Các đại lượng đặc trưng của sóng cơ

Các đại lượng đặc trưng của sóng cơ

4.8/5

Tác giả: Thầy Tùng

Đăng ngày: 11 Aug 2022

Lưu về Facebook:
Hình minh họa Các đại lượng đặc trưng của sóng cơ

Lý thuyết về Các đại lượng đặc trưng của sóng cơ

1. Sóng cơ

Sóng cơ là sự lan truyền dao động cơ theo thời gian trong môi trường vật chất. Sóng co truyền theo các phương khác nhau với cùng một tốc độ v.  Có thể nói quá trình truyền sóng cơ chính là quá trình truyền năng lượng.

Sóng cơ không truyền được trong chân không.

Chú ý: Chỉ có dao động cơ được truyền đi còn các phần tử vật chất dao động tại chỗ chứ không truyền đi.

2. Sóng ngang, sóng dọc

+ Sóng trong đó các phần tử của môi trường dao động theo phương vuông góc với phương truyền sóng gọi là sóng ngang ( VD: sóng trên mặt nước)

Sóng ngang chỉ truyền được trong chất rắn và bề mặt chất lỏng.

+Sóng trong đó các phần tử của môi trường dao động theo phương trùng với phương truyền sóng gọi là sóng dọc. ( VD sóng âm)

Sóng dọc truyền được cả trong chất rắn chất lỏng và chất rắn.

3. Bước sóng

Bước sóng: $\lambda =vT=v/f$

    Trong đó:$\lambda $ : Bước sóng; T (s): Chu kỳ của sóng; f (Hz): Tần số của sóng

                        v: Tốc độ truyền sóng (có đơn vị tương ứng với đơn vị của$\lambda $ )

Bước sóng là quãng đường mà sóng đi được trong một chu kì.

Bước sóng là khoảng cách gần nhau nhất giữa 2 điểm dao động cùng pha trên cùng một phương truyền sóng.

4. Chu kì, tần số truyền sóng 

Chu kì ( hoặc tần số) của sóng: Chu kì T (s)của sóng là chu kì dao động của một phần tử của môi trường có sóng truyền qua.

Đại lượng $f=\dfrac{1}{T}\left( Hz \right)$ gọi là tần số sóng.

$T=\dfrac{1}{f}=\dfrac{\lambda }{v}\left( s \right)$

$f=\dfrac{1}{T}=\dfrac{v}{\lambda }\left( Hz \right)$

Trong đó:

$\lambda $ : Bước sóng; T (s): Chu kỳ của sóng; f (Hz): Tần số của sóng

 v: Tốc độ truyền sóng (có đơn vị tương ứng với đơn vị của$\lambda $ )
5. Tốc độ truyền sóng

Tốc độ truyền sóng v là tốc độ lan truyền dao động trong môi trường.

Đối với mỗi môi trường, tốc độ truyền sóng v có một giá trị xác định.

Tốc độ truyền sóng phụ thuộc vào môi trường truyền sóng.(${{v}_{r}}$ >${{v}_{\ell }}$ >${{v}_{k}}$ )

$v=\dfrac{s}{t}=\dfrac{\lambda }{T}=\lambda .f$

Trong đó:

$\lambda $ : Bước sóng; T (s): Chu kỳ của sóng; f (Hz): Tần số của sóng

 v: Tốc độ truyền sóng (có đơn vị tương ứng với đơn vị của$\lambda $ )

${{v}_{r}}$: là tốc độ truyền sóng trong chất rắn.

${{v}_{\ell }}$: là tốc độ truyền sóng trong chất lỏng.

${{v}_{k}}$ : là tốc độ truyền sóng trong chất khí.

Bài tập tự luyện có đáp án

Câu 1: Bước sóng là

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Bước sóng là quãng đường sóng truyền đi trong một chu kì.

Câu 2: Khi nói về sóng cơ, phát biểu nào sau đây sai?

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Sóng cơ là quá trình lan truyền dao động của các phần tử trong một môi trường. Các phần tử môi trường chỉ dao động tại chỗ chứ không truyền đi.

Câu 3: Gọi $ \lambda $ là bước sóng. Xét sóng truyền trên dây đàn hồi dài vô hạn, khoảng cách giữa 2 đỉnh sóng kề nhau là:  

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Khoảng cách giữa 2 đỉnh sóng kề nhau là: $ \lambda $

 

Câu 4: Một sóng truyền trên mặt nước có bước sóng $ \lambda $ . M và N là hai đỉnh sóng nơi sóng truyền qua. Giữa M, N có 1 đỉnh sóng khác. Khoảng cách từ vị trí cân bằng của M đến vị trí cân bằng của N bằng:

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Khoảng cách giữa hai đỉnh sóng liên tiếp trên phương truyền sóng và một bước sóng

M và N là hai đỉnh sóng mà giữa chúng còn một đỉnh sóng nữa vậy khoảng cách giữa M và N là 2 bước sóng

Câu 5: Khoảng cách giữa hai điểm gần nhất trên phương truyền sóng dao động cùng pha bằng

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Khoảng cách giữa hai điểm gần nhất trên phương truyền sóng dao động cùng pha bằng $ \lambda $

Câu 6: Tốc độ truyền sóng cơ học giảm dần trong các môi trường

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Tốc độ truyền sóng cơ trong chất rắn > lỏng > khí.

Câu 7: Sóng ngang truyền được trong môi trường

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Sóng ngang truyền được trong chất rắn và bề mặt chất lỏng.

Câu 8: Một sóng cơ có tần số f, truyền trên dây với vận tốc v và bước sóng λ. Hệ thức đúng là

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Mối liên hệ giữa vận tốc truyền sóng $ v $ , bước sóng $ \lambda $ và tần số $ f $ là $ v=\lambda f $

Câu 9: Một sóng cơ học lan truyền trong một môi trường tốc độ v. Bước sóng của sóng này trong môi trường đó là $ \lambda $ . Tần số dao động của sóng thỏa mãn hệ thức

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Tần số: $ f=\dfrac{v}{{}\lambda } $

Câu 10: Chu kì sóng là

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Chu kì sóng là chu kì của các phần tử môi trường có sóng truyền qua.

Câu 11: Một sóng cơ truyền dọc theo trục Ox với phương trình $ u=2\cos \left( 40\pi t-\pi x \right) $ (mm). Biên độ của sóng này là

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Biên độ của sóng là $ a=2 $ mm

Câu 12: Khoảng cách giữa hai điểm trên phương truyền sóng gần nhau nhất và dao động cùng pha với nhau gọi là.

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên phương truyền sóng dao động cùng pha gọi là bước sóng.

 

Câu 13: Một sóng cơ học lan truyền trong một môi trường tốc độ v. Bước sóng của sóng này trong môi trường đó là. Chu kỳ dao động của sóng có biểu thức là

  • A
  • B
  • C
  • D
Bấm vào đây để xem đáp án chi tiết

Chu kì: $ T=\dfrac{\lambda } v $