I. Tiêu hoá là gì?
- Tiêu hoá là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.
II. Tiêu hoá ở động vật chưa có cơ quan tiêu hoá
- Động vật chưa có cơ quan tiêu hoá là động vật đơn bào. Tiêu hoá thức ăn ở động vật đơn bào diễn ra bên trong tế bào gọi là tiêu hoá nội bào. Các enzim từ lizoxôm vào không bào tiêu hoá để thủy phân thức ăn thành các chất dinh dưỡng đơn giản để tế bào sử dụng.
III. Tiêu hoá ở động vật có túi tiêu hoá
- Các loài ruột khoang và giun dẹp có túi tiêu hoá
- Túi tiêu hóa được hình thành từ nhiều tế bào. Trong túi tiêu hóa thức ăn được tiêu hóa nội bào và ngoại bào. Nhờ các tế bào thành túi tiêu hóa tiết ra các enzim để tiêu hóa hóa học thức ăn. Sau đó thức ăn đang tiêu hóa dang dở sẽ được tiếp tục tiêu hóa nội bào trong tế bào của thành túi tiêu hóa.
IV. Tiêu hoá ở động vật có ống tiêu hoá
- Ống tiêu hóa gồm nhiều bộ phận với các chức năng khác nhau
- Thức ăn đi theo một chiều trong ống tiêu hóa. Khi đi qua ống tiêu hóa, thức ăn bị biến đổi cơ học và hóa học để trở thành những chất dinh dưỡng đơn giản và được hấp thụ vào máu.
- Các chất không được tiêu hóa trong ống tiêu hóa sẽ tạo thành phân và thải ra ngoài
- Tiêu hóa thức ăn trong ống tiêu hóa gặp ở động vật có xương sống và một số động vật không xương sống
STT |
Bộ phận |
Tiêu hóa cơ học |
Tiêu hóa hóa học |
1. |
Miệng |
X |
X |
2. |
Thực quản |
X |
|
3. |
Dạ dày |
X |
X |
4. |
Ruột non |
X |
X |
5. |
Ruột già |
X |
|
Đáp án: Trong ống tiêu hóa của người có diều.
Giải thích: Ống tiêu hóa của người gồm: miệng, thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già, hậu môn.
Ngựa, thỏ, chuột.
Ở những loại động vật nhai lại như (trâu, bò, cừu, dê…) đều có dạ dày 4 ngăn: dạ cỏ, dạ tổ ong,
dạ lá sách và dạ múi khế.
Khái niệm tiêu hóa SGK LỚP 11 cơ bản trang 61
Đáp án: thực bào.
Giải thích: động vật đơn bào ( trùng biến hình) lấy thức ăn bằng cách thực bào( hình thành không bào tiêu hóa) sau đó lysosome gắn vào không bào tiêu hóa, các enzyme của lysosome vào không bào tiêu hóa thủy phân chất dinh dưỡng phức tạp thành các chất dinh dưỡng đơn giản.
Dạ dày người chỉ có một ngăn (dạ dày đơn).
Ở động vật đơn bào, thức ăn được tiêu hóa trong không bào tiêu hóa.
Kiến thức cơ bản trong SGK Sinh học 11.
Đáp án: Động vật đơn bào.
Giải thích: động vật đơn bào lấy thức ăn bằng thực bào: màng tế bào lõm vào hình thành không bào tiêu hóa chứa thức ăn bên trong, sau đó lysosome gắn vào không bào tiêu hóa và thực hiện chức năng của mình.
Đáp án: Ruột non.
Giải thích: Ruột non dài, chứa nhiều enzyme tiêu hóa và có bề mặt hấp thu lớn nhất.
Đáp án: Răng có bề mặt nghiền rộng và nhiều nếp men răng cứng.
Giải thích: do sự biến đổi về cấu trúc và chức năng để thích nghi với thức ăn thực vật cứng và khó tiêu hóa.
Đáp án: Thức ăn cellulose được tiêu hóa nhờ hệ vi sinh vật trong manh tràng.
Giải thích: ở ngựa có dạ dày đơn và manh tràng( ruột tịt) rất phát triển, được xem như dạ dày thứ hai, chứa một lượng lớn vi sinh vật giúp tiêu hóa cellulose.
Pepsin (enzim trong dạ dày, nơi pH thấp nhất trong đường tiêu hóa) hoạt động hiệu quả trong môi trường axit, pH từ 1,5-2,5.
Đáp án: Tripsin.
Giải thích: Tripsin cắt liên kết peptid bên trong phân tử protein mà có nhóm CO- thuộc acid amin kiềm.
Đáp án: Tiêu hóa nội bào.
Giải thích: Tiêu hóa nội bào là tiêu hóa thức ăn ở bên trong tế bào. Thức ăn được tiêu hóa hóa học trong không bào tiêu hóa nhờ hệ thống enzim.
Đáp án đúng: Gia cầm và chim ăn hạt.
Giải thích: Gia cầm và chim ăn hạt không có răng nên khi thức ăn vào miệng không nhai mà nuốt luôn, thực hiện biến đổi cơ học chủ yếu ở dạ dày cơ.
Đáp án: Thời gian thức ăn trong miệng quá ngắn.
Giải thích: Do thức ăn chỉ ở miệng trong thời gian ngắn nên không đủ cho enzyme tiếp xúc với nhiều cơ chất và hoạt động.
Ruột non biến đổi các chất dinh dưỡng thành
chất đơn giản và hấp thụ do khả năng tiết ra rất nhiều enzim tiêu hóa ; và
cấu trúc (đặc biệt là lông ruột) phù hợp với chức năng hấp thụ.
SGK LỚP 11 Nâng cao trang 59.
Khoang miệng có răng và các cơ nhai giúp thực
hiện tiêu hóa cơ học. Ngoài ra có nước bọt chứa enzim amilaza tiêu hóa một phần
tinh bột thành mantozơ
Đáp án đúng: Tất cả đều đúng.
Giải thích: Hoạt động tiêu hóa ở ruột non chủ yếu là biến đổi hóa học dưới tác dụng của các enzyme trong các dịch tiêu hóa( dịch mật, dịch tụy, dịch ruột):
- Biến đổi tinh bột và đường đôi thành đường đơn.
- Biến đổi lipid thành glycerin và acid béo.
- Biến đổi protein thành acid amin.