Tam giác cân là tam giác có hai cạnh bằng nhau.
Trong một tam giác cân hai góc ở đáy bằng nhau.
Nếu một tam giác có hai góc bằng nhau thì là tam giác cân.
Tam giác vuông cân là tam giác vuông có hai cạnh vuông góc bằng nhau.
Tam giác đều là tam giác có 3 cạnh bằng nhau.
Hệ quả:
– Trong tam giác đều, mỗi góc bằng $60^0$
– Nếu trong một tam giác có ba góc bằng nhau thì đó là tam giác đều.
– Nếu một tam giác cân có 1 góc bằng $60^0$ thì đó là tam giác đều.
$ DA=DC\Rightarrow \Delta DAC $ cân $ \Rightarrow \widehat{C}=\widehat{DAC}. $
$ \widehat{ADB} $ là góc ngoài của $ \Delta DAC $ nên $ \widehat{ADB}=\widehat{C}+\widehat{DAC}=2\widehat{C} $
Tam giác $ ABD $ có $ AB=AD $ $ \Rightarrow \Delta ABD $ cân.
$ \Rightarrow \widehat{B}=\widehat{ADB}. $
Do đó: $ \widehat{B}=2\widehat{C}. $
Xét $ \Delta ABC $ có: $ \widehat{BAC}+\widehat{B}+\widehat{C}={{180}^{0}} $
$ \Rightarrow {{60}^{0}}+2\widehat{C}+\widehat{C}={{180}^{0}}\Rightarrow \widehat{C}={{40}^{0}} $ .
Cần bổ sung thêm một điều kiện:
+ Cặp cạnh đáy bằng nhau: $ BC=B'C', $ khi đó $ \Delta ABC=\Delta A'B'C'\left( c.c.c \right). $
+ Hoặc cặp góc ở đỉnh bằng nhau: $ \widehat{A}=\widehat{A'} $ , khi đó $ \Delta ABC=\Delta A'B'C'\left( c.g.c \right). $
+ Hoặc cặp góc ở đáy bằng nhau: $ \widehat{B}=\widehat{B'}, $ khi đó $ \Delta ABC=\Delta A'B'C' $ (c.g.c hoặc g.c.g).
Tam giác ABC đều nên $ \widehat{BAC}={{60}^{0}}. $
Tam giác ACD vuông cân tại C nên $ \widehat{CAD}=\left( {{180}^{0}}-{{90}^{0}} \right):2={{45}^{0}}. $
$ \widehat{BAD}=\widehat{BAC}+\widehat{CAD}={{60}^{0}}+{{45}^{0}}={{105}^{0}}. $
$ DE=DF\Rightarrow \Delta D\text{EF} $ cân tại D mà $ \widehat{D}={{60}^{0}} $ nên $ \Delta D\text{EF} $ đều
Giả sử $ \Delta MNP $ cân tại N thì ta có $ \widehat{M}=\widehat{P}=\dfrac{{{180}^{o}}-\widehat{N}}{2}={{40}^{o}} $
Giả sử $ \Delta MNP $ cân tại M thì $ \widehat{P}=\widehat{N}=\dfrac{180-\widehat{M}}{2}\Rightarrow $ loại
Tương tự $ \Delta MNP $ cân tại P thì $ \widehat{M}=\widehat{N}=\dfrac{180-\widehat{P}}{2}\Rightarrow $ loại
+ Trường hợp 1: Nếu góc $ {{40}^{0}} $ là góc ở đỉnh. Chẳng hạn $ \Delta ABC $ cân tại A có $ \widehat{A}={{40}^{o}} $ .
Vì $ \Delta ABC $ cân tại A nên $ \widehat{B}=\widehat{C} $ . (1)
Ta có: $ \widehat{A}+\widehat{B}+\widehat{C}={{180}^{o}}\,\,\, $
$ \Rightarrow \,\,\widehat{B}+\widehat{C}\,\,={{180}^{o}}-\widehat{A}={{180}^{o}}-{{40}^{o}}={{140}^{o}} $ (2)
Từ (1) và (2) suy ra $ \widehat{B}=\widehat{C}={{140}^{o}}:2={{70}^{o}} $ .
+ Trường hợp 2: Nếu góc $ {{40}^{0}} $ là góc ở đáy. Chẳng hạn $ \Delta ABC $ cân tại A có $ \widehat{B}={{40}^{o}} $ .
Vì $ \Delta ABC $ cân tại A nên $ \widehat{B}=\widehat{C}={{40}^{o}} $ . (1)
Ta có: $ \widehat{A}+\widehat{B}+\widehat{C}={{180}^{o}}\,\,\, $
$ \Rightarrow \,\widehat{A}={{180}^{o}}-\left( \widehat{B}+\widehat{C} \right)={{180}^{o}}-\left( {{40}^{o}}+{{40}^{o}} \right)={{180}^{o}}-{{80}^{o}}={{100}^{o}} $ .
Vậy nếu một tam giác cân có một góc bằng $ {{40}^{0}} $ thì số đo các góc còn lại là:
$ {{70}^{0}} $ và $ {{70}^{0}} $ hoặc $ {{40}^{0}} $ và $ {{100}^{0}}. $
Do tam giác ABC cân tại A nên AC=AB, $ \widehat{B}=\widehat{C} $ .
Xét $ \Delta AB\text{D} $ và $ \Delta AC\text{E} $ có
$ \left\{ \begin{array}{l} \widehat{B}=\widehat{C} \\ AB=AC \\ B\text{D}=CE \end{array} \right.\Rightarrow \Delta AB\text{D}=\Delta AC\text{E}\left( c.g.c \right)\Rightarrow A\text{D}=A\text{E}\Rightarrow \Delta \text{AD}E $ cân tại A nên AM là trung trực của DE
Ta có $ \widehat{A}+\widehat{B}+\widehat{C}=\widehat{A}+2\widehat{\text{A}}\text{+2}\widehat{\text{A}}=5\widehat{\text{A}}={{180}^{o}}\Rightarrow \widehat{A}={{36}^{o}}\Rightarrow \widehat{B}=\widehat{C}={{72}^{o}} $
Tam giác ABC có AB = AC nên $ \Delta ABC $ cân tại A.
Ta có $ \widehat{B}=\widehat{C}=\dfrac{{{180}^{o}}-\widehat{A}}{2}={{40}^{o}} $
Vì $ \Delta ABC $ đều có chu vi là 16cm nên $ AB=AC=BC=\dfrac{16}{3}\,cm. $
Vì $ \Delta ABD $ cân tại D có chu vi là 20cm
$ \Rightarrow $ Tổng hai cạnh bên $ AD+BD=20-AB=20-\dfrac{16}{3}=\dfrac{44}{3}cm $ .
$ \Rightarrow \,AD=BD=\dfrac{22}{3}\,cm. $
Vì $ \Delta ABC $ vuông cân tại A nên $ \widehat{ABC}={{45}^{0}}. $
Ta có: $ \widehat{ABC}+\widehat{DBC}={{180}^{o}} $ (kề bù)
$ \Rightarrow \widehat{DBC}={{180}^{o}}-\widehat{ABC}={{180}^{0}}-{{45}^{0}}={{135}^{0}}. $
Vì $ \Delta BDC $ cân tại B nên $ \widehat{BDC}=\widehat{BCD} $
$ \Rightarrow \,2\widehat{BDC}={{180}^{o}}-\widehat{DBC} $
$ \Rightarrow \,\,\widehat{BDC}=\left( {{180}^{0}}-{{135}^{0}} \right):2=22,{{5}^{0}} $ .
Xét $ \Delta ABD $ có $ AB=BD $ $ \Rightarrow \,\Delta ABD $ cân tại B $ \Rightarrow \,\,\widehat{BAD}=\widehat{BDA} $ .
Khi đó: $ 2\widehat{ADB}={{180}^{o}}-\widehat{ABD}={{180}^{o}}-{{80}^{o}} $
$ \Rightarrow \widehat{ADB}=\left( {{180}^{0}}-{{80}^{0}} \right):2={{50}^{0}}. $
Ta có: $ \widehat{ADC}+\widehat{ADB}={{180}^{o}} $ (kề bù)
$ \Rightarrow \,\widehat{ADC}={{180}^{o}}-\widehat{ADB}={{180}^{o}}-{{50}^{o}}={{130}^{o}} $ .
Xét tam giác $ ADC $ có $ AD=DC $ $ \Rightarrow \,\Delta ADC $ cân tại D $ \Rightarrow \,\widehat{DAC}=\widehat{ACD} $ .
Do đó: $ y=\widehat{ACD}=\left( {{180}^{o}}-\widehat{ADC} \right):2=\left( {{180}^{o}}-{{130}^{o}} \right):2={{25}^{o}} $ .
Ta có: $ \widehat{ABC}=\widehat{ABD}+\widehat{CBD}={{36}^{o}}+{{36}^{o}}={{72}^{o}}=\widehat{ACB} $ ;
$ \widehat{BAC}={{180}^{o}}-\left( \widehat{ABC}+\widehat{ACB} \right)={{180}^{o}}-\left( {{72}^{o}}+{{72}^{o}} \right)={{36}^{o}}=\widehat{ABD} $ ;
$ \widehat{BDC}={{180}^{o}}-\left( \widehat{DBC}+\widehat{DCB} \right)={{180}^{o}}-\left( {{36}^{o}}+{{72}^{o}} \right)={{72}^{o}}=\widehat{BCD} $ .
Vậy trong hình vẽ ta có các tam giác cân là:
$ \Delta ABC $ cân tại A, $ \Delta ABD $ cân tại D, $ \Delta BCD $ cân tại B.
$ \Delta BDA=\Delta CDA\left( c.c.c \right) $ vì: $ BD=CD;\,\,BA=CA;\, $ cạnh chung $ AD $ .
$ \Rightarrow {{\widehat{D}}_{1}}={{\widehat{D}}_{2}}. $
Ta lại có $ \widehat{BDC}={{60}^{0}} $ (do $ \Delta BDC $ đều)
$ \Rightarrow {{\widehat{D}}_{1}}=\dfrac{1}{2}\widehat{BDC}=\dfrac{1}{2}{{.60}^{o}}={{30}^{0}} $ .
Tam giác MNP cân tại M $ \Rightarrow \widehat{N}=\widehat{P}={{30}^{0}}. $
Mà $ \widehat{M}+\widehat{N}+\widehat{P}={{180}^{0}} $ nên $ \widehat{M}={{180}^{0}}-\left( {{30}^{0}}+{{30}^{0}} \right)={{120}^{0}}. $
Xem thêm các bài tiếp theo bên dưới