Dạng bài về tính oxi hóa mạnh của axit nitric

Dạng bài về tính oxi hóa mạnh của axit nitric

4.9/5

Tác giả: Thầy Tùng

Đăng ngày: 19 Aug 2022

Lưu về Facebook:

Hình minh họa Dạng bài về tính oxi hóa mạnh của axit nitric

MỤC LỤC

Lý thuyết về Dạng bài về tính oxi hóa mạnh của axit nitric

$HN{{O}_{3}}$ chứa nitơ có số oxi hóa cao nhất là +5 nên có tính oxi hóa mạnh

Tuỳ vào nồng độ của axit và bản chất của chất khử mà $HN{{O}_{3}}$ có thể bị khử đến $NO,N{{O}_{2}},{{N}_{2}}O,{{N}_{2}},N{{H}_{4}}N{{O}_{3}}$ .

a. Với kim loại : $HN{{O}_{3}}$ oxi hoá hầu hết các kim loại (trừ Au và Pt ) đến mức oxi hóa cao nhất , tạo thành muối nitrat và sản phẩm khử.

- Với những kim loại có tính khử yếu như : Cu, Ag…thì $\mathbf{HN}{{\mathbf{O}}_{\mathbf{3}}}$ đặc bị khử đến $\mathbf{N}{{\mathbf{O}}_{\mathbf{2}}};\mathbf{HN}{{\mathbf{O}}_{\mathbf{3}}}$ loãng bị khử đến NO.

- Với những kim loại có tính khử mạnh hơn như : Mg, Zn, Al….thì $\mathbf{HN}{{\mathbf{O}}_{\mathbf{3}}}$ đặc bị khử yếu đến $\mathbf{N}{{\mathbf{O}}_{\mathbf{2}}};HN{{O}_{3}}$ loãng có thể bị kim loại khử mạnh như Mg, Al, Zn…khử đến ${{N}_{2}}O,{{N}_{2}}$ hoặc $N{{H}_{4}}N{{O}_{3}}$ .

- Fe, Al, Cr bị thụ động hoá trong dung dịch $HN{{O}_{3}}$ đặc nguội vì vậy khi cho các kim loại này tác dụng với $HN{{O}_{3}}$ thì không xảy ra phản ứng.

b. Với phi kim

Khi đun nóng $HN{{O}_{3}}$ đặc có thể tác dụng được với C, P, S…Ví dụ $C+4HN{{O}_{3}}\left(dac \right)$ $\xrightarrow{{{t}^{o}}}$ $C{{O}_{2}}+4N{{O}_{2}}+2{{H}_{2}}O$

c. Với hợp chất

Các hợp chất chứa nguyên tố có số oxi hóa chưa cao nhất sẽ bị $HN{{O}_{3}}$ oxi hóa lên mức cao hơn. VD:

Phương pháp giải:

- Tính toán theo phương trình hóa học

- Áp dụng định luật bảo toàn e: $\sum\limits_{{}}^{{}}{{{n}_{e}}}$ nhường = $\sum\limits_{{}}^{{}}{{{n}_{e}}}$ nhận

$M\to {{M}^{n+}}+ne$ (chất khử M)

$2{{H}^{+}}+N{{O}_{3}}^{-}+1e\to N{{O}_{2}}+{{H}_{2}}O$

$4{{H}^{+}}+N{{O}_{3}}^{-}+3e\to NO+2{{H}_{2}}O$

$10{{H}^{+}}+2N{{O}_{3}}^{-}+8e\to {{N}_{2}}O+5{{H}_{2}}O$

$10{{H}^{+}}+2N{{O}_{3}}^{-}+10e\to {{N}_{2}}+5{{H}_{2}}O$

$10{{H}^{+}}+N{{O}_{3}}^{-}+8e\to N{{H}_{4}}^{+}+3{{H}_{2}}O$

- Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng: ${{m}_{KL}}+{{m}_{axit}}={{m}_{muoi}}+{{m}_{sp\,khu}}+{{m}_{{{H}_{2}}O}}$ ${{m}_{muoi}}={{m}_{KL}}+{{m}_{N{{O}_{3}}^{-}\,\,(trong\,\,muoi)}}+{{m}_{N{{H}_{4}}^{+}}}$ (nếu có muối $N{{H}_{4}}N{{O}_{3}}$

Bài tập tự luyện có đáp án

Câu 1: Cho $FeS$ tác dụng với $HN{ O _ 3 }$ loãng thu được khí nào sau đây ?

A
$NO$
B
${ H _ 2 }S$
C
$S{ O _ 2 }$
D
${ H _ 2 }$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Phương trình phản ứng: $FeS\,+\,4{ H ^ + }+3NO_ 3 ^ - \to F{ e ^{3+}}+SO_ 4 ^{2-}+3NO+2{ H _ 2 }O$

Câu 2: Cho phương trình hóa học: $Fe{{(OH)}_ 2 }+HN{ O _ 3 }\to X+NO+Y$

X và Y là:

A
$Fe{{(N{ O _ 3 })}_ 3 },{ H _ 2 }O$
B
$Fe,{ H _ 2 }O$
C
$Fe{{(N{ O _ 3 })}_ 3 },Fe$
D
$Fe{{(N{ O _ 3 })}_ 2 },{ H _ 2 }O$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Phương trình phản ứng: $3Fe{{(OH)}_ 2 }+10HN{ O _ 3 }\to 3Fe{{(N{ O _ 3 })}_ 3 }+NO+8{ H _ 2 }O$

Câu 3: Kim loại tác dụng với $HN{ O _ 3 }$ không tạo ra chất nào sau đây?

A
$N{ O _ 2 }$
B
$N{ H _ 4 }N{ O _ 3 }$
C
$NO$
D
${ N _ 2 }{ O _ 5 }$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Kim loại tác dụng với $HN{ O _ 3 }$ , $HN{ O _ 3 }$ đóng vai trò là chất oxi hóa $\to$ trong sản phẩm khử số oxi hóa của N nhỏ hơn +5

Câu 4: Khi cho kim loại trung bình và yếu tác dụng với $HN{ O _ 3 }$ đặc nóng, sản phẩm khử thu được là:

A
${ N _ 2 }O$
B
$N{ O _ 2 }$
C
$NO$
D
${ N _ 2 }$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Kim loại trung bình và yếu tác dụng với $HN{ O _ 3 }$ đặc nóng cho sản phẩm khử là $N{ O _ 2 }$ , $HN{ O _ 3 }$ loãng cho sản phẩm khử là $NO$

Câu 5: Trong số các kim loại sau: $Cu,Zn,Ag,Al,Fe,Hg,Au,Pt$ . Những kim loại nào phản ứng được với dung dịch $HN{ O _ 3 }$ loãng?

A
$Cu,Zn,Ag,Al,Fe,Hg$
B
$Cu,Zn,Hg$
C
$Zn,Al,Fe$
D
$Cu,Zn,Al$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Những kim loại tác dụng được với $HN{ O _ 3 }$ là $Cu,Zn,Ag,Al,Fe,Hg$

Câu 6: Sản phẩm khử khi cho $Cu$ tác dụng với $HN{ O _ 3 }$ loãng là:

A
${ N _ 2 }O$
B
$N{ O _ 2 }$
C
$NO$
D
${ N _ 2 }$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Phương trình phản ứng: $3Cu+8HN{ O _ 3 }\to 3Cu{{(N{ O _ 3 })}_ 2 }+2NO+4{ H _ 2 }O$

Câu 7: Cho $FeC{ O _ 3 }$ tác dụng với $HN{ O _ 3 }$ . Sản phẩm khí hóa nâu một phần ngoài không khí và một muối kim loại là:

A
$C{ O _ 2 },NO,Fe{{(N{ O _ 3 })}_ 3 }$
B
$C{ O _ 2 },N{ O _ 2 },Fe{{(N{ O _ 3 })}_ 3 }$
C
$CO,N{ O _ 2 },Fe{{(N{ O _ 3 })}_ 2 }$
D
$C{ O _ 2 },N{ O _ 2 },Fe{{(N{ O _ 3 })}_ 2 }$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Phương trình hóa học:

$3FeC{ O _ 3 }+10HN{ O _ 3 }\to 3Fe{{(N{ O _ 3 })}_ 3 }+NO+3C{ O _ 2 }+5{ H _ 2 }O$

Câu 8: Axit nitric đặc có thể phản ứng được với các chất nào sau đây ở điều kiện thường, tạo ra khí $N{ O _ 2 }$

A
$Al,{ K _ 2 }O,{{(N{ H _ 4 })}_ 2 }S{ O _ 4 },Zn{{(OH)}_ 2 }$
B
$Cu,Fe,Ag,Fe{{(OH)}_ 2 }$
C
$Ca,Au,NaHC{ O _ 3 },Al{{(OH)}_ 3 }$
D
$Fe,MgO,CaS{ O _ 3 },NaOH$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

$Au$ không phản ứng với $HN{ O _ 3 }$ $MgO,CaS{ O _ 3 },NaOH,{ K _ 2 }O$ ${{(N{ H _ 4 })}_ 2 }S{ O _ 4 },Zn{{(OH)}_ 2 },NaHC{ O _ 3 },Al{{(OH)}_ 3 }$ phản ứng với $HN{ O _ 3 }$ không tạo ra khí $N{ O _ 2 }$

Câu 9: Axit $HN{ O _ 3 }$ đặc nguội có thể hòa tan được kim loại nào sau đây?

A
Fe.
B
Al.
C
Ag.
D
Cr.

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

$Fe,Al,Cr$ bị thụ động hóa trong dung dịch $HN{ O _ 3 }$ đặc nguội

$\to Fe,Al,Cr$ không phản ứng với $HN{ O _ 3 }$ đặc nguội

Câu 10: Dãy chất nào sau đây gồm các chất không phản ứng được với $HN{ O _ 3 }$ ở nhiệt độ thường ?

A
$Al,Cr,Fe$
B
$Al,Fe$
C
$Ag,Au,Pt$
D
$Au,Pt$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

$HN{ O _ 3 }$ có khả năng oxi hóa nhiều kim loại, trừ $Au,Pt$

Câu 11: Axit nitric đặc nguội có thể phản ứng được với các chất nào sau đây?

A
$Al,CuO,N{ a _ 2 }C{ O _ 3 }$
B
$P,Fe,FeO$
C
$C,Ag,Cu$
D
$Cu,Ag,Al$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

$Fe,Al,Cr$ bị thụ động hóa trong $HN{ O _ 3 }$ đặc nguội

Câu 12: Chọn dãy kim loại thụ động với $HN{ O _ 3 }$ đặc nguội

A
$Cu,Ag$
B
$Al,Hg$
C
$Al,Fe,Cr$
D
$Fe,Pb$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

$Fe,Al,Cr$ bị thụ động hóa trong dung dịch $HN{ O _ 3 }$ đặc nguội

Câu 13: Hóa chất có thể hòa tan hoàn toàn hỗn hợp 4 kim loại: $Ag,Zn,Fe,Cu$ là

A
Dung dịch ${ H _ 2 }S{ O _ 4 }$ loãng
B
Dung dịch ${ H _ 2 }S{ O _ 4 }$ đặc nguội
C
Dung dịch $NaOH$
D
Dung dịch $HN{ O _ 3 }$ loãng

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Đáp án A: dung dịch $NaOH$ chỉ hòa tan được kim loại $Zn$

Đáp án B: dung dịch ${ H _ 2 }S{ O _ 4 }$ đặc nguội chỉ hòa tan được kim loại $Ag,Zn,Cu$

Đáp án C: dung dịch ${ H _ 2 }S{ O _ 4 }$ loãng chỉ hòa tan được kim loại $Zn,Fe$

Câu 14: $HN{ O _ 3 }$ thể hiện tính oxi hóa mạnh khi:

A
Phản ứng với hợp chất của $Fe(II)$
B
Phản ứng với hợp chất của $Fe(III)$
C
Phản ứng với hợp chất của $Cu(II)$
D
Phản ứng với hợp chất của $Al(III)$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

$HN{ O _ 3 }$ thể hiện tính oxi hóa mạnh khi phản ứng với hợp chất mà kim loại chưa đạt số oxi hóa cao nhất.

Câu 15: Phương trình hóa học nào sau đây đúng?

A
$Fe+HN{ O _ 3 }\to Fe{{(N{ O _ 3 })}_ 3 }+{ H _ 2 }$
B
$Fe+HN{ O _ 3 }\to Fe{{(N{ O _ 3 })}_ 3 }+NO+{ H _ 2 }O$
C
$Fe+HN{ O _ 3 }\to Fe{{(N{ O _ 3 })}_ 2 }+NO+{ H _ 2 }O$
D
$Fe+HN{ O _ 3 }\to Fe{{(N{ O _ 3 })}_ 2 }+{ H _ 2 }$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

$HN{ O _ 3 }$ có tính oxi hóa mạnh nên đưa kim loại lên hóa trị cao nhất, đồng thời giải phóng sản phẩm khử.

Câu 16: $HN{ O _ 3 }$ thể hiện tính oxi hóa khi tác dụng với tất cả các chất trong dãy nào sau đây?

A
$Cu,C,FeS,Fe$
B
${ K _ 2 }S{ O _ 3 },{ K _ 2 }O,Cu,Fe{{(N{ O _ 3 })}_ 2 }$
C
$CuS{ O _ 4 },CuO,Mg{}_ 3 {{(P{ O _ 4 })}_ 2 }$
D
$FeO,F{ e _ 2 }{{(S{ O _ 4 })}_ 3 },FeC{ O _ 3 },N{ a _ 2 }O$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

$HN{ O _ 3 }$ thể hiện tính oxi hóa khi phản ứng với kim loại, phi kim, hợp chất mà kim loại chưa đạt hóa trị cao nhất $\to HN{ O _ 3 }$ không thể hiện tính oxi hóa khi phản ứng với ${ K _ 2 }S{ O _ 3 },{ K _ 2 }O,N{ a _ 2 }O,CuO$

$HN{ O _ 3 }$ không phản ứng với $F{ e _ 2 }{{(S{ O _ 4 })}_ 3 },CuS{ O _ 4 },M{ g _ 3 }{{(P{ O _ 4 })}_ 2 }$

Câu 17: $HN{ O _ 3 }$ không thể hiện tính oxi hóa mạnh khi phản ứng với chất nào sau đây?

A
$F{ e _ 2 }{ O _ 3 }$ .
B
$Fe{{(OH)}_ 2 }$ .
C
$F{ e _ 3 }{ O _ 4 }$ .
D
$FeO$ .

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

$HN{ O _ 3 }$ thể hiện tính oxi hóa mạnh với kim loại, phi kim, hợp chất của kim loại chưa có hóa trị cao nhất. $F{ e _ 2 }{ O _ 3 }$ có số oxi hóa cao nhất nên phản ứng với $HN{ O _ 3 }$ không theo phản ứng oxi hóa khử.

Câu 18: Cho $Mg$ tan trong dung dịch $HN{ O _ 3 }$ loãng, không thấy có khí thoát ra. Sản phẩm khử là:

A
$N{ O _ 2 }$
B
${ N _ 2 }O$
C
$NO$
D
$N{ H _ 4 }N{ O _ 3 }$

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

$Mg$ là kim loại mạnh nên sản phẩm khử có thể là ${ N _ 2 },N{ H _ 4 }N{ O _ 3 },{ N _ 2 }O,...$

Vì sau phản ứng không có khí thoát ra $\to$ sản phẩm khử là muối $N{ H _ 4 }N{ O _ 3 }$

Câu 19: Dãy chất nào sau đây phản ứng được với dung dịch $HN{ O _ 3 }$ loãng tạo ra khí $NO$ ?

A
$CaC{ O _ 3 },Al,N{ a _ 2 }S{ O _ 4 },Fe{{(OH)}_ 2 }$ .
B
$Au,Mg,Fe{ S _ 2 },C{ O _ 2 }$ .
C
$Fe,Cu,P,Pb$ .
D
${ H _ 2 }S,C,BaS{ O _ 4 },ZnO$ .

Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Dùng phương pháp loại trừ ta thấy các phương án có $ZnO$ , $C{ O _ 2 }$ , $CaC{ O _ 3 }$ phản ứng với $HN{ O _ 3 }$ không tạo ra khí $NO$ .

Đáp án: các chất $Fe,Cu,P,Pb$

Xem thêm các bài tiếp theo bên dưới