Khái niệm, cơ sở tế bào học, ý nghĩa của hiện tượng hoán vị gen
Khái niệm
- Hiện tượng các gen alen đổi chỗ cho nhau trên cặp NST tương đồng gọi là HVG.
Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen:
- Trong giảm phân tạo giao tử xảy ra tiếp hợp và trao đổi chéo đều giữa 2 NST trong cặp tương đồng sẽ dẫn tới hoán vị gen.
- Tần số hoán vị gen (f%) = ∑ tỷ lệ giao tử hoán vị.
- Tần số hoán vị gen (f%) : 0% - 50%. Tần số hoán vị luôn nhỏ hơn hoặc bằng 50%
- Các gen càng gần nhau trên NST thì f % càng nhỏ và ngược lại f % càng lớn.
Ý nghĩa của hiện tượng hoán vị gen:
- Do hiện tượng hoán vị gen → tạo ra nhiều loại giao tử → hình thành nhiều tổ hợp gen mới tạo nguồn nguyên liệu biến dị di truyền cho quá trình tiến hoá và công tác chọn giống.
- Căn cứ vào tần số hoán vị gen →→ trình tự các gen trên NST (xây dựng được bản đồ gen).
- Quy ước 1% hoán vị gen =1 cM(centimoocgan).
- Bản đồ di truyền giúp dự đoán tần số tổ hợp gen mới trong các phép lai, có ý nghĩa trong công tác chọn giống và nghiên cứu khoa học.
Bản đồ di truyền là trình tự sắp xếp và vị trí tương đối của các gen trên nhiễm sắc thể của một loài
Bản đồ di truyền gen cho biết trình tự các gen nằm trên NST chứ không cho biết rõ trình tự các nucleotit trên gen.
Nếu chỉ dị hợp tử về
1 cặp gen ví dụ Aa thì không hảy ra hoán vị.
Điều giải thích không đúng là: các gen có xu hướng không liên kết với nhau.
Điều này là sai. Các gen trên cùng 1 NST có xu hướng di truyền liên kết với nhau
Ở ruồi giấm, hoán vị gen chỉ xảy ra ở cái. Ở đực không có hoán vị gen.
Bản đồ di truyền là sơ đồ phân bố các gen trên nhiễm sắc thể của một loài
Mỗi gen nằm trên 1 NST => ko có hoán vị
gen
Làm xuất hiện các biến dị tổ hợp đúng là đặc điểm của DT liên kết không hoàn toàn
Làm hạn chế các biến dị tổ hợp và luôn duy trì các nhóm gen liên kết quý => sai vì là đặc điểm của liên kết hoàn toàn
các gen trên 1 nhiễm sắc thể có xu hướng chủ yếu là liên kết, chỉ có 1số tế bào khi giảm phân mới xảy
ra hoán vị và sự hoán vị chỉ xảy ra giữa 2 trong 4 crômatit.
Sự tương tác giữa các gen cần phải được xác định dựa trên tính trạng nào được 2 gen qui định và sự ảnh hưởng qua lại giữa gen và tính trạng
Tần số hoán vị gen tỉ lệ thuận với khoảng cách giữa các gen, khi các gen càng nằm xa nhau trên NST thì xác suất xảy ra trao đổi chéo giữa chúng càng lớn, tần số hoán vị luôn nhỏ hơn hoặc bằng 50%
Ở tất cả các loài sinh vật, hoán vị gen chỉ xảy ra ở giới cái mà không xảy ra ở giới đực.
Điều này là sai. ví dụ ở bướm tằm, hoán vị gen chỉ xảy ra ở giới đực, không xảy ra ở giới cái,
Morgan sử dụng ruồi giấm làm đối tượng nghiên cứu để tìm ra quy luật di truyền liên kết gen, hoán vị gen và di truyền liên kết với giới tính .
sự tiếp hợp các NST tương đồng ở kì trước của giảm phân I sai do tiếp hợp không dẫn đến trao đổi đoạn
sự trao đổi đoạn giữa 2 crômatit cùng nguồn gốc ở kì trước của giảm phân II sai: do sự trao đổi này ở kì trước giảm phân 1
sự phân li và tổ hợp sai do không liên quan đến nội
dung câu hỏi.
Nguyên nhân của hiện tượng hoán vị gen là: sự trao đổi chéo giữa 2 NST trong cặp tương đồng
Khái niệm bản đồ di truyền SGK lớp 12 cơ bản trang 49
Xem thêm các bài tiếp theo bên dưới