Giáo án ngữ văn 7 học kỳ 2 theo công văn 5512

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

HĐ 1: Tìm hiểu khái niệm tục ngữ (2 phút)

-  Mục tiêu: Giúp học sinh hiểu thế nào là tục ngữ và nội dung, chủ đề tục ngữ nói chung của văn bản nói riêng

- Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, thảo luận nhóm

- Phương thức thực hiện:

+  Hoạt động cá nhân

+ Hoạt động nhóm

 + Hoạt động chung cả lớp

- Sản phẩm hoạt động:

+ nội dung hs trình bày

+ phiếu học tập của nhóm

- Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu: Đọc phần chú thích và cho biết: Tục ngữ là gì ? Với đặc điểm như vậy, tục ngữ có tác dụng gì?

- Học sinh tiếp nhận: Lắng nghe rõ yêu cầu và thực hiện

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: Đọc, suy nghĩ, trình bày

- Giáo viên: Quan sát, động viên, lắng nghe học sinh trình bày

- Dự kiến sản phẩm: 

- Tục: Là thói quen lâu đời

- Ngữ: Lời nói

=> là lời nói đúc kết thói quen lâu đời được mọi người công nhận

- Làm cho lời ăn tiếng nói thêm hay, sinh động.

3. Báo cáo kết quả:

- Học sinh trình bày miệng ý kiến của mình

- Học sinh khác bổ sung

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức 

- GV bổ sung, nhấn mạnh:

+ Về hình thức: tục ngữ là một câu nói diễn đạt một ý trọn vẹn có đặc điểm ngắn gọn, kết cấu bền vững có hình ảnh, nhịp điệu

+ Về nội dung: diễn đạt kinh nghiệm, cách nhìn nhận của nhân dân về tự nhiên, lđ, sx, con người, xã hội

Những bài học kinh nghiệm về quy luật thiên nhiên và lao động sản xuất là nội dung quan trọng của tục ngữ.Vì thế tục ngữ còn được gọi là túi khôn của nhân dân

- Có nhiều câu tục ngữ chỉ có nghĩa đen, một số câu có cả nghĩa bóng

HĐ 2: Đọc, tìm hiểu chú thích, bố cục (5 phút)

Mục tiêu: Giúp hs rèn kĩ năng đọc, hiểu được ngữ nghĩa cụ thể của mỗi câu tục ngữ và những đề tài cụ thể của tục ngữ

Phương pháp: Thuyết trình, thảo luận nhóm

Cách tiến hành:

Bước 1: Hướng dẫn đọc

- giọng điệu chậm rãi, rõ ràng, chú ý các vần lưng, ngắt nhịp ở vế đối trong câu hoặc phép đối giữa 2 câu. 

- HS đọc, nhận xét.

Giải thích từ khó.

- HS giải thích -> lắng nghe -> hiểu nghĩa từ

Bước 2: Chia bố cục

Phương pháp: Thảo luận nhóm

- Phương thức thực hiện:

+  Hoạt động cá nhân

+ Hoạt động nhóm

 + Hoạt động chung cả lớp

- Sản phẩm hoạt động: Chia bố cục văn bản trên phiếu học tập

- Tiến trình:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu: Ta có thể chia 8 câu tục ngữ trong bài thành mấy nhóm? Mỗi nhóm gồm những câu nào? Gọi tên từng nhóm đó?

- Học sinh tiếp nhận: Lắng nghe rõ yêu cầu và thực hiện

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: Làm việc cá nhân -> Thảo luận nhóm -> thống nhất ý kiến

- Giáo viên: Quan sát, động viên, hỗ trợ học sinh khi cần thiết

- Dự kiến sản phẩm: 8 câu tục ngữ trong bài chia làm 2 nhóm. Mỗi nhóm gồm 4 câu.

3. Báo cáo kết quả:

- Tổ chức cho học sinh trình bày, báo cáo kết quả

- Cách thực hiện: Giáo viên yêu cầu 1 hoặc 2 nhóm lên trình bày kết quả 

- Học sinh nhóm khác bổ sung

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

GV chốt: 

Hai đề tài trên có điểm nào gần gũi mà có thể gộp vào một văn bản? 

- Hai đề tài có liên quan: thiên nhiên có liên quan đến sản xuất, nhất là trồng trọt, chăn nuôi. Các câu đều được cấu tạo ngắn gọn, có vần, nhịp, đều do dân gian sáng tạo và truyền miệng.

HĐ 3: Đọc, hiểu văn bản

Bước 1: Tìm hiểu những câu tục ngữ về thiên nhiên

- Mục tiêu:Giúp học sinh nắm được nội dung ý nghĩa, cách vận dụng và một số hình thức nghệ thuật của nhóm các câu tục ngữ về thiên nhiên

- Phương pháp: Thuyết trình, thảo luận nhóm

Cách tiến hành:

+Hoạt động cá nhân

+Hoạt động nhóm

-Sản phẩm hoạt động: Nội dung , nghệ thuật của nhóm các câu tục ngữ về thiên nhiên

- Tiến trình:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu: Các câu tục ngữ về  thiên nhiên đúc kết những kinh nghiệm gì?Em có nhận xét gì về các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong các câu đó? Trong thực tế những câu tục ngữ này được áp dụng như thế nào

-Học sinh tiếp nhận: Lắng nghe yêu cầu và thực hiện

2. Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: Làm việc cá nhân🡪thảo luận nhóm->thống nhất ý kiến

-Giáo viên: Quan sát ,hỗ trợ học sinh nếu cần

Dự kiến sản phẩm:

Câu 1:

- Kinh nghiệm:  Tháng năm ngày dài đêm ngắn , tháng mười ngày ngắn đêm dài(do ánh sáng mùa hè và mây mù mùa đông)  => đúc kết kinh nghiệm có tính quy luật của thời gian

- Nghệ thuật đối, hiệp vần lưng, nói quá -> nhấn mạnh đặc điểm của thời gian, gây ấn tượng

-Áp dụng thực tế: Sử dụng thời gian trong cuộc sống sao cho hợp lí. Lịch làm việc mùa hè khác mùa đông.

Câu 2:

- Kinh nghiệm: Đêm có nhiều sao thì ngày hôm sau sẽ nắng, đêm không có sao thì ngày hôm sau sẽ mưa.

- Nghệ thuật:Hai vế đối xứng –> Làm cho câu tục ngữ cân đối nhịp nhàng, dễ thuộc, dễ nhớ.

-Áp dụng thực tế: Trông sao, dự báo thời tiết. Biết thời tiết để chủ động bố trí công việc ngày hôm sau.

Câu 3:

-Kinh nghiệm: Khi chân trời xuất hiện sắc vàng màu mỡ gà(do ánh sáng mặt trời chiếu vào mây) thì sắp có gió bão lớn cần phải chằng chống nhà cửa cẩn thận.

- Nghệ thuật: Ẩn dụ”ráng mỡ gà”

-Áp dụng: Hiện nay khoa học đã cho phép con người dự báo bão khá chính xác.  Ở vùng sâu, vùng xa, phương tiện thông tin hạn chế thì kinh nghiệm đoán bão của dân gian qua câu tục ngữ vẫn còn có tác dụng.

Câu 4:

-Kinh nghiệm: Vào tháng 7 âm lịch nếu kiến dời tổ, từng đàn bò lên cao thì sẽ có lụt lội 

-Nghệ thuật:Hai vế cân xứng, vần bằng “bò- lo”

-Áp dụng: Phải đề phòng lũ lụt sau tháng 7 âm lịch.

3.Báo cáo sản phẩm

- Giáo viên gọi đại diện 1-2 nhóm lên trình bày bằng phiếu học tập

-Học sinh các nhóm khác bổ sung

4. Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, đánh giá

-Giáo viên nhận xét đánh giá

🡪Giáo viên chốt kiến thức  ghi bảng

GV chốt, chuyển: Bốn câu tục ngữ trên đều có  điểm chung là đúc kết những kinh nghiệm về thời gian, thời tiết, bão lụt cho thấy phần nào cuộc sống vất vả, thiên nhiên khắc nghiệt của đất nước ta. Ngoài ra nhân dân ta còn đúc kết những kinh nghiệm trong lao động sản xuất

Bước 2:Tìm hiểu những câu tục ngữ về lao động sản xuất

- Mục tiêu:Giúp học sinh nắm được nội dung ý nghĩa, cách vận dụng và một số hình thức nghệ thuật của nhóm các câu tục ngữ về lao động sản xuất

- Phương pháp: Dự án

Cách tiến hành:

- Các nhóm thực hiện nhiệm vụ giáo viên yêu cầu trước ở nhà

-Sản phẩm hoạt động: Nội dung , nghệ thuật của nhóm các câu tục ngữ về lao động sản xuất

- Tiến trình:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu: Các câu tục ngữ về lao động sản xuất đúc kết những kinh nghiệm gì?Em có nhận xét gì về các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong các câu đó?ý nghĩa của mỗi kinh nghiệm.

-Học sinh tiếp nhận: Thực hiện ở nhà

2. Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh:Thảo luận trong nhóm->thống nhất ý kiến chỉnh sửa sản phẩm nếu cần

-Giáo viên: Quan sát ,hỗ trợ học sinh nếu cần

Dự kiến sản phẩm:

Câu 5:

- Kinh nghiệm: Đề cao vai trò ,giá trị của đấtĐất quý như vàng.

- Nghệ thuật :Hai vế đối xứng, so sánh

-ý nghĩa của kinh nghiệm: con người sử dụng đất hiệu quả không lãng phí đất

Câu 6:

- Kinh nghiệm: thứ tự các nghề mang lại kinh tế cao:thứ nhất là nghề đào ao thả cá, thứ nhì là làm vườn, thứ ba là làm ruộng

- Nghệ thuật:liệt kê

 - ý nghĩa:  Phát triển kinh tế VAC, nuôi tôm, nuôi cá nâng cao giá trị kinh tế trong các hộ gia đình

Câu 7:

-Kinh nghiệm: Nghề trồng lúa cần phải đủ 4 yếu tố: Nước, phân, cần, giống trong đó quan trọng hàng đầu là nước

- Nghệ thuật: Phép liệt kê dễ thuộc dễ nhớ

- ý nghĩa: Chú trọng yếu tố thủy lợi, trong sản xuất

Câu 8:

-Kinh nghiệm: Trồng trọt đúng thời vụ và làm đất kĩ lưỡng năng suất sẽ bội thu

-Nghệ thuật:Kết cấu cân xứng, vần lưng

-Áp dụng: Trồng trọt phải đúng thời vụ

3.Báo cáo sản phẩm

- Giáo viên gọi đại diện 1-2 nhóm lên trình bày.

-Học sinh các nhóm khác bổ sung

4. Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, đánh giá

-Giáo viên nhận xét đánh giá tinh thần chuẩn bị ở nhà của các nhóm

🡪Giáo viên chốt kiến thức.

HĐ4: Tổng kết

Mục tiêu: Giúp học sinh khái quát được những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản 

- Phương pháp: Học sinh hoạt động cá nhân

Cách tiến hành:

- Học sinh thực hiện nhiệm vụ giáo viên yêu cầu 

-Sản phẩm hoạt động: Câu trả lời của học sinh

 Tiến trình:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu: Khái quát những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của các câu tục ngữ?

- Học sinh lắng nghe yêu cầu

2. Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: Suy nghĩ làm việc cá nhân

-Giáo viên: Lắng nghe, nhận xét câu trả lời của học sinh

Dự kiến sản phẩm:

-Nghệ thuật:  Sử dụng cách diễn đạt ngắn gọn, cô đúc; sử dụng kết cấu diễn đạt theo kiểu đối xứng, nhân quả; tạo vần, nhịp cho câu văn dễ nhớ, dễ vận dụng.

-Nội dung: Các câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất là những bài học quý giá của nhân dân ta.

3.Báo cáo sản phẩm

- Giáo viên gọi học sinh trả lời

-Học sinh  khác bổ sung

4. Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, đánh giá

-Giáo viên nhận xét, chốt kiến thức  ghi bảng

-HS đọc ghi nhớ.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP

Mục tiêu:Giúp học sinh tìm thêm các câu tục ngữ khác

Phương pháp: Học sinh hoạt động cặp đôi

Sản phẩm: Các câu tục ngữ học sinh tìm được

Tiến trình

1.GV chuyển giao nhiệm vụ

-GV nêu yêu cầu:Em hãy tìm thêm những câu tục ngữ về thiên nhiên mà em biết hoặc sưu tầm?

-HS lắng nghe tiếp nhận yêu cầu

2.Thực hiện nhiệm vụ

- HS trao đổi cặp đôi, thống nhất lựa chọn

- GV lắng nghe

Dự kiến sản phẩm:

Chuồn chuồn bay thấp .....thì râm.

Cầu vồng cụt không lụt thì mưa.

Trời đang nắng cỏ gà trắng thì mưa

Qụa tắm thì ráo, sáo tắm thì mưa....

Chớp đông nhay nháy gà gáy thì mưa

3.Báo cáo sản phẩm

- GV gọi các cặp đôi trình bày

- Các cặp khác nhận xét bổ sung

4.Đánh giá kết quả

-Giáo viên nhận xét, cho điểm

I. Tìm hiểu chung:

1. Khái niệm: 

- Tục ngữ là những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh, đúc kết những bài học của nhân dân về:

+ Quy luật của thiên nhiên

+ Kinh nghiệm lao động sản xuất

+ Kinh nghiệm về con người và xã hội.

2. Đọc, Chú thích, Bố cục:

+ Từ câu 1 đến 4 : Những câu tục ngữ về thiên nhiên.

+ Từ câu 5 đến 8 : Những câu tục ngữ về lao động sản xuất.

II. Đọc, hiểu văn bản:

1.Những câu tục ngữ về thiên nhiên

a. Câu 1:

 - Nghệ thuật: đối, hiệp vần lưng, nói quá

- Nội dung: nhấn mạnh (Đêm tháng năm rất ngắn và ngày tháng mười cũng rất ngắn.) Ý nói: Mùa hè đêm ngắn, ngày dài; mùa đông đêm dài, ngày ngắn.

b. Câu 2: 

-Nghệ thuật: đối xứng, gieo vần lưng 

 - Nội dung: Đêm có nhiều sao thì ngày hôm sau sẽ nắng, đêm không có sao hoặc ít sao thì ngày hôm sau sẽ mưa.

c. Câu 3:

- Nghệ thuật ẩn dụ

Khi chân trời xuất hiện sắc vàng màu mỡ gà thì sắp có gió bão lớn 

d. Câu 4:

- Nghệ thuật:Vần bằng-> Vào tháng 7 âm lịch nếu kiến  bò lên cao thì sắp có lụt lội 

2.Tục ngữ về lao động sản xuất:

a. Câu 5:

-Nghệ thuật: so sánh

- Nội dung; khẳng định đất quý giá như vàng.

b. Câu 6:

- Nghệ thuật: liệt kê

- Nội dung:khẳng định thứ tự các nghề mang lại lợi ích kinh tế lớn: thứ nhất là nghề đào ao thả cá, thứ nhì là làm vườn, thứ ba là làm ruộng

c. Câu 7:

 - Sử dụng  phép liệt kê :

 - Nội dung: nghề trồng lúa cần phải đủ 4 yếu tố: Nước, phân, cần, giống trong đó quan trọng hàng đầu là nước.

d. Câu 8:

- cấu trúc đối xứng, vần lưng

 - Trồng trọt cần đảm bảo 2 yếu tố thời vụ và đất đai

III. Tổng kết:

1. Nghệ thuật:

- Ngắn gọn,có vần nhịp, giàu hình ảnh.

2. Nội dung:

Đúc kết kinh nghiệm quý về tự nhiên và lao động, sản xuất

* Ghi nhớ (sgk)

IV. Luyện tập

Hoạt động của GV và HS

Nội dung

HĐ 1: Nhu cầu nghị luận?

-  Mục tiêu: Giúp học sinh hiểu  nhu cầu nghị luận là vô cùng cần thiết trong cuộc sống

- Phương pháp:  thảo luận nhóm

- Phương thức thực hiện:Hoạt động cặp đôi

- Sản phẩm hoạt động:

+ Câu trả lời của học sinh

- Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu: Em hiểu "nghị luận" là gì?

Trong đời sống em có thường gặp các vấn đề và câu hỏi kiểu như dưới đây không? (- Vì sao em đi học? Vì sao con người cần phải có bạn? Theo em như thế nào là sống đẹp? Trẻ em hút thuốc lá là tốt hay xấu, lợi hay hại? 1) Gặp các vấn đề và câu hỏi loại đó, em có thể trả lời bằng các kiểu văn bản đã học như kể chuyện, miêu tả, biểu cảm hay không? ) Để trả lời các câu hỏi đó cần sử dụng kiểu văn nào?

- Học sinh tiếp nhận: Lắng nghe rõ yêu cầu và thực hiện

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: suy nghĩ, trình bày

- Giáo viên: Quan sát, động viên, lắng nghe học sinh trình bày

- Dự kiến sản phẩm: 

+Nghị luận: bàn bạc, trao đổi, thảo luận

+Trong đời sống ta vẫn thường gặp những vấn đề như  đã nêu trên, không thể trả lời bằng văn miêu tả hay tự sự

+Các câu hỏi phải trả lời bằng lí lẽ, phù hợp => sử dụng văn nghị luận

3. Báo cáo kết quả:

- Học sinh trình bày miệng ý kiến của mình

- Học sinh khác bổ sung

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hs tự ghi vở

- GV bổ sung, nhấn mạnh:

 Tự sự là thuật lại, kể câu chuyện . Miêu tả là dựng chân dung cảnh, người, vật . Biểu cảm đánh giá đã ít nhiều cần dùng lí lẽ, lập luận nhưng chủ yếu vẫn là cảm xúc, tình cảm đều không có sức thuyết phục . Để trả lời những câu hỏi như thế, hàng ngày trên báo chí, qua đài phát thanh, truyền hình, ta thường gặp những kiểu văn bản : Xã luận, bình luận, bình luận thời sự, bình luận thể thao, tạp chí văn học,  bài phát biểu ý kiến trên báo chí,...…)

HĐ 2: Khái niệm văn nghị luận

HS đọc văn bản: Chống nạn thất học.

-  Mục tiêu: Giúp học sinh hiểu thế nào là văn nghị luận .

- Phương pháp: Dạy học theo nhóm

- Phương thức thực hiện:Thảo luận nhóm

- Sản phẩm hoạt động:

+ Câu trả lời của học sinh trên giấy khổ lớn

- Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Các nhóm đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu: Bác Hồ viết bài này để nhằm mục đích gì? Cụ thể Bác kêu gọi nhân dân làm gì? Xác định luận đề? Luận điểm,lí lẽ, dẫn chứng của văn bản? Những luận điểm Bác đưa ra có rõ ràng và thuyết phục hay không? Bài phát biểu của Bác nhằm xác lập cho người đọc, người nghe những tư tưởng, quan điểm nào ?Từ đó em hãy rút ra đặc điểm văn nghị luận?

- Học sinh tiếp nhận: Lắng nghe rõ yêu cầu và thực hiện

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh:Hoạt động cá nhân->thảo luận nhóm🡪  trình bày

- Giáo viên: Quan sát, động viên,giúp đỡ, lắng nghe học sinh trình bày

- Dự kiến sản phẩm: 

*Mục đích:chỉ ra tình trạng thất học .Kêu gọi, thuyết phục nhân dân chống nạn thất học

* Luận đề : Chống nạn thất học.

*Luận điểm:

+ Mọi người VN phải hiểu biết quyền lợi và bổn phận của mình là phải có kiến thức

+ Có kiến thức mới có thể tham gia vào công việc xây dựng nước nhà.

+ Biết đọc, viết, truyền bá chữ quốc ngữ, giúp đồng bào thoát nạn mù chữ.

* Lí lẽ:

+ Tình trạng thất học, lạc hậu trước CM/8 do Đế quốc gây nên.

+ Điều kiện trước hết cần phải có là nhân dân phải biết đọc, biết viết mới thanh toán được nạn dốt nát, lạc hậu.

+ Việc “chống nạn thất học” có thể thực hiện được vì nhân dân ta rất yêu nước và hiếu học.

*Tư tưởng, quan điểm: Bằng mọi cách phải chống nạn thất học để xây dựng nước nhà, giúp đất nước tiến bộ, phát triển.

3. Báo cáo kết quả:

- Học sinh trình bày ý kiến của mình trên giấy khổ lớn

- Học sinh nhóm khác bổ sung

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hs tự ghi vở

- GV bổ sung, nhấn mạnh:

Văn bản” Chống nạn thất học”Bác đã nêu ra một thực trạng là Pháp cai trị tiến hành chính sách ngu dân khiến 95% Người Việt Nam mù chữ … Nay dành được độc lập phải nâng cao dân trí.  Việc chống nạn mù chữ sẽ  thực hiện được vì (Người biết chữ dạy cho người không biết. Người chưa biết gắng sức học. Người giàu có mở lớp học ở tư gia. Phụ nữ cần phải học để theo kịp nam giới. ) . Vấn đề này không thể thực hiện bằng văn tự sự, miêu tả, biểu cảm. Vậy vấn đề này cần phải thực hiện bằng kiểu văn bản  nghị luận.

Em hiểu thế nào là văn nghị luận? 

Yêu cầu HS đọc ghi nhớ

I.  Nhu cầu nghị luận và văn bản nghị luận:

1. Nhu cầu nghị luận:

- Trong đời sống, khi gặp những vấn đề cần bàn bạc, trao đổi, phát biểu, bình luận, bày tỏ quan điểm ta thường sử dụng văn nghị luận.

Trong đời sống, ta thường gặp văn nghị luận dưới dạng các ý kiến nêu ra trong cuộc họp, các bài xã luận, bình luận, bài phát biểu ý kiến trên báo chí,...

2. Thế nào là văn nghị luận:

a. Ví dụ:

Văn bản: Chống nạn thất học.

- Luận đề : Chống nạn thất học.

- Luận điểm:

+ Mọi người VN phải hiểu biết quyền lợi và bổn phận của mình là phải có kiến thức

+ Có kiến thức mới có thể tham gia vào công việc xây dựng nước nhà.

+ Biết đọc, viết, truyền bá chữ quốc ngữ, giúp đồng bào thoát nạn mù chữ.

-> Lý lẽ, dẫn chứng thuyết phục.

b. Kết luận:

- Văn nghị luận: là văn được viết ra nhằm xác lập cho người đọc, người  nghe 1 tư tưởng, quan điểm nào đó. Muốn thế văn nghị luận phải có luận điểm rõ ràng, có lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục..

3. Ghi nhớ (sgk)

Hoạt động của GV và HS

Nội dung

Bước 1:Hướng dẫn học sinh làm bài tập 1 và 2

HS đọc văn bản: “Cần tạo ra......xã hội”

-  Mục tiêu: Giúp học sinh hiểu đặc điểm văn nghị luận  thông qua việc tìm hiểu hệ thống:Luận điểm, lí lẽ,dẫn chứng của bài văn

- Phương pháp: Dạy học theo nhóm

- Phương thức thực hiện:Thảo luận nhóm

- Sản phẩm hoạt động:

+ Câu trả lời của học sinh trên giấy khổ lớn

- Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Các nhóm đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu: Đây có phải là bài văn nghị luận không? Vì sao? Tác giả đề xuất ý kiến gì? Những dòng câu nào thể hiện ý kiến đó ? Để thuyết phục người  đọc, tác giả nêu ra những  lí lẽ và dẫn chứng nào ? Em có nhận xét gì về những lí lẽ và dẫn chứng mà tác giả đưa ra ở đây ? Từ đó em hãy tìm hiểu bố cục của bài văn trên ?

- Học sinh tiếp nhận: Lắng nghe rõ yêu cầu và thực hiện

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh:Hoạt động cá nhân->thảo luận nhóm🡪  trình bày

- Giáo viên: Quan sát, động viên,giúp đỡ, lắng nghe học sinh trình bày

- Dự kiến sản phẩm: 

+ Đây là bài văn nghị luận vì bàn về vấn đề đạo đức, xã hội (ngay nhan đề của bài đã có tính chất nghị luận)

+Tác giả đề xuất ý kiến: Tạo nên thói quen tốt như dậy sớm, luôn đúng hẹn, luôn đọc sách,... bỏ thói quen xấu như hay cáu giận, mất trật tự, vứt rác bừa bãi,...

+Lí lẽ:

. Cuộc sống có những thói quen tốt, có những thói quen xấu (thói quen tốt có lợi, thói quen xấu có hại)

. Thói quen rất khó sửa

. Thói quen xấu dễ nhiễm, thói quen tốt khó tạo

=> mỗi người tự xem xét bản thân  để tạo ra nếp sống văn minh...

+ Dẫn chứng: thói quen gạt tàn bừa bãi ra nhà, thói quen vứt rác bừa bãi,cáu giận,hút thuốc....

-> Lí lẽ đưa ra rất thuyết phục, dẫn chứng rõ ràng, cụ thể,phong phú

*Bố cục: 3 phần.

- MB: Tác giả nêu thói quen tốt và xấu, nói qua vài nét về thói quen tốt.

- TB: Tác giả kể ra thói quen xấu cần loại bỏ.

- KB: Nghị luận về tạo thói quen tốt rất khó, nhiễm thói quen xấu thì dễ, cần làm gì để tạo nếp sống văn minh.

3. Báo cáo kết quả:

- Học sinh trình bày ý kiến của mình trên giấy khổ lớn

- Học sinh nhóm khác bổ sung

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hs tự ghi vở

- GV bổ sung, nhấn mạnh: Bài văn bàn về một vấn đề rất nhạy cảm không dễ giải quyết trong cuộc sống hiện đại. Nhiều thói quen tốt mất đi hoặc bị lãng quên, nhiều thói quen xấu mới nảy sinh và phát triển.Để giải quyết vấn đề này không thể một sớm một chiều. Nó cần tạo ra ý thức tự giác đồng bộ của toàn xã hội . Mỗi người, mỗi nhà, nhất là trong nhà trường và nơi công cộng hãy xây dựng nếp sống văn minh cho xã hội.

Bước 2: Hướng dẫn học sinh làm bài tập 4

Đọc bài văn “Hai biển hồ”

-  Mục tiêu: Giúp học sinh nhận diện một văn nghị luận  

- PP: Dạy học nêu vấn đề

- Phương thức thực hiện:Hoạt động cặp đôi

- Sản phẩm hoạt động:

+ Câu trả lời của học sinh 

- Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Các nhóm đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu: Có ý kiến cho rằng

a.Văn bản trên là văn bản miêu tả

b.Kể chuyện hai biển hồ.

c. Biểu cảm về hai biển hồ.

d. Nghị luận về cuộc sống và hai cách sống thông qua kể chuyện hai biển hồ.

Theo em ý kiến nào đúng?Vì sao?

- H/S tiếp nhận: Lắng nghe rõ yêu cầu và thực hiện

2.Thực hiện nhiệm vụ

- H/S:Hoạt động cá nhân->thảo luận cặp đôi🡪  trình bày

- Giáo viên: Quan sát, động viên,giúp đỡ, lắng nghe học sinh trình bày

- Dự kiến sản phẩm: 

->Câu trả lời d là đúng vì: Văn bản”Hai biển hồ”tả cuộc sống tự nhiên và con người quanh hồ nhưng mục đích là làm sáng tỏ về hai cách sống. Cách sống cá nhân và cách sống sẻ chia,hòa nhập . Cách sống cá nhân là cách sống thu mình,không quan hệ chẳng giao lưu thật đáng buồn và chết dần chết mòn. Còn cách sống sẻ chia, hòa nhập là cách sống mở rộng, cho đi mới làm cho tâm hồn con người phong phú tràn ngập niềm vui do đó là văn bản nghị luận

3. Báo cáo kết quả:

- Học sinh trình bày ý kiến của mình 

- Học sinh nhóm khác bổ sung

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức 

Văn bản nghị luận thường được trình bày chặt chẽ, rõ ràng, sáng sủa, trực tiếp và khúc triết nhưng cũng có khi được trình bày gián tiếp thông qua hình ảnh bóng bảy. Vì vậy muốn xác định đúng kiểu văn bản các em cần bám vào mục đích, bố cục trình bày, diễn đạt của văn bản

Hs tự ghi vở

II. Luyện tập:

Bài 1+2 " Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội"

- Đây là bài văn nghị luận vì bàn về vấn đề lối sống đạo đức

 -Đề xuất ý kiến: Tạo nhiều thói quen tốt , bỏ thói quen xấu từ những việc làm nhỏ

+ Lĩ lẽ: Thói quen xấu dễ nhiễm, tạo thói quen tốt rất khó. Nhưng mỗi người, mỗi gia đình hãy tự xem xét lại mình để tạo ra nếp sống đẹp, văn minh cho XH.

+ Dẫn chứng: thói quen gạt tàn bừa bãi ra nhà, thói quen vứt rác bừa bãi...

*Bố cục: 3 phần.

- MB: Giới thiệu thói quen tốt và xấu

- TB: Tác giả kể ra thói quen xấu cần loại bỏ.

- KB: Khẳng định tạo thói quen tốt rất khó, nhiễm thói quen xấu thì dễ, cần làm gì để tạo nếp sống văn minh.

Bài 4:

 Bài văn: Hai biển hồ

 Là văn bản nghị luận trong đó mượn yếu tố tự sự, miêu tả để dẫn dắt đến việc bàn bạc, đánh giá: Hai cái hồ có ý nghĩa tượng trưng, từ đó mà nghĩ đến 2 cách sống của con người.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung

HĐ 1: Tìm hiểu chung (5 phút)

-  Mục tiêu: Giúp học sinh hiểu chủ đề, cách đọc và bố cục của văn bản

 - Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, thảo luận nhóm

- Phương thức thực hiện:

+  Hoạt động cá nhân

+ Hoạt động nhóm

 + Hoạt động chung cả lớp

- Sản phẩm hoạt động:

+ nội dung hs trình bày

+ phiếu học tập của nhóm

- Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

NV1: Nội dung cơ bản của các câu tục ngữ trong văn bản là gì? 

NV2: Nêu cách đọc văn bản?

NV3: Ta có thể chia các câu tục ngữ trong bài thành mấy nhóm ? 

Hướng dẫn  đọc: Giọng đọc rõ, chậm, ngắt nghỉ đúng dấu câu, chú ý vần, đối

- HS đọc, nhận xét cách đọc.

Giải thích từ khó.

- HS giải thích.

Hs hoạt động nhóm nhanh

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh:

 NV1: Trình bày ý kiến cá nhân

NV2: Nêu cách đọc 

NV3: Hoạt động nhóm và trình bày 

- Giáo viên: Hướng dẫn học sinh thực hiện từng NV

- Quan sát, động viên, lắng nghe học sinh trình bày

- Dự kiến sản phẩm: 

+ NV1: - Tục ngữ về con người và xã hội

+ NV2: Giọng đọc rõ, chậm, ngắt nghỉ đúng dấu câu, chú ý vần, đối

- HS đọc, nhận xét cách đọc.

+ NV 3: Chia 3 nhóm

3. Báo cáo kết quả:

NV1+ 2:

- Học sinh trình bày miệng ý kiến của mình

- Học sinh khác bổ sung

NV3: Đại diện nhóm trình bày

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá, bổ sung:

=> Những bài học kinh nghiệm về con người và xã hội là một nội dung quan trọng của tục ngữ.

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

HĐ 2: Đọc, hiểu văn bản (25 phút)

-  Mục tiêu: Giúp học sinh Tìm hiểu cụ thể nội dung, ý nghĩa, cách vận dụng từng câu tục ngữ 

- Phương pháp: Dạy học nhóm kết hợp vấn đáp, thuyết trình

- Phương thức thực hiện:

+  Hoạt động cá nhân

+ Hoạt động nhóm

 + Hoạt động chung cả lớp

- Sản phẩm hoạt động: phiếu học tập của nhóm

- Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

Giáo viên yêu cầu học sinh hoạt động theo nhóm trên phiếu học tập tìm hiểu các câu tục ngữ theo 3 nhóm nội dung:

+Tục ngữ về phẩm chất con người (câu 1 -> 3)

+ Tục ngữ về học tập tu dưỡng (câu 4 -> 6)

+ Tục ngữ về quan hệ ứng xử (câu 7-> 9).

- Cách làm:  theo gợi ý trong phiếu học tập:

+ biện pháp nghệ thuật trong mỗi câu?

+ giải nghĩa mỗi câu?

+ nêu ý nghĩa hoặc cách vận dụng nó?

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh:

 + Bước 1: Hoạt động các nhân

+ Bước 2: Tập hợp ý kiến, thống nhất theo nhóm

- HS đọc câu 1: " Một mặt người bằng mười mặt của.

"

Em hiểu "mặt người", "mặt của" là gì? 

Hs giải thích

Câu tục ngữ có sử dụng  những biện pháp tu từ gì? Tác dụng của các biện pháp tu từ đó ?

- HS trả lời  

Một mặt người là cách nói hoán dụ dùng bộ phận để chỉ toàn thể: của là của cải vật chất, mười mặt của ý nói đến số của cải rất nhiều.

->Tạo điểm nhấn sinh động về từ ngữ và nhịp điệu. 

Câu tục ngữ có ý nghĩa gì?

=> Khẳng định sự quí giá của người so với của.

Câu tục ngữ cho ta kinh nghiệm gì? 

HS trả lời: Người quí hơn của.

Câu tục ngữ này có thể ứng dụng trong những  trường hợp nào ? 

- Phê phán những trường hợp coi của hơn người hay an ủi động viên những trường hợp “của đi thay người”. 

 - Nêu quan niệm cũ về việc sinh nhiều con

Em còn biết câu tục ngữ nào đề cao giá trị con người nữa không?

- Người ta là hoa đất.

- Người sống đống vàng.

Em hãy giải thích “góc con người” là như thế nào? Tại sao “cái răng cái tóc là góc con người”? 

- Góc tức là 1 phần của vẻ đẹp. So với toàn bộ con người  thì răng và tóc chỉ là những  chi tiết rất nhỏ, nhưng chính những  chi tiết nhỏ nhất ấy lại làm nên vẻ đẹp con người.

Câu tục ngữ có ý nghĩa gì ?

- HS trả lời  

Câu tục ngữ này có thể ứng dụng trong những  trường hợp nào ? 

- Nhắc nhở con người giữ gìn răng và tóc

- Nhìn nhận đánh giá con người

   Đói cho sạch, rách cho thơm.

Các từ: Đói-sạch, rách-thơm được dùng với nghĩa như thế nào ? 

- Đói-rách là cách nói khái quát về cuộc sống khổ cực, thiếu thốn; sạch-thơm là chỉ phẩm giá trong sáng tốt đẹp mà con người cần phải giữ gìn.

Hình thức của câu tục ngữ có gì đặc biệt? Tác dụng của hình thức này là gì ?

- Có vần, có đối –> làm cho câu tục ngữ cân đối, dễ thuộc, dễ nhớ.

Câu tục ngữ có nghĩa như thế nào? (Gv giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng)

- Nghĩa đen: dù đói vẫn phải ăn uống sạch sẽ, dù quần áo rách vẫn giữ cho sạch, cho thơm.

- Nghĩa bóng: dù nghèo khổ thiếu thốn vẫn phải sống trong sạch; không phải vì nghèo khổ mà làm bừa, phạm tội.

Câu tục ngữ cho ta bài học gì ?

- Tự nhủ, tự răn bản thân; nhắc nhở người khác phải có lòng tự trọng.

Trong dân gian còn có những  câu tục ngữ nào đồng nghĩa với câu tục ngữ này? 

- Chết trong còn hơn sống đục; 

- Giấy rách phải giữ lấy lề

HS đọc câu 4,5,6. 

Ba câu này có chung nội dung gì ?

Hs trả lời

Em có nhận xét gì về cách dùng từ trong câu 4? Tác dụng của cách dùng từ đó?

Học ăn, học nói, học gói, học mở

- Điệp ngữ –>Vừa nêu cụ thể những  điều cần thiết mà con người phải học, vừa nhấn mạnh tầm quan trong của việc học.

Câu tục ngữ có ý nghĩa gì? 

- Nói về sự tỉ mỉ công phu trong việc học hành. Ăn nói phải giữ phép tắc, phải biết học xung quanh, học để biết làm, biết giao tiếp với mọi người.

Bài học rút ra từ câu tục ngữ này là gì? Liên hệ? 

  - HS trả lời  

- Liên hệ: Ăn trông nồi, ngồi trông hướng; Ăn tùy nơi, chơi tùy chốn; Một lời nói dối, sám hối bảy ngày; Nói hay hơn hay nói.

Câu tục ngữ có ý nghĩa gì ?

- HS trả lời  

Bài học nào được rút ra từ kinh nghiệm đó? 

- Phải tìm thầy giỏi mới có cơ hội thành đạt; Không được quên công ơn của thầy.

HS đọc câu 6

- Câu tục ngữ có ý nghĩa gì ?

- HS trả lời  

- Mục đích của cách nói đó là gì ?

- HS trả lời  

- Câu 5,6 mâu thuẫn với nhau hay bổ sung cho nhau ? Vì sao ?

-  1 câu nhấn mạnh vai trò của người thầy, 1 câu nói về tầm quan trong của việc học bạn. 2 câu không mâu thuẫn nhau mà  chúng bổ sung ý nghĩa cho nhau để hoàn chỉnh quan niệm đúng đắn của người xưa: trong học tập vai trò của thầy và bạn đều hết sức quan trọng.

HS đọc câu 7,8,9.

Giải nghĩa từ: Thương người, thương thân ? 

- Thương người: tình thương dành cho người khác; thương thân: tình thương dành cho bản thân.

-Nghĩa của câu tục ngữ là gì ? 

- Thương mình thế nào thì thương người thế ấy.

- Hai tiếng “thương người” đặt trước “thương thân”, đặt như vậy để nhằm mục đích gì ? 

- HS trả lời  

- Câu tục ngữ cho ta bài học gì ?

- HS trả lời  

- Liên hệ? 

- Lá lành đùm lá rách; Bầu ơi thương lấy….

HS đọc câu 8.

- Giải nghĩa từ : quả, cây, kẻ trồng cây ?

- Quả là hoa quả; cây là cây trồng sinh ra hoa quả; kẻ trồng cây là người trồng trọt, chăm sóc cây để cây ra hoa kết trái.

Nghĩa của câu tục ngữ là gì ? (Nghĩa đen, nghĩa bóng ).

- Nghĩa đen: hoa quả ta dùng đều do công sức người trồng, vì vậy ta phải nhớ ơn họ.

Nghĩa bóng: cần trân trọng sức lao động của con người, không được lãng phí. Biết ơn người đi trước, không được phản bội quá khứ.

- Câu tục ngữ được sử dụng trong những  hoàn cảnh nào ? 

- Thể hiện tình cảm của con cháu đối với ông bà, cha mẹ; của học trò đối với thầy cô giáo. Lòng biết ơn của nhân dân đối với các anh hùng liệt sĩ đã chiến đấu hi sinh dể bảo vệ đất nước.

- Liên hệ?

 - Uống nước nhớ nguồn.

HS đọc câu 9

Nghiã của câu 9 là gì ? 

- 1 cây đơn lẻ không làm thành rừng núi; nhiều cây gộp lại thành rừng rậm, núi cao.

Câu tục ngữ cho ta bài học kinh nghiệm gì ?

- HS trả lời  ( Tránh lối sống cá nhân; cần có tinh thần tập thể trong lối sống và làm việc).

- Giáo viên: Hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ

- Quan sát, động viên, hỗ trợ các nhóm thực hiện nhiệm vụ

- Dự kiến sản phẩm: Phiếu học tập hoàn chỉnh

3. Báo cáo kết quả:

Đại diện nhóm 1 trình bày 3 câu đầu

- Đại diện nhóm 2  trình bày câu 4,5,6

- Đại diện nhóm 3 trình bày câu 7,8,9

=> Các nhóm khác lắng nghe

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá, bổ sung:

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Về hình thức những  câu tục ngữ này có gì đặc biệt ? 

- Sử dụng cách diễn đạt ngắn gọn, cô đúc; Sử dụng các phép so sánh, ẩn dụ, đối, điệp từ, ngữ…; Tạo vần, nhịp cho câu văn dễ nhớ, dễ vận dụng.

Chín câu tục ngữ trong bài đã cho ta hiểu gì về quan điểm của người xưa ?

- Không ít câu tục ngữ là những kinh nghiệm quý báu của nhân dân ta về cách sống, cách đối nhân, xử thế.

-HS đọc ghi nhớ.

I. Tìm hiểu chung:

1. Chủ đề:

- Tục ngữ về con người và xã hội

2. Đọc; Chú thích; Bố cục

- Bố cục: 3 nhóm: 

+Tục ngữ về phẩm chất con người (câu 1 -> 3)

+ Tục ngữ về học tập tu dưỡng (câu 4 -> 6)

+ Tục ngữ về quan hệ ứng xử (câu 7-> 9).

II. Đọc, hiểu văn bản:

1. Tục ngữ về phẩm chất con người :

Câu 1:

 - Nhân hoá, so sánh, hoán dụ, đối lập

-> Khẳng định  tư tưởng coi trọng giá trị của con người.

Câu 2:

- Khuyên mọi người hãy giữ gìn hình thức bên ngoài cho gọn gàng, sạch sẽ, vì hình thức bên ngoài thể hiện phần nào tính cách bên trong.

Câu 3:

- Có vần, có đối

-> khuyên người ta dù đói khổ, thiếu thốn cần giữ lối sống trong sạch không làm việc xấu xa; Cần giữ gìn phẩm giá trong sạch, không vì nghèo khổ mà bán rẻ lương tâm, đạo đức.

- Giáo dục con người lòng tự trọng biết vươn lên trên hoàn cảnh

2. Tục ngữ về học tập, tu dưỡng  

Câu 4:

- Điệp ngữ -> Nhấn mạnh việc học toàn diện, tỉ mỉ.

Câu 5: Không thầy đố mày làm nên.

- Ý nghĩa: Không có thầy dạy bảo sẽ không làm được việc gì thành công.

Khẳng định vai trò và công ơn của thầy.

Câu 6:

   Học thầy không tày học bạn.

- Phải tích cực, chủ động học hỏi ở bạn bè.

Đề cao vai trò và ý nghĩa của việc học bạn.

3. Tục ngữ về quan hệ ứng xử  

Câu 7:

   Thương người như thể thương thân.

- Nhấn mạnh đối tượng cần sự đồng cảm, thương yêu.

Hãy cư xử với nhau bằng lòng nhân ái và đức vị tha. Không nên sống ích kỉ.

Câu 8:

   Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.

- Khi được hưởng thụ thành quả nào thì ta phải nhớ đến công ơn của người đã gây dựng nên thành quả đó.

Câu 9: 

Một cây làm chẳng nên non

 Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

- Chia rẽ thì yếu, đoàn kết thì mạnh; 1 người không thể làm nên việc lớn, nhiều người hợp sức lại sẽ giải quyết được những  khó khăn trở ngại dù là to 

III. Tổng kết: 

1. Nghệ thuật:

2.  Ý nghĩa:

* Ghi nhớ: sgk/ Tr13

Hoạt động của GV và HS

Nội dung

1. Mục tiêu: 

- HS nắm được khái niệm câu rút gọn .

- Hiểu được tác dụng của rút gọn câu.

2. Phương thức thực hiện:

- Hoạt động cá nhân

- Hoạt động nhóm, kĩ thuật khăn trải bàn

- Hoạt động chung cả lớp

3. Sản phẩm hoạt động

- Phiếu học tập cá nhân

- Phiếu học tập của nhóm

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên treo bảng phụ chứa ví dụ sgk

- Phát phiếu học tập

- Nêu yêu cầu: hs thảo luận nhóm (2 bàn một nhóm)

*. VD1: 

- Cấu tạo của 2 câu ở vd₁ có gì khác nhau?

-  Từ "chúng ta" đóng vai trò gì trong câu?

- Như vậy 2 câu này khác nhau ở chỗ nào? Tìm những từ ngữ có thể làm CN trong câu a? 

-  Theo em, vì sao CN trong câu a được lược bỏ ?

*. VD 2: 

- Trong những câu in đậm dưới đây, thành phần nào của câu được lược bỏ? 

- Thêm những từ ngữ thích hợp vào các câu in đậm để chúng được đầy đủ nghĩa?

- Tại sao có thể lược như vậy ? 

- Học sinh tiếp nhận yêu cầu: quan sát, lắng nghe

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: + Làm việc các nhân

+ trao đổi trong nhóm, thống nhất ý kiến vào phiếu học tập…

- Giáo viên: Quan sát, đôn đốc, nhắc nhở, động viên và hỗ trợ hs khi cần

- Dự kiến sản phẩm: Phiếu học tập của mỗi nhóm đã trả lời đủ các câu hỏi

*Báo cáo kết quả:

- Giáo viên gọi đại diện một số nhóm trình bày kết quả

- Nhóm khác bổ sung

*. VD1: 

Cấu tạo của 2 câu ở vd₁ có gì khác nhau?

- Câu b có thêm từ chúng ta.

 Từ "chúng ta" đóng vai trò gì trong câu?

- Làm CN

Như vậy 2 câu này khác nhau ở chỗ nào ? 

- Câu a vắng CN, câu b có CN.

Tìm những từ ngữ có thể làm CN trong câu a? 

- Chúng ta, chúng em, người ta, người VN.

Theo em, vì sao CN trong câu a được lược bỏ ? 

- Vì câu tục ngữ là lời khuyên chung cho tất cả mọi người dân Việt Nam, là lời nhắc nhở mang tính đạo lý truyền thống của dân tộc Việt Nam

*. VD2: 

Trong những câu in đậm dưới đây, thành phần nào của câu được lược bỏ? 

- Câu a lược VN; Câu b lược cả CN, VN

Thêm những từ ngữ thích hợp vào các câu in đậm để chúng được đầy đủ nghĩa?

a. Rồi ba bốn người, sáu bảy người / đuổi theo nó. 

b. Ngày mai, tớ / đi Hà Nội

Tại sao có thể lược như vậy ? 

- HS trả lời

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Thế nào là rút gọn câu? 

Rút gọn câu để nhằm mục đích gì ?

HS đọc ghi nhớ₁.

Gv chuyển ý sang nội dung tiếp theo của bài học

1. Mục tiêu: Học sinh nắm vững được cách  dùng câu rút gọn.

2. Phương thức thực hiện:

- Hoạt động cá nhân

- Học sinh trao đổi cặp đôi

- Hoạt động chung cả lớp

3. Sản phẩm hoạt động: phần trình bày miệng của học sinh trước lớp hoặc trên bảng phụ

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Nêu yêu cầu hs quan sát ví dụ, phân tích câu trả lời câu hỏi

Những câu in đậm thiếu thành phần nào? 

Có nên rút gọn câu như vậy không ? Vì sao ? 

- Học sinh tiếp nhận yêu cầu: quan sát, lắng nghe

NV2: Hs trao đổi cặp đôi

Em có nhận xét gì về câu trả lời của người con ?

 Ta cần thêm những từ ngữ nào vào câu rút gọn dưới đây vd 1,2? 

*Thực hiện nhiệm vụ

NV1: 

- Học sinh: 

+ Làm việc các nhân

+ trình bày trước lớp

NV2: 

Hs trao đổi cặp đôi

- Giáo viên: Quan sát, vấn đáp, động viên và hỗ trợ hs khi cần

- Dự kiến sản phẩm: 

Những câu in đậm thiếu thành phần nào? 

Thiếu CN 

Có nên rút gọn câu như vậy không ? Vì sao ? 

- Không nên –>  Làm cho câu khó  hiểu .

Em có nhận xét gì về câu trả lời của người con ?

-> Câu trả lời của người con chưa được lễ phép.

 Ta cần thêm những từ ngữ nào vào câu rút gọn dưới đây vd 1,2? 

- Thêm thành phần:

+ VD1: CN: em, các bạn nữ, các bạn nam,…

+ VD2: Từ biểu cảm: mẹ ạ, thưa mẹ, ạ.

*Báo cáo kết quả:

- Giáo viên gọi hs trình bày ý kiến - học sinh khác bổ sung hoặc nêu ý kiến của mình kết quả

- Nhóm cặp trình bày kết quả trao đổi, cặp khác bổ sung

Gv lưu ý ở VD 2:

=> Do đó các em cần lưu ý không nên rút gọn câu tùy tiện nhất là khi giao tiếp với người lớn, người bề trên (ông, bà, cha mẹ, thầy, cô …) nếu dùng thì phải kèm theo từ tình thái : dạ, ạ, … để tỏ ý thành kính.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Khi rút gọn câu cần chú ý gì? 

- Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai hoặc không hiểu đầy đủ nội dung câu nói; Không biến câu nói thành một câu cộc lốc, khiếm nhã.

HS đọc ghi nhớ₂

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP

1. Mục tiêu: Học sinh biết vận dụng những kiến thức vừa tiếp thu về câu rút gọn để giải quyết các dạng bài tập liên quan

2. Phương thức thực hiện: Kết hợp hoạt động các nhân, hoạt động cặp đôi, hoạt động nhóm

3. Sản phẩm hoạt động:

+ Phần trình bày miệng

+ Trình bày trên bảng

+ Trình bày trên phiếu học tập

4. Phương án kiểm tra, đánh giá:

- Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động (lần lượt thực hiện các bài tập 

Bài 1:

- HS đọc bài 1, nêu yêu cầu của bài tập

Cách thực hiện: Học sinh làm việc cá nhân - trình bày miệng trước lớp

- Học sinh khác nhận xét, bổ sung

- Gv chốt phương án đúng

Trong các câu tục ngữ sau, câu nào là câu rút gọn ? 

- HS trả lời

Những thành phần nào của câu được rút gọn ? Rút gọn như vậy để làm gì ? 

- HS trả lời

Em hãy thêm CN vào 2 câu tục ngữ trên ? 

- Câu b: chúng ta, câu c: người ta, (ai).

Bài 2:

- HS đọc bài 1, nêu yêu cầu của bài tập

- Yêu cầu hoạt động nhóm trên phiếu học tập: 

Hãy tìm câu rút gọn trong các ví dụ dưới đây ? 

Khôi phục những  thành phần câu rút gọn ?

- Cách thực hiện: Học sinh làm việc cá nhân -> làm việc nhóm -> thống nhất kết quả vào phiếu học tập -> đại diện trình bày trước lớp

- Học sinh  nhóm khác nhận xét, bổ sung

- Gv chốt phương án đúng

Bài 3: Trao đổi cặp đôi

Cho biết vì sao trong thơ, ca dao thường có nhiều câu rút gọn như vậy ?

- HS phát biểu, GV nhận xét

A. Bài học:

I. Thế nào là rút gọn câu:

1. Ví dụ:

2. Nhận xét:

VD 1:

a. Học ăn, học nói, học gói, học mở.                   VN

b. Chúng ta / học ăn, học nói,

        CN                    VN

học gói, học mở

-> (a) lược bỏ chủ ngữ.

  (b) có CN

- Thêm CN vào câu (a) : Chúng ta, chúng em, người ta, người VN.

<=> (a) lược bỏ chủ ngữ -> Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người.

*Ví dụ₂:

a, Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người.  lược VN.

b, Bao giờ cậu đi Hà Nội ?

    - Ngày mai. lược cả CN và VN.

=> Làm cho câu gọn hơn, nhưng vẫn đảm bảo lượng thông tin truyền đạt.

* Kết luận: 

- Rút gọn câu là lược bỏ 1 số thành phần của câu

- Mục đích:

 + làm cho câu gọn hơn, thông tin nhanh, tránh lặp từ 

+ ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người.

3. Ghi nhớ: SGK (15 ).

II. Cách dùng câu rút gọn:

1. Ví dụ:

2. Nhận xét:

VD 1: …. Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co. 

Thiếu CN  –>  Làm cho câu khó  hiểu .

VD 2: …..    Bài kiểm tra toán. 

-> Sắc thái biểu cảm chưa phù hợp.

VD1, VD2 => Không nên rút gọn câu.

*. Kết luận:

Khi rút gọn câu cần chú ý:

- Không làm cho người đọc, người nghe hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung

- Không biến câu nói thành cộc lốc khiếm nhã

3.Ghi nhớ₂: sgk (16 ).

B. Luyện tập:

Bài 1 (16 ):

b. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.

c. Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.

Câu b, c Rút gọn CN 

- Mục đích: những câu tục ngữ nêu quy tắc ứng xử chung cho mọi người nên có thể rút gọn chủ ngữ, làm cho câu trở nên gọn hơn..

Bài 2 (16 ):

a. Tôi bước tới...

  Tôi dừng chân...

  Tôi cảm thấy chỉ có một mảnh...

Những câu trên thiếu CN, câu cuối thiếu cả CN và VN chỉ có thành phần phụ ngữ.

b. Thiếu CN (trừ câu 7 là đủ CV , VN ).

- Người ta đồn rằng... 

Quan tướng cưỡi ngựa... 

Người ta ban khen... 

Người ta ban cho... 

Quan tướng đánh giặc...

 Quan tướng xông vào... 

Quan tướng trở về gọi mẹ... 

Làm cho câu thơ ngắn gọn, xúc tích, tăng sức biểu cảm.

Bài tập 3:

Cậu bé và người khách trong câu chuyện hiểu lầm nhau bởi vì cậu bé khi trả lời người khách đã dùng ba câu rút gọn 

Hoạt động của GV và HS

Nội dung

Hoạt động 1: Tìm hiểu tác giả, văn bản

- Mục tiêu: Học sinh nắm được những nét cơ bản về cuộc đời, sự nghiệp của Chủ tịch HCM cũng như hoàn cảnh ra đời, thể loại, cách đọc, bố cục văn bản

- Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, thảo luận nhóm

- Phương thức thực hiện:

+  Hoạt động cá nhân

+ Hoạt động nhóm

 + Hoạt động chung cả lớp

- Sản phẩm hoạt động:

+ nội dung hs trình bày miệng

+ phiếu học tập của nhóm

- Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

NV1: Nhắc lại những nét chính về tác gải Hồ Chí minh

NV2: Nêu xuất xứ, thể loại, cách đọc văn bản?

-> Học sinh làm việc cá nhân

- NV3: Hoạt động nhóm nêu bố cục văn bản

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh:

 NV1: Trình bày ý kiến cá nhân

NV2: Nêu cách đọc 

NV3: Hoạt động nhóm và trình bày 

- Giáo viên: Hướng dẫn học sinh thực hiện từng NV

- Quan sát, động viên, lắng nghe học sinh trình bày

- Dự kiến sản phẩm: 

+ Vài nét về tiểu sử HCM

+ Xuất xứ, thể loại văn bản

+ Cách đọc văn bản

+ Bố cục văn bản

3. Báo cáo kết quả:

NV1+ 2:

- Học sinh trình bày miệng ý kiến của mình

- Học sinh khác bổ sung

NV3: Đại diện nhóm trình bày

-Nhóm khác bổ sung

Cụ thể:

Em đã được biết về tác giả HCM qua bài thơ nào? Em hãy giới thiệu 1 vài nét về tác giả HCM ? 

Văn chính luận chiếm một vị trí quan trọng trong sự nghiệp văn thơ Hồ Chí Minh.

- Dựa vào c.thích (*), em hãy nêu xuất xứ của văn bản? 

=> Trong bản báo cáo Bác nêu quan điểm yêu nước là truyền thống quý báu đáng tự hào của nhân dân ta được hình thành qua trường kì lịch sử và ngày càng được bồi đắp thêm. Hiểu rõ và phát huy truyền thống đó trong hoàn cảnh kháng chiến chống kẻ thù xâm lược là một việc hết sức quan trọng.

Văn bản thuộc thể loại  gì?

- HS trả lời 

- Học sinh tự nêu cách đọc, GV hướng dẫn đọc: Giọng to rõ ràng mạch lạc, dứt khoát nhưng tình cảm.

- GV  đọc mẫu, gọi hs đọc

- Học sinh đọc -> nhật xét.

- GV nhận xét, sửa chữa.

Giải thích nghĩa từ “quyên”; “nồng nàn”?

- HS đọc các từ khó còn lại 

Bài văn nghị luận về vấn đề gì ? 

- Lòng yêu nước của nhân dân ta.

Câu văn nào giữ vai trò là câu chốt thâu tóm ND vấn đề nghị luận trong bài ? 

- Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước.

Hs thảo luận nhóm: Tìm bố cục bài văn và lập dàn ý theo trình tự lập luận trong bài ? 

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá, bổ sung:

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

HĐ 2: Đọc, hiểu văn bản 

- Mục tiêu chung: Hiểu được nét đẹp truyền thống yêu nước của nhân dân ta.

+ Đặc điểm nghệ thuật văn nghị luận HCM qua văn bản.

+ Nhận biết văn bản nghị luận xã hội.

+  Đọc, hiểu văn bản nghị luận xã hội.

+  Chọn, trình bày dẫn chứng trong tạo lập văn bản nghị luận chứng minh.

Mục tiêu phần 1: Học sinh nắm được nhận định chung về lòng yêu nước, cách nâu nhận định trong văn nghị luận

- PP: Vấn đáp, thuyết trình kết hợp trao đổi cặp đôi 

- Phương thức thực hiện:

+  Hoạt động cá nhân

+ Hoạt động cặp đôi

+ Hoạt động chung cả lớp

- Sản phẩm hoạt động:

+ nội dung hs trình bày miệng

 Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

NV1: Hoạt động cá nhân

HS đọc đoạn 1

 Đoạn 1 nêu nội dung gì ? 

Ngay ở phần MB, HCM trong cương vị Chủ tịch nước đã thay mặt toàn Đảng toàn dân ta khẳng định 1 chân lí, đó là chân lí gì?

Em có nhận xét gì về cách viết câu văn của tác giả ?

Cách nêu luận điểm của tác giả HCM có gì đặc biệt ?

Lòng yêu nước của nhân dân ta được nhấn mạnh trên lĩnh vực nào? Vì sao ? 

NV2: Trao đổi cặp đôi trả lời các câu hỏi

Câu 1: Em hãy tìm những  hình ảnh nổi bật nhất được tác giả dùng để diễn tả lòng yêu nước trong đoạn văn? Cách nêu hình ảnh?

Câu 2: Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả? Nêu tác dụng của cách dùng từ đó ?

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh:

NV1: Trình bày ý kiến cá nhân

NV3: Hoạt động cặp đôi và trình bày 

- Giáo viên: Hướng dẫn học sinh thực hiện từng NV

- Quan sát, động viên, lắng nghe học sinh trình bày

- Dự kiến sản phẩm: 

+ Nêu được luận điểm của bài văn (Nhận định chung về lòng yêu nước)

+ Cách trình bày luận điểm

+ ý nghĩa của luận điểm

3. Báo cáo kết quả:

Học sinh báo cáo kết quả làm việc theo từng nhiệm vụ được giao

- Báo cáo kết quả làm việc cá nhân

HS đọc đoạn 1. 

Đoạn 1 nêu nội dung gì ? 

Hs nêu

Ngay ở phần MB, HCM trong cương vị Chủ tịch nước đã thay mặt toàn Đảng toàn dân ta khẳng định 1 chân lí, đó là chân lí gì?

- HS trả lời: Dân ta có 1 lòng nồng nàn yêu nước, đó là truyền thống quý báu của ta.

Em có nhận xét gì về cách viết câu văn của tác giả ?

- Lời văn ngắn gọn, vừa phản ánh LS, vừa nhìn nhận đánh giá và nêu cảm xúc về LS, về đạo lí của DT.

Cách nêu luận điểm của tác giả HCM có gì đặc biệt ?

- HS trả lời: nêu luận điểm ngắn gọn, giản dị, mang tính thuyết phục cao 

Lòng yêu nước của nhân dân ta được nhấn mạnh trên lĩnh vực nào? Vì sao ? 

- Đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Vì đặc điểm LS của DT ta luôn phải chống ngoại xâm nên cần đến lòng yêu nước.

- Báo cáo kết quả trao đổi cặp đôi:

Em hãy tìm những  hình ảnh nổi bật nhất được tác giả dùng để diễn tả lòng yêu nước trong đoạn văn? Cách nêu hình ảnh?

- Nó kết thành…lũ cướp nước.

Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả? Nêu tác dụng của cách dùng từ đó ?

- Lặp lại nhiều lần đại từ nó ( tức lòng yêu nước); các động từ mạnh dùng liên tiếp ( kết thành, lướt qua, nhấn chìm ).

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá, bổ sung:

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

 - Mục tiêu của phần 2 văn bản: Học sinh nắm được những biểu hiện cụ thể của lòng yêu nước qua hệ thống dẫn chúng toàn diện của tác giả; thấy được cách trình bày dẫn chứng trong văn bản nghị luận thuyết phục

- Phương thức thực hiện:

+  Hoạt động nhóm, kĩ thuật sơ đồ tư duy

+  Hoạt động chung cả lớp

-  Sản phẩm hoạt động: Phiếu học của nhóm được chuẩn bị trước ở nhà

- Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

- Tiến trình hoạt động

1. Chuyển giao nhiệm vụ

Giáo viên yêu cầu học sinh làm dự án theo nhóm ở nhà:

Yêu cầu 1: nghiên cứu đoạn văn thứ hai và cho biết

- Lòng yêu nước trong qúa khứ được xác nhận bằng những chứng cớ LS nào ?

Trước khi đưa ra dẫn chứng, tác giả đã khẳng định điều gì ? 

Vì sao tác giả lại khẳng định như vậy ? 

Em có nhận xét gì về cách đưa dẫn  của tác giả ở đoạn văn  này ? 

Các dẫn chứng được đưa ra ở đây có ý nghĩa gì ? 

Yêu cầu 2: đọc đoạn văn thứ 3 và cho biết

Để c/m lòng yêu nước của đồng bào ta ngày nay, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng nào ? 

Các dẫn chứng được đưa ra theo cách nào ?

Dẫn chứng được trình bày theo kiểu câu có mô hình chung nào? Cấu trúc dẫn chứng ấy có quan hệ với nhau như thế nào? 

Các dẫn chứng được đưa ra ở đây có ý nghĩa gì ?

Yêu cầu 3: Vẽ sơ đồ tư duy cách lập luận của tác giả ở hai đoạn văn

- Học sinh tiếp nhận nhiệm vụ: Lắng nghe ghi chép yêu cầu, lên kế haochj thực hiện

2. Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh Tập hợp nhóm làm ở nhà trên phiếu học tập 

- Giáo viên: Hướng dẫn học sinh thực hiện từng yêu cầu, cách trình bày sản phẩm và yêu cầu cần đạt của sản phẩm 

- Dự kiến sản phẩm:

+ nêu được nội dung chủ yếu của mỗi đoạn văn 

+ cách nêu dẫn chứng

+ ý nghĩa của dẫn chứng

+ khái quát được hệ thống lập luận bằng sơ đồ đơn giản

3.Báo cáo kết quả

Gv tổ chức cho học sinh báo cáo sản phẩm của mình trước lớp

- Mỗi nhóm báo cáo kết của thực hiện một yêu cầu

- Các nhóm khác nhận xét bổ sung hoàn thiaeenj sản phẩm

Cụ thể:

Trước khi cho các nhóm trình bày sản phẩm Gv yêu cầu Hs đọc đoạn 2,3. 

-Học sinh đọc

Hai đoạn này có nhiệm vụ gì ? 

- Chứng minh những biểu hiện của lòng yêu nước

GV: Để làm rõ lòng yêu nước, tác giả đã đưa ra những chứng cớ của lòng yêu nước trong hai thời kì: Lòng yêu nước trong qúa khứ của LS DT và lòng yêu nước ngày nay của đồng bào ta.

Hãy chỉ ra các đoạn văn tương ứng? 

-  Từ lịch sử…… anh hùng.

- Đồng bào…. yêu nước.

Nhóm 1 báo cáo kết quả thực hiện yêu cầu 1 dự kiến như sau:

- Lòng yêu nước trong qúa khứ được xác nhận bằng những chứng cớ LS nào ?

Trước khi đưa ra dẫn chứng, tác giả đã khẳng định điều gì ? 

Vì sao tác giả lại khẳng định như vậy ? 

- Vì đây là các thời đại gắn liền với các chiến công hiển hách trong LS chống ngoại xâm của DT.

Em có nhận xét gì về cách đưa dẫn  của tác giả ở đoạn văn  này ? 

Các dẫn chứng được đưa ra ở đây có ý nghĩa gì ? 

Sau khi hs nhóm 1 trình bày - hs nhóm khác nhận xét - Gv chốt – hs ghi kiến thức cơ bản

Chuyển ý sang yêu cầu 2: Lịch sử dân tộc anh hùng mang truyền thống yêu nước từ ngàn xưa được nối tiếp theo dòng chảy của thời gian, của mạch nguồn sức sống DT được biểu hiện bằng 1 câu chuyển ý, chuyển đoạn. Đó là câu nào?

Em có nhận xét gì về câu văn chuyển ý này?

- Câu văn chuyển ý tự nhiên và chặt chẽ.

Gọi nhóm thứ 2 trình bày yêu cầu 2

Để c/m lòng yêu nước của đồng bào ta ngày  nay, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng nào ? 

- Từ các cụ già ... đến các cháu...

-Từ những  chiến sĩ..., đến những công chức...

-Từ những nam nữ công nhân..., cho đến những...

Các dẫn chứng được đưa ra theo cách nào ?Dẫn chứng được trình bày theo kiểu câu có mô hình chung nào? Cấu trúc dẫn chứng ấy có quan hệ với nhau như thế nào? 

- Mô hình LK: Từ ... đến để làm sáng tỏ chủ đề đoạn văn: Lòng yêu nước của đồng bào ta trong kháng chiến chống TD Pháp.

Các dẫn chứng được đưa ra ở đây có ý nghĩa gì ?

- HS trả lời trên sản phẩm

Sau khi hs nhóm 2 trình bày - hs nhóm khác nhận xét - Gv chốt – hs ghi kiến thức cơ bản

Yêu cầu nhóm thứ 3 trình bày yêu cầu 3

Mô hình lập luận đoạn 2

Mô hình lập luận đoạn 3

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

Qua việc tìm hiểu hai đoạn văn trên em hãy khái quát cách lập luận và nội dung nghị luận của tác giả? 

Hs khái quát

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Mục tiêu phần 3: Học sinh nắm được sự đánh giá khái quát của tác giả về lòng yêu nước và mục đích của văn bản (nêu nhiệm vụ của Đảng viên)

- PP: Vấn đáp, thuyết trình - Phương thức thực hiện:

+  Hoạt động cá nhân

+ Hoạt động chung cả lớp

- Sản phẩm hoạt động:

+ nội dung hs trình bày miệng

 Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

Yêu cầu học sinh đoạc đoạn văn cuối

Đoạn em vừa đọc nêu nội dung gì ?

Tìm câu văn có sử dụng  hình ảnh so sánh? Hình ảnh s.sánh đó có tác dụng, ý nghĩa gì ?

Theo như lập luận của tác giả thì lòng yêu nước được tồn tại dưới dạng nào?

Em hiểu như thế nào về lòng yêu nước được trưng bày và lòng yêu nước được cất giấu kín đáo ? 

Trong khi bàn về bổn phận của chúng ta, tác giả đã bộc lộ quan điểm yêu nước như thế nào? Câu văn nào nói lên điều đó ?

Em có nhận xét gì về cách lập luận của tác giả ?

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học 

, gợi ý khuyến khích học sinh trả lời, trao đổi với học sinh

-  Dự kiến sản phẩm: 

+ Nêu được nội dung đoạn sinh:

+ suy nghĩ trả lời câu hỏi

+ Trình bày ý kiến cá nhân

- Giáo viên: nêu câu hỏivăn

+ Cách trình bày đoạn văn

+ ý nghĩa của luận điểm

3. Báo cáo kết quả:

Học sinh báo cáo kết quả làm việc theo từng câu hỏi

Đoạn em vừa đọc nêu nội dung gì ?

-Nhiệm vụ của Đảng viên trong việc phát huy tinh thần yêu nước

Tìm câu văn có sử dụng  hình ảnh so sánh? Hình ảnh s.sánh đó có tác dụng, ý nghĩa  gì ?

- So sánh: Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quí.

-> Đề cao tinh thần yêu nước của nhân dân ta.

Theo như lập luận của tác giả thì lòng yêu nước được tồn tại dưới dạng nào?

- Lòng yêu nước được tồn tại dưới 2 dạng:

+ Có khi được trưng bày... -> nhìn thấy.

+ Có khi được cất giấu kín đáo... -> không nhìn thấy.

Em hiểu như thế nào về lòng yêu nước được trưng bày và lòng yêu nước được cất giấu kín đáo ? 

- HS trả lời

Trong khi bàn về bổn phận của Đảng viên, tác giả đã bộc lộ quan điểm yêu nước như thế nào? Câu văn nào nói lên điều đó ?

- phải động viên, tổ chức, khích lệ tiềm năng yêu nước của mọi người. (Phải ra sức giải thích, tuyên truyền...kháng chiến).

Em có nhận xét gì về cách lập luận của tác giả ?

- HS thảo luận, trả lời

-> Đưa hình ảnh để diễn đạt lí lẽ –> Dễ hiểu, dễ đi vào lòng người.

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá, bổ sung:

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

=> Kết thúc bài viết Báo cáo chính trị thì ai nấy đều hiểu và đều thầm hứa với Người sẽ vận dụng vào thực tế công tác của mình. Và chúng ta ngày nay, khi đọc văn bản này cũng  hiểu rõ để suy ngẫm sâu thêm về tấm lòng, trí tuệ và tài năng của Bác, làm theo lời Bác dạy: Phát huy tinh thần yêu nước trong công việc cụ thể hằng ngày, trong việc học tập, lao động và ứng xử với mọi người.

Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật và ý nghĩa của văn bản?

+ Nghệ thuật:

- Sử dụng biện pháp liệt kê nêu tên các anh hùng dân tộc trong lịch sử chống ngoại xâm của đất nước, nêu các biểu hiện của lòng yêu nước của nhân dân ta.

+ Ý nghĩa: Truyền thống yêu nước quý báu của nhân dân ta cần được phát huy trong hoàn cảnh lịch sử mới để bảo vệ đất nước.

Qua bài văn em hiểu thêm gì về Chủ  tịch HCM ? 

- Chúng ta hiểu thêm và kính trọng tấm lòng của HCM đối với dân, với nước; hiểu thêm về tài năng và trí tuệ của Người trong văn chương kể cả thơ ca và văn xuôi.

- Gọi HS đọc ghi nhớ.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP

1. Mục tiêu: Học sinh biết vận dụng kiến thức vừa học giải quyết bài tập cụ thể

2. Phương thức thực hiện: Hoạt động các nhân

3. Sản phẩm hoạt động: Bài viết của học sinh trên giấy

4. Phương án kiểm tra, đánh giá:

- Học sinh đánh giá học sinh

- Giáo viên đánh giá học sinh

5. Tiến trình hoạt động

 *Giáo viên chuyển giao nhiệm vụ:

Viết một đoạn văn từ 3 đến 5 câu lập luận theo mô hình "từ... đến" để nói về phong trào thi đua của lớp em trong học kì 1 vừa qua?

- Học sinh tiếp nhận: Nắm được yêu cầu

*Học sinh thực hiện nhiệm vụ: Viết đoạn văn theo yêu cầu

- Dự kiến sản phẩm: là một đoạn văn đảm bảo cả hình thức và nội dung

Trong học kỳ I vừa qua, phòng trào thi đua học tập của lớp em rất sôi  nổi. Từ các thầy cô giáo đến các bạn học sinh, từ các bạn nữ đến các bạn nam, từ các bạn  học sinh giỏi đến học sinh yếu, từ những bạn xưa nay rất trầm đến các bạn sôi nổi, có thành tích cao đều tích cực hơn trong phong trào. Tất cả đều cố gắng để đạt được thành tích cao nhất.

 * Báo cáo kết quả

- Gọi 1đến 3 học sinh trình bày đoạn văn trước lớp

*.Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

I. Tìm hiểu chung:

1. Tác giả

- Hồ Chí Minh (1890-1969)

- Quê ở lang Sen - Kim Liên- Nam Đàn - Nghệ An

- Là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc

2. Văn bản:

a. Xuất xứ, thể loại:

- Bài văn trích trong "Báo cáo chính trị" của Chủ tịch HCM tại Đại hội lần thứ II, tháng 2/ 1951 của Đảng LĐ VN.

-  Thể loại:  Nghị luận xã hội (chứng minh một vấn đề chính trị xã hội).

b. Đọc, chú thích, bố cục

- Bố cục:  3 phần.

+ MB (Đ1): Nhận định chung về lòng yêu nước.

+ TB (Đ2,3): CM những  biểu hiện của lòng yêu nước

+ KB (Đ4): Nhiệm vụ của chúng ta.

II. Đọc, hiểu văn bản:

1. Nhận định chung về lòng yêu nước:

- Cách nêu luận điểm ngắn gọn, giản dị, mang tính thuyết phục cao khẳng định chân lí: Dân ta có 1 lòng nồng nàn yêu nước, đó là truyền thống quý báu của ta.

- Hình ảnh so sánh, điệp ngữ kết hợp với động từ, tính từ 

->  diễn tả đúng hình ảnh và sức công phá của làn sóng yêu nước

<=> Gợi tả sức mạnh của lòng yêu nước, tạo khí thế mạnh mẽ cho câu văn, thuyết phục người đọc.

2. Chứng minh những biểu hiện của lòng yêu nước:

a. Lòng yêu nước trong lịch sử thời quá khứ:

- Dẫn chứng: Chúng ta có quyền  tự hào vì những  trang LS vẻ vang về thời đại Bà Trưng, Bà Triệu,..., Q.Trung,...

-> Dẫn chứng tiêu biểu, được liệt kê theo trình tự thời gian LS.

=>Ca ngợi những  chiến công hiển hách trong LS chống ngoại xâm của DT.

b. Lòng yêu nước ngày nay của đồng bào ta:

- Nhận định chung: Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước.

- Liệt kê dẫn chứng theo mô hình "từ... đến" vừa cụ thể, vừa toàn diện

=> Cảm phục, ngưỡng mộ lòng yêu nước của đồng bào ta trong cuộc kháng chiến chống TD Pháp.

* Kết luận: Với nghệ thuật liệt kê trùng điệp, lí lẽ hùng hồn, dẫn chứng cụ thể, lập luận đanh thép tác giả đã chứng minh lòng yêu nước nồng nàn của nhân dân ta cả trong quá khứ và hiện tại. Nó ăn sâu vào tiềm thức mọi tầng lớp nhân dân, mọi công việc

3. Nhiệm vụ của Đảng viên:

- So sánh: Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quí.

-> Đề cao tinh thần yêu nước của nhân dân ta.

- Lòng yêu nước được tồn tại dưới 2 dạng:

+ Có khi được trưng bày... -> nhìn thấy.

+ Có khi được cất giấu kín đáo... -> không nhìn thấy.

=> Cả 2 đều đáng quí.

- Nêu lên bổn phận: phải động viên, tổ chức, khích lệ tiềm năng yêu nước của mọi người. (Phải ra sức giải thích, tuyên truyền...kháng chiến).

-> Đưa hình ảnh để diễn đạt lí lẽ –> Dễ hiểu, dễ đi vào lòng người.

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật:

- Xây dựng luận điểm ngắn gọn, súc tích, lập luận chặt chẽ, dẫn chứng toàn diện, tiêu biểu, chọn lọc theo các phương diện: lứa tuổi, nghề nghiệp, vùng miền,…

- Sử dụng từ ngữ gợi hình ảnh ( làn sóng, lướt qua, nhấn chìm…) câu văn nghị luận hiệu quả ( câu có từ quan hệ từ… đến).

2. Ý nghĩa:

- Khẳng định dân ta có lòng yêu nước nồng nàn và làm sáng tỏ lòng yêu nước đó

3.Ghi nhớ: sgk (27 ).

IV. Luyện tập

Bài tập: Viết một đoạn văn từ 3 đến 5 câu lập luận theo mô hình "từ... đến" để nói về phong trào thi đua của lớp em trong học kì 1 vừa qua?

Hoạt động của GV và HS

Nội dung

1. Mục tiêu: 

- Đặc điểm của văn bản nghị luận với các yếu tố luận điểm, luận cứ và lập luận gắn bó mật thiết với nhau.

- Biết xác định luận điểm, luận cứ và lập luận trong một văn bản nghị luận

2. Phương thức thực hiện:

- Hoạt động cá nhân

- Hoạt động nhóm, kĩ thuật khăn trải bàn

- Hoạt động chung cả lớp

3. Sản phẩm hoạt động

- Phiếu học tập cá nhân

- Phiếu học tập của nhóm

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động

*Chuyển giao nhiệm vụ

- HS đọc văn bản: Chống nạn thất học.

- Học sinh làm việc nhóm thực hiện kĩ thuật khăn phủ bàn vào 3 phiếu học tập

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

- Theo em ý chính của bài viết là gì ? 

  Ý chính đó được thể hiện dưới dạng nào ?

Các câu văn nào đã cụ thể hoá ý chính? 

Ý chính đó đóng vai trò gì trong bài văn nghị luận ?

Muốn có sức thuyết phục thì ý chính phải đạt được yêu cầu gì ? 

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

- Người viết triển khai luận điểm bằng cách nào ?

- Em hãy chỉ ra các luận cứ trong văn bản:  Chống nạn thất học ? 

- Lí lẽ và dẫn chứng có vai trò như thế nào trong bài văn nghị luận ? 

Muốn có sức thuyết phục thì lí lẽ và dẫn chứng cần phải đảm bảo những yêu cầu gì ?

- Luận điểm, luận cứ thường được diễn đạt dưới hình thức nào? Có tính chất gì?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3

- Cách sắp xếp, trình bày luận cứ gọi là lập luận. Em hiểu lập luận là gì?

- Lập luận có vai trò như thế nào? 

- Học sinh tiếp nhận yêu cầu: quan sát, lắng nghe, nắm vững yêu cầu

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: 

+ Làm việc các nhân

+ trao đổi trong nhóm, thống nhất ý kiến vào phiếu học tập…

- Giáo viên: Quan sát, đôn đốc, nhắc nhở, động viên và hỗ trợ hs khi cần

- Dự kiến sản phẩm: Phiếu học tập của mỗi nhóm đã trả lời đủ các câu hỏi

*Báo cáo kết quả:

- Giáo viên gọi mỗi nhóm trình bày kết quả ở một phiếu học tập lần lượt từ 1 đến 3

-  Đại diện một số nhóm trình bày kết quả

- Nhóm khác bổ sung

Lưu ý: khi một nhóm học sinh trình bày hoàn thiện gv chốt cho học sinh ghi kiến thức cơ bản

Dự kiến kết quả trình bày như sau

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Theo em ý chính của bài viết là gì ? 

- Chống nạn thất học 

  Ý chính đó được thể hiện dưới dạng nào ?

- Được trình bày dưới dạng nhan đề 

 Các câu văn nào đã cụ thể hoá ý chính? 

+ Mọi người VN...

 + Những người đã biết chữ...

 + Những người chưa biết chữ...

Ý chính đó đóng vai trò gì trong bài văn nghị luận ?

Muốn có sức thuyết phục thì ý chính phải đạt được yêu cầu gì ? 

*. Giảng thêm: Vấn đề chống nạn thất học không chỉ là vấn đề được nhiều người quan tâm vào những năm 1945 mà hiện nay, đây cũng là một trong những vấn đề đang được quan tâm hàng đầu. Trong nước ta hiện có rất nhiều tỉnh, thành đã phổ cập bậc trung học cơ sở. Như vậy, muốn cho ý chính có sức thuyết phục thì ý chính phải rõ ràng, đúng đắn là vấn đề luôn được mọi người quan tâm, là vấn đề đáp ứng được nhu cầu thực tế.

Gv: Trong văn nghị luận người ta gọi ý chính là luận điểm.

Vậy em hiểu thế nào là luận điểm ? 

- HS trả lời

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 

Người viết triển khai luận điểm bằng cách nào ?

- Lý lẽ : Pháp cai trị bằng chính sách ngu dân

Em hãy chỉ ra các luận cứ trong văn bản:  Chống nạn thất học ? 

Luận cứ 1:

- Dẫn chứng: 95% người Việt Nam thất học

- Lý lẽ: Khi giành được độc lập cần nâng cao dân trí …

Luận cứ 2:

- Dẫn chứng: những người đã biết chữ …những người không biết chữ …

Lí lẽ và dẫn chứng có vai trò như thế nào trong bài văn nghị luận ? 

- làm cơ sở cho luận điểm, giúp cho luận điểm đạt tới sự sáng rõ, đúng đắn và có sức thuyết phục.

Gv  => Có thể tạm so sánh luận điểm như xương sống, luận cứ như xương sườn, xương các chi, còn lập luận như da thịt, mạch máu của bài văn nghị luận. 

- Luận điểm thường mang tính khái quát cao

 VD: Chống nạn thất học, Tiếng Việt giàu và đẹp, Non sông gấm vóc.Vì thế: muốn có tính thuyết phục...

Muốn có sức thuyết phục thì lí lẽ và dẫn chứng cần phải đảm bảo những yêu cầu gì ?

=> Luận cứ chính là lí lẽ và dẫn chứng trong bài văn nghị luận, trả lời câu hỏi vì sao phải nêu luận điểm? nêu ra để làm gì? Luận điểm ấy có đáng tin cậy không?

Luận điểm, luận cứ thường được diễn đạt dưới hình thức nào? Có tính chất gì?

- Luận điểm và luận cứ thường được diễn đạt thành những  lời văn cụ thể. Những lời văn đó cần được lựa chọn, sắp xếp, trình bày 1 cách hơp lí để làm rõ luận điểm.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 

=>  Ta thường gặp các hình thức lập luận phổ biến: diễn dịch, quy nạp, tổng - phân-hợp, so sánh… học ở tiết sau.

Cách sắp xếp, trình bày luận cứ gọi là lập luận. Em hiểu lập luận là gì?

- HS trả lời

Lập luận có vai trò như thế nào? 

-  Lập luận có vai trò cụ thể hoá luận điểm, luận cứ thành các câu văn, đoạn văn có tính liên kết về hình thức và nội dung để đảm bảo cho mạch tư tưởng nhất quán, có sức thuyết phục .

 *Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Em hiểu thế nào là luận điểm, luận cứ và lập luận?

- HS trả lời

- HS đọc ghi nhớ.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP

1. Mục tiêu: Học sinh biết vận dụng những kiến thức vừa tiếp thu về đặc điểm văn bản nghị luận để giải quyết bài tập liên quan

2. Phương thức thực hiện: Kết hợp hoạt động các nhân, hoạt động cặp đôi

3. Sản phẩm hoạt động: Phần trình bày miệng

4. Phương án kiểm tra, đánh giá:

- Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động (lần lượt thực hiện các bài tập 

*. Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên nêu yêu:

+ Đọc lại văn bản "Cần tạo thói quen tốt trong đời sống xã hội" (bài 18 ).

- HS thảo luận cặp đôi các câu hỏi trong SGK:

- Cho biết luận điểm ?

- Luận cứ ?

- Và cách lập luận trong bài ?

- Nhận xét về sức thuyết phục của bài văn ấy ?

-Học sinh tiếp nhận nhiệm vụ: Lắng nghe nắm được yêu cầu 

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: 

+ Làm việc các nhân

+ trao đổi cặp đôi trả lời các câu hỏi 

- Giáo viên: Quan sát, đôn đốc, nhắc nhở, động viên và hỗ trợ hs khi cần

- Dự kiến sản phẩm: 

- Luận điểm: chính là nhan đề.

- Luận cứ:

+ Luận cứ 1: Có thói quen tốt và có thói quen xấu.

+ Luận cứ 2: Có người biết phân biệt tốt và xấu, nhưng vì đã thành thói quen nên rất khó bỏ, khó sửa.

+ Luận cứ 3: Tạo được thói quen tốt là rất khó. Nhưng nhiễm thói quen xấu thì dễ.

- Lập luận: 

+ Luôn dậy sớm,... là thói quen tốt.

+ Hút thuốc lá,... là thó quen xấu.

+ Một thói quen xấu ta thường gặp hằng ngày... rất nguy hiểm.

+ Cho nên mỗi ngươi2... cho xã hội.

*Báo cáo kết quả:

- Giáo viên đại diện một số cặp trình bày lần lượt từng câu hỏi

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức

*. Củng cố:

- Nêu vai trò của luận điểm, luận cứ và lập luận trong văn nghị luận? 

- HS phát biểu, GV nhận xét

A. Bài học:

I. Luận điểm, luận cứ và lập luận:

1. Luận điểm:

a. Ví dụ:

Văn bản: Chống nạn thất học .

b. Nhận xét:

- Ý chính của bài viết: Chống nạn thất học, được trình bày dưới dạng nhan đề.

- > Ý chính thể hiện tư tưởng của bài văn nghị luận.

=> Muốn  có sức thuyết phục ý chính phải rõ ràng, sâu sắc, có tính phổ biến (vấn đề được nhiều người quan tâm).

Luận điểm: là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm của bài văn được nêu ra dưới hình thức câu khẳng định ( hay phủ định)……

2. Luận cứ:

- Triển khai luận điểm bằng lí lẽ, dẫn chứng cụ thể làm cơ sở cho luận điểm, giúp cho luận điểm đạt tới sự sáng rõ, đúng đắn và có sức thuyết phục.

- Muốn cho người đọc hiểu và tin, cần phải có hệ thống luận cứ cụ thể, sinh động, chặt chẽ.

- Muốn có tính thuyết phục thì luận cứ phải chân thật, đúng đắn và tiêu biểu.

3. Lập luận:

- Lập luận là cách lựa chọn sắp xếp trình bày luận cứ sao cho chúng làm cơ sở vững chắc cho luận điểm

3. Ghi nhớ: SGK/Tr19 .

B. Luyện tập:

Văn bản: Cần tạo thói quen tốt trong đời sống xã hội.

- Luận điểm: chính là nhan đề.

- Luận cứ:

+ Luận cứ 1: Có thói quen tốt và có thói quen xấu.

+ Luận cứ 2: Có người biết phân biệt tốt và xấu, nhưng vì đã thành thói quen nên rất khó bỏ, khó sửa.

+ Luận cứ 3: Tạo được thói quen tốt là rất khó. Nhưng nhiễm thói quen xấu thì dễ.

=> Bài văn có sức thuyết phục mạnh mẽ vì luận điểm mà tác giả nêu ra rất phù hợp với cuộc sống hiện tại.

Hoạt động của thầy-trò

Nội dung kiến thức

HĐ1:Tìm hiểu nội dung và tính chất của đề văn nghị luận

-Mục tiêu: HS biết xác định nội dung, tính chất của đề văn nghị luận.

-Phương pháp: hoạt động nhóm 

-Sản phẩm hoạt động: các nhóm tìm được các đề văn thuộc văn nghị luận.

- Phương án kiểm tra, đánh giá:

+ Học sinh đánh giá và học tập nhau khi trình bày, báo cáo sản phẩm và nhận xét trao đổi

+ Giáo viên đánh giá học sinh thông qua quá trình học sinh thực hiện nhiệm vụ

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

-GV cho Hs đọc thầm các đề bài Sgk. Sau đó giao nhiệm vụ thảo luận: 4 nhóm cùng thảo luận trả lời các câu hỏi a,b,c mục 1.I/21.

a)Các đề văn nêu trên có thể xem là đề bài, đầu đề được không ? Nếu dùng làm đề bài cho bài văn sắp viết có được không?

b)Căn cứ vào đâu để nhận ra các đề trên là văn nghị luận ? (Nội dung: mỗi đề chứa 1 vấn đề đem ra để bàn luận.)

c)Tính chất của đề văn có ý nghĩa gì đối với việc làm văn ? 

-HS hoạt động nhóm sau đó đại diện trình bày, các nhóm nhận xét bổ sung cho nhau.

2.Thực hiện nhiệm vụ

-Học sinh :làm việc cá nhân -> thảo luận nhóm-> thống nhất ý kiến.

-Giáo viên quan sát ,động viên ,hỗ trợ khi học sinh cần.

3.Báo cáo kết quả:

-Tổ chức học sinh trình bày,báo cáo kết quả.

Cách thực hiện:giáo viên yêu cầu 2 nhóm lên trình bày sản phẩm ,2 nhóm còn lại bổ sung.

4.Đánh giá kết quả 

 - Học sinh nhận xét ,đánh giá ,bổ sung.

 -GV nhận xét,đánh giá

a)Được.

b)Căn cứ vào khái niệm, vấn đề lí luận mà đề nêu ra.

c)Tính chất của đề như lời khuyên, tranh luận, giải thích, …có tính định hướng cho bài viết (định hướng 1 thái độ hoặc giọng điệu….) và đòi hỏi người viết phải vận dụng các phương pháp phù hợp.

-GV chốt kiến thức:

GV giảng thêm về ý b: Căn cứ vào chỗ mỗi đề đều nêu ra 1số khái niệm, 1số v.đề lí luận. Ví dụ: Lối sống giản dị, Tiếng Việt giàu đẹp...->là những nhận định, q.điểm, luận điểm; Thuốc đắng dã tật ->là 1 tư tưởng; Hãy biết quý thời gian ->là lời kêu gọi mang 1 tư tưởng...=>Căn cứ vào nội dung mỗi đề.

Giảng khái quát: Tóm lại đề văn nghị luận là câu hay cụm từ mang tư tưởng, q.điểm hay 1 v.đề cần làm sáng tỏ. Như vậy tất cả các đề trên đều là đề văn nghị luận, đại bộ phận là ẩn yêu cầu.

HĐ2tìm hiểu đề văn nghị luận

-Mục tiêu: HS biết xác đề văn nghị luận.

-Phương pháp: hoạt động nhóm

-Sản phẩm hoạt động: các nhóm tìm được các đề văn thuộc văn nghị luận.

- Phương án kiểm tra, đánh giá:

+ Học sinh đánh giá và học tập nhau khi trình bày, báo cáo sản phẩm và nhận xét trao đổi

+ Giáo viên đánh giá học sinh thông qua quá trình học sinh thực hiện nhiệm vụ

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

-GV gọi Hs đọc đề bài.

-GV giao nhiệm vụ thảo luận theo bàn các câu hỏi Sgk/22 mục 2.I.

?Đề bài nêu lên vấn đề gì , Đối tượng và phạm vi nghị luận ở đây là gì , Khuynh hướng tư tưởng của đề là k.định hay phủ định , Đề đòi hỏi người viết phải làm gì?

2.Thực hiện nhiệm vụ

-HS thảo luận, tình bày, nhận xét lẫn nhau

Học sinh :làm việc cá nhân -> thảo luận nhóm-> thống nhất ý kiến.

-Giáo viên quan sát ,động viên ,hỗ trợ khi học sinh cần.

3.Báo cáo kết quả: Tổ chức học sinh trình bày,báo cáo kết quả.

Cách thực hiện:giáo viên yêu cầu 2 nhóm lên trình bày sản phẩm ,2 nhóm còn lại bổ sung.

4.Đánh giá kết quả 

 - Học sinh nhận xét ,đánh giá ,bổ sung.

 -GV nhận xét,đánh giá

-GV chốt, sau đó hỏi khái quát: -Xác định đúng vấn đề, phạm vi, tính chất của bài nghị luận để làm bài khỏi sai lệch.

Hđ3 lập ý cho bài văn nghị luận

?Từ việc tìm hiểu trên, em hãy cho biết: trước 1 đề văn, muốn làm bài tốt, cần tìm hiểu điều gì trong đề?

-Mục tiêu: HS làm quen với các bước lập ý cho bài nghị luận.

-Phương pháp: hoạt động chung cả lớp

-Sản phẩm hoạt động: HS tìm được các ý của đề văn nghị luận.

- Phương án kiểm tra, đánh giá:

+ Học sinh đánh giá và học tập nhau khi trình bày, báo cáo sản phẩm và nhận xét trao đổi

+ Giáo viên đánh giá học sinh thông qua quá trình học sinh thực hiện nhiệm vụ

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

? Xác định LĐ? ?Từ việc tìm hiểu trên, em hãy cho biết: trước 1 đề văn, muốn làm bài tốt, cần tìm hiểu điều gì trong đề?

.Thực hiện nhiệm vụ

-HS thảo luận, tình bày, nhận xét lẫn nhau

Học sinh :làm việc cá nhân -> thảo luận nhóm-> thống nhất ý kiến.

-Giáo viên quan sát ,động viên ,hỗ trợ khi học sinh cần.

3.Báo cáo kết quả: Tổ chức học sinh trình bày,báo cáo kết quả.

Cách thực hiện:giáo viên yêu cầu 2 nhóm lên trình bày sản phẩm ,2 nhóm còn lại bổ sung.

4.Đánh giá kết quả 

 - Học sinh nhận xét ,đánh giá ,bổ sung.

 -GV nhận xét,đánh giá

-GV chốt, sau đó hỏi khái quát:

  LĐ: chớ nên tự phụ 

( tự phụ là tính xấu, nên từ bỏ để rèn luyện tính khiêm tốn)

-*luận cứ cho đề trên?

- Tự phụ là gì? (Tự phụ là căn bệnh tự đề cao mình, coi thường ý kiến của người khác)

- Vì sao không nên tự phụ?  (Để cho bản thân tiến bộ, cần tránh bệnh tự phụ, tự phụ sẽ khó tiếp thu ý kiến của người khác, làm cho mình ngày càng co mình lại, không tiến bộ được.)

*Tự phụ có hại ntn? Hại cho ai? (Bệnh tự phụ thường được biểu hiện ở sự coi thường ý kiến của người khác, tự cho ý kiến của mình là đúng, là tuyệt dẫn đến thái độ khắt khe với người, để dễ dãi đối với mình)

Và những dẫn chứng cụ thể:

ví dụ:  Tự phụ dẫn đến chủ quan hỏng việc.

- Tự phụ gây mất đoàn kết, không được mọi người yêu mến, giúp đỡ.

->  dẫn chứng từ:

+ Thực tế đời sống.

+ Bản thân.

+ Sách báo.

- Tác hại của tự phụ, những dẫn chứng cụ thể.

- Lời khuyên.

* Muốn lập ý cho bài văn NL, ta cần 

- Xác định LĐ, cụ thể hoá LĐ chính thành các LĐ phụ, tìm LC và cách LL cho bài văn.

-Hs đọc ghi nhớ.

I-Tìm hiểu đề văn nghị luận:

1.Nội dung và tính chất của đề văn nghị luận

-Đề bài của 1 bài văn nghị luận thể hiện chủ đề của nó.

-Tính chất của đề thường đưa ra lời ca ngợi, khuyên nhủ, tranh luận, giải thích, …

-> định hướng cho bài viết.

2.Tìm hiểu đề văn nghị luận:

-Xác định đúng vấn đề, phạm vi, tính chất của bài nghị luận để làm bài khỏi sai lệch.

II-Lập ý cho bài văn nghị luận:

*Đề bài: Chớ nên tự phụ.

1-Xác lập luận điểm:

-Tự phụ là 1 căn bệnh ,là một thói xấu của con người mà hs chúng ta dễ mắc phải. 

-Bệnh tự phụ dễ mắc phải nhưng rất khó sửa .

-Tự phụ trong học tập thì làm cho học tập kém đi,sai lệch .

Tự phụ trong giao tiếp sẽ làm hạn chế nhiều mặt ...

2-Tìm luận cứ:

-Tự phụ là căn bệnh tự đề cao mình, coi thường ý kiến của người khác.

-Để cho bản thân tiến bộ, cần tránh bệnh tự phụ, tự phụ sẽ khó tiếp thu ý kiến của người khác, làm cho mình ngày càng co mình lại, không tiến bộ được.)

-Bệnh tự phụ thường được biểu hiện ở sự coi thường ý kiến của người khác, tự cho ý kiến của mình là đúng, là tuyệt dẫn đến thái độ khắt khe với người, để dễ dãi đối với mình)

3-Xây dựng lập luận:

*Ghi nhớ₃: sgk (23 )

-Mục tiêu: Hs vận dụng kiến thức vào luyện tập.

-Phương pháp: hoạt động cá nhân

-Sản phẩm hoạt động: HS tìm được các ý của đề văn nghị luận.

- Phương án kiểm tra, đánh giá:

+ Học sinh đánh giá và học tập nhau khi trình bày, báo cáo sản phẩm và nhận xét trao đổi

+ Giáo viên đánh giá học sinh thông qua quá trình học sinh thực hiện nhiệm vụ

- Tiến trình hoạt động:

-GV giao nhiệm vụ: hoàn thành vào vở bài tập Ngữ văn, sau đó gọi 2 em trình bày bảng phần vừa làm.

-HS trình bày vào vở, lên bảng trình bày, nhận xét bổ sung lẫn nhau

-GV chốt kiến thức…

III-Luyện tập:

*Yêu cầu: Tìm hiểu đề và lập ý cho đề bài: Sách là người bạn lớn của con người.

1.Tìm hiểu đề:

-Vấn đề nghị luận: Lợi ích của việc đọc sách.

2.Lập ý:

a-Xác định luận điểm:

-Sách có vai trò to lớn trong đời sống xã hội. Sách đáp ứng nhu cầu hưởng thụ cái hay, cái đẹp và nhu cầu p.triển trí tuệ tân hồn.

-Ta phải coi “sách là ng bạn lớn của con người” vì trên lĩnh vực văn hoá, t.tưởng không có gì thay thế được sách.

b-Tìm luận cứ:

-Sách mở mang trí tuệ-giúp ta khám phá n điều bí ẩn của thế giới x.quanh, đưa ta vào tìm hiểu thế giới cực lớn là thiên hà và thế giới cực nhỏ như hạt vật chất.

-Sách đưa ta ngược thời gian về với n biến cố LS xa xưa và hướng về ngày mai.

-Sách cho ta n phút thư giãn thoải mái.

c-Xây dựng lập luận:

  Sách là báu vật không thể thiếu đối với mỗi ng. Phải biết nâng niu, trân trọng và chon n cuốn sách hay để đọc.

Hoạt động của thầy-trò

Nội dung kiến thức

HĐ1:tìm hiểu khái niệm câu đặc biệt

-Mục tiêu: HS nắm được khái niệm câu đặc biệt

-Phương pháp: đọc, hoạt động nhóm, chung cả 

lớp

-phương thức thực hiện :

+HĐ cá nhân,hđ nhóm ,hđ chung cả lớp.

-Sản phẩm hoạt động:nội dung hs trình bày ,phiếu học tập .

-phương án đánh giá:hs tự đánh giá ,đánh giá lẫn nhau ,gv đánh giá ,

-Tiến trình thực hiện:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

-Gv gọi Hs đọc VD Sgk, chú ý câu in đậm.

? Hãy thảo luận cặp đôi với bạn và lựa chọn 1 câu trả lời đúng,Câu in đậm có c.tạo như thế nào?

a.Đó là 1 câu b.thg, có đủ CN-VN 

b.Đó là 1 câu rút gọn, lược bỏ CN-VN.

c.Đó là câu không có CN-VN.

2.Thực hiện nhiệm vụ

-HS thảo luận, tình bày, nhận xét lẫn nhau

Học sinh :làm việc cá nhân ->trao đổi với bạn cặp đôi

-Giáo viên quan sát ,động viên ,hỗ trợ khi học sinh cần.

3.Báo cáo kết quả: Tổ chức học sinh trình bày,báo cáo kết quả.

Cách thực hiện:giáo viên yêu cầu 2 cặp đôi lên trình bày sản phẩm ,2 cặp nhận xét , bổ sung.

-HS trả lời: là câu không có CN-VN.

4.Đánh giá kết quả 

 - Học sinh nhận xét ,đánh giá ,bổ sung.

 -GV nhận xét,đánh giá

-Gvchốt giảng: Câu in đậm không thể có CN và VN, tức không cấu tạo theo mô hình CN-VN. Loại câu đó là câu đ.biệt.

? Vậy em hiểu thế nào là câu đ.biệt ?

-HS trả lời

-GV y/c các em đọc ghi nhớ Sgk, lấy ví dụ.

Hđ2:Tìm hiểu tác dụng của câu đ.biệt

-Mục tiêu: HS nắm được tác dụng của câu đặc biệt

-Phương pháp: đọc,vấn đáp, hoạt động cá nhân, nhóm.

-phương thức thực hiện :

+HĐ cá nhân,hđ nhóm ,hđ chung cả lớp.

-Sản phẩm hoạt động:nội dung hs trình bày ,phiếu học tập .

-phương án đánh giá:hs tự đánh giá ,đánh giá lẫn nhau ,gv đánh giá ,

-Tiến trình thực hiện:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

-GV yêu cầu học sinh đọc bảng Sgk?Quan sát vào bảng em vừa điền, hãy cho biết câu đ.biệt thường được dùng để làm gì ?

2.Thực hiện nhiệm vụ

-HS thảo luận, tình bày, nhận xét lẫn nhau

Học sinh :làm việc cá nhân ->trao đổi với bạn cặp đôi

-Giáo viên quan sát ,động viên ,hỗ trợ khi học sinh cần.

3.Báo cáo kết quả: Tổ chức học sinh trình bày,báo cáo kết quả.

Cách thực hiện:giáo viên yêu cầu 2 đại diện nhóm lên trình bày sản phẩm ,2 nhóm khác nhận xét , bổ sung.

-GV yêu cầu học sinh dùng bút chì đánh dấu vào ô thích hợp

4.Đánh giá kết quả 

 - Học sinh nhận xét ,đánh giá ,bổ sung.

 -GV nhận xét,đánh giá

-Gvchốt giảng: Một đêm mùa xuân. ->xđ th.gian, nơi chốn.

-Tiếng reo. Tiếng vỗ tay. ->liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, h.tượng.

-Trời ơi ! ->bộc lộ cảm xúc.

-Sơn ! Em Sơn ! Sơn ơi !   Gọi-đáp.

-Chị An ơi !

-GV gọi Hs đọc ghi nhớ Sgk

I-Thế nào là câu đ.biệt:

1.Ví dụ: 

-Ôi, em Thuỷ !

2.Nhận xét:

Đó là câu không có CN-VN.

->Là câu  đặc biệt .

3.Ghi nhớ (Sgk).

II-Tác dụng của câu đ.biệt

1.Ví dụ:

2.Nhận xét

-Một đêm mùa xuân. ->xđ th.gian, nơi chốn.

-Tiếng reo. Tiếng vỗ tay. ->liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiệntượng.

-Trời ơi ! ->bộc lộ cảm xúc.

-Sơn ! Em Sơn ! Sơn ơi !   

-Chị An ơi !

->gọi -đáp

3.Ghi nhớ (sgk/29).

-Mục tiêu: vận dụng kiến thức làm các bt

-Phương pháp: hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm phương thức thực hiện :

+HĐ cá nhân,hđ nhóm ,hđ chung cả lớp.

-Sản phẩm hoạt động:nội dung hs trình bày ,phiếu học tập .

-phương án đánh giá:hs tự đánh giá ,đánh giá lẫn nhau ,gv đánh giá ,

-Tiến trình thực hiện:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

-Hs đọc các đ.v.

-Tìm câu đ.biệt và câu rút gọn ?

-Vì sao em biết đó là câu rút gọn ?

?Mỗi câu đ.biệt và rút gọn em vừa tìm được trong bài tập trên có t.d gì ?

(Mỗi  nhóm 1 ý-chia lớp 4 nhóm)

2.Thực hiện nhiệm vụ

HS thảo luận, tình bày, nhận xét lẫn nhau

Học sinh :làm việc cá nhân ->trao đổi với bạn cặp đôi

-Giáo viên quan sát ,động viên ,hỗ trợ khi học sinh cần.

3.Báo cáo kết quả: Tổ chức học sinh trình bày,báo cáo kết quả.

Cách thực hiện:giáo viên yêu cầu 2 đại diện nhóm lên trình bày sản phẩm ,2 nhóm khác nhận xét , bổ sung.

4.Đánh giá kết quả 

 - Học sinh nhận xét ,đánh giá ,bổ sung.

 -GV nhận xét,đánh giá

-GV chốt

a- Câu đ.biệt: không có.

-Câu rút gọn: câu 2,3,5.

b-Câu đ.biệt: câu 2,3,4,5.

-Câu rút gọn: không có.

c-Câu đ.biệt: câu 4.

-Câu rút gọn: không có.

d-Câu đ.biệt: Lá ơi !

-Câu rút gọn: Hãy kể chuyện... đi !

Bình thường... đâu.

Bài 2 (29 ):Tác dụng của câu rút gọn và câu đặc biệt.

b-Xđ th.gian (3 câu),

 bộc lộ cảm xúc (câu 4).

c-Liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật, h.tượng

d-Gọi đáp.

III. Luyện tập

Bài 1 (29 ):Tìm câu rút gọn và câu đặc biệt.

a- Câu đ.biệt: không có.

-Câu rút gọn: câu 2,3,5.

b-Câu đ.biệt: câu 2,3,4,5.

-Câu rút gọn: không có.

c-Câu đ.biệt: câu 4.

-Câu rút gọn: không có.

d-Câu đ.biệt: Lá ơi !

-Câu rút gọn: Hãy kể chuyện... đi !

Bình thường... đâu.

Bài 2 (29 ):Tác dụng của câu rút gọn và câu đặc biệt.

b-Xđ th.gian (3 câu),

 bộc lộ cảm xúc (câu 4).

c-Liệt kê, thông báo sự tồn tại của sự vật, h.tượng

d-Gọi đáp.

Hoạt động của thầy-trò

Nội dung kiến thức

HĐ1:tìm hiểu mối quan hệ giữa bố cục và lập luận:

-Mục tiêu: HS nắm được  mối quan hệ giữa bố cục và lập luận:

-Phương pháp: đọc, hoạt động nhóm, chung cả 

lớp

-phương thức thực hiện :

+HĐ cá nhân,hđ nhóm ,hđ chung cả lớp.

-Sản phẩm hoạt động:nội dung hs trình bày ,phiếu học tập .

-phương án đánh giá:hs tự đánh giá ,đánh giá lẫn nhau ,gv đánh giá ,

- Tiến trình tổ chức hoạt động

1. Chuyển giao nhiệm vụ

Gv chia lớp ra làm 4 nhóm mỗi nhóm 1 câu hỏi thảo luận

-Hs đọc bài văn “Tinh thần yêu...”.

?Bài văn gồm mấy phần ? ND của mỗi phần là gì ?

?1Phần MB gồm mấy câu , Nhiệm vụ của từng câu là gì ?

?2Phần TB có n.vụ gì , Gồm mấy câu ? Chia làm mấy đoạn ?3 Mỗi đoạn nêu gì?

Mối đoạn gồm mấy câu ? Nhiệm vụ của từng câu trong đoạn ?

?4Phần KB gồm mấy câu ? Nhiệm vụ của từng câu trong đoạn ?

2.Thực hiện nhiệm vụ

-HS thảo luận, tình bày, nhận xét lẫn nhau

Học sinh :làm việc cá nhân ->thảo luận nhóm

-Giáo viên quan sát ,động viên ,hỗ trợ khi học sinh cần.

3.Báo cáo kết quả: Tổ chức học sinh trình bày,báo cáo kết quả.

Cách thực hiện:giáo viên yêu cầu 2 đại diện nhóm lên trình bày  sản phẩm ,2  nhóm nhận xét , bổ sung.

4.Đánh giá kết quả 

 - Học sinh nhận xét ,đánh giá ,bổ sung.

 -GV nhận xét,đánh giá

Gvchốt: B.văn gồm 16 câu. PT 1 cách tổng thể và chặt chẽ, ta thấy: Để xđ được n.v mọi ng trên cơ sở hiểu sâu sắc và tự nguyện, tác giả đã dùng tới 16 câu: trong đó có 1 câu nêu v.đề và 15 câu là n cách làm rõ v.đề. Đó chính là bố cục và lập luận.

*các phương pháp lập luận

-Mục tiêu: HS nắm được các phương pháp lập luận

-phương thức thực hiện :

+HĐ cá nhân,hđ nhóm ,hđ chung cả lớp.

-Sản phẩm hoạt động:nội dung hs trình bày ,phiếu học tập .

-phương án đánh giá:hs tự đánh giá ,đánh giá lẫn nhau ,gv đánh giá , 

- Tiến trình tổ chức hoạt động

1. Chuyển giao nhiệm vụ

HĐ cặp đôi

?Bố cục của b.văn nghị luận gồm mấy phần ? 

?Dựa vào sơ đồ sgk, hãy cho biết các p.pháp lập luận được sd trong b.văn ?

?Để xđ luận điểm trong từng phần và mối quan hệ giữa các phần, ng ta thường sd các p.pháp lập luận nào ? 

2.Thực hiện nhiệm vụ

-HS thảo luận, tình bày, nhận xét lẫn nhau

Học sinh :làm việc cá nhân ->cặp đôi trao đổi

-Giáo viên quan sát ,động viên ,hỗ trợ khi học sinh cần.

3.Báo cáo kết quả: Tổ chức học sinh trình bày,báo cáo kết quả.

Cách thực hiện:giáo viên yêu cầu 2 cặp  lên trình bày  sản phẩm ,2  cặp  nhận xét , bổ sung.

4.Đánh giá kết quả 

 - Học sinh nhận xét ,đánh giá ,bổ sung.

 -GV nhận xét,đánh giá

-Gvchốt: Có thể nói mối quan hệ giữa bố cục và lập luận đã tạo thành 1 mạng lưới LK trong VBNL, trong đó p.pháp lập luận là chất keo gắn bó các phần, các ý của bố cục.

-Hs đọc ghi nhớ.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP

-Mục tiêu: vận dụng kiến thức làm các bt

-Phương pháp: hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm phương thức thực hiện :

+HĐ cá nhân,hđ nhóm ,hđ chung cả lớp.

-Sản phẩm hoạt động:nội dung hs trình bày ,phiếu học tập .

-phương án đánh giá:hs tự đánh giá ,đánh giá lẫn nhau ,gv đánh giá ,

 - Tiến trình tổ chức hoạt động

1. Chuyển giao nhiệm vụ

Hs thảo luận nhóm

-Hs đọc b.văn”Học cơ bản...”.

?Bài văn nêu t.tưởng gì ,

T.tưởng ấy được thể hiện bằng n luận điểm nào ?

?BV có bố cục mấy phần ,

Hãy cho biết cách lập luận được sd ở trong bài ?

?Câu mở đầu đối lập nhiều người và ít ai, là dùng phép lập luận gì ? (suy luận tương phản).

?Câu chuyện Đờ vanh xi vẽ trứng đóng vai trò gì trong bài?(là d.c để lập luận).?

2.Thực hiện nhiệm vụ

-HS thảo luận, tình bày, nhận xét lẫn nhau

Học sinh :làm việc cá nhân ->thảo luận nhóm

-Giáo viên quan sát ,động viên ,hỗ trợ khi học sinh cần.

3.Báo cáo kết quả: Tổ chức học sinh trình bày,báo cáo kết quả.

Cách thực hiện:giáo viên yêu cầu 2 đại diện nhóm lên trình bày  sản phẩm ,2  nhóm nhận xét , bổ sung.

4.Đánh giá kết quả 

 - Học sinh nhận xét ,đánh giá ,bổ sung.

 -GV nhận xét,đánh giá

Bài văn “Học cơ bản...”

a-Bài văn nêu lên 1 t.tưởng: Muốn thành tài thì trong h.tập phải chú ý đến học cơ bản.

-Luận điểm: Học cơ bản mí có thể trở thành tài lớn. ->Luận điểm chính.

-Những câu mang luận điểm (luận điểm phụ):

+ở đời có nhiều ng đi học, nhưng ít ai biết học thành tài.

+Nếu không cố công luyện tập thì không vẽ đúng được đâu.

+Chỉ có thầy giỏi mới đào tạo được trò giỏi.

b*Bố cục: 3 phần. -MB: đoạn 1.

                            -TB: đoạn 2.

                             -KB: đoạn 3.

*Cách lập luận được sd trong bài là: Câu chuyện vẽ trứng của Đờ vanh xi, tập trung vào vào câu: Người xưa nói, chỉ có thầy giỏi mới đào tạo được trò giỏi, quả không sai.

  Để lập luận CM cho l.điểm nêu ở nhan đề và phần MB, tác giả kể ra 1 câu chuyện, từ đó mà rút ra KL

I-Mối quan hệ giữa bố cục và lập luận:

1-B.văn “Tinh thần yêu...”:gồm 3 phần.

a-MB (ĐVĐ): 3 câu.

-Câu 1: nêu v.đề tr.tiếp.

-Câu 2: k.định g.trị của v.đề.

-Câu 3: s.sánh  mở rộng và xđ phạm vi biểu hiện nổi bật của v.đề trong các cuộc k.c chống ngoại xâm bảo vệ đ.nc.

b-TB (GQVĐ): CM truyền thống yêu nước AH trong LS DT ta (8 câu).

*Trong quá khứ: 3 câu.

-Câu 1: g.thiệu k.q và chuyển ý.

-Câu 2: liệt kê d.c, xđ tình cảm, thái độ.

-Câu 3: xđ tình cảm, thái độ và ghi nhớ công ơn.

*Trong cuộc k.c chống Pháp hiện tại: 5 câu.

-Câu 1: k.q và chuyển ý.

-Câu 2,3,4: liệt kê d.c theo các bình diện, các mặt khác nhau. Kết nối d.c bằng cặp qht: từ... đến.

-Câu 5: kq nhận định đánh giá.

c-KB (KTVĐ): 5 câu.

-Câu 1: S.sánh, kq g.trị của t.thần yêu nước.

-Câu 2,3: Hai biểu hiện khác nhau của lòng yêu nước.

-Câu 4,5: xđ trách nhiệm và bổn phận của chúng ta.

=>Bố cục của b.văn nghị luận: sgk (31)

2-Các p.pháp lập luận trong b.văn:

-Hàng ngang 1,2: lập luận theo qh nhân quả.

-Hàng ngang 3: lập luạn theo qh tổng-phân-hợp (đưa nhận định chung, rồi d.c bằng các trường hợp cụ thể, cuối c là KL mội ng đều có lòng yêu nước).

-Hàng ngang 4: là suy luận tương đồng (từ truyền thống suy ra bổn phận của chúng ta là phát huy lòng yêu nước. đây là mục đích của b.văn nghị luận).

-Hàng dọc 1: suy luận tương đồng theo th.gian (có lòng nồng nàn yêu nước-trong quá khứ-đến hiện tại-bổn phận của chúng ta).

=>Phương pháp lập luận: sgk (31 ).

*Ghi nhớ: sgk (31 ).

II-Luyện tập:

Bài văn “Học cơ bản...”

a-Bài văn nêu lên 1 t.tưởng: Muốn thành tài thì trong h.tập phải chú ý đến học cơ bản.

-Luận điểm: Học cơ bản mí có thể trở thành tài lớn. ->Luận điểm chính.

-Những câu mang luận điểm (luận điểm phụ):

+ở đời có nhiều ng đi học, nhưng ít ai biết học thành tài.

+Nếu không cố công luyện tập thì không vẽ đúng được đâu.

+Chỉ có thầy giỏi mới đào tạo được trò giỏi.

b*Bố cục: 3 phần. -MB: đoạn 1.

                            -TB: đoạn 2.

                             -KB: đoạn 3.

*Cách lập luận được sd trong bài là: Câu chuyện vẽ trứng của Đờ vanh xi, tập trung vào vào câu: Người xưa nói, chỉ có thầy giỏi mới đào tạo được trò giỏi, quả không sai.

  Để lập luận CM cho l.điểm nêu ở nhan đề và phần MB, tác giả kể ra 1 câu chuyện, từ đó mà rút ra KL.

Hoạt động của thầy-trò

Nội dung kiến thức

HĐ1tìm hiểu lập luận trong đời sống

-Mục tiêu: HS thấy được những lập luận trong đời sống.

-Phương pháp: đọc, hoạt động nhóm

-Phương thức thực hiện :hoạt động cá nhân->hđ nhóm 

-sản phẩm là phiếu học tập 

-Phương án đánh giá :đánh giá lẫn nhau ,gv đánh giá.

 -Tiến trình  hoạt động

1. Chuyển giao nhiệm vụ

-Gv gọi 1 HS đọc đoạn đầu mục I Sgk để hiểu lập luận là gì

-GV gọi 1 HS đọc các câu ở mục 1 Sgk, cùng HS trả lời câu hỏi bên dưới:

?Trong những câu trên, bộ phận nào là luận cứ, bộ phận nào là kết luận, thể hiện tư tưởng (ý định q.điểm) của người nói ?

?Mối quan hệ của luận cứ đối với kết luận như thế nào? V.trí của luận cứ và KL có thể thay đổi cho nhau không ?

2.Thực hiện nhiệm vụ

-HS thảo luận, tình bày, nhận xét lẫn nhau

Học sinh :làm việc cá nhân ->trao đổi với bạn  trong nhóm

-Giáo viên quan sát ,động viên ,hỗ trợ khi học sinh cần.

-GV cho các em hoạt động nhóm hoàn thành bài 2,3. Nhóm 1,2 hoàn thành bài 2; nhóm 3,4 hoàn thành bài 3 vào vở. GV gọi đại diện trình bày, các nhóm nhận xét, bổ sung lẫn nhau.

 3.Báo cáo kết quả: Tổ chức học sinh trình bày,báo cáo kết quả.

Cách thực hiện:giáo viên yêu cầu 2 đại diện nhóm lên trình bày  sản phẩm ,2  nhóm nhận xét , bổ sung.

4.Đánh giá kết quả 

 - Học sinh nhận xét ,đánh giá ,bổ sung.

 -GV nhận xét,đánh giá

1-Xác định luận cứ, kết luận:

a-Hôm nay trời mưa, chúng ta không...

     Luận cứ           - KL(qh nhân - quả).

b-Em rất thích đọc sách, vì qua sách....

             KL                  -LC(qh nh-quả)

c-Trời nóng quá, đi ăn kem đi.

       Luận cứ      - KL (qh nhân- quả).

a-Em rất yêu trường em, vì từ nơi đây em đã học được nhiều điều bổ ích.

b-Nói dối có hại, vì nói dối sẽ làm cho người ta không tin mình nữa.

c-Mệt quá, nghỉ 1 lát nghe nhạc thôi.

d-Vì còn non dại nên trẻ em cần biết nghe lời cha mẹ.

e-Để mở mang trí tuệ, em rất thích đi tham quan.

HĐ2tìm hiểu lập luận trong văn nghị luận

-Mục tiêu: HS hiểu được những lập luận trong vă nghị luận.

-Phương thức thực hiện :hoạt động cá nhân->trao đổi với bạn

-sản phẩm là phiếu học tập 

-Phương án đánh giá :đánh giá lẫn nhau ,gv đánh giá. 

-Tiến trình  hoạt động

1. Chuyển giao nhiệm vụ

?Hãy bổ sung luận cứ cho các kết luận sau ?

?Viết tiếp kết luận cho các luận cứ sau nhằm thể hiện tư tưởng, q.điểm của người nói ?

Hs hđ cặp đôi

2.Thực hiện nhiệm vụ

HS thảo luận, tình bày, nhận xét lẫn nhau

Học sinh :làm việc cá nhân ->trao đổi với bạn cặp đôi

-Giáo viên quan sát ,động viên ,hỗ trợ khi học sinh cần.

3.Báo cáo kết quả: Tổ chức học sinh trình bày,báo cáo kết quả.

Cách thực hiện:giáo viên yêu cầu 2 cặp đôi lên trình bày sản phẩm ,2 cặp nhận xét , bổ sung.

4.Đánh giá kết quả 

 - Học sinh nhận xét ,đánh giá ,bổ sung.

 -GV nhận xét,đánh giá

-Gv giảng: trong đời sống, hình thức biểu hiện mối quan hệ giữa luận cứ và luận điểm (KL) thường nằm trong 1 c.trúc câu nhất định. Mỗi l.cứ có thể có 1 hoặc nhiều l.điểm (KL) hoặc ngược lại. Có thể mô hình hoá như sau: -GV nhấn mạnh, khắc sâu để HS hiểu về lập luận trong đời sống.

+Nếu A thì  B (B1, B2...)

+Nếu A (A1, A2...)   thì  B

   =>Luận cứ   +  Luận điểm =1 câu

-Gv: L.điểm trong văn nghị luận là những KL có tính k.q, có ý nghĩa phổ biến đối với XH.

-Gv: Về hình thức: Lập luận trong đ.s hằng ngày thg được diễn đạt dưới hình thức 1 câu. Còn lập luận trong văn nghị luận thg được diễn đạt dưới hình thức 1 tập hợp câu. 

 Về ND ý nghĩa: Trong đ.s, lập luận thg mang tính cảm tính, tính hàm ẩn, không tường minh. Còn lập luận trong văn nghị luận đòi hỏi có tính lí luận chặt chẽ và tường minh.

    Do l.điểm có tầm q.trong nên ph.pháp lập luận trong văn nghị luận đòi hỏi phải có tính kh.học chặt chẽ. Nó phải...(mục 2 Sgk/34)

-Em hãy lập luận cho luận điểm: Sách là người bạn lớn của con người ?

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP

-Mục tiêu: HS hiểu và xây dựng được lập luận cho 1 luận điểm

-Phương thức thực hiện :đọc ,hoạt động cá nhân

-sản phẩm là  bài làm

-Phương án đánh giá :đánh giá lẫn nhau ,gv đánh giá. 

-Tiến trình  hoạt động

1. Chuyển giao nhiệm vụ

Em hãy lập luận cho luận điểm « sách là người bạn lớn của con người »

2.Thực hiện nhiệm vụ

-HS suy nghĩ tình làm bài, nhận xét lẫn nhau

Học sinh :làm việc cá nhân bạn 

-Giáo viên quan sát ,động viên ,hỗ trợ khi học sinh cần.

3.Báo cáo kết quả: Tổ chức học sinh trình bày,báo cáo kết quả.

4.Đánh giá kết quả 

 - Học sinh nhận xét ,đánh giá ,bổ sung.

 -GV nhận xét,đánh giá2-Lập luận cho luận điểm: Sách là người bạn lớn của con người.

-Vì sao sách là người bạn lớn của con người? ->Sách là ph.tiện mở mang trí tuệ, khám phá thế giới và cuộc sống…. 

-Sách là người bạn lớn của con người có thực tế không? ->Luận điểm này có cơ sở thực tế vì bất cứ ai và ở đâu cũng cần có sách để thoả mãn nhu cầu cần thiết trong h.tập, rèn luyện, giải trí.

-Sách là người bạn lớn của con người, sách có tác dụng gì?->nhắc nhở động viên khích lệ mọi người biết quý sách, nâng cao lòng ham thích đọc sách…

-Rút ra kết luận làm thành luận điểm và lập luận cho luận điểm các truyện ngụ ngôn Thầy bói xem voi”; “Ếch ngồi dáy giếng”

I-Lập luận trong đời sống:

1-Xác định luận cứ, kết luận:

a-Hôm nay trời mưa, chúng ta không...

     Luận cứ           - KL(qh nhân - quả).

b-Em rất thích đọc sách, vì qua sách....

             KL                  -LC(qh nh-quả)

c-Trời nóng quá, đi ăn kem đi.

       Luận cứ      - KL (qh nhân- quả).

->Có thể thay đổi v.trí giữa luận cứ và kết luận.

2-Bổ sung luận cứ cho kết luận:

a-Em rất yêu trường em, vì từ nơi đây em đã học được nhiều điều bổ ích.

b-Nói dối có hại, vì nói dối sẽ làm cho người ta không tin mình nữa.

c-Mệt quá, nghỉ 1 lát nghe nhạc thôi.

d-Vì còn non dại nên trẻ em cần biết nghe lời cha mẹ.

e-Để mở mang trí tuệ, em rất thích đi tham quan.

3-Bổ sung kết luận cho luận cứ:

a-Ngồi mãi ở nhà chán lắm, đến thư viện chơi đi.

b-Ngày mai đã đi thi rồi mà bài vở còn nhiều quá, phải học thôi (chẳng biết học cái gì trước).

c-Nhiều bạn nói năng thật khó nghe, ai cũng khó chịu (họ cứ tưởng như thế là hay lắm).

d-Các bạn đã lớn rồi, làm anh làm chị chúng nó cần phải gương mẫu.

e-Cậu này ham đá bóng thật, chẳng ngó ngàng gì đến việc học hành.

II-Lập luận trong văn nghị luận:

1-So sánh kết luận trong đời sống với luận điểm trong văn nghị luận:

-Giống: Đều là những KL.

-Khác: 

+Ở mục I.2 là lời nói giao tiếp hàng ngày thường mang tính cá nhân và có ý nghĩa nhỏ hẹp. 

+Ở mục II là luận điểm trong văn nghị luận thường mang tính kq cao và có ý nghĩa phổ biến đối với XH.

*Tác dụng của l.điểm trong văn nghị luận: 

-Là cơ sở để triển khai luận cứ.

-Là KL của lập luận.

* luyện tập

-BT Lập luận cho luận điểm: Sách là người bạn lớn của con người.

-Vì sao sách là người bạn lớn của con người? ->Sách là ph.tiện mở mang trí tuệ, khám phá thế giới và cuộc sống…. 

-Sách là người bạn lớn của con người có thực tế không? ->Luận điểm này có cơ sở thực tế vì bất cứ ai và ở đâu cũng cần có sách để thoả mãn nhu cầu cần thiết trong h.tập, rèn luyện, giải trí.

-Sách là người bạn lớn của con người, sách có tác dụng gì?->nhắc nhở động viên khích lệ mọi người biết quý sách, nâng cao lòng ham thích đọc sách…

.

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung 

Hoạt động 1 :    Đặc điểm của trạng ngữ      

 - Mục tiêu: hs nắm được thế nào là trạng ngữ, trạng ngữ bổ sung cho câu những ý nghĩa nào cho câu, lấy được ví dụ về trạng ngữ… 

- Phương pháp dạy học:  dạy học theo nhóm, đặt câu hỏi chung.

- Sản phẩm hoạt động: phiếu học tập và câu trả lời của hs

-Cách tiến hành:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên

+Hs đọc đ.trích (bảng phụ).

?Thảo luận nhóm các câu hỏi sau:

1.Dựa vào kiến thức tiểu học, hãy xác định trạng ngữ trong các câu trên?

2.Các trạng ngữ vừa tìm được bổ sung cho câu những nội dung gì?

3.Có thể chuyển các trạng ngữ trên sang những vị trí nào trong câu?…

- Học sinh tiếp nhận… 

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh hoạt động cá nhân, thảo luận, thống nhất ý kiến

- Giáo viên: quan sát

- Dự kiến sản phẩm…

*Báo cáo kết quả

-Đại diên 1 nhóm lên trình bày kq

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

*GV: đưa thêm 1 số VD và đặt câu hỏi chung, hs nghe và trả lời miệng:

? Xác định trạng ngữ và ý nghĩa của nó ?

a.Nó bị điểm kém, vì lười học.

b.Để có kq cao trong học tập, Lan phải nỗ lực học tập hơn nữa.

c. Bốp bốp, nó bị hai cái tát.

d.Nó đến trường bằng xe đạp.

?Qua tìm hiểu VD cho biết: Về ND (ý nghĩa) TN được thêm vào câu để làm gì ?

-Về ý nghĩa: TN thêm vào câu để xđ thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức diễn ra sự việc nêu trong câu.

?Về hình thức TN có thể đứng ở những v.trí nào trong câu ?

-Về ht, trạng ngữ có thể đứng ở đầu câu, cuối câu hay giữa câu.

? Trạng ngữ và nòng cốt câu thường ngăn cách với nhau bằng dấu hiệu nào ?

- Trạng ngữ ngăn cách với nòng cốt câu bằng một quãng nghỉ khi nói và một dấu phẩy khi viết.

-Hs đọc ghi nhớ

I.Đặc điểm của trạng ngữ :

1.Ví dụ

2.Nhận xét:

-Câu 1, 2: Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, người dân cày VN / dựng nhà,..., khai hoang. Tre / ăn ở với người, đời đời kiếp kiếp.

 ->Bổ sung thông tin về thời gian, địa điểm.

-Câu 6: Cối xay tre nặng nề quay /, từ ngàn đời nay, / xay nắm thóc.

->Thời gian.

-Có thể chuyển các TN nói trên sang những v.trí đầu, giữa hoặc cuối câu.               

3. Ghi nhớ: sgk (39 ).

Hoạt động của thầy-trò

Nội dung kiến thức

1. Mục tiêu:hs nắm được mục đích và phương pháp chứng minh

2. Phương thức thực hiện:- Hoạt động chung cả lớp, hoạt động nhóm

3. Sản phẩm hoạt động

- HS trả lời miệng.

-Phiếu học tập của hs

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu:câu hỏi của gv

- Học sinh tiếp nhận: nghe và trả lời, trao đổi để trả lời 

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh:trả lời miệng, đại diện báo cáo sản phẩm

- Giáo viên:nghe và nhận xét

- Dự kiến sản phẩm:câu trả lời của hs

*Báo cáo kết quả:hs trả lời miệng, đại diện báo cáo.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

*Hoạt động chung:

?Hãy nêu ví dụ và cho biết: Trong đời sống khi nào người ta cần CM ?

HS : Những lúc cần bảo vệ ý kiến của mình (trước tập thể, trc người khác) là đúng, là có thật.

Vd:

+Khi cần cm mình là 1 công dân nước VN.

+Khi cần cm về ngày sinh của mình.

+CM mình không lấy bút của bạn.

?Khi cần CM cho ai đó tin rằng lời nói của mình là thật, em phải làm như thế nào ?

-Dùng những chứng cứ có thật để chứng minh: đưa chứng minh thư, giấy khai sinh, cho xem cặp sách... 

?Thế nào là CM trong đời sống ? 

*Chứng minh là dùng những bằng chứng thuyết phục, bằng chứng ấy có thể là người (nhân chứng), vật (vật chứng), sự việc, số liệu...

?Trong văn bản nghị luận, người ta chỉ s.dụng lời văn (không dùng nhân chứng, vật chứng) thì làm thế nào để chứng tỏ 1 ý kiến nào đó là đúng sự thật và đáng tin cậy ?

-Gv: Những d.c trong văn nghị luận phải hết sức chân thực, tiêu biểu. Khi đưa vào bài văn phải được lựa chọn, p.tích. Dẫn chứng trong văn chương cũng rất đa dạng đó là những số liệu cụ thể, những câu chuyện, sự việc có thật. Và d.c chỉ có g.trị khi có xuất xứ rõ ràng và được thừa nhận.

* Thảo luận nhóm:

-HS đọc bài văn: “Đừng sợ vấp ngã” và thảo luận nhóm các câu hỏi sau:

?Luận điểm cơ bản của bài văn này là gì?Hãy tìm những câu văn mang luận điểm đó?

?Để khuyên ng. ta“đừng sợ vấp ngã”, bài văn đã lập luận như thế nào? Hãy nêu dẫn chứng cụ thể ?

?Em hiểu thế nào là phép lập luận CM trong văn nghị luận ?

? Hãy chỉ ra bố cục của bài văn và cách lập luận ?

-Hs đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét bổ sung.

-GV nhận xét và chốt ghi bảng :

-Vấp ngã là thường:

+ Lần đầu tiên chập chững...

 + Lần đầu tiên tập bơi...

  +Lần đầu tiên đánh bóng bàn...

- Đưa ra những người nổi tiếng cũng bị vấp ngã:Oan-Đít-xnây đến En ri cô Ca ru xô là những người đã từng vấp ngã, những vấp ngã không gây trở ngại cho họ trở thành nổi tiếng.

?Các chứng cớ dẫn ra có đáng tin cậy không ? Vì sao ? (Rất đáng tin cây, vì đây đều là những người nổi tiếng,  được nhiều người biết đến).

GV : Để khuyên người ta đừng sợ vấp ngã tg đó sd pp lập luận CM bằng một loạt chứng cứ cụ thể, thật đáng tin cậy và thuyết phục. 

 HS đọc ghi nhớ/42

I-Mục đích và phương pháp chứng minh:

1. Mục đích của chứng minh

-Trong đời sống:Chứng minh là dùng những chứng cứ xác thực để chứng tỏ điều gì đó là đáng tin cậy.

-Trong văn bản nghị luận:Chứng minh là phép lập luận dùng những lí lẽ, dẫn chứng tiêu biểu, thuyết phục để chứng tỏ 1 luận điểm nào đó là đáng tin cậy. 

2. Phương pháp chứng minh

a. Ví dụ:  “ Đừng sợ vấp ngã”

b.Nhận xét:

*Luận điểm:Đừng sợ vấp ngã. 

 * Câu văn mang luận điểm:

+ Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ... không sao đâu. 

+ Vậy xin bạn chớ lo sợ thất bại. Điều đáng lo sợ hơn là bạn...hết mình.

*Lập luận:

- Vấp ngã là chuyện bình thường

  - Nhiều người nổi tiếng cũng từng vấp ngã nhưng đã thành công: 5 dẫn chứng cụ thể, tiêu biểu 

- Điều đáng sợ là thiếu sự cố gắng

*Bố cục: 3 phần

MB: Nêu vấn đề chứng minh

TB: Đưa ra dẫn chứng cụ thể 

KB: Kq luận điểm

*Ghi nhớ: sgk (42 ).

Tên hoạt động

Phương pháp thực hiện

Kĩ thuật dạy học

A. Hoạt động khởi động

- Dạy học nêu vấn đề và giải quyết vấn đề.

- Kĩ thuật đặt câu hỏi

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI 

- Dạy học nêu vấn đề và giải quyết vấn đề.

- Dạy học theo nhóm

- Kĩ thuật đặt câu hỏi

- Kĩ thuật học tập hợp tác

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP

- Dạy học dự án

- Dạy học theo nhóm

- Kĩ thuật đặt câu hỏi

- Kĩ thuật học tập hợp tác

D. Hoạt động vận dụng

- Dạy học theo nhóm

- Kĩ thuật học tập hợp tác

E. Hoạt động tìm tòi, mở rộng

- Dạy học nêu vấn đề và giải quyết vấn đề

- Kĩ thuật đặt câu hỏi

Hoạt động của thầy-trò

Nội dung kiến thức

1. Mục tiêu: hs vận dụng kiến thức đã học vào làm bài tập

2. Phương thức thực hiện:

- Dạy học dự án

3. Sản phẩm hoạt động

- Phiếu học tập của nhóm

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu:

HS nêu câu hỏi thảo luận nhóm mà gv giao về nhà từ giờ trước

? Bài văn nêu luận điểm gì? Hãy tìm những câu văn mang luận điểm đó?

?Để chứng minh luận điểm của mình, người viết nêu ra những luận cứ nào? Những luận cứ ấy có hiển nhiên, có sức thuyết phục không?

?Cách lập luận chứng minh bài này có gì khác bài: “Đừng sợ vấp ngã”?

- Học sinh tiếp nhận: nêu câu hỏi 

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh:thảo luận theo nhóm đã chia, ghi kết quả ra phiếu học tập của nhóm

- Giáo viên:kiểm tra sự chuẩn bị của hs

- Dự kiến sản phẩm:Phiếu học tập của hs

*Báo cáo kết quả:đại diện 1 nhóm lên trình bày

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

I-Mục đích và phương pháp chứng minh.

II- Luyện tập:

a. Luận điểm : Không sợ sai lầm

* Câu văn mang luận điểm:

- Bạn ơi nếu muốn sống 1 đời mà k phạm sai lầm, thì hoặc là ảo tưởng, hoặc là hèn nhát..

- Người sợ sai lầm là người sợ hãi thực tế, k bao giờ có thể tự lập

- Sai lầm cũng có 2 mặt. Tuy nó đem lại tổn thất, nhưng nó cũng đem đến bài học cho đời.

- Thất bại là mẹ của thành công.

-Những người sáng suốt..sp của mình. 

b-Luận cứ:

- Đ 2: + Bạn sợ sặc nc thì bạn không biết bơi, bạn sợ nói sai thì bạn không nói được ngoại ngữ. 

+Một người không chịu mất gì thì sẽ không được gì.

- Đ 3: + Nếu bạn bước vào tương lai…sai lầm.

   + Nếu người khác bảo sai chưa chắc bạn đó sai…khác nhau.

   + Tiếp tục … trắc trở.

  Đ 4: + Bạn không phải là ng liều lĩnh …sai lầm.

  + Có người phạm sai lầm thì chán nản.

  + Có kẻ sai lầm thì rồi tiếp tục sai lầm thêm.

 + Người biết suy nghĩ …. tiến lên.

c.Cách lập luận CM ở bài này khác với bài “Đừng sợ vấp ngã”: Bài “Không sợ sai lầm” người viết dùng lí lẽ để CM, còn bài “Đừng sợ vấp ngã” chủ yếu dùng dẫn chứng để CM.

Hoạt động của thầy-trò

Nội dung kiến thức

1. Mục tiêu: 

- HS nắm được công dụng của trạng ngữ

- Lấy được ví dụ về công dụng của trạng ngữ…

2. Phương thức thực hiện:

- Hoạt động cá nhân

- Hoạt động nhóm

- Hoạt động chung cả lớp

3. Sản phẩm hoạt động

- Phiếu học tập cá nhân

- Phiếu học tập của nhóm

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên treo bảng phụ chứa ví dụ sgk

- Phát phiếu học tập

- Nêu yêu cầu: HS thảo luận nhóm (2 bàn một nhóm)

? Tìm TN ở 2 ví dụ? 

 ? Các trạng ngữ trên có td gì?

? Hãy thử bỏ các trạng ngữ có trong đoạn văn trên? Đọc đoạn văn đó?

? TN không phải là thành phần bắt buộc của câu, nhưng vì sao trong các câu văn trên, ta không nên hoặc không thể lược bớt TN? 

? TN có vai trò gì trong việc thể hiện trình tự lập luận ấy? 

- Học sinh tiếp nhận yêu cầu: quan sát, lắng nghe

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: + Làm việc các nhân

+ trao đổi trong nhóm, thống nhất ý kiến vào phiếu htập

- Giáo viên: Quan sát, đôn đốc, nhắc nhở, động viên và hỗ trợ HS khi cần

- Dự kiến sản phẩm: Phiếu học tập của mỗi nhóm đã trả lời đủ các câu hỏi

* Báo cáo kết quả:

- Giáo viên gọi đại diện một số nhóm trình bày kết quả

- Nhóm khác bổ sung

? Thông thường lá bàng có màu gì ? (xanh)

? Vậy khi nào lá bàng có màu đồng hung? 

   vào mùa đông

 ? Các trạng ngữ trên có td gì?

- Nội dung câu chính xác, khách quan, dễ hiểu

- Sẽ làm cho ý tưởng câu văn được thể hiện sâu sắc, biểu cảm hơn.

? Hãy thử bỏ các trạng ngữ có trong đoạn văn trên? Đọc đoạn văn đó?

? TN không phải là thành phần bắt buộc của câu, nhưng vì sao trong các câu văn trên, ta không nên hoặc không thể lược bớt TN ? 

? TN có vai trò gì trong việc thể hiện trình tự lập luận ấy? 

? Công dụng của TN khi thêm vào câu?

 -> Nối kết các câu, các đoạn làm cho bài văn được mạch lạc. 

* Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

-> Đó là nội dung ghi nhớ SGK.

 Gọi HS đọc ghi nhớ. 

1. Mục tiêu: - HS nắm vững được những trường hợp tách trạng ngữ thành câu riêng.

  - Biết tách trạng ngữ thành câu riêng.

2. Phương thức thực hiện:

- Hoạt động cá nhân

- Học sinh trao đổi cặp đôi

- Hoạt động chung cả lớp

3. Sản phẩm hoạt động: phần trình bày miệng của học sinh trước lớp hoặc trên bảng phụ

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên treo bảng phụ chứa ví dụ sgk

? Nêu yêu cầu HS quan sát ví dụ trao đổi cặp đôi trả lời câu hỏi

? Câu in đậm có gì đặc biệt? Việc tách câu như vậy có tác dụng gì?

- Học sinh tiếp nhận yêu cầu: quan sát, lắng nghe

* Thực hiện nhiệm vụ

Học sinh: 

+ Làm việc cá nhân, trao đổi cặp đôi

- Giáo viên: Quan sát, vấn đáp, động viên và hỗ trợ khi cần

- Dự kiến sản phẩm: 

? Câu gạch chân có gì đ.biệt ?

-TN được tách thành câu riêng để nhấn mạnh ý

? Việc tách TN thành câu riêng như trên có t.d gì ?

? Trường hợp sau có thể tách trạng ngữ thành câu được không?

      “Chỉ độ tám giờ sáng. Trời trong trẻo, sáng bừng”.

? Từ  đó cho biết  ở vị trí nào trạng ngữ có thể tách thành câu riêng?

Gọi HS đọc ghi nhớ. 

 HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP

1. Mục tiêu: HS biết vận dụng những k/thức vừa tiếp thu về câu rút gọn để giải quyết các dạng bài tập liên quan

2. Phương thức thực hiện: Kết hợp hoạt động các nhân, hoạt động cặp đôi, hoạt động nhóm

3. Sản phẩm hoạt động:

+ Phần trình bày miệng

+ Trình bày trên bảng

+ Trình bày trên phiếu học tập

4. Phương án kiểm tra, đánh giá:

- Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động (lần lượt thực hiện các bài tập 

- HS đọc bài 1, nêu yêu cầu của bài tập

- Yêu cầu hoạt động nhóm trên phiếu học tập: 

? Tìm trạng ngữ và chỉ ra công dụng của trạng ngữ?

- Cách thực hiện: Học sinh làm việc cá nhân -> làm việc nhóm -> thống nhất kết quả vào phiếu học tập -> đại diện trình bày trước lớp

- Học sinh  nhóm khác nhận xét, bổ sung

- GV chốt phương án đúng

? Bài tập 2 yêu cầu điều gì? 

GV y/c HS trao đổi cặp đôi

Giảng: Đây là đoạn văn trích từ văn bản "Hòn Đất" của Anh Đức miêu tả cảnh 4 người lính quốc gia chán ghét cảnh bắn giết đồng bào ta họ thường lui tới kiếm ông già để nghe đờn, để đỡ nhớ quê hương, gia đình. 

? Bài tập 3 yêu cầu điều gì? 

 HS làm viêc cá nhân- trình bày.

GV nhận xét, sửa chữa.

I. Công dụng của trạng ngữ:

    1. Ví dụ:

    2. Nhận xét

a. -Thường thường, vào khoảng đó

    - Sáng dậy. Chỉ độ 8,9 giờ sáng

-> Chỉ thời gian. 

    - Trên dàn thiên lí

    - Trên nền trời trong trong.

-> Chỉ địa diểm.

b. Về mùa đông-> Chỉ thời gian.

- Các trạng ngữ trên có tác dụng liên kết giữa các câu tạo thành mạch thống nhất

-> Không nên lược bỏ TN vì lược bỏ nội dung đoạn văn không đầy đủ. 

- Trong văn nghị luận, phải sắp xếp luận cứ theo những trình tự nhất định (th.gian, kh.gian, ng.nhân-k.quả...) -> Nối kết các câu, các đoạn làm cho bài văn mạch lạc. 

   3. Ghi nhớ: sgk/46.

II. Tách trạng ngữ thành câu riêng:

   1. Ví dụ:

   2. Nhận xét: 

- TN thứ 2 được tách thành câu riêng. 

- Tác dụng: Nhấn mạnh ý. 

3. Ghi nhớ 2: sgk (47).

III. Luyện tập:

  1. Bài tập 1:

a. Ở loại bài thứ nhất; ở loại bài thứ 2 

b. Đã bao lần; Lần đầu tiên chập chững bước đi; lần đầu tiên tập bơi; lần đầu tiên chơi bóng bàn; lúc còn học phổ thông 

=> Trong 2 đoạn trích trên, trạng ngữ vừa có tác dụng bổ sung những thông tin tình huống, vừa có tác dụng liên kết luận cứ trong mạch lập luận của bài văn, giúp cho bài văn trở nên rõ ràng dễ hiểu 

  2. Bài tập 2: 

- Năm 72 – trạng ngữ chỉ thời gian có tác dụng nhấn mạnh đến thời điểm hi sinh của nhân vật được nói đến trong câu đứng trước 

- Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ đờn li biệt, bồn chồn – Có tác dụng làm nổi bật thông tin ở nòng cốt câu (Bốn người lính đều cúi đầu, tóc xõa gối). Nếu không tách trạng ngữ ra thành câu riêng, thông tin ở nòng cốt có thể bị thông tin ở trạng ngữ lấn át (bởi ở vị trí cuối câu, trạng ngữ có ưu thế được nhấn mạnh về thông tin). Sau nữa việc tách câu như vậy còn có tác dụng nhấn mạnh sự tương đồng của thông tin mà trạng ngữ biểu thị, so với thông tin ở nòng cốt câu 

3. Bài tập 3:  

Hoạt động của thầy và trò

Nội  dung

Hoạt động 1: Các bước làm bài văn lập luận chứng minh.

- Mục tiêu: Học sinh nắm được các bước làm bài văn lập luận chứng minh. Thực hành các bước làm bài văn lập luận chứng minh.

- Phương pháp: Thảo luận nhóm, thuyết trình, đàm thoại, quy nạp.

- Phương thức thực hiện: Hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.

- Cách thức thực hiện:

? Nhắc lại các bước làm một bài văn?

+ Tìm hiểu đề.

+ Tìm ý, lập dàn ý.

+ Viết bài.

+ Đọc và sửa chữa.

? Một học sinh đọc phần tìm hiểu đề, tìm ý?

? Một HS đọc phần lập dàn ý?

? Một HS đọc các đoạn văn trong SGK?

* Chuyển giao nhiệm vụ:

- Nhóm 1: Tìm hiểu  đề, tìm ý cho bài văn nghị luận chứng minh cần thực hiện những bước nào? Dựa vào đâu em thực hiện được các yêu cầu đó?

- Nhóm 2: Trình bày dàn ý của bài văn Nghị luận chứng minh.

- Nhóm 3: Có mấy cách viết mở bài? Là những cách nào? Lưu ý gì khi viết các đoạn văn trong bài nghị luận chứng minh?

* Thực hiện nhiệm vụ: 

-   Các nhóm đọc nội dung thảo luận của nhóm mình trong sách giáo khoa, thảo luận trả lời câu hỏi vào phiếu học tập.

- Các nhóm lần lượt trao đổi phiếu học tập cho nhau và bổ sung ý kiến bằng bút màu khác.

- HS dán kết quả lên bảng

- GV chữa và kết luận

* Dự kiến sản phẩm:

a. N1:

 * Tìm hiểu đề

• Đọc đề, xác định từ quan trọng.
• Xác định thể loại, yêu cầu của đề

+ Thể loại: Nghị luận chứng minh.

+ Nội dung: Câu tục ngữ.

+ Yêu cầu: CM tính đúng đắn của câu tục ngữ - Các bước làm: 

+ Đọc đề và gạch chân những từ quan trọng:

Có chí thì nên, Chứng minh.

+ Chỉ ra nội dung, thể loại, yêu cầu của đề.

* Tìm ý: Trả lời câu hỏi: Là gì? Vì sao? Làm như thê nào?  Để CM cho luận điểm này ta có mấy cách ? Đó là gì ? Đó là những lí lẽ, dẫn chứng nào ? 

b. Nhóm 2: 

- MB: Nêu luận điểm cần được CM

- TB: Nêu lí lẽ và dẫn chứng để chứng tỏ luận điểm là đúng đắn. 

- KB: Nêu ý nghĩa của luận điểm. 

=> Chú ý lời văn kết bài hô ứng với mở bài. Các đoạn trong bài phải liên kết chặt chẽ qua các hình thức chuyển tiếp ý. Dẫn chứng trong thực tế cuộc sống, trong các tác phẩm văn học.

c. Nhóm 3: 

- Có 3 cách viết mở bài: Đi thẳng vào vấn đề, suy từ chung đến riêng, suy từ tâm lí con người 

- Viết đoạn thân bài cần lưu ý: 

+ Viết đoạn có sự liên kết: Dùng các từ liên kết: Như  vậy, thật vậy, như đã nói ở trên. 

+ Viết đoạn phân tích lí lẽ: Nêu lí lẽ trước rồi mới phân tích lí lẽ. 

+ Viết đoạn CM:

. Chọn dẫn chứng tiêu biểu.

. Sắp xếp dẫn chứng theo 1 trật tự hợp lí.

. Dẫn chứng người trong nước.

. Người ngoài nước.

c. Viết đoạn kết bài:

Hô ứng với luận điểm CM

? Đọc và sửa chữa bài, cần lưu ý điều gì?

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu:

 - Củng cố kiến thức đã học trong bài 

- Rèn kỹ năng vận dụng kiến thức đã học vào làm bài tập

b. Nhiêm vụ: Hoàn thành các bài tập  trong SGK

c. Phương  thức tiến hành: Hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.

d. Sản phẩm hoạt động: Kết quả các bài tập đã hoàn thành.

đ. Phương án kiểm tra, đánh giá: Bằng chấm điểm theo nhóm và cá nhân.

e. Tiến trình hoạt động:

* GV chuyển giao nhiệm vụ

? Hai đề này có gì giống và khác so với đề văn đã làm mẫu ở trên ?

- HS đọc 2 đề bài.

- Hai đề văn về cơ bản giống nhau vì đều mang ý nghĩa khuyên nhủ con người phải bền lòng, không nản chí 

? Em sẽ làm đề văn theo các bước nào?

? Lập dàn ý cho đề văn?

* Các nhóm thảo luận và báo cáo kết quả? 

* Dự kiến sản phẩm.

Đề 1: Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ “Có công mài sắt, có ngày nên kim”

+  Tìm hiểu đề và tìm ý 

a. Xác định yêu cầu chung của đề: Cần chứng minh tư tưởng mà câu tục ngữ đã nêu là đúng đắn 

b. Ý nghĩa câu tục ngữ:

- Câu tục ngữ đã dùng 2 hình ảnh “ Mài sắt” và “ nên kim” để khẳng  định: tính kiên trì nhẫn nại, sự bền lòng quyết chí là các yếu tố cực kì quan trọng giúp cho con người ta có thể thành công trong c/s.

c. Muốn chứng minh có 2 cách lập luận: Một là nêu lí lẽ rồi nêu dẫn chứng xác thực để minh hoạ; hai là nêu các dẫn chứng xác thực trước rồi từ đó rút ra  lí lẽ  để khẳng định vấn đề. 

d. Dàn ý: 

+ MB: Giới thiệu câu tục ngữ và nói rõ tư tưởng mà nó muốn thể hiện 

+ TB: Nêu dẫn chứng cụ thể

     Dùng lí lẽ để phân tích đúc kết

+ KB: Rút ra kết luận khẳng định tính đúng đắn của nhẫn nại, sự bền lòng quyết chí là các yếu tố  cực kì quan trọng giúp cho con người ta có thể thành công trong c/s.

* Nhóm trưởng trình bày – Lớp NX bổ sung  * GV kết luận:

I. Các bước làm bài văn lập luận chứng minh:

 1. Tìm hiểu đề tìm ý: 

a. Tìm hiểu đề:

Đề: Nhân dân ta thường nói: "Có chí thì nên". Hãy chứng minh tình đúng đắn của câu tục ngữ đó.

- Xác định yêu cầu chung của đề CM, tư tưởng của câu tục ngữ là đúng đắn.

- Câu tục ngữ khẳng định: Chí là ý chí hoài bão, sự kiên trì của bản thân. Ai có nó thì sẽ thành công. 

b. Tìm ý:

-  Lí lẽ: Trong cuộc sống bất cứ việc gì, dù có vẻ đơn giản nhưng ta không chú tâm kiên trì liệu có làm được không. 

- Huống chi ở đời luôn có những thử thách, khó khăn. Nếu gặp khó khăn mà bỏ dở thì chẳng làm gì được. 

- Dẫn chứng : Nguyễn Ngọc Kí, các vận động viên, Cô Pa- đu- la…

- Oan Đix-nây, Lu-i Paxtơ, Lép-Tôn- xtôi.

  2. Lập dàn ý:

a. MB: Nêu vai trò của chí trong đời sống con người (nêu luận điểm chứng minh).

b. TB: CM luận điểm đã nêu ở phần MB. 

* Xét về lí:

    - Chí là điều kiện rất cần.

    - Ko có chí không làm được gì .

* Về thực tế:

   - Người có chí đều thành công.

   - Chí giúp ta vựơt qua những khó khăn. 

   Dẫn chứng: Nguyễn Ngọc Kí, các vận động viên, Cô Pa-đu-la…..

 3. Viết bài:

 a. Viết đoạn mở bài: 

- Có 3 cách: Đi thẳng vào vấn đề, suy từ chung đến riêng, suy từ tâm lí con người 

 b.Viết đoạn thân bài: 

* Viết đoạn liên kết: Dùng các từ liên kết: Như  vậy, thật vậy, như đã nói ở trên. 

* Viết đoạn phân tích lí lẽ: Nêu lí lẽ trước rồi mới phân tích lí lẽ. 

* Viết đoạn CM:

- Chọn dẫn chứng tiêu biểu.

- Sắp xếp dẫn chứng theo 1 trật tự hợp lí.

+ Dẫn chứng người trong nước.

+ Người ngoài nước.

c. Viết đoạn kết bài:

Hô ứng với luận điểm CM

 4. Đọc và sửa chữa bài: 

      Kiểm tra sửa lại những hạn chế trong bài viết. 

* Ghi nhớ : SGK/50

II. Luyện tập 

- Hai đề văn về cơ bản giống nhau vì đều mang ý nghĩa khuyên nhủ con người phải bền lòng, không nản chí 

* Đề 1: Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ “Có công mài sắt, có ngày nên kim”

+  Tìm hiểu đề và tìm ý 

a. Xác định yêu cầu chung của đề: Cần chứng minh tư tưởng mà câu tục ngữ đã nêu là đúng đắn 

b. Từ đó cho biết câu tục ngữ thể hiện điều gì ?

- Câu tục ngữ đã dùng 2 hình ảnh “Mài sắt” và “nên kim” để khẳng  định: tính kiên trì nhẫn nại, sự bền lòng quyết chí là các yếu tố cực kì quan trọng giúp cho con người ta có thể thành công trong c/s.

c. Muốn chứng minh có 2 cách lập luận: Một là nêu lí lẽ rồi nêu dẫn chứng xác thực để minh hoạ ; hai là nêu các dẫn chứng xác thực trước rồi từ đó rút ra  lí lẽ  để khẳng định vấn đề. 

* Lập dàn bài :

+ MB: Giới thiệu câu tục ngữ và nói rõ tư tưởng mà nó muốn thể hiện 

+ TB: Nêu dẫn chứng cụ thể

     Dùng lí lẽ để phân tích đúc kết

+ KB: Rút ra kết luận khẳng định tính đúng đắn của nhẫn nại, sự bền lòng quyết chí là các yếu tố  cực kì quan trọng giúp cho con người ta có thể thành công trong c/s.

Hoạt động của thầy và trò

Nội  dung

a. Mục tiêu:

 - Củng cố kiến thức đã học tiết trước

- Rèn kỹ năng vận dụng kiến thức đã học vào làm bài tập

b. Nhiêm vụ: Hoàn thành bài tập trong SGK

c. Phương  thức tiến hành: Hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.

d. Sản phẩm hoạt động: Kết quả các bài tập đã hoàn thành.

đ. Phương án kiểm tra, đánh giá: Bằng chấm điểm theo nhóm và cá nhân.

e. Tiến trình hoạt động:

* Chuyển giao nhiệm vụ

GV y/c HS kiểm tra lại sản phẩm đã hoàn thiện

Trình bày sản phẩm

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: suy nghĩ, trình bày

- Giáo viên: Quan sát, động viên, lắng nghe học sinh trình bày

- Dự kiến sản phẩm: 

    Sản phẩm của HS

3. Báo cáo kết quả:

- Học sinh đại diện nhóm trình bày ý kiến 

- Nhóm khác bổ sung

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

HS tự ghi vở

? Đề này yêu cầu chúng ta làm gì?

- CM luận điểm ăn quả nhớ kẻ trồng cây, uống nước nhớ nguồn. 

? Vậy trước hết em phải hiểu ý nghĩa 2 câu tục ngữ này là gì?

1: Lòng biết ơn với những người tạo ra thành quả cho ta hưởng thụ.

2: Uống nước phải nhớ đến nguồn gốc sinh ra dòng nước đó -> lòng biết ơn ông bà, tổ tiên, nguồn cội của bản thân.

- Lòng biết ơn đối với người tạo ra thành quả để chúng ta hưởng đó là lí lẽ đẹp đẽ của người VN.

- Chúng ta cần giải thích rõ về ý nghĩa hai câu tục ngữ này.

-> Để làm sáng tỏ đề này chúng ta cần phải có những ý, lí lẽ dẫn chứng nào

? Nếu là người cần được CM thì em có đòi hỏi người viết phải giải thích rõ hơn ý nghĩa 2 câu tục ngữ này ko? Vì sao?

? Em sẽ giải thích 2 câu tục ngữ đó như thế nào?

- Ăn quả phải nhớ đến kẻ trồng cây-> Khi hưởng thành quả lao động phải ghi nhớ đến người tạo ra thành quả đó.

? Giải thích xong nhiệm vụ quan trọng các em phải làm gì?

-> Đó là những dẫn chứng nào phần lập dàn ý các em sẽ rõ hơn

? Bài văn nghị luận có mấy phần? Nội dung từng phần? 

+ MB: Nêu luận điểm cần CM

+ TB: Nêu lí lẽ và d/c làm sáng tỏ vđ CM

 - các dẫn chứng này ta nên sắp xếp theo trình tự thời gian: Từ xưa -> nay.

+ KB: Nêu ý nghĩa luận điểm CM.

? Đối với đề này phần MB em sẽ làm gì

? Giải thích nội dung ý nghĩa của 2 câu tục ngữ?

? Ở phần thân bài các em sẽ làm gì?

? Để bài văn được mạch lạc ngoài dùng từ liên kết, người ta còn dùng cách đặt câu hỏi và trả lời, theo em đối với đề này em sẽ đặt những câu hỏi nào?

? Theo các em, vì sao ăn… nguồn?

- Vì đó là truyền thống của dân tộc, con người ai cũng có tổ tiên, nguồn cội.

? Ngoài câu hỏi đó, em còn đặt những câu hỏi nào?

-> Câu hỏi đó cũng chính là dẫn chứng cho bài văn này. 

- Gọi HS đọc các dẫn chứng SGK.

? Theo em các dẫn chứng đó chúng ta có nên sắp xếp theo 1 trật tự nào ko? Đó là trật tự nào?

? Tìm những dẫn chứng cụ thể thể hiện điều đó?

? Ngày nay thì sao?

- Ngày nay đạo lý ấy vẫn còn phát huy 

? Cụ thể ở nhà em có bàn thờ tổ tiên ko? Bàn thờ tổ tiên thể hiện điều gì của con cháu đối với ông bà?

? Ở VN hằng năm, có các lễ hội, ngày lễ nào thể hiện truyền thống "Ăn….. (Gợi ý: Tháng 3, tháng 7).

? Ngoài những d/c đó, em có thể bổ sung thêm những b/hiện nào khác cũng thể hiện đạo lí trên?

- Những câu ca dao khuyên con người nhớ công lao của ông bà cha mẹ: Công cha nặng lắm...... đạo con.

? Người VN có thể sống thiếu các truyền thống lễ hội ấy được ko? Vì sao?

Giảng thêm: Có thể thêm phần mở rộng vấn đề: Lên án thái độ vô ơn, bạc nghĩa của 1 số người. 

? Ở phần kết bài các em sẽ làm gì?

- Phát biểu suy nghĩ của em về đạo lí trên. 

? Bước 3 chúng ta sẽ làm gì?

  GV kiểm tra kết quả thảo luận của HS 

? Kết hợp bước 4 sửa chữa bài. 

I. Chuẩn bị ở nhà

Đề bài: Chứng minh rằng nhân dân VN từ xưa đến nay luôn luôn sống theo đạo lí “Ăn quả nhớ  kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ nguồn”

II. Thực hành trên lớp:

1. Tìm hiểu đề, tìm ý: 

a. Tìm hiểu đề: 

- Thể loại: NL chứng minh.

- Nội dung: Lòng biết ơn những người đã tạo ra thành quả để mình được hưởng. Phải nhớ về cội nguồn. Đó là một đạo lí sống đẹp đẽ của người VN.

b. Tìm ý:

- Giải thích 2 câu tục ngữ. 

- Dùng dẫn chứng để CM. 

2. Lập dàn ý

 a. MB: Giới thiệu 2 câu tục ngữ "Ăn quả…. nguồn".

 b. TB: Giải thích ý nghĩa 2 câu tục ngữ. 

* Vì sao: "Ăn……

               Uống……"

+ Đó là truyền thống của dt

+ Con người ai cũng có tổ tiên, cội nguồn.

* "Ăn quả…….; Uống …."

Chúng ta phải làm gì?

+ Từ xưa: Dân tộc VN luôn nhớ đến nguồn cội dân tộc. 

- Dẫn chứng: Bàn thờ tổ tiên.

+ Đền thờ: vua Hùng + Trần Hưng Đạo.

 -> Điều đó thể hiện lòng hiếu thảo của con cháu đối với ông bà tổ tiên

+ Ngày nay đạo lí ấy vẫn được con người phát huy.

- Nhà nào cũng có bàn thờ tổ tiên.

- Các lễ hội hàng năm: Giỗ tổ Hùng Vương, 27/ 7 ngày thương binh liệt sĩ, 20/ 11 ngày nhà giáo VN.

- Dẫn chứng câu ca dao: "Công cha….. đạo con".

- Người VN ko thể sống thiếu các truyền thống lễ hội ấy được

-> Đây là nét đẹp truyền thống của người VN.

- Mở rộng vấn đề: Lên án kẻ vô ơn bạc nghĩa.

c. KB: Khẳng định ý nghĩa của 2 câu tục ngữ trên.

3. Viết bài:

4. Đọc lại và sửa chữa.

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

HĐ 1: Tìm hiểu về tác giả và văn bản.

Mục tiêu: Học sinh nắm được những nét chính về tác giả, cảm nhận được đức tính giản dị của Bác 

Phương pháp: thảo luận

- Phương thức thực hiện:

+ Hoạt động nhóm

 + Hoạt động chung cả lớp

- Sản phẩm hoạt động:

+ phiếu học tập của nhóm

- Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu:? Hôm trước cô đã giao dự án cho các nhóm về nhà tìm hiểu về tác giả Phạm Văn Đồng và văn bản Đức tính giản dị của Bác Hồ. Bây giờ cô mời dại  diện 1 nhóm lên báo cáo kết quả của nhóm mình ?

- Học sinh tiếp nhận: Lắng nghe rõ yêu cầu và thực hiện

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh:trình bày

- Giáo viên: Lắng nghe học sinh trình bày

- Dự kiến sản phẩm: 

- Phạm Văn Đồng(1906 - 2000) quê ở Đức Tân, Mộ Đức, Quảng Ngãi.

- Là nhà văn, nhà Cách Mạng nổi tiếng. Từng giữ nhiều chức vụ quan trọng trong bộ máy lãnh đạo của Đảng, Nhà nước.

- Có nhiều thời gian gần gũi với Bác và đã từng viết nhiều bài viết về Bác rất có giá trị.

- Trích trong bài: Chủ tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại.

- Đây là bài diễn văn trong lễ kỉ niệm 80 năm ngày sinh của Bác.

3. Báo cáo kết quả:

- Học sinh trình bày miệng ý kiến của mình

-Mời các nhóm còn lại nhận xét phần trình bày của 2 nhóm.

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hs tự ghi vở

- GV bổ sung, nhấn mạnh và chốt kt

HĐ 2: Đọc, tìm hiểu chú thích, bố cục 

Mục tiêu: Giúp hs rèn kĩ năng đọc, hiểu được  nghĩa

Của một số từ khó và chia được bố cục văn bản

Phương pháp: Thuyết trình, hoạt động cặp đôi

Cách tiến hành:

Bước 1: Hướng dẫn đọc

- giọng điệu chậm rãi, rõ ràng, chú ý các vần lưng, ngắt nhịp ở vế đối trong câu hoặc phép đối giữa 2 câu. 

- HS đọc, nhận xét.

Giải thích từ khó.

- HS giải thích -> lắng nghe -> hiểu nghĩa từ

Bước 2: Chia bố cục

Phương pháp: Thảo luận

- Phương thức thực hiện

+ Hoạt động cặp đôi

- Sản phẩm hoạt động: Chia bố cục văn bản trên phiếu học tập

- Tiến trình:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

Theo em bài này các em chia làm mấy phần, vì sao em lại chia như vậy? 

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: Hoạt động cặp đôi

- Giáo viên: Quan sát

- Dự kiến sản phẩm: 

Bố cục: 2 phần

- Phần 1: đầu -> tuyệt đẹp : Nhận định về đức tính giản dị của BH.

Phần 2: Tiếp -> hết: Những biểu hiện của đức tính giản dị của BH.

3. Báo cáo kết quả:

- Tổ chức cho học sinh trình bày, báo cáo kết quả

- Cách thực hiện: Giáo viên yêu cầu hs lên trình bày kết quả 

- Học sinh nhóm khác bổ sung

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

GV chốt: 

HĐ 3

Mục tiêu: HS hiểu được sự nhất quán giữa cuộc đời hoạt động chính trị sôi nổi, mạnh mẽ, vĩ đại với  đời sống bình thường giản dị, khiêm tốn của Bác Hồ

Phương pháp: Thuyết trình, hoạt động chung cả lớp

Phương pháp: 

+ Hoạt động chung cả lớp

1. Chuyển giao nhiệm vụ và thực hiện nhiệm vụ

Trong phần mở đầu tác giả đã viết 2 câu văn với nội dung gì ?

- Câu 1: Nêu nhận xét chung về đức tính giản dị và khiêm tốn của BH.

Câu 2: Giới thiệu nhận xét về đức tính của BH 

Văn bản này tập trung làm nỗi rõ phẩm chất nào của Bác?

- HS trả lời

-Từ “với” biểu thị quan hệ gì giữa 2 vế câu ? Tác dụng của sự đối lập đó là gì ?

- Sử dụng quan hệ từ đối lập có tác dụng bổ sung cho nhau cho ta thấy:

+ Bác là người chiến sĩ cách mạng tất cả vì dân, vì nước -> sự nghiệp chính trị lay trời chuyển đất 

+ đời sống trong sáng, thanh bạch, tuyệt đẹp -> vô cùng giản dị

Câu văn nêu luận điểm chính của bài cho ta hiểu gì về Bác? 

- Bác Hồ vừa là bậc vĩ nhân lỗi lạc, phi thường vừa là người bình thường, rất gần gũi thân thương với mọi người.

Câu nào là câu giải thích nhận xét chung ấy? Đức tính giản dị của Bác được tác giả nhận định bằng những từ nào? 

- Rất lạ lùng... là trong 60 năm của cuộc đời đầy sóng gió... trong sáng, thanh bạch, tuyệt đẹp.

-Trong các từ đó từ nào quan trọng nhất ? vì sao?

- Từ thanh bạch vì nó thâu tóm đức tính giản dị

Trong khi nhận định tác giả có thái độ như thế nào?

- Tác giả tin ở nhận định của mình, ngợi ca về đức tính ấy.

Em có nhận xét gì về cách lập luận của tác giả ở đoạn văn này? 

- HS trả lời

Trong phần đặt vấn đề tác giả nêu ra sự tương phản nhưng thống nhất giữa đời sống chính trị và đời sống bình thường của Bác. Từ đó tg nhấn mạnh tầm quan trọng của đức tính giản dị, đặt nó trong mối quan hệ giữa cuộc đời hoạt động chính trị và đời sống hàng ngày để chỉ ra sự thống nhất. Đó là một khám phá lớn qua nhiều năm sống gắn bó với Bác của P.V. Đồng

- Dự kiến sản phẩm: 

- Làm nổi bật sự nhất quán giữa cuộc đời hoạt động chính trị sôi nổi, mạnh mẽ, vĩ đại với  đời sống bình thường giản dị, khiêm tốn  của Bác Hồ

3. Báo cáo kết quả:

- Tổ chức cho học sinh trình bày, báo cáo kết quả

- Cách thực hiện: Giáo viên yêu cầu hs lên trình bày kết quả 

- Học sinh nhóm khác bổ sung

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

GV chốt: 

HĐ 3: 

Mục tiêu: Học sinh nắm được những biểu hiện của đức tính giản dị của Bác Hồ:

Phương pháp: thảo luận nhóm

- Phương thức thực hiện:

+ Hoạt động nhóm

 - Sản phẩm hoạt động:

+ phiếu học tập của nhóm có nội dung theo yêu cầu

- Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ: 

Nhóm 1:Tìm hiểu đức tính giản dị của Bác Hồ thể hiện trong lối sống

Nhóm 2: Đức tính giản dị của Bác Hồ Thể hiện trong quan hệ với mọi người

Nhóm 3,4: Đức tính giản dị của Bác Hồ thể hiện trong lời nói bài viết

- Giáo viên yêu cầu:- Học sinh các nhóm tiếp nhận: Lắng nghe rõ yêu cầu và thực hiện

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh:thảo luận nhóm 

- Giáo viên: Quan sát, đến từng nhóm có thể gợi mở và lắng nghe các nhóm trao đổi, thảo luận

- Dự kiến sản phẩm: 

* Giản dị trong tác phong sinh hoạt và giản dị trong sinh hoạt với mọi người

- Bữa cơm của Bác: Chỉ vài 

ba món...tươm tất.

- Cái nhà nơi Bác ở: Cái nhà sàn...của hoa vườn.

• Bác viết thư cho một đồng chí cán bộ.
• Bác nói chuyện với các cháu thiếu nhi miền Nam.
• Đi thăm nhà tập thể của công nhân.
• Thăm nơi làm việc, phòng ngủ, nhà ăn của công nhân.
• Việc gì tự làm được Bác không cần người giúp việc.
• Đặt tên cho những người phục vụ quanh Bác với những cái tên mang nhiều ý nghĩa.

*Giản dị trong lời nói và cách viết.

- Câu nói của Bác, những câu nói nổi tiếng:

• Không có gì quý hơn độc lập tự do.
• Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một, sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lí ấy không bao giờ thay đổi.

Bác nói về những điều lớn lao bằng cách nói giản dị. -> Đây là những câu nói nổi tiếng của Bác, mọi người dân đều biết.

Khi nói và viết cho quần chúng nhân dân, Bác đã dùng những câu rất giản dị, vì sao ? 

- Để mọi người dễ hiểu

- Vì muốn cho quần chúng hiểu được, nhớ được, làm được.

Vì sao tác giả lại dẫn những câu nói này ? 

- Có sức tập hợp, lôi cuốn, cảm hoá lòng người.

-  Mỗi lời nói câu viết của Bác đã trở thành chân lí giản dị mà sâu sắc

“ Tôi nói… không?”. Em hiểu ý nghĩa của lời bình luận này là gì ? Lời bình luận có ý nghĩa: Đề cao sức mạnh phi thường của lối sống giản dị và sâu sắc của Bác. Đó là sức mạnh khơi dậy, lòng yêu nước .

-> Từ đó khẳng định tài năng có thể viết thật giản dị về những điều lớn lao của Bác.

.3. Báo cáo kết quả:

- Học sinh trình bày miệng ý kiến của mình

-Mời các nhóm còn lại nhận xét phần trình bày của 2 nhóm.

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hs tự ghi vở

- GV bổ sung, nhấn mạnh và chốt kt

? Em có nhận xét gì về cách nêu lí lẽ và dẫn chứng để làm sáng tỏ luận điểm?

? Theo em, tác giả có thái độ như thế nào về đức tính giản dị của Bác Hồ?

->Tác giả cảm phục, ca ngợi chân thành, nồng nhiệt

GV bình: Bằng sự hiểu biết của Mình, tác giả trân trọng và ca ngợi đức tính giản dị của Bác, đó cũng là phẩm chất cao đẹp của Người. Tác giả nói về những điều cao đẹp, vĩ đại bằng những ngôn từ giản dị và dễ hiểu đúng như những điều tác giả học được trong những năm tháng được sống cùng Bác.

HĐ 4: Tổng kết.

Mục tiêu: Học sinh nắm được những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản

Phương pháp: thảo luận nhóm 

- Phương thức thực hiện:

+ Hoạt động nhóm theo hình thức khăn phủ bàn

 - Sản phẩm hoạt động:

+ kết quả của nhóm ở khăn phủ bàn

- Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Học sinh đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

- Tiến trình hoạt động:

1. Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu:

?Nhóm 1,2:

Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật trong văn bản nghị luận : Đức tính giản dị của Bác Hồ?

?Nhóm 3,4:Trình bày nội dung của văn bản?

- Học sinh tiếp nhận: Lắng nghe rõ yêu cầu và thực hiện

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh:trình bày sản phẩm ra tờ giấy toki

- Giáo viên: Quan sát, lắng nghe học sinh trình bày

- Dự kiến sản phẩm: 

Nghệ thuật

- Bài văn vừa có những chứng cứ cụ thể và những nhận xét sâu sắc, vừa thấm đượm những tình cảm chân thành của chính tác giả với Bác.

Nội dung

- Giản dị là đức tính nổi bật của Bác Hồ: Giản dị trong đời sống, trong quam hệ với mọi người, trong lời nói và bài viết.

- ở Bác sự giản dị hòa hợp với đời sống tinh thần phong phú với tư tưởng và tình cảm cao đẹp.

3. Báo cáo kết quả:

- Học sinh trình bày miệng ý kiến của mình

-Mời các nhóm còn lại nhận xét phần trình bày của 2 nhóm.

4. Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hs tự ghi vở

- HS đọc ghi nhớ SGK 

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP: 

1. Mục tiêu: Củng cố kiến thức vừa học

2. Phương thức thực hiện:  Dạy học nêu vấn đề và giải quyết vấn đề.

3. Sản phẩm hoạt động: câu trả lời của hs

4. Phương án kiểm tra, đánh giá: Giáo viên đánh giá học sinh

5. Tiến trình hoạt động 

*Giáo viên chuyển giao nhiệm vụ

- Học sinh tiếp nhận nhiệm vụ 

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: Trình bày trên giấy nháp

- Giáo viên: Giáo viên quan sát, động viên học sinh

 Dự kiến sản phẩm: 

• Ăn mặc giản dị phù hợp hoàn cảnh gđ
• Luôn gần gũi ,cởi mở, chân thành với mọi người
• Học tập, rèn luyện, noi theo tấm gương Bác Hồ

*Báo cáo kết quả

Giáo viện gọi 2 đến 3 học sinh trình bày trước lớp

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá, nhấn mạnh yêu cầu

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG

1. Mục tiêu: Giúp học sinh biết vận dụng linh hoạt kiến thức vừa học vào thực tế đời sống

2. Phương thức thực hiện: Dạy học nêu vấn đề và giải quyết vấn đề.

3. Sản phẩm hoạt động: Phần trình bày của học sinh

4. Phương án kiểm tra, đánh giá: Học sinh đánh giá Hs, Gv đánh giá Hs

5. Tiến trình hoạt động: 

Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: Trình bày trên giấy nháp

- Giáo viên: Giáo viên quan sát, động viên học sinh

Dự kiến sản phẩm: 

• Tạo văn bản nghị luận cần kết hợp chứng minh, giải thích, bình luận- Cách chọn dẫn chứng tiêu biểu
•  Người viết có thể bày tỏ cảm xúc

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG

5. Tiến trình hoạt động: 

* Nhắc nhở: 

- Học thuộc lòng những câu văn hay trong văn bản.

  - Chuẩn bị bài “Chuyển đổi câu........”

I. Tìm hiểu chung:

1. Tác giả:

- Phạm Văn Đồng (1906- 2000) – một cộng sự gần gũi của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

- Ông từng là Thủ tướng Chính phủ trên ba mươi năm đồng thời cũng là nhà hoạt động văn hóa nổi tiếng.

2. Văn bản:

 a. Xuất xứ và thể loại:

- Văn bản trích từ diễn văn “ Chủ tịch HCM, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại” đọc trong lễ kỉ niệm 80 năm ngy sinh của Bác (1970)

- Thể loại: nghị luận chứng minh

Vấn đề chứng minh: Đức tính giản dị của Bác

b. Đọc, chú thích, bố cục:

Bố cục: 2 phần

- Phần 1: đầu -> tuyệt đẹp : Nhận định về đức tính giản dị của BH.

Phần 2: Tiếp -> hết: Những biểu hiện của đức tính giản dị của BH.

II.Tìm hiểu văn bản:

1. Nhận định về đức tính giản dị của Bác Hồ:

- Làm nổi bật sự nhất quán giữa cuộc đời hoạt động chính trị sôi nổi, mạnh mẽ, vĩ đại với  đời sống bình thường giản dị, khiêm tốn  của Bác Hồ

-> nêu vấn đề nghị luận ngắn gọn

2. Những biểu hiện của đức tính giản dị của Bác Hồ:

1. Giản dị trong lối sống:

->Tác phong gọn gàng, ngăn lắp

-> Lối sống thanh bạch tao nhã

b. Giản dị trong quan hệ với mọi người:

-> Gần gũi quan tâm tới mọi người

c. Giản dị trong lời nói và bàiviết:

->Bác dùng những câu nói nổi tiếng về ý nghĩa và ngắn gọn,đễ nhớ, dễ thuộc, mọi người làm được

• Dẫn chứng chọn lọc, tiêu biểu, rất đời thường, gần gũi với mọi người nên dễ hiểu, dễ thuyết phục.

Đưa ra dẫn chúng cụ thể, những câu nói nổi tiếng khẳng định lời nói bài viết của Bác thường ngắn gọn, dễ hiểu

-> Có sức tập hợp, lôi cuốn, cảm hoá lòng người.

III. Tổng kết: 

1. Nghệ thuật:

- Nghệ thuật:

+ Có dẫn chứng cụ thể , lí lẽ bình luận sâu sắc,có sức thuyết phục.

+ Lập luận theo trình tự hợp lí.

2. Nội dung:

- Chứng minh đức tính giản dị của Bác hòa hợp với đời sống tinh thần phong phú, tư tưởng tình cảm cao đẹp

3. Ghi nhớ : ( sgk trang 55)

IV. Luyện tập, củng cố:

Câu

Chủ thể

Hành động

Đối thể

(1)

tôi

sút

quả bóng

(2)

nhân dân

xây dựng

ngôi chùa

(3)

người ta

dẫm nát

sân cỏ

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

Hoạt động 1.

 1.Mục tiêu:

- HS nắm được khái niệm câu chủ động, câu bị động .

2. Phương thức thực hiện:

- Hoạt động cá nhân

- Hoạt động nhóm

- Hoạt động chung cả lớp

3. Sản phẩm hoạt động

- Phiếu học tập cá nhân

- Phiếu học tập của nhóm

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên treo bảng phụ chứa ví dụ sgk

- Nêu yêu cầu: hs thảo luận nhóm bàn 

*. VD: Yêu cầu hs làm việc theo nhóm:

Xác định CN của các câu trên

- Học sinh tiếp nhận yêu cầu: quan sát, lắng nghe

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: + Làm hoạt động cặp đôi

- Giáo viên: Quan sát, đôn đốc, nhắc nhở, động viên và hỗ trợ hs khi cần

- Dự kiến sản phẩm: 

Mọi người / yêu mến em. 

         CN          VN

b. Em / được mọi người yêu mến.

CN       VN

c. Con mèo/ vồ con chuột.

         CN   /       VN

d. Con chuột/ bị con mèo vồ.       

CN         VN

*Báo cáo kết quả:

- Giáo viên gọi đại diện một số nhóm trình bày kết quả

- Nhóm khác bổ sung

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Chuyển giao nhiệm vụ:

Nhóm 1,2: Câu hỏi 2

Nhóm 3,4: câu hỏi 3

Câu hỏi 2:

Câu hỏi 3

Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: Hoạt động nhóm

- Giáo viên: Quan sát, đôn đốc, nhắc nhở, động viên và hỗ trợ hs khi cần

* Dự kiến sản phẩm:

Câu 2

- a. Mọi người yêu mến em.

  c. Con mèo vồ con chuột.

- Câu a: hành động "yêu mến" của chủ thể "mọi người" hướng vào đối tượng "em"; 

- Câu c: hành động " vồ " của chủ thể "mèo" hướng vào đối tượng "con chuột".

- Chủ ngữ làm chủ hoạt động => hướng vào VN

Câu 3:

* Dự kiến sản phẩm:

Không  thực hiện hành động hướng vào người, vật khác.

- CN được (bị) hoạt động của người, vật khác hướng vào.

⇨ Chủ ngữ là đối tượng của hoạt động.

Qua phân tích các ví dụ 1 em hãy cho cô biết em hiểu thế nào là câu chủ động, thế nào là câu bị động?

*Báo cáo kết quả:

- Giáo viên gọi đại diện một số nhóm trình bày kết quả

- Nhóm khác bổ sung