a. Nhận thức cảm tính (Trực quan sinh động)
- Được tạo nên do sự tiếp xúc trực tiếp của các cơ quan cảm giác với sự vật, hiện tượng.
- Đem lại những hiểu biết về các đặc điểm bên ngoài của sự vật, hiện tượng.
Ví dụ: Quan sát quả chuối ta thấy có màu vàng, dài khoảng 5 đến 13cm, mềm, ngọt, có mùi thơm đặc trưng.
2. Nhận thức lý tính (Tư duy trừu tượng)
- Là giai đoạn nhận thức tiếp theo.
- Dựa trên những tài liệu (tri thức) của nhận thức cảm tính.
- Nhờ các thao tác của tư duy phân tích, so sánh, tổng hợp.
- Tìm ra được quy luật, bản chất của sự vật, hiện tượng.
Ví dụ: Phát hiện ra trong chuối có chứa nhiều vitamin có lợi cho sức khỏe, có thể để làm đẹp,… ⇒ Nhận thức lý tính.
Như vậy nhận thức là quá trình phản ánh sự vật, hiện tượng của thế giới khách quan vào bộ óc của con người, để tạo nên những hiểu biết về chúng.
Nhờ vào hiện tượng quả táo rơi từ trên xuống mà nhà khoa học Newton đã phát hiện ra lực hấp dẫn.