Lao xao
MỤC LỤC
A. Nội dung bài học
I. Đôi nét về tác giả: Duy Khán
- Duy Khán (1934-1993) , quê ở huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh
- Tác phẩm tiêu biểu: Tuổi thơ im lặng (tập hồi kí tự truyện của tác giả) – thông qua những hồi tưởng và kỉ niệm tuổi thơ, tác giả đã dựng lại những nét chấm phá về cuộc sống làng quê thuở trước trong bức tranh thiên nhiên, sinh hoạt, đồ vật và hình ảnh con người
- Bài văn thể hiện tinh thần yêu nước tha thiết, sâu sắc của tác giả và những người con Xô viết trong hoàn cảnh thử thách gay gắt của cuộc chiến tranh vệ quốc. Đồng thời, bài văn đã nói lên một chân lí: “Lòng yêu nước ban đầu là lòng yêu những vật tầm thường nhất (…). Lòng yêu nước, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc
II. Đôi nét về tác phẩm: Lao xao
1. Xuất xứ
Bài “Lao xao” được trích từ tác phẩm “Tuổi thơ im lặng” của Duy Khán, tác phẩm được giải thưởng Hội Nhà văn năm 1987
2. Bố cục (2 phần)
- Phần 1 (từ đầu đến “râm ran”): Cảnh làng quê chớm hè
- Phần 2 (còn lại): Thế giới các loài chim
3. Giá trị nội dung
Bằng sự quan sát tinh tường, vốn hiểu biết phong phú và tình yêu thiên nhiên, quê hương của tác giả bài văn vẽ nên những bức tranh cụ thể, sinh động, nhiều màu sắc về thế giới các loài chim ở đồng quê
4. Giá trị nghệ thuật
- Sử dụng dày đặc từ láy
- Nghệ thuật nhân hóa, so sánh
- Miêu tả chi tiết, cụ thể, độc đáo
- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa kể và tả
- Chất liệu dân gian
III. Phân tích văn bản Lao xao
I. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Duy Khán
- Giới thiệu về văn bản “Lao xao” (xuất xứ, khái quát giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật,…)
II. Thân bài
1. Cảnh làng quê chớm hè
- Cây cối um tùm
- Hoa lan nở trắng xóa
- Hoa giẻ từng chùm mảnh dẻ
- Hoa móng rồng bụ bẫm thơm như mùi mít chín
- Ong vàng, ong vò vẽ, ong mật đánh lộn nhau để hút mật hoa
- Bướm hiền lành bỏ chỗ lao xao
→ Nghệ thuật nhân hóa
→ Bức tranh thiên nhiên sinh động, tràn đầy màu sắc
2. Thế giới các loài chim
- Nhóm chim hiền:
+ Chim sáo (sáo đen, sáo sậu): đậu trên lưng trâu mà hót mà mừng được mùa
+ Chim tu hú: báo mùa tu hú chín
+ Chim ngói:
+ Chim nhạn: kêu “chéc chéc”
- Nhóm chim ác:
+ Diều hâu: mũi khoằm, đánh hơi xác chết và gà con rất nhanh. Nó lao như mũi tên xuống, tha được con gà, lao vụt lên mây xanh, vừa lượn vừa ăn
+ Quạ: bắt gà con, ăn trộm trứng, ngó nghiêng ở chuồng lợn
+ Chim cắt: cánh nhọn như mũi dao bầu chọ tiết lợn, khi đánh nhau xỉa bằng cánh, vút đi vụt đến như quỷ
- Chim trị ác: chim chèo bẻo
+ Hình dáng: như những mũi tên đen hình đuôi cá
+ Hành động: lao vào đánh diều hâu túi bụi, vây từ phía đánh quạ, cả đàn lao vào đánh chim cắt để cứu bạn,…
→ Các loài chim được miêu tả chi tiết, cụ thể, sinh động và chính xác. Qua đó, thể hiện sự quan sát tinh tế của tác giả và thái độ của nhân dân đối với mỗi loài chim được nhắc đến
III. Kết bài
- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật:
+ Nội dung: Bằng sự quan sát tinh tường, vốn hiểu biết phong phú và tình yêu thiên nhiên, quê hương của tác giả bài văn vẽ nên những bức tranh cụ thể, sinh động, nhiều màu sắc về thế giới các loài chim ở đồng quê
+ Nghệ thuật: nhân hóa, từ láy, kết hợp giữa kể và tả, chất liệu dân gian,..
- Cảm nhận của bản thân về bài văn: độc đáo, hấp dẫn, hiểu hơn về thế giới loài chim,…
B. Bài tập luyện tập (Lòng yêu nước & Lao xao)
Câu 1. Lòng yêu nước là văn bản được ra đời trong hoàn cảnh nào?
A. Cách mạng tháng Mười Nga
B. Chiến tranh thế giới thứ nhất
C. Chiến tranh của nhân dân Liên Xô chống phát xít Đức
D. Chiến tranh chống đế quốc Mĩ
Hướng dẫn giải:
Đáp án C
→ Bài lòng yêu nước được trích từ bài báo Thử lửa của I. Ê - ren - bua vào cuối tháng 6 / 1942, thời kì khó khăn nhất của cuộc chiến tranh vệ quốc của nhân dân Liên Xô chống phát xít Đức xâm lược.