Quan niệm tiến hóa và nguồn nguyên liệu tiến hóa

Trong các hướng tiến hóa, thích nghi là hướng cơ bản nhất cùng với đó là tốc độ tiến hóa của các nhóm sinh vật không giống nhau vì có những loài sống trong môi trường thay đổi liên tục còn có những loài sống trong những điều kiện mà môi trường rất ít thay đổi (môi trường ổn định). Vì vậy, bên cạnh các nhóm có tổ chức cao, trong những điều kiện xác định vẫn còn những sinh vật có tổ chức thấp  duy trì được cấu trúc nguyên thủy (các hóa thạch sống) hoặc đơn giản hóa (nhóm kí sinh) tồn tại và phát triển.

Xem lại đặc điểm của giao phối (ngẫu nhiên và không ngẫu nhiên). 

Đột biến tạo nguồn biến dị sơ cấp. (SGK cơ bản lớp 12 trang 113).

Không phải mọi biến dị đều di truyền được nên không phải mọi biến dị đều là nguyên liệu tiến hóa 

Phần lớn đột biến là có hại cho cơ thể vì chúng phá vỡ mối quan hệ hài hòa trong kiểu gen, trong nội bộ cơ thể và giữa cơ thể với môi trường đã được hình thành trong quá trình tiến hóa lâu dài 

Theo quan điểm của thuyết tiến hóa hiện đại, nguồn biến dị di truyền của quần thể là: biến dị đột biến, biến dị tổ hợp, di nhập gen.

Các đột biến gen thường ở trạng thái lặn sai vì ko đúng với ý là nguồn nguyên liệu chủ yếu

Tần số xuất hiện lớn sai vì tần số đb rất nhỏ

Là những đột biến lớn, dễ tạo ra các loài mới sai vì đb gen là những đột biến điểm, quá trình tích lũy lâu dài kết hợp với các yếu tố cách li mới tạo ra loài mới.

Thuyết tiến hóa tổng hợp làm sáng tỏ cơ chế tiến hóa, cùng với sự phát triển của di truyền học quần thể và sinh học phân tử, tiến hóa nhỏ đang phát triển rất nhanh và chiếm trung tâm trong thuyết tiến hóa hiện đại.

Biến dị tổ hợp do giao phối tạo ra là nguồn nguyên liệu thứ cấp cho tiến hóa.

ngẫu phối tạo ra biến dị tổ hợp

Kết quả tiến hóa nhỏ là hình thành loài mới

Di truyền học quần thể khẳng đinh, nếu quần thể không ở trạng thái cân bằng, tức là nó vẫn đang tiến hóa. Di truyền học quần thể là một phần tạo nên  thuyết tiến hóa hiện đại. 

CLTN phân hóa khả năng sống sót và khả năng sinh sản của các kiểu gen khác nhau trong quần thể. (SGK lớp 12 cơ bản trang 115)

Sự cách li địa lí chỉ góp phần duy trì sự khác biệt về tần số alen và thành phần kiểu gen giữa các quần thể được tạo ra bởi các nhân tố tiến hoá.

Chọn lọc tự nhiên tiến hành theo những hướng khác nhau từ một dạng ban đầu đưa đến sự phân li tính trạng.  Theo con đường phân li tính trạng, qua thời gian rất dài, từ một loài gốc phân- hóa thành những nòi khác nhau rồi thành những loài khác nhau. Quá trình tiến hóa chủ yếu diễn ra theo con đường phân li, tạo thành những nhóm có chung một nguồn gốc.

Tiến bộ sinh học (biological progress) là xu  hướng  phát  triển  ngày  càng  mạnh, biểu hiện ở 3 dấu hiệu:

(i) Số lượng cá thể tăng dần,  tỷ lệ sống sót ngày càng cao.

(ii) Khu phân bố mở rộng và liên tục.

(iii) Phân hoá nội bộ ngày càng đa dạng phong phú.

Quá trình đúng: Phát sinh đột biến => sự phát tán đột biến => chọn lọc các đột biến có lợi=> cách li sinh sản.

Tiến hóa nhỏ diễn ra trong một không gian hẹp (loài) và thời gian tương đối ngắn nên có thể kiểm chứng bằng thực nghiệm. Quá trình tiến hóa nhỏ kết thúc khi loài mới xuất hiện.

=> "Diễn ra trong thời gian lịch sử rất lâu dài" sai (đó là đặc điểm của tiến hóa lớn)

Tiến hóa lớn diễn ra trên quy mô rộng lớn, quá thời gian địa chất rất dài, không thể nghiên cứu trực tiếp bằng thực nghiệm mà thường gián tiếp qua các tài liệu cổ sinh vật học, giải phẫu so sánh, địa lí sinh vật học...

Đơn vị tiến hóa cơ sở phải thỏa mãn các điều kiện :

• Có tính toàn vẹn trong không gian và thời gian.
• Biến đổi cấu trúc di truyền qua các thế hệ.
• Tồn tại thực trong tự nhiên.
• Phải là một hệ mở về di truyền

Chỉ quần thể thỏa mãn những điều kiện này. Quần thể là tổ  chức có thực, là đơn vị tồn tại, đơn vị sinh sản của loài trong tự nhiên, được hình thành trong lịch sử. Tuy đa hình về kiểu gen và kiểu hình nhưng quần thể vẫn có tính toàn vẹn về mặt di truyền, phân biệt với các quần thể lân cận nhưng giữa các quần thể trong loài vẫn có khả năng trao đổi gen. Bởi vậy, quần thể được xem là đơn vị tiến hoá cơ sở (tham khảo SGK NC tr 146)