Hoocmôn thực vật
Lý thuyết về Hoocmôn thực vật
I. KHÁI NIỆM
- Hoocmon thực vật là các chất hữu cơ do cơ thể thực vật tiết ra có tác dụng điều tiết hoạt động sống của cây
Đặc điểm của hoocmon thực vật:
+ Được tạo ra ở một nơi nhưng gây ra phản ứng ở một nơi khác trong cây. Trong cây hoocmon được vận chuyển theo mạch gỗ và mạch rây
+ Chỉ với nồng độ rất thấp có thể gây ra những biến đổi mạnh trong cơ thể
+ Tính chuyên hóa thấp hơn nhiều so với hoocmon ở động vật bậc cao
II. HOOCMON KÍCH THÍCH
1. Auxin (Axit Indol Axetic – AIA)
- Nguồn gốc: sinh ra ở đỉnh thân và cành. Auxin có nhiều trong các cơ quan đang sinh trưởng mạnh: hạt đang nẩy mầm, lá đang sinh trưởng, …
- Tác động:
+ Ở mức tế bào: AIA kích thích sinh trưởng, nguyên phân của tế bào
+ Ở mức cơ thể: AIA tham gia vào các hoạt động như: ứng động, hướng động, nẩy mầm, nẩy chồi, ra rễ phụ, thể hiện tính ưu thể đỉnh
- Auxin tự nhiên và các auxin nhân tạo được sử dụng làm chất kích thích trong nông nghiệp.
- Auxin nhân tạo không có enzim phân giải nên được tích lũy trong nông phẩm gây độc hại cho người và động vật. Do đó không nên dùng nó đối với nông phẩm được sử dụng trực tiếp làm thức ăn
2. Giberelin – GA
- Nguồn gốc: Sinh ra chủ yếu ở lá và rễ. GA có nhiều trong lá, hạt, củ, chồi đang nẩy mầm, trong hạt, quả đang hình thành, trong các lóng thân, cành đang sinh trưởng.
- Tác động:
+ Ở mức tế bào: GA kích thích tăng số lần nguyên phân và tăng sinh trưởng của tế bào
+ Ở mức cơ thể: GA kích thích sự nẩy mầm của hạt, chồi, củ, kích thích sinh trưởng chiều cao, tạo quả không hạt, tăng tốc độ phân giải tinh bột
3. Xitokinin
- Là một nhóm chất tự nhiên và nhân tạo có tác dụng gây ra sự phân chia tế bào
- Tác động:
+ Ở mức tế bào: kích thích phân chia tế bào, làm chậm quá trình già của tế bào
+ Ở mức cơ thể: hoạt hóa sự phát sinh chồi thân trong nuôi cấy mô khi có mặt của auxin
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Khi bổ sung GA vào cây ngô lùn thì:
- A
- B
- C
- D
Cây mọc vống.
Do: GA có tác dụng kích thích sinh trưởng chiều cao của cây. Do đó khi cây ngô lùn được bổ sung GA, cây sẽ sinh trưởng nhanh theo chiều dài, cây mọc vống lên.
Xem chi tiết tại SGK Sinh học 11 trang 140
Câu 2: Tương quan giữa auxin và xitôkinin điều tiết sự phát triển của mô callus:
- A
- B
- C
- D
Khi ưu thế nghiêng về auxin, mô callus ra rễ. Khi ưu thế nghiêng về xitôkinin, chồi xuất hiện.
SGK Sinh học 11 trang 142.
Câu 3: Auxin ( AIA) kích thích
- A
- B
- C
- D
+ Ở mức tế bào: AIA kích thích sinh trưởng, nguyên phân của tế bào
+ Ở mức cơ thể: AIA tham gia vào các hoạt động như: ứng động, hướng động, nẩy mầm, nẩy chồi, ra rễ phụ, thể hiện tính ưu thể đỉnh.
(SGK lớp 11 cơ bản trang 139-140)
Câu 4: Hoocmôn thực vật là
- A
- B
- C
- D
Dựa vào định nghĩa SGK cơ bản lớp 11 trang 139 (Hoocmon thực vật (phitohoocmon) là các chất hữu cơ do cơ thể thực vật điều tiết hoạt động sống của cây. Khác với enzim là chất xúc tác cho 1 phản ứng sinh hoá, hoocmon hoạt hoá cả 1 chương trình phát sinh hình thái như kích thích hạt và chồi nảy mầm - gồm rất nhiều quá trình và nhiều phản ứng sinh hoá)
Câu 5: Êtylen có vai trò:
- A
- B
- C
- D
Thúc quả chóng chín, rụng lá, rụng quả.
Etylen thuộc loại hoocmon ức chế. Nó thường được tổng hợp nhiều khi cây trồng trong thời kì rụng lá, khi hoa già và quả chín. Nên nó thúc quả chóng chín, rụng lá, rụng quả.
Câu 6: Những hoocmôn thực vật thuộc nhóm kích thích sinh trưởng là:
- A
- B
- C
- D
Auxin, Gibêrelin, xitôkinin.
Theo phân loại hoocmon thực vật
- Các hoocmon sinh trưởng bao gồm : Auxin, Giberelin, xitokinin
- Các hoocmon ức chế sự sinh trưởng : Etilen, axit abxixic
Câu 7: Những hoocmôn môn thực vật thuộc nhóm kìm hãm sự sinh trưởng là:
- A
- B
- C
- D
SGK Sinh học 11- (trang139-141)
Câu 8: Ý không phải là đặc điểm chung của hoocmôn thực vật là
- A
- B
- C
- D
Có 2 nhóm hoocmon là nhóm có tác dụng ức chế sinh trưởng hoặc nhóm có tác dụng kích thích sinh trưởng nên không phải tất cả mọi hoocmôn đều kích thích quá trình sinh trưởng - phát triển của cây
Câu 9: Trong cơ thể thực vật hai loại phitohoocmôn nào sau đây đều có vai trò kích thích tế bào phân chia?
- A
- B
- C
- D
Auxin và xitôkinin đều kích thích quá trình nguyên phân và sinh trưởng dãn dài của tế bào (SGK lớp 11 cơ bản trang 139-140).
Câu 10: Khi cây hoá già thì hàm lượng chất nào trong cây sẽ tăng?
- A
- B
- C
- D
Êtilen là hoocmôn dạng khí, sản sinh nhiều khi tế bào cây già (thời gian rụng lá, quả già...), quả đang chín sinh ra nhiều êtilen.
Câu 11: Trạng thái ngủ và hoạt động của hạt được điều tiết bởi:
- A
- B
- C
- D
Tương quan giữa tỉ lệ axit abxixic và gibêrelin.
Do: Tương quan giữa chất kích thích và chất ức chế là GA/AAB điều tiết trạng thái sinh lí của hạt. Trong hạt khô, GA rất thấp, AAB đạt trị số cực đại. Trong hạt nảy mầm, GA tăng nhanh và đạt trị số cực đại, còn AAB giảm xuống rất mạnh.
SGK Sinh học 11 T.142
Câu 12: Hoocmôn thực vật nào sau đây có vai trò thúc quả chóng chín, rụng lá?
- A
- B
- C
- D
Etilen có tác động thúc quả nhanh chín, rụng lá (SGK cơ bản lớp 11 trang 141), làm chậm sinh trưởng mầm của thân củ, ức chế sinh trưởng chồi bên.
Câu 13: Tương quan hoocmôn GA/AAB trong hạt nảy mầm như sau:
- A
- B
- C
- D
AAB(axit abxixic)và GA(Giberelin) là 2 hoocmon ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình sinh lý của cây,ở đây là trạng thái ngủ và trạng thái hoạt động của hạt cây.Cụ thể như sau
Axit abxixic là chất ức chế sinh trưởng tự nhiên.Giberelin là chất kích thích sinh trưởng tự nhiên.Khi sử dụng hợp lý 2 loại hoocmon trên có thể điều chỉnh khả năng nảy mầm(hoạt động) hoặc không nảy mầm(ngủ)của cây.
Trong hạt khô, GA rất thấp, AAB đạt trị số cực đại. Trong hạt nảy mầm, GA tăng nhanh và đạt trị số cực đại, còn AAB giảm xuống rất mạnh.
Vậy, với một nồng độ AAB và GA nhất định,ta có thể cho cây ngủ hoặc nảy mầm