Bước phát triển mới của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1950 - 1953)

I. Chiến dịch Biên giới thu – đông 1950

1. Hoàn cảnh lịch sử mới

- Thế giới: 

• Cách mạng Trung Quốc thắng lợi (1/10/1949), nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ra đời.
• Năm 1950, Trung Quốc, Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa đã công nhận và đặt quan hệ ngoại giao với Việt Nam.
• Phong trào chống chiến tranh đế quốc của nhân dân thế giới và nhân dân Pháp ngày càng lên cao.
  • Lực lượng kháng chiến của ta ngày càng trưởng thành, hậu phương được củng cố về mọi mặt,.

- Trong nước:

• Sau nhiều thất bại liên tiếp, Pháp ngày càng lún sâu vào những khó khăn về tài chính. Lợi dụng tình hình, Mĩ can thiệp sâu và “dính líu” trực tiếp và chiến tranh Đông Dương.

2. Quân ta tiến công địch ở biên giới phía Bắc

- Âm mưu của Pháp: Với sự viện trợ của Mĩ, ngày 13/5/1949 Pháp thực hiện kế hoạch Rơ-ve với nội dung:

• Thiết lập hệ thống phòng ngự dày đặc trên đường số 4 (Cao Bằng, Đông Khê, Thất Khê, Na Sầm, Lạng Sơn) nhằm khóa chặt biên giới Việt - Trung, tách rời cách mạng Việt Nam với cách mạng thế giới.
• Thiết lập hành lang Đông - Tây nối Hải Phòng - Hà Nội - Hòa Bình - Sơn La nhằm tách rời căn cứ địa Việt Bắc với hậu phương.

- Chủ trương của ta: Tháng 6/1950, Trung ương Đảng và Chính phủ quyết định mở chiến dịch Biên giới nhằm:

• Tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch.
• Khai thông con đường liên lạc giữa quốc tế và cách mạng Việt Nam.
• Mở rộng căn cứ địa Việt Bắc, đẩy mạnh công cuộc kháng chiến.

- Diễn biến chiến dịch:

• Sáng 18/9/1950, quân ta tiêu diệt địch tại Đông Khê, uy hiếp Thất Khê, thị xã Cao Bằng bị cô lập, hệ thống phòng ngự của địch trên đường số 4 bị lung lay.
• Pháp tổ chức chiếm lại Đông Khê bằng cách cho 2 cánh quân từ Cao Bằng xuống và từ Thất Khê lên.
• Đoán được ý định của địch, quân ta mai phục trên đường số 4, tiêu diệt hai cánh quân Cao Băng và Thất Khê, Pháp buôc phải rút quân về Na Sầm và Lạng Sơn, đến ngày 22/10 thì rút khỏi đường số 4.
• Quân ta hoạt động mạnh ở tả ngạn sông Hồng, ở Tây Bắc và trên Đường số 6, buộc Pháp phải rút khỏi thị xã Hòa Bình.

- Kết quả:

• Sau hơn 1 tháng chiến đấu, quân ta đã giải phóng đươc biên giới Việt - Trung, “hành lang Đông- Tây bị chọc thủng ở Hòa Bình”.
• Thế bao vây đã được giải, kế hoạch Rơ-ve của Pháp bị phá sản.

II. Âm mưu đẩy mạnh chiến tranh xâm lược Đông Dương của thực dân Pháp (Giảm tải)

III. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng (2/1951)

- Tháng 2/1951, Đảng Cộng sản Đông Dương họp Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II tại Chiêm Hóa, Tuyên Quang.

- Nội dung:

• Thông qua Báo cáo chính tri của Chủ tịch Hồ Chí Minh và báo cáo Bàn về Cách mạng Việt Nam của Tổng Bí thư Trường Trinh. 
• Đưa Đảng ra hoạt động công khai lấy tên là Đảng Lao động Việt Nam.
• Bầu BCH Trung ương Đảng và Bộ Chính trị của Đảng do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch và Trường Trinh làm Tổng Bí thư.

- Ý nghĩa: Đại hội đánh dấu bước trưởng thành của Đảng trong lãnh đạo phong trào cách mạng Việt Nam

IV. Phát triển hậu phương kháng chiến về mọi mặt

- Về chính trị:

• Ngày 3/3/1951, Việt minh và Hội Liên Việt hợp nhất thành Mặt trân Liên hiệp Quốc dân Việt Nam (Mặt trận Liên Việt). Đảng Lao động Việt Nam chính thức ra mắt Đại hội.
• Ngày 11/3/11951 thành lập “Liên minh nhân dân Việt-Miên-Lào”.

- Về kinh tế:

• Năm 1952 Đảng đề ra cuộc vận động tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm lôi cuốn đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia.
• Đảng đưa ra các chính sách chấn chỉnh chế độ thuế khóa, xây dựng tài chính, ngân hàng và thương nghiệp.
• Năm 1953, Đảng và Chính phủ quyết định giảm tô và cải cách ruộng đất. Từ tháng 4/1953 đến 7/1954 ta thực hiện 5 đợt giảm tô và 1 đợt cải cách ruộng đất ở một xã thuộc vùng tự do.

- Về văn hóa - giáo dục: Cải cách giáo duc thực hiện theo 3 phương châm: phục vụ kháng chiến, phục vụ sản xuất, phục vụ dân sinh.

V. Giữ vững quyền chủ động đánh địch trên chiến trường (Giảm tải)