Câu trần thuật đơn có từ "là"

A. Nội dung bài học

- Vị ngữ thường do từ là kết hợp với danh từ ( cụm danh từ) tạo thành. Ngoài ra tổ hợp giữa từ là với động từ ( cụm động từ) hoặc tính từ ( cụm tính từ)... cũng có thể làm vị ngữ.

- Khi biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các cụm từ không phải, chưa phải.

Ví dụ: Mèn trêu chị Cốc/ là dại.

- Có một số câu trần thuật đơn có từ là đáng chú ý như sau: câu định nghĩa, câu giới thiệu, câu đánh giá, câu miêu tả.

B. Bài tập luyện tập

Bài 1: Xác định chủ ngữ - vị ngữ trong câu: “Tre là cánh tay của người nông dân. ” Em hãy cho biết đó là kiểu câu gì?

Gợi ý:

- Tre/ là cánh tay của người nông dân.

CN     VN

- Câu trên là câu trần thuật đơn có từ là.

Bài 2: Với các từ khóa sau: văn bản nhật dụng, trường em, mùa xuân, tấm kính. Em hãy đặt bốn câu trần thuật đơn có từ “là” dùng để:

- Nêu định nghĩa về văn bản nhật dụng?

- Giới thiệu về ngôi trường của em?

- Miêu tả khu vườn nhà ông em?

- Đánh giá vẻ đẹp của đảo Cô Tô sau trận bão?

Gợi ý:

- Văn bản Nhật dụng là văn bản đề cập đến một vấn đề gần gũi, bức thiết của đời sống.

- Trường em là ngôi trường khang trang, đẹp đẽ.

- Khu vườn nhà ông em vào mùa xuân là một xứ sở thần tiên.

- Sau trận bão, cảnh vật trên đảo Cô Tô là một tấm kính được lau hết mây bụi.

Bài 3: Hãy tìm những câu trần thuật đơn có từ “là” trong những bài thơ, đọan thơ sau:

A. Ruộng rẫy là chiến trường

Cuốc cày là vũ khí

Nhà nông là chiến sĩ

Hậu phương thi đua với tiền phương

   (Hồ Chí Minh)

B. Nhân dân là bể

Văn nghệ là thuyền

Thuyền xô sóng dậy

Sóng đẩy thuyền lên

Thuyền ra khơi xa

Gió căng buồm lộng

Buồm là lao động

Gió là Đảng ta

   (Tố Hữu)

C. Quê hương là chùm khế ngọt

Cho con trèo hái mỗi ngày

Quê hương là đường đi học

Con về rợp bướm vàng bay

Quê hương là con diều biếc

Tuổi thơ con thả trên đồng

Quê hương là con đò nhỏ

Êm đềm khua nước ven sông

Quê hương là cầu tre nhỏ

Mẹ về nón lá nghiêng che

Là hương hoa đồng cỏ nội

Bay trong giấc ngủ đêm hè

Quê hương là vòng tay ấm

Con nằm ngủ giữa mưa đêm

Quê hương là đêm trăng tỏ

Hoa cau rụng trắng ngoài thềm

   (Quê hương – Đỗ Trung Quân)

D.

Bông cúc là nắng làm hoa

Bướm vàng lá nắng bay xa, lượn vòng

Lúa chín là nắng của đồng

Trái thị, trái hồng,... là nắng của cây

   (Nắng – Lê Hồng Thiện)

Gợi ý:

Phần trắc nghiệm

Câu 1. Câu trần thuật đơn có từ là là gì?

A. Vị ngữ thường do từ là kết hợp với danh từ tạo thành.

B. Tổ hợp giữa từ là với động từ, hoặc tính từ cũng có thể làm vị ngữ

C. Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các cụm từ chưa phải, không phải

D. Tất cả các ý kiến trên

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Câu 2. Câu sau đây “Cây tre mang những đức tính của người hiền là tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam” có phải là câu trần thuật đơn không?

A. Có B. Không

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Câu 3. Câu trên có mục đích gì?

A. Nêu định nghĩa B. Giới thiệu

C. Miêu tả D. Đánh giá

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Câu 4. Câu nào dưới đây không phải câu trần thuật đơn có từ là?

A. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

B. Bồ các là bác chim ri.

C. Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc đồng quê

D. Vua phong cho chàng là Phù Đổng Thiên Vương

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Câu 5. Câu nào dưới đây là câu trần thuật đơn có từ là theo kiểu nêu định nghĩa?

A. Nó là con nhà bác An bên xóm kế bên.

B. Lực là khái niệm thuộc chuyên ngành Vật Lý.

C. Hoa hồng là loại cây dễ trồng trong điều kiện thời tiết của miền Bắc.

D. Đây là những món quà dễ thương được tôi làm tặng anh của mình.

Hướng dẫn giải:

Đáp án B