Các trường hợp đồng dạng của tam giác vuông
Từ các trường hợp đồng dạng của tam giác đã học suy ra: Hai tam giác vuông đồng dạng nếu có một trong các điều kiện:
+ Một góc nhọn của tam giác vuông này bằng một góc nhọn của tam giác vuông kia;
+ Hai cạnh góc vuông của tam giác vuông này tỉ lệ với hai cạnh góc vuông của tam giác vuông kia.
Định lý:
Trường hợp đồng dạng đặc biệt: Nếu cạnh huyền và một cạnh góc vuông của tam giác vuông này tỉ lệ với cạnh huyền và một cạnh góc vuông của tam giác vuông kia thì hai tam giác vuông đồng dạng.
Nếu \[\Delta ABC\] và $\Delta A'B'C'$ có $\widehat{A}=\widehat{A'}={{90}^{o}}$ và $\dfrac{AB}{A'B'}=\dfrac{BC}{B'C'}$ (hình 1) thì $\Delta ABC\sim \Delta A'B'C'$ $\left( g.g \right)$
Tỉ số đường cao, tỉ số diện tích của hai tam giác đồng dạng
Nếu hai tam giác đồng dạng thì:
+ Tỉ số hai đường cao tương ứng bằng tỉ số đồng dạng;
+ Tỉ số hai diện tích bằng bình phương tỉ số đồng dạng.
Xét $ \Delta AHB $ và $ \Delta CHA $ có
$ \widehat{AHB}=\widehat{CHA}={{90}^{0}} $
$ \widehat{ABH}=\widehat{CAH} $ (cùng phụ với $ \widehat{BAH} $ )
Suy ra $ \Delta AHB\sim \Delta CHA $ $ \Rightarrow \dfrac{AH}{CH}=\dfrac{HB}{HA}\Rightarrow A{{H}^{2}}=HB.HC $
Tỉ số đường cao tương ứng của 2 tam giác đồng dạng thì bằng tỉ số đồng dạng $ \Rightarrow \dfrac{AH}{A'H'}=\dfrac{1}{2} $
Áp dụng định lý Pytago vào tam giác vuông $ ABC $ ta có:
$ \begin{array}{*{35}{l}} A{{B}^{2}}+A{{C}^{2}}=B{{C}^{2}} \\ \Leftrightarrow {{3}^{2}}+{{4}^{2}}=B{{C}^{2}} \\ \Leftrightarrow B{{C}^{2}}=25 \\ \Rightarrow BC=5\,cm \end{array} $
Xét 2 tam giác vuông $ ABC $ và $ HBA $ có: $ \hat{B} $ chung
$ \Rightarrow \Delta ABC\backsim \Delta HBA\,(g-g) $ $ \Rightarrow \dfrac{AB}{HB}=\dfrac{BC}{BA}\Rightarrow HB=\dfrac{A{{B}^{2}}}{BC}=\dfrac{{{3}^{2}}}{5}=1,8\,cm $
Mặt khác:
$ \dfrac{AB}{HB}=\dfrac{AC}{HA}\Rightarrow HA=\dfrac{AC.HB}{AB}=\dfrac{4.1,8}{3}=2,4\,cm $
Nên $ HA=2,4cm;HB=1,8cm $ .
Tam giác $ ABC $ cân tại $ A $ nên $ BD=DC=\dfrac{BC}{2}=\dfrac{24}{2}=12(cm) $
Theo định lý Py-ta-go, ta có $ A{{D}^{2}}=A{{C}^{2}}-D{{C}^{2}}={{20}^{2}}-{{12}^{2}}={{16}^{2}} $ nên $ AD=16\text{cm} $
Xét $ \Delta CDH $ và $ \Delta ADB~ $ có
$ \widehat{CDH}=\widehat{ADB}={{90}^{o}} $ .
$ \widehat{{{C}_{1}}}=\widehat{{{A}_{1}}} $ (cùng phụ với $ \hat{B} $ ).
Do đó $ \Delta CDH\backsim \Delta ADB(g.g) $
Nên $ \dfrac{HD}{BD}=\dfrac{HC}{AB}=\dfrac{CD}{AD} $ , tức là $ \dfrac{HD}{12}=\dfrac{HC}{20}=\dfrac{12}{16}=\dfrac{3}{4} $
Suy ra $ HD=9\text{cm} $ .
Xét 2 tam giác vuông $ ABD $ và $ HBI $ có:
$ \widehat{ABD}=\widehat{HBI} $ ( $ BD $ là tia phân giác của góc $ B $ )
$ \Rightarrow \Delta ABD\backsim \Delta HBI\,(g-g) $ $ \Rightarrow \dfrac{AB}{HB}=\dfrac{BD}{BI}\Leftrightarrow AB.BI=BD.HB. $
Xét tam giác $ \Delta AHC $ và $ \Delta BAC $ có
$ \widehat{AHC}=\widehat{BAC}={{90}^{0}} $
$ \widehat{C} $ chung
$ \Rightarrow \Delta AHC\sim \Delta BAC $ $ \Rightarrow \dfrac{AC}{BC}=\dfrac{HC}{AC}\Rightarrow A{{C}^{2}}=BC.HC $
Ta có $ \Delta ABH\sim \Delta CAH $ , $ \Delta ABH\sim \Delta CBA $ , $ \Delta AHC\sim \Delta BAC $
Ta có: $ \widehat{HAB}+\widehat{HAC}=\widehat{BAC}={{90}^{0}} $
Mà: $ \widehat{HBA}+\widehat{HAB}={{90}^{0}} $ (2 góc phụ nhau)
$ \Rightarrow \widehat{HAC}=\widehat{HBA} $
Xét 2 tam giác vuông $ AHB $ và $ CHA $ ta có $ \widehat{HAC}=\widehat{HBA} $ (cmt)
$ \Rightarrow \Delta AHB\backsim \Delta CHA\,(g-g)\Rightarrow \dfrac{AH}{CH}=\dfrac{HB}{HA}\Leftrightarrow A{{H}^{2}}=HB.HC $ .
Với $ BH=9cm,HC=16cm $ .
$ \Rightarrow BC=BH+HC=9+16=25\,cm $
Ta có: $ \widehat{HAB}+\widehat{HAC}=\widehat{BAC}={{90}^{0}} $
Mà: $ \widehat{HBA}+\widehat{HAB}={{90}^{0}} $ (2 góc phụ nhau)
$ \Rightarrow \widehat{HAC}=\widehat{HBA} $
Xét 2 tam giác vuông $ AHB $ và $ CHA $ ta có $ \widehat{HAC}=\widehat{HBA} $ (cmt)
$ \Rightarrow \Delta AHB\backsim \Delta CHA\,(g-g)\Rightarrow \dfrac{AH}{CH}=\dfrac{HB}{HA}\Leftrightarrow A{{H}^{2}}=HB.HC $ .
Ta có: $ A{{H}^{2}}=HB.HC $
$ \begin{array}{*{35}{l}} \Rightarrow A{{H}^{2}}=9.16=144 \\ \Rightarrow AH=12\,cm \end{array} $
Nên diện tích tam giác $ ABC $ là . $ {{S}_{ABC}}=\dfrac{1}{2}AH.BC=\dfrac{1}{2}.12.25=150c{{m}^{2}} $ .
Xem thêm các bài tiếp theo bên dưới