Giới thiệu chung về hệ nội tiết
Lý thuyết về Giới thiệu chung về hệ nội tiết
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA TUYẾN NỘI TIẾT
- Tuyến nội tiết góp phần quan trọng trong việc:
+ Điều hòa các quá trình sinh lí của cơ thể.
+ Đặc biệt là quá trình trao đổi chất, chuyển hóa vật chất và năng lượng trong tế bào của cơ thể
- Tuyến nội tiết sản xuất ra hoocmôn theo đường máu đến các cơ đích để điều hòa quá trình sinh lý của cơ thể.
- Tác động chậm nhưng kéo dài và trên diện rộng.
II. PHÂN BIỆT TUYẾN NGOẠI TIẾT VỚI TUYẾN NỘI TIẾT
- Hệ nội tiết gồm: các tuyến nội tiết và các tuyến ngoại tiết
- Tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết đều gồm các tế bào tuyến và đều tiết ra các sản phẩm tiết tham gia vào điều hòa quá trình sống của cơ thể
- Phân biệt tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết
* Lưu ý: có 1 số tuyến vừa là tuyến nội tiết vừa là tuyến ngoại tiết (tuyến pha), ví dụ: tuyến tụy vừa tiết ra dịch tụy đổ vào ruột, vừa tiết ra hoocmôn ngấm vào máu.
- Lượng chất tiết của tuyến nội tiết ít hơn so với tuyến ngoại tiết:
+ Tuyến ngoại tiết: tuyến mồ hôi 1 ngày tiết 1 lít mồ hôi, tuyến nước bọt 1 ngày tiết 1,5 lít nước bọt
+ Tuyến nội tiết: tuyến tụy 1 ngày tiết 0.8 lít dịch tiết
III. HOOCMÔN
1. Tính chất của hoocmôn
- Tính đặc hiệu: mỗi hoocmôn chỉ ảnh hưởng đến 1 hoặc 1 số cơ quan nhất định
+ Ví dụ: Insulin do tụy tiết ra chỉ có tác dụng hạ đường huyết.
Hoocmôn kích thích nang trứng hoặc tinh hoàn (FSH) chỉ ảnh hưởng đối với quá trình trứng chín hoặc sinh tinh
- Hoocmôn có tính sinh học cao: chỉ với 1 lượng nhỏ cũng gây hiệu quả rõ rệt
+ Ví dụ: chỉ cần vài phần nghìn mg hoocmôn adrenalin đã có thể làm tăng lượng đường huyết và tăng nhịp tim.
- Hoocmôn không mang tính đặc trưng cho loài
+ Ví dụ: người có thể sử dụng insulin của bò thay cho insulin của người để chữa bệnh tiểu đường
2. Vai trò của hoocmôn
- Nhờ sự điều khiển, điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết (thực chất là của các hoocmôn) giúp cho
+ Duy trì được tính ổn định của môi trường bên trong cơ thể
+ Điều hòa các quá trình sinh lí diễn ra bình thường
- Khi rối loạn trong hoạt động nội tiết thường dẫn đên tình trạng bệnh lí như: bướu cổ, ưu năng tuyến giáp …
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Tuyến nào dưới đây là tuyến pha?
- A
- B
- C
- D
Tuyến sinh dục là tuyến pha, vừa có chức năng ngoại tiết (sản sinh giao tử) và chức năng nội tiết (tiết hoocmôn).
Câu 2: Hoocmôn glucagôn chỉ có tác dụng làm tăng đường huyết, ngoài ra không có chức năng nào khác. Ví dụ trên cho thấy tính chất nào của hoocmôn?
- A
- B
- C
- D
Mỗi hoocmôn chỉ ảnh hưởng đến một hoặc một số cơ quan xác định – nghĩa là hoocmôn có tính đặc hiệu.
Câu 3: Ở người, vùng cổ có tuyến nội tiết nào dưới đây?
- A
- B
- C
- D
Câu 4: Sản phẩm tiết của các tuyến nội tiết được phân bố đi khắp cơ thể qua con đường nào?
- A
- B
- C
- D
Sản phẩm của tuyến nội tiết là các hoocmôn được máu vận chuyển đi khắp cơ thể nhưng chỉ ảnh hưởng đến một hoặc một vài cơ quan xác định.
Câu 5: Sản phẩm tiết của tuyến nội tiết có tên gọi là gì?
- A
- B
- C
- D
Kiến thức SGK: Sản phẩm của các tuyến nội tiết là các hoocmôn.
Câu 6: Insulin là hoocmôn do tuyến nào tiết ra?
- A
- B
- C
- D
Insulin do tuyến tụy tiết ra có tác dụng làm hạ đường huyết.
Câu 7: Tuyến nào dưới đây vừa có chức năng ngoại tiết, vừa có chức năng nội tiết?
- A
- B
- C
- D
Tuyến tụy là tuyến pha, vừa có chức năng nội tiết vừa có chức năng ngoại tiết (tiết dịch tụy đổ vào ruột).
Câu 8: Tuyến nội tiết nào dưới đây nằm ở vùng đầu?
- A
- B
- C
- D
Câu 9: Chỉ cần một lượng rất nhỏ, hoocmôn đã tạo ra những chuyển biến đáng kể ở môi trường bên trong cơ thể. Điều này cho thấy tính chất nào của hoocmôn?
- A
- B
- C
- D
Hoocmôn có hoạt tính sinh học rất cao, chỉ với một lượng nhỏ cũng gây hiệu quả rõ rệt.
Câu 10: Hoocmôn có vai trò nào sau đây?
- Duy trì tính ổn định của môi trường bên trong cơ thể.
- Xúc tác cho các phản ứng chuyển hóa vật chất bên trong cơ thể.
- Điều hòa các quá trình sinh lý.
- Tiêu diệt các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể.
- Duy trì tính ổn định của môi trường bên trong cơ thể.
- Xúc tác cho các phản ứng chuyển hóa vật chất bên trong cơ thể.
- Điều hòa các quá trình sinh lý.
- Tiêu diệt các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể.
- A
- B
- C
- D
Hoocmôn có vai trò:
+ Duy trì tính ổn định của môi trường bên trong cơ thể.
+ Điều hòa các quá trình sinh lý.
Xúc tác cho các phản ứng chuyển hóa vật chất bên trong cơ thể là vai trò của enzim.
Tiêu diệt các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể không phải là vai trò của hoocmôn.