a. Khái niệm
- Bảo vệ Tổ quốc là bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc...Việt Nam
- Bảo vệ Tổ quốc bao gồm: Xây dựng lực lượng quốc phòng toàn dân, thực hiện nghĩa vụ quân sự, thực hiện chính sách hậu phương quân đội và bảo vệ trật tự, an ninh xã hội.
b. Trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc của công dân
- Vì non sông Việt Nam được như ngày nay là do cha ông ngàn năm xây đắp, giữ gìn. Ngày nay, Tổ quốc vẫn luôn luôn bị các thế lực thù địch âm mưu xâm chiếm, phá hoại...
- Trách nhiệm của học sinh: Ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường , học sinh chúng ta phải ra sức học tập, tu dưỡng đạo đức, rèn luyện sức khỏe...thực hiện nhiệm vụ quân sự.
c. Ý nghĩa
Bảo vệ Tổ quốc là nhiệm vụ thiêng liêng và quyền cao quí của Công dân; nghĩa vụ và quyền đó được thể hiện trong hệ thống pháp luật Việt Nam.
Theo điều 259 Bộ luật Hình sự năm 1999- sửa đổi và bổ sung năm 2009 quy định: Người nào không chấp hành đúng quy định của pháp luật về đăng kí nghĩa vụ quân sự, không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ, lệnh gọi tập trung huấn luyện, đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến 2 năm.
Theo Điều 30 Luật Nghĩa vụ quân sự: "Công dân đủ 18 tuổi được gọi nhập ngũ; độ tuổi gọi nhập ngũ từ đủ 18 tuổi đến hết 25 tuổi; công dân được đào tạo trình độ cao đẳng, đại học đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ thì độ tuổi gọi nhập ngũ đến hết 27 tuổi".
Nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc là những việc mà người công dân phải thực hiện nghĩa để góp phần vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. (SGK GDCD 9 tr 63) Vì vậy đó là trách nhiệm của mọi công dân.
Theo điều 78 Bộ luật Hình sự năm 1999- sửa đổi và bổ sung năm 2009 quy định: Công dân Việt Nam nào câu kết với nước ngoài nhằm gây nguy hại cho độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, lực lượng quốc phòng, chế độ xã hội chủ nghĩa và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thì bị phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.
Luật nghĩa vụ quân sự 2015 quy định về độ tuổi nhập ngũ như sau :
"Điều 30. Độ tuổi gọi nhập ngũ
Công dân đủ 18 tuổi được gọi nhập ngũ; độ tuổi gọi nhập ngũ từ đủ 18 tuổi đến hết 25 tuổi; công dân được đào tạo trình độ cao đẳng, đại học đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ thì độ tuổi gọi nhập ngũ đến hết 27 tuổi.".
Ngày 27/7 hàng năm là một ngày lễ kỉ niệm được tổ chức hàng năm nhằm tưởng niệm về những người thương binh, liệt sĩ của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Ngày lễ này được ghi nhận như là một biểu hiện của truyền thống uống nước nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa, ăn quả nhớ kẻ trồng cây ở Việt Nam.
Để thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, học sinh chúng ta cần phải ra sức học tập, tu dưỡng đạo đức, rèn luyện sức khỏe, luyện tập quân sự; tích cực tham gia phong trào bảo vệ trật tự, an ninh trong trường học và nơi cư trú; sẵn sàng làm nghĩa vụ quân sự, đồng thời tích cực vận động người thân trong gia đình thực hiện nghĩa vụ quân sự.
Bảo vệ Tổ quốc là trách nhiệm của công dân từ 18 tuổi trở lên là nhận định không đúng về bảo vệ Tổ quốc. Tất cả mọi công dân nước Việt Nam đều có nghĩa vụ giữ gìn và bảo vệ Tổ quốc.
Tham gia vào các tệ nạn xã hội không phải là hành động bảo vệ Tổ quốc. Bảo vệ Tổ quốc bao gồm việc xây dựng lực lượng quốc phòng toàn dân, thực hiện nghĩa vụ quân sự, thực hiện chính sách hậu phương quân đội và bảo vệ trật tự, an ninh xã hội.
Câu nói: "Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước. " là câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh nhằm nhắc nhở mỗi chúng ta phải biết ghi nhớ công lao của các vị vua Hùng đã có công với dân tộc, đồng thời phải nêu cao tinh thần dân tộc, giữ gìn, bảo vệ Tổ quốc.
Những việc mà người công dân phải thực hiện để góp phần vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc được gọi là nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc.
Hành động "Chưa có ý thức vận dụng những điều đã học vào thực tế" chưa thể hiện trách nhiệm của thanh niên.
Bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được gọi là bảo vệ Tổ quốc.
Điều 7 Nghị định 120/2013/NĐ-CP quy định về xử phạt hành chính đối với hành vi vi phạm quy định về nhập ngũ quy định:Phạt tiền từ 1,5 triệu đồng đến 2 triệu đồng đối với hành vi không có mặt đúng thời gian hoặc địa điểm tập trung ghi trong lệnh gọi nhập ngũ mà không có lý do chính đáng.