ tỉ lệ thể dị hợp giảm dần, tỉ lệ thể đồng hợp gen lặn gây hại tăng dần trong đó các gen lặn ở trạng thái đồng hợp được biểu hiện ở kiểu hình gây hại.
Câu 10: Nguyên nhân của hiện tượng thoái hóa giống ở động vật là
- A
- B
- C
- D
Do giao phối gần (SGK Sinh học 9).
Xem thêm các bài tiếp theo bên dưới