Vũ trụ. Hệ Mặt Trời và Trái Đất. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất
Lý thuyết về Vũ trụ. Hệ Mặt Trời và Trái Đất. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất
BÀI 5: VŨ TRỤ. HỆ MẶT TRỜI VÀ TRÁI ĐẤT.
HỆ QUẢ CHUYỂN ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC CỦA TRÁI ĐẤT
1. Khái quát về Vũ Trụ, hệ Mặt Trời, Trái Đất trong hệ Mặt Trời
1.1. Vũ Trụ
- Khái niệm: Là khoảng không gian vô tận chứa hàng trăm tỉ Thiên Hà.
- Trong vũ trụ có thiên hà, khí bụi, hệ mặt trời và các hành tinh,…
1.2. Hệ Mặt Trời
- Khái niệm: Là một tập hợp các thiên thể nằm trong Dải Ngân Hà.
- Hệ Mặt Trời bao gồm:
+ Mặt Trời là định tinh (trung tâm).
+ Tám hành tinh: (Thuỷ, Kim, Trái Đất, Hoả, Mộc, Thổ, Thiên, Hải).
+ Tiểu hành tinh, vệ tinh, sao chổi, bụi khí,...
1.3. Trái Đất trong hệ Mặt Trời
- Vị trí: Là hành tinh thứ ba tính từ Mặt Trời.
- Khoảng cách: Trung bình từ Trái Đất đến Mặt Trời là:149,6 triệu km.
- Chuyển động: Quay quanh Mặt Trời và tự quay quanh trục.
- Các hệ quả địa lí trên Trái Đất.
2. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất
2.1. Sự luân phiên ngày đêm
- Nguyên nhân: Do Trái Đất có hình cầu và tự quay quanh trục.
- Hệ quả: Có hiện tượng luân phiên ngày đêm: nơi nhận tia nắng là ban ngày, nơi khuất trong tối là ban đêm.
2.2. Giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày quốc tế
* Khái niệm:
- Giờ địa phương (còn gọi là giờ Mặt Trời) được hiểu là ở cùng một thời điểm, các địa điểm thuộc các kinh tuyến khác nhau sẽ có giờ khác nhau.
- Giờ quốc tế là giờ ở múi giờ số 0 được lấy làm giờ quốc tế hay giờ GMT.
* Cách chia múi giờ
- Chia bề mặt Trái Đất làm 24 múi giờ, mỗi múi giờ rộng 15 kinh tuyến.
- Các múi được đánh số từ 0 đến 23. Múi số 0 là múi mà kinh tuyến giữa của nó đi qua đài thiên văn Greenwich, các múi tiếp theo được đánh số theo chiều quay của Trái Đất.
- Việt Nam thuộc múi giờ số 7.
* Đường chuyển ngày quốc tế (lấy từ kinh tuyến 180o):
- Từ Tây sang Đông phải lùi lại một ngày.
- Từ Đông sang Tây phải cộng thêm một ngày
2.3. Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể
- Nguyên nhân: Do ảnh hưởng của lực Côriôlit.
- Biểu hiện:
+ Bán cầu Bắc: Lệch hướng bên phải so với nơi xuất phát.
+ Bán cầu Nam: Lệch hướng bên trái so với nơi xuất phát.
- Ảnh hưởng: Lực Côriôlit ảnh hưởng đến đường di chuyển của các vật thể như khối khí, dòng biển, đường đạn bay,...
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Tính từ Mặt Trời ra, đứng thứ 3 là
- A
- B
- C
- D
Trái Đất là một hành tinh trong Hệ Mặt Trời, đứng ở vị trí thứ 3 tính từ Mặt Trời ra (sau Thủy Tinh và Kim Tinh).
Câu 2: Hệ Mặt Trời bao gồm
- A
- B
- C
- D
Hệ Mặt Trời gồm có Mặt Trời ở trung tâm cùng với các thiên thể chuyển động xung quanh (đó là các hành tinh, tiểu hành tinh, vệ tinh, sao chổi, thiên thạch) và các đám bụi khí.
Câu 3: Bề mặt Trái Đất được chia ra làm
- A
- B
- C
- D
Bề mặt Trái Đất được chia ra làm 24 múi giờ, mỗi múi giờ rộng 150 kinh tuyến. Giờ ở múi số 0 được lấy làm giờ quốc tế hay giờ GMT.
Câu 4: Nếu đi từ phía đông sang phía tây, khi đi qua kinh tuyến 1800 người ta phải
- A
- B
- C
- D
Nếu đi từ phía tây sang phía đông, khi đi qua kinh tuyến 1800 người ta phải lùi lại 1 ngày lịch, còn nếu đi từ phía đông sang phía tây, khi đi qua kinh tuyến 1800 người ta phải tăng thêm 1 ngày lịch.
Câu 5: Trái Đất nằm ở vị trí thứ mấy trong Hệ Mặt Trời?
- A
- B
- C
- D
Trái Đất nằm ở vị trí thứ 3 trong Hệ Mặt Trời.
Câu 6: Kinh tuyến 1800 đi qua giữa múi giờ số 12 (+12) là
- A
- B
- C
- D
Người ta quy định lấy kinh tuyến 1800 qua giữa múi giờ số 12 ở Thái Bình Dương làm đường chuyển ngày quốc tế.
Câu 7: Lực Côriôlit tác động mạnh tới hướng chuyển động của những vật thể nào?
- A
- B
- C
- D
Lực Côriôlit tác động mạnh tới hướng chuyển động của các khối khí, các dòng biển, dòng sông, đường đạn bay trên mặt đất.
Câu 8: Bề mặt Trái Đất được chia làm
- A
- B
- C
- D
Người ta chia bề mặt Trái Đất làm 24 múi giờ, mỗi múi rộng 15 độ kinh tuyến.
Câu 9: Mặt Trời, các thiên thể chuyển động xung quanh Mặt Trời, các đám bụi, khí được gọi là
- A
- B
- C
- D
Hệ Mặt Trời gồm có Mặt Trời ở trung tâm cùng với các thiên thể chuyển động xung quanh Mặt Trời (đó là các hành tinh, tiểu hành tinh, vệ tinh, sao chổi, thiên thạch) và các đám bụi, khí.
Câu 10: Nếu đi từ phía Tây sang phía Đông qua kinh tuyến 1800 thì
- A
- B
- C
- D
Nếu đi từ phía Tây sang phía Đông qua kinh tuyến 1800 thì lùi lại 1 ngày lịch, còn nếu đi từ phía Đông sang phía Tây qua kinh tuyến 1800 thì tăng thêm 1 ngày lịch.
Câu 11: Trái Đất hoàn thành một vòng tự quay quanh trục của mình trong khoảng thời gian
- A
- B
- C
- D
Trái Đất chuyển động tự quanh quanh trục theo hướng từ tây sang đông, thời gian quay hết một vòng là 24h kết hợp với dạng hình cầu tạo ra sự luân phiên ngày, đêm.
Câu 12: Nếu xếp theo thứ tự khoảng cách xa dần Mặt Trời ta sẽ có
- A
- B
- C
- D
Nếu xếp theo thứ tự khoảng cách xa dần Mặt Trời ta sẽ có: Thuỷ Tinh, Kim Tinh, Trái Đất, Hoả Tinh.
Câu 13: Một tập hợp của rất nhiều thiên thể cùng với bụi, khí và bức xạ điện từ được gọi là
- A
- B
- C
- D
Thiên hà là một tập hợp của rất nhiều thiên thể (các ngôi sao, hành tinh, vệ tinh, sao chổi,...) cùng với bụi, khí và bức xạ điện từ.
Câu 14: Theo quy định kinh tuyến số bao nhiêu được lấy làm đường chuyển ngày quốc tế?
- A
- B
- C
- D
Người ta quy định lấy kinh tuyến 1800qua giữa múi giờ số 12 ở Trái Bình Dương làm đường chuyển ngày quốc tế.
Câu 15: Tính từ Mặt Trời ra, Trái Đất nằm ở vị trí
- A
- B
- C
- D
Trái Đất là một hành tinh trong Hệ Mặt Trời, đứng ở vị trí thứ 3 tính từ Mặt Trời ra (sau Thủy Tinh và Kim Tinh).
Câu 16: Nếu xếp theo thứ tự khoảng cách xa dần Mặt Trời ta sẽ có thứ tự các hành tình lần lượt là
- A
- B
- C
- D
Nếu xếp theo thứ tự khoảng cách xa dần Mặt Trời ta sẽ có: Thủy tinh, kim tinh, Trái Đất, hỏa Tinh, mộc Tinh, thổ tinh, thiên Vương tinh và Hải Vương tinh.