Giáo án địa lí 7 cánh diều chủ đề các cuộc đại phát kiến địa lí

HOẠT ĐỘNG 1: NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN CỦA CÁC CUỘC ĐẠI PHÁT KIẾN ĐỊA LÍ

a. Mục tiêu:

- Giải thích được nguyên nhân và những yếu tố tác động đến các cuộc đại phát kiến địa lí.

b. Nội dung:

- Quan sát lược đồ 1.1; hình 1.1, hình 1.2, hình 1.3, hình 1.4 và đọc thông tin mục 1, tìm hiểu về nguyên nhân và những yếu tố tác động đến các cuộc đại phát kiến địa lí.

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

Đọc thông tin và quan sát lược đồ 1.1, các hình từ 1.1 đến 1.4, hãy:

- Nhiệm vụ 1: Giải thích nguyên nhân dẫn tới các cuộc phát kiến địa lí

+ Cho 1 - 2 HS trả lời trước lớp, HS khác bổ sung. GV chốt lại ý.

+ GV giải thích thêm cho HS về việc các con đường giao thương qua Hồng Hải, giữa Ấn Độ và châu Âu bị người Ả Rập khống chế; qua Hắc Hải và vịnh Ba Tư bị người Thổ Nhĩ Kỳ chiếm lĩnh; một con đường thương mại khác đến Trung Quốc bằng cách dùng lạc đà chở tơ lụa và các sản phẩm hương liệu, gia vị, trám hương,... cùa Trung Quốc xuyên qua sa mạc, những hẻm núi của Tây Á đến châu Âu (con đường tơ lụa) cũng bị thương nhân Áp-ga-ni-xtan chiếm giữ. Trước tình hình đó, thương nhân châu Âu phải mua lại hàng hoá của thương nhân Ả Rập với giá đắt hơn từ 8 đến 10 lần. Vì thế, việc tìm ra một con đường mới sang phương Đông là một nhu cầu cấp bách của thương nhân châu Âu.

- Nhiệm vụ 2: GV cho HS đọc thông tin, thào luận cặp đôi, thực hiện yêu cầu: Phân tích điều kiện tác động đến các cuộc phát kiến địa lí.

+ Đây cũng là yêu cầu khó, GV hướng dẫn HS thực hiện theo các ý sau:

• Nắm chắc những yếu tố tác động đến các cuộc phát kiến địa lí, mỗi quan hệ giữa các yếu tổ tác động đó.

• Phải có quan điểm lịch sử đúng đắn, khoa học.

• Khi phân tích phải tìm ra các luận điểm, luận cứ rõ ràng, mạch lạc, lôgic. Phân tích thường đi liến với chứng minh để có tính thuyết phục cao.

+ Sau khi thào luận xong, GV cho đại diện cặp đôi lên trà lời, HS khác có thể bổ sung.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

- HS: Thực hiện nhiệm vụ cá nhân/nhóm cặp đôi.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả

- GV: Lắng nghe, gọi HS khác nhận xét và bổ sung

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

- HS: Lắng nghe, ghi bài

1. Nguyên nhân và điều kiện của các cuộc đại phát kiến địa lí

- Nguyên nhân:

+ Từ giữa thế kỉ XV, do sự phát triển của nến sản xuất ở các nước Tầy Âu nên nhu cầu về nguyên liệu, vàng bạc và mở rộng thị trường ngày một tăng.

+ Thời kì đó, các con đường buôn bán truyến thống từ châu Âu sang phương Đông qua Địa Trung Hài bị người Ả Rập và Thổ Nhĩ Kỳ độc chiếm, hàng hoá của thương nhân bị cướp đoạt một cách vô lí. Nhu cầu tìm kiếm một con dường khác để sang phương Đông được đặt ra cấp thiết hơn bao giờ hết.

- Điều kiện:

+ Từ quan niệm đúng đắn về hình dạng Trái Đầt và hiểu biết về các đại dương, người châu Âu dã vẽ được bản đồ, hải đố có ghi các vùng đất, hòn dào, bến cảng,...

+ Các nhà hàng hài cũng bắt đầu nghiên cứu các dòng hài lưu, hướng gió,... Cuối thế kỉ XV, la bàn nam châm được sừ dụng một cách phổ biến đê’ đi trên sông, biển khi không có Mặt Trời hay trăng, sao.

+ Đặc biệt, kĩ thuật đóng tàu lúc đó có những bước tiến mới, đóng được những con tàu dài có bánh lái và hệ thống buồm lớn để vượt đại dương (như tàu Ca-ra-ven).

+ Sự bảo trợ của một số nhà nước phong kiến ở châu Âu cũng tạo điếu kiện thuận lợi cho các cuộc phát kiến địa lí.

HOẠT ĐỘNG 2: MỘT SỐ CUỘC ĐẠI PHÁT KIẾN ĐỊA LÍ CUỐI TK XV – ĐẦU THẾ KỈ XVI

a. Mục tiêu:

- Mô tả được các cuộc đại phát kiến địa lí: C. Cô-lôm-bô tìm ra châu Mĩ (1942 – 1502), cuộc thám hiểm của Ph. Ma-gien-lăng vòng quanh Trái Đất (1519 – 1522).

b. Nội dung:

- Quan sát lược đồ 1.2, lược đồ 1.3; hình 1.5, hình 1.6 và đọc thông tin mục 2, tìm hiểu về một số cuộc đại phát kiến địa lí cuối thế kỉ XV – đầu thế kỉ XVI

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV dẫn dắt: Với vị trí địa lí thuận lợi, Bó Đào Nha và Tây Ban Nha là những nước tiên phong trong các cuộc thám hiểm, khám phá những vùng đẩt mới. Các cuộc phát kiến của cỏ-lôm-bô và Ma-gien-lăng đều được xuất phát từ đất nước Tây Ban Nha.

- Nhiệm vụ 1: GV cho HS quan sát lược đồ 1.2, lược đồ 1.3; hình 1.5, hình 1.6 (tr. 157, 158 SGK), đọc thông tin trong mục 2: Mô tả hành trình các cuộc phát kiến địa lí của C. Cô-lôm-bô và Ph. Ma-gien-lăng.

+ HS có thể mô tả hành trình cùa hai cuộc phát kiến theo cách riêng của mình, có thể là vạch một con đường sau đó đánh dấu mốc địa danh mà đoàn thuỷ thủ của C. Cô-lôm-bô và Ph. Ma-gien-lăng đi qua.

+ GV có thể cung cấp thêm thông tin mở rộng ở phần “Em có biết”.

+ GV khuyến khích các cách trình bày sáng tạo của HS, sau đó chổt lại ý.

- Nhiệm vụ 2: GV cho HS thào luận cặp đôi, sau đó trình bày trước lớp: Nêu ý nghĩa của hai cuộc dại phát kiến địa lí.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

- HS: Thực hiện nhiệm vụ cá nhân/nhóm cặp đôi.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả

- GV: Lắng nghe, gọi HS khác nhận xét và bổ sung

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

- HS: Lắng nghe, ghi bài

2. Một số cuộc đại phát kiến địa lí cuối thế kỉ XV – đầu thế kỉ XVI

- C. Cô-lôm-bô và cuộc thám hiềm tìm ra châu Mỹ (1492 – 1502).

- Cuộc thám hiếm vòng quanh Trái Đất của Ph. Ma-gien-lăng (1519 - 1522).

- Ý nghĩa cùa hai cuộc đại phát kiến địa lí:

+ Hành trình của Cô-lôm-bô đã giúp ông và đoàn thuỷ thủ phát hiện ra vùng đất “Đông Ấn Độ”, nhưng thực chất là vùng đất mới - châu Mỹ. Ông được coi là người phát hiện ra châu lục này.

+ Hành trình của Ma-gien-lăng và các thủy thủ đã chứng minh một cách thuyết phục nhất Trái Đất có dạng hình cầu.

HOẠT ĐỘNG 3: TÁC ĐỘNG CỦA CÁC CUỘC ĐẠI PHÁT KIẾN ĐỊA LÍ

a. Mục tiêu:

- Phân tích được những tác động của các cuộc đại phát kiến địa lí đối với tiến trình lịch sử.

b. Nội dung:

- Quan sát sơ đồ 1, hình 1.7, hình 1.8 và đọc thông tin mục 3, tìm hiểu về tác động của các cuộc đại phát kiến địa lí

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS đọc thông tin trong SGK, quan sát sơ đồ 1, hình 1.7, hình 1.8, thảo luận nhóm thực hiện yêu cầu sau: Phân tích những tác động của các cuộc đại phát kiến địa lí đối với tiến trình lịch sử.

- HS phân tích theo hướng dẫn ở trên, sau đỏ GV có thể gọi đại diện mỗi nhóm HS trình bày và phân tích một tác động.

- Trong quá trình HS phân tích, GV có thể mở rộng thêm kiến thức hoặc kể những những cầu chuyện cho HS nghe.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

- HS: Thực hiện nhiệm vụ cá nhân/nhóm cặp đôi.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả

- GV: Lắng nghe, gọi HS khác nhận xét và bổ sung

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

- HS: Lắng nghe, ghi bài

3. Tác động của các cuộc đại phát kiến địa lí

- Về kinh tế, góp phần mở rộng phạm vi buôn bán trên thế giới, thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của thương nghiệp và công nghiệp. Nhờ vậy, tầng lớp thương nhân và chủ xưởng sản xuất,... ở Tây Âu trở nên giàu có.

- Đem lại cho loài người hiểu biết vé những con đường mới, vùng đất mới,... Từ đó, sự giao lưu văn hoá giữa các dân tộc được tăng cường và mở rộng. Tuy nhiên, trong sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế, người lao động (nhất là nông dân) ngày càng bị bán cùng hoá.

- Các cuộc phát kiến địa lí cũng đã dân đến nạn buôn bán nô lệ và làm nảy sinh quá trình cướp bóc thuộc địa.

Nhà hàng hải

Thời gian

Kết quả

Ý nghĩa

C.Cô-lôm-bô

?

?

?

Ph.Ma-gien-lăng

?

?

?