I. KHÁI NIỆM CHUNG VỀ SINH SẢN
Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới, bảo đảm sự phát triển liên tục của loài
II. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT
1. Sinh sản vô tính là gì?
- Là hình thức sinh sản không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái, con cái giống nhau và giống mẹ
2. Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật
Nội dung so sánh |
Sinh sản bào tử |
Sinh sản sinh dưỡng |
Loài đại diện |
Rêu, dương xỉ … |
Khoai tây, khoai lang, cỏ tranh, thuốc bỏng … |
Nguồn gốc cây con |
Phát triển từ bào tử |
Phát triển từ một phần của cơ quan sinh dưỡng của cơ thể mẹ (rễ, thân, lá) |
Số lượng cá thể được tạo ra |
Nhiều |
Ít |
Biểu hiện của quá trình |
Bào tử thể $ \to $ túi bào tử $ \to $ bào tử$ \to $ cá thể mới Có sự xen kẽ thế hệ giao tử thể và bào tử thể |
Một cơ quan sinh dưỡng $ \to $ nẩy chồi $ \to $ cá thể mới Không có sự xen kẽ thế hệ |
Phát tán |
Phát tán rộng, nhờ gió, nước và động vật |
Không phát tán rộng |
Mô thực vật có thể nuôi cấy thành
cây vì mỗi tế bào đó là một đơn vị cơ bản sống nó mang một lượng thông tin di
truyền đủ để mã hóa cho sự hình thành một cơ thể mới (mang đầy đủ tính chất của
một cây mới) nên khi mô đó được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng và nuôi trong
môi trường thích hợp sẽ sinh sản sinh dưỡng tạo thành cơ thể mới. (tế bào thực vật
là những tế bào toàn năng, nghĩa là từ 1 tế bào như tế bào lá, cánh hoa, rễ,
thân,.... đều có khả năng nuôi cấy thành cây hoàn chỉnh. ngay cả tế bào hạt phấn
cũng có thể nuôi cấy tạo cây đơn bội.)
(SGK
sinh học cơ bản 11 - trang 161) Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có
sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái, con cái giống nhau và giống mẹ. Cơ
sở của sinh sản vô tính là quá trình nguyên phân (từ một phần của cơ quan sinh
dưỡng qua quá trình nguyên phân tạo thành cơ thể con)
(SGK sinh học cơ bản
11 - trang 159) Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới đảm bảo sự phát
triển liên tục của loài
(SGK sinh học nâng cao 11 - trang 157) Ghép cành, ghép chồi là phương pháp
nhân giống lợi dụng tính chất tốt của một đoạn thân, cành, chồi của cây/loài
này (cành ghép) đem vào thân của cây/loài khác (gốc ghép) sao cho phần vỏ các
mô đồng tiếp xúc và khớp với nhau. Sau đó, chỗ ghép sẽ liền lại và gốc ghép sẽ
nuôi cành ghép phát triển.
Sinh sản sinh dưỡng tự nhiên là hiện tượng hình thành cá thể mới từ một phần của cơ quan sinh dưỡng (rễ, thân, lá), dựa trên quá trình nguyên phân.
Những hình thức sinh sản sinh dưỡng tự nhiên thường gặp ở cây có hoa là : sinh sản bằng thân bò (dâu tây, rau má), thân rễ (cỏ gấu), thân củ (khoai tây), lá (cây thuốc bỏng), rễ củ (khoai lang).
Sinh
sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao
tử cái, con cái giống nhau và giống mẹ (không có giảm phân). “tạo ra nhiều con
cháu một thế hệ” chưa chính xác vì
có nhiều loài đẻ trứng cũng sinh ra nhiều con cháu một thế hệ - không phải đặc
điểm đặc trưng. Còn “có quá trình giảm phân” và “con cháu đa dạng” sai vì đây là đặc trưng của sinh sản hữu
tính.
Túi
bào tử (chứa bào tử) ở dưới mặt của lá, khi túi bào tử chín, vỡ tung giải phóng
các bào tử - gồm rất nhiều bào tử con, được phân tán nhờ gió thổi, nước cuốn
trôi, hoặc côn trùng - côn trùng thường ít ăn bào tử vì không có nhiều dinh dưỡng,
tuy nhiên chúng có thể dính vào cơ thể côn trùng mà được chúng mang đi xa =>
mở rộng sự phân bố của loài. Bào tử gặp đất ẩm nguyên phân nhiều lần cho cơ thể
đơn bội
Trong tự nhiên, thực vật có khả năng tạo những cơ thể mới từ một bộ phận của thân bò (dâu tây, rau má), thân rễ (cỏ gấu), thân củ (khoai tây), lá cây (thuốc bỏng), rễ củ (khoai lang). Đó là sự sinh sản sinh dưỡng tự nhiên.