Giáo án địa 6 cánh diều cả năm rất hay-bộ 2

K

W

L

H

Em đã có kiến thức gì về môn Địa lí?

Những điều em thấy hứng thú và muốn tìm hiểu về môn Địa lí.

Em học được điều gì qua bài học hôm nay?

Em tiếp tục tìm hiểu thông tin về Địa lí bằng cách nào?

K

W

L

H

Em đã có kiến thức gì về môn Địa lí?

Những điều em thấy hứng thú và muốn tìm hiểu về môn Địa lí.

Em học được điều gì qua bài học hôm nay?

Em tiếp tục tìm hiểu thông tin về Địa lí bằng cách nào?

Hoạt động 1: Những câu hỏi chủ yếu khi học Địa lí

a. Mục đích: Hiểu được tầm quan trọng của việc nắm vững các khái niệm cơ bản, các kĩ năng địa lí trong học tập và sinh hoạt.

b. Nội dung: Đọc mục 2, quan sát lược đồ, theo dõi video thảo luận để hoàn thành nhiệm vụ

c. Sản phẩm: Trả lời các câu hỏi

d. Tổ chức thực hiện.

Hoạt động 2: Những kĩ năng chủ yếu khi học Địa lí

a. Mục đích: Hiểu được tầm quan trọng của việc nắm các kĩ năng Địa lí trong học tập và sinh hoạt.

b. Nội dung: Đọc mục 2 trang 102 SGK thảo luận hoàn thành nhiệm vụ

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời: các kĩ năng chủ yếu khi học địa lí

Dự kiến sản phẩm

1.Để học tốt môn Địa lí cần có những công cụ hỗ trợ nào?

-Công cụ: biểu đồ, bản đồ, bảng số liệu, video, tranh ảnh, mô hình...

2. Tiết học trước, chúng ta đã được làm quen với công cụ hỗ trợ nào để giờ học thêm sinh động?

-Lược đồ, video

3. Em thích nhất điều gì khi học Địa lí

Hs tự bộc lộ

4. Khi học Địa lí cần có những kĩ năng chủ yếu nào?

-Sử dụng công cụ học tập

- Kĩ năng tổ chức học tập ở thực địa.

- Kĩ năng khai thác thông tin từ Internet.

d. Tổ chức thực hiện.

Tiết 2

Hoạt động 3: Địa lí và cuộc sống.

a. Mục đích: Hiểu được ý nghĩa và sự lí thú của việc học môn Địa lí. Nêu được vai trò của địa lí trong cuộc sống.

b. Nội dung: đọc mục 3/SGK T112, câu chuyện mục 2 sgk T111, hoàn thành nhiệm vụ

c. Sản phẩm: câu trả lời của HS

d. Tổ chức thực hiện.

K

W

L

H

Em đã có kiến thức gì về môn Địa lí?

Những điều em thấy hứng thú và muốn tìm hiểu về môn Địa lí.

Em học được điều gì qua bài học hôm nay?

Em tiếp tục tìm hiểu thông tin về Địa lí bằng cách nào?

HOẠT ĐỘNG 1: KINH TUYẾN VÀ VĨ TUYẾN - 15’

a. Mục tiêu:

- Xác định được trên bản đồ và trên quả Địa Cầu: kinh tuyến gốc, xích đạo và các bán cầu.

b. Nội dung:

- HS quan sát trên máy chiếu, sử dụng SGK để thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm:

- HS tìm hiểu kiến thức và xác định được trên quả Địa Cầu những kiến thức sau:

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

NHỆM VỤ 1: Tìm hiểu về kinh tuyến gốc, xích đạo và các bán cầu

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV: Yêu cầu HS dựa vào hình 1.2, kiến thức trong SGK trang 103, 104 và trao đổi theo nhóm xác định kinh tuyến gốc, xích đạo, các bán cầu trên quả Địa Cầu.

Hình 1.2. Các đường kinh tuyến và vĩ tuyến trên quả Địa Cầu

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tự nghiên cứu nhiệm vụ trong thời gian 1 phút.

- HS trao đổi theo nhóm để tìm hiểu kiến thức và xác định kinh tuyến gốc, xích đạo, các bán cầu trên quả Địa Cầu trong thời gian 3 phút.

- GV quan sát và trợ giúp các nhóm.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi ngẫu nhiên thành viên của từng nhóm trình bày các khái niệm và xác định trên quả Địa Cầu kinh tuyến gốc, xích đạo, các bán cầu. Các nhóm khác nhận xét.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- Nhóm nào trả lời đúng sẽ nhận được 1 sao của GV.

- GV nhận xét, đánh giá về thái độ, quá trình làm việc, kết quả hoạt động và chuẩn hóa kiến thức.

NHỆM VỤ 2: Xác định kinh tuyến gốc, xích đạo và các bán cầu

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- Trò chơi: “Cần gì cần gì?”. Mỗi nhóm được cung cấp 2 dải giấy đề can màu xanh, đỏ và 2 hình tròn nhỏ màu xanh, 2 hình tròn màu đỏ. GV hô: Tôi cần? HS đáp: Cần gì cần gì? Trước mỗi yêu cầu sau:

+ Dán dải giấy màu xanh vào đường kinh tuyến gốc.

+ Dán dải giấy màu đỏ vào đường xích đạo.

+ Dán hình tròn đỏ vào vị trí của 1 thành phố ở bán cầu Bắc và 1 thành phố bán cầu Nam.

+ Dán hình tròn xanh vào vị trí của 1 thành phố ở bán cầu Đông và 1 thành phố bán cầu Tây.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

- Các nhóm bóc sẵn các dải giấy và hình tròn.

- Các nhóm thảo luận và cùng nhau hoàn thành các nhiệm vụ của GV đưa ra trong thời gian 20 giây.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS với vai trò ban giám khảo sẽ hỗ trợ GV kiểm tra kết quuar của các nhóm.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- Nhóm nào hoàn thành chính xác và nhanh nhất các nhiệm vụ của GV sẽ nhận được 2 sao. Các nhóm còn lại hoàn thành chính xác, thời gian chậm hơn sẽ nhận được 1 sao.

- GV nhận xét, đánh giá về thái độ, quá trình làm việc, kết quả hoạt động và chốt kiến thức.

1. Kinh tuyến và vĩ tuyến

a. Tìm hiểu kiến thức

- Kinh tuyến gốc là đường kinh tuyến đi qua đàu thiên văn Grin-uýt ở ngoại ô thủ đô Luân-đôn nước Anh, được đánh số 0⁰

+ Bán cầu Đông nằm bên phải của kinh tuyến gốc.

+ Bán cầu Tây nằm bên trái của kinh tuyến gốc.

- Vĩ tuyến gốc là đường xích đạo, được đánh số 0⁰

+ Bán cầu Bắc nằm phía trên đường xích đạo.

+ Bán cầu Nam nằm bên dưới đường xích đạo.

b. Xác định được trên quả Địa Cầu: kinh tuyến gốc, xích đạo và các bán cầu

HOẠT ĐỘNG 2: TỌA ĐỘ ĐỊA LÍ CỦA MỘT ĐIỂM TRÊN BẢN ĐỒ - 15’

a. Mục tiêu:

- Ghi được tọa độ địa lí của một địa điểm trên bản đồ.

b. Nội dung:

- HS quan sát máy chiếu, sử dụng SGK để thực hiện các nhiệm vụ học tập theo yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: HS hoàn thành các nhiệm vụ.

d. Tổ chức hoạt động:

NHỆM VỤ 1: Tìm hiểu tọa độ địa lí của một địa điểm trên bản đồ

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV: Yêu cầu HS đọc SGK trang 104, 105, lần lượt trả lời các câu hỏi sau:

+ Kinh độ, vĩ độ là gì? Kinh độ Tây, kinh độ Đông là gì? Vĩ độ Bắc, vĩ độ Nam là gì?

+ Tọa độ địa lí của một địa điểm là gì? Nêu cách viết tọa độ địa lí cuat một địa điểm?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS nghiên cứu, suy nghĩ và trả lời.

- GV quan sát và trợ giúp HS.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Một số HS trình bày.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- HS nào trả lời đúng sẽ nhận được 1 sao cho nhóm của mình.

- GV nhận xét, đánh giá về thái độ, kết quả hoạt độ và chốt kiến thức.

NHỆM VỤ 2: Ghi tọa độ địa lí của một địa điểm trên bản đồ

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV nêu nhiệm vụ: Có các kho báu được cất giấu ở các điểm B,C trong hình 1.3 và H,K trong hình 1.4. Hãy ghi lại tọa độ lí của điểm B,C,H,K để tìm được kho báu đó.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận theo cặp và ghi lại kết quả.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Một số HS trình bày.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá về thái độ, kết quả hoạt động.

- HS ghi chính xác vị trí của các điểm sẽ được bốc thăm nhận các kho báu. HS nào trả lời đúng sẽ nhận được 1 sao cho nhóm của mình.

- GV chốt kiến thức.

* Lưu ý: GV hỏi lại tình huống mở bài: Bạn nào là người đã xác định đúng của vị trí tàu bị nạn? HS trả lời và phan tích lõi sai của các đáp án còn lại.

2. Tọa độ địa lí của một điểm trên bản đồ

- Kinh độ của một điểm là khoảng cách tính bằng độ, từ kinh tuyến gốc độ đến kinh tuyến đi qua điểm đó.

- Vĩ độ của một điểm là khoảng cách tính bằng độ, từ vĩ tuyến gốc đến vĩ tuyến đi qua điểm đó.

- Kinh độ và vĩ độ của một địa điểm được gọi là tọa độ địa lí.

- Cách viết tọa độ của một địa điểm: vĩ độ trước, kinh độ sau.

- Ghi được tọa độ của một địa điểm theo yêu cầu trên bản đồ và quả Địa Cầu

B (10⁰Đ, 20⁰B)

C (10⁰T, 10⁰N)

H (40⁰Đ, 60⁰B)

K (20⁰Đ, 40⁰B)

Hoạt động 1: Một số lưới kinh, vĩ tuyến trên bản đồ thế giới

a. Mục tiêu: HS nhận biết được một số lưới kinh vĩ tuyến của bản đồ thế giới.

b. Nội dung: Tìm hiểu một số lưới kinh, vĩ tuyến của bản đồ thế giới

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS, phiếu học tập của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

- GV: Trước khi đi tìm hiểu về kinh, vĩ tuyến, các em quan sát kênh hình SGK+ bản đồ thế giới, Việt Nam treo tường. Cho cô biết:

? Em hiểu bản đồ là gì?

- HS: Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ một phần hay toàn bộ bề mặt Trái Đất lên mặt phăng trên cơ sở toán học, trên đó các đối tượng địa lí được thể hiện bằng các kí hiệu bản đồ.

- GV giải thích: Để vẽ được bản đồ thì cần có rất nhiều cơ sở trong đó phải dựa vào hệ thống kinh, vĩ tuyến, phép chiếu đồ...

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS thảo luận theo nhóm cặp đôi, quan sát H2.1; H2.2; H2.3 và thông tin trong SGK, hoàn thành các nhiệm vụ:

1. Để thể hiện toàn bộ Trái Đất thì giữa quả Địa Cầu và bản đồ, phương tiện nào thể hiện đúng hơn?

2. Quan sát H2.2 và H2.3, hãy cho biết hình nào có độ chính xác hơn khi thể hiện toàn bộ bề mặt Trái Đất trên bề mặt bản đồ?

3. Quan sát H2.2 và H2.3, hãy nhận xét về diện tích đảo Grin-len so với lục địa Nam Mỹ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Cho HS hoạt động theo cặp đôi để trả lời câu hỏi liên quan đến tình huống trên.

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- GV:

+ Yêu cầu đại diện của một vài nhóm lên trình bày.

+ Hướng dẫn HS trình bày (nếu các em còn gặp khó khăn).

- HS:

+ Thảo luận, trả lời câu hỏi của GV.

+ Đại diện cặp đôi trả lời câu hỏi tình huống

+ Các cặp đôi còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

* Dự đoán kết quả trình bày

1. Để thể hiện toàn bộ Trái Đất thì giữa quả Địa Cầu và bản đồ, phương tiện thể hiện đúng hơn là bản đồ.

2. H2.3 có độ chính xác hơn khi thể hiện toàn bộ bề mặt Trái Đất trên bề mặt bản đồ

3. H2.2 diện tích đảo Grin-len (2 triệu km²) so với lục Địa Nam Mĩ (18 triệu km²): độ sai lệch lớn hơn.

H2.3 diện tích đảo Grin-len (2 triệu km²) so với lục Địa Nam Mĩ (18 triệu km²): độ sai lệch nhỏ hơn.

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

*GV mở rộng: Ý nghĩa của việc sử dụng một số loại lưới kinh vĩ tuyến khác nhau trong cuộc sống.

+ Hình 2.2 có các đường kinh tuyến và vĩ tuyến đều là cá đường thẳng. Phép chiếu sử dụng trong hình này là phép chiếu hình trụ đứng. Kinh, vĩ tuyến đều là những đường thẳng song song.

+ Hình 2.3 có các đường kinh tuyến chụm lại ở hai cực, các đường vĩ tuyến là những đường thẳng. Phép chiếu sử dụng trong hình này là phép chiếu phương vị ngang.

--> Cả 2 phép chiếu này đều có điểm chung là khu vực Xích đạo tương đối chính xác, càng xa Xích đạo mức độ chính xác càng giảm. Hai phép chiếu này thường được dùng để vẽ bản đồ thế giới hoặc các khu vực gần Xích đạo.

1. Một số lưới kinh, vĩ tuyến trên bản đồ thế giới

- Phép chiếu bản đồ là quá trình chuyển bề mặt cong của TĐ lên mặt phẳng.

- Với mỗi phép chiếu bản đồ, lưới kinh vĩ tuyến có đặc điểm khác nhau.

Hoạt động 2: Kí hiệu bản đồ và chú giải bàn đồ

a. Mục tiêu: HS biết đọc các kí hiệu và chú giải của bản đồ hành chính, bản đồ địa hình

b. Nội dung: Nhận biết các loại kí hiệu và ý nghía của chú giải đối với bản đồ

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS, phiếu học tập của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

Học sinh hoạt động theo nhóm hoàn thành phiếu học tập số 1, sau đó các nhóm đánh giá kết quả hoạt động của nhóm khác theo mẫu phiếu đánh giá kết quả hoạt động nhóm

Thời gian 5’

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Quan sát hình 2.4, hình 2.5, hình 2.6, hình 2.7 SGK trang 108, em hãy hoàn thành bài tập sau:

PHIẾU ĐÁNH GIÁ HĐ NHÓM

Nhóm đánh giá:......

Nhóm được đánh giá:.....

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

1. Quan sát hình 2.6A và hình 2.6B, hãy cho biết yếu tố địa hình được thể hiện trên bảng chú giải nào.

2. Quan sát hình 2.7, hãy cho biết trên hình đã sử dụng các loại kí hiệu nào và các dạng kí hiệu nào. Lấy ví dụ cụ thể.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- HS: Tiếp nhận nhiệm vụ

- GV: Hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS ( nếu cần)

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- GV:

+ Đại diện nhóm bảng trình bày

+ Hướng dẫn HS trình bày (nếu các em còn gặp khó khăn).

- HS:

+ Đại diện nhóm trình bày

+ Các nhóm khác theo dõi, nhận xét.

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

2. Kí hiệu bản đồ và chú giải bàn đồ

- KHBĐ là những hình vẽ, đường nét, màu sắc, … mang tính qui ước dùng để thể hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ

- KHBĐ được chia thành các loại: kí hiệu điểm, đường, diện tích và thành 3 dạng: kí hiệu hình học, chữ và tượng hình

*Lưu ý: Đối với bản đồ địa hình người ta sử dụng đường đồng mức hoặc thang màu

- Chú giải bản đồ: gồm hệ thống các kí hiệu và ỹ nghĩa của các kí hiệu đó để người đọc hiểu được nội dung bản đồ

Hoạt động 3: Tỉ lệ bản đồ

a. Mục tiêu: Học sinh biết tính khoảng cách thực tế giữa hai địa điểm

b. Nội dung: Tìm hiểu về Tỉ lệ bản đồ

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

GV yêu cầu HS hoạt động theo cặp đôi, quan sát hình 2.8, hình 2.9, hình 2.10 và thông tin SGK, trả lời các câu hỏi sau:

1. Quan sát hình 2.8, hãy cho biết có bao nhiêu cách thể hiện tỉ lệ bản đồ? Đó là những cách nào?

2. Dựa vào các tỉ lệ sau 1: 100.000 và 1 : 9.000.000, hãy cho biết 1cm trên bản đồ tương ứng với bao nhiêu km trên thực địa ở mỗi tỉ lệ?

3. Hãy tính khoảng cách từ Bạc Liêu đến Sóc Trăng ở hình 2.9

4. Tình huống: Bạn Nam muốn đi từ Thái Bình lên Hà Nội, khi mua được bản đồ giao thông với tỉ lệ là 1: 200 000, Nam đã xác định đường đi nhưng không biết khoảng cách mất bao xa. Theo em, Nam có những cách nào để xác định khoảng cách TB-HN theo đường chim bay?

5. Theo em, muốn tính khoáng cách thực tế dựa vào bản đồ và tỉ lệ bản đồ ta cần phải thực hiện các thao tác nào?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Cho HS hoạt động theo cặp đôi để trả lời câu hỏi liên quan đến tình huống trên.

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- GV:

+ Yêu cầu đại diện của một vài nhóm lên trình bày.

+ Hướng dẫn HS trình bày (nếu các em còn gặp khó khăn).

- HS:

+ Thảo luận, trả lời câu hỏi của GV.

+ Đại diện cặp đôi trả lời câu hỏi tình huống

+ Các cặp đôi còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

* GV lưu ý thêm

Tỉ lệ bản đồ quy định mức độ thu nhỏ khoảng cách giữa hai địa điểm trên bản đồ so với khoảng cách thực tế. Lãnh thổ càng lớn, mà kích thước tờ bản đồ là giới hạn, thì tỉ lệ bản đồ càng nhỏ. Bản đồ tỉ lệ nhỏ không phải là sản phẩm được in nhỏ lại từ tờ bản đồ tỉ lệ lớn hơn. Bản đồ có tỉ lệ càng nhỏ, thì càng phải lược bớt các đối tượng được thể hiện trên bản đồ và thay đổi cách thức thể hiện, nếu không sẽ rất khó đọc được nội dung bản đồ.

Ngoài cách đo tính trên bản đồ giấy thì các bản đồ điện tử trên máy tính, điện thoại thông minh cũng có thể tự động lựa chọn đường đi gần nhất và tính khoảng cách giữa hai địa điểm trên bản đồ.

3.Tỉ lệ bản đồ

a. Tỉ lệ bản đồ

- TLBĐ là yếu tố để xác định mức độ thu nhỏ khoảng cách khi chuyển từ thực tế sang thể hiện trên mặt phẳng bản đồ

b. Tính khoảng cách trên bản đồ dựa vào tỉ lệ bản đồ theo thao tác:

- Xác định vị trí 2 điểm cần đo

- Dùng thước thẳng hoặc đặt 2 đầu compa vào 2 điểm cần đo để xác định khoảng cách trên bản đồ

- Lấy khoảng cách của 2 điểm trên bản đồ nhân với tỉ lệ bản đồ

Hoạt động 4: Phương hướng trên bản đồ

a. Mục tiêu: Biết xác định phương hướng trên bản đồ

b. Nội dung: Tìm hiểu phương hướng trên bản đồ

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. tổ chức hoạt động

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS quan sát hình 2.11, hình 2.12, hình 2.13 cùng với đọc thông tin sgk và trả lời câu hỏi:

1.Quan sát H2.11, xác định và đọc tên các hướng chính trên hình.

2. Dựa vào đâu để xác định được phương hướng trên bản đồ?

3. Có mấy cách xác định phương hướng trên bản đồ?

4. Quan sát hình 2.12, hình 2.13 cho biết hướng OA, OB, OC, OD có trong mỗi hình?

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

* Dự đoán kết quả trình bày

1.Các hướng chính: Đông, Tây, Nam, Bắc. Các hướng phụ: Tây Bắc, Tây Nam, Đông Nam, Đông Bắc

2. Dựa vào đường kinh, vĩ tuyến và mũi tên chỉ hướng Bắc trên bản đồ

3. Có 2 cách xác định phương hướng trên bản đồ

4. OA: hướng Bắc, OC: hướng Nam, OB: hướng Đông, OD: hướng Tây

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

* Lưu ý: GV có thể cho HS sử dụng điện thoại thông minh hoặc la bàn (nếu có) để xác định phương hướng lớp học.

4. Phương hướng trên bản đồ

- Đầu trên của các kinh tuyến chỉ hướng bắc, đẩu dưới chỉ hướng nam.

- Đẩu bên trái của các vĩ tuyến chỉ hướng tây, đầu bên phải chỉ hướng đông

-> Có 4 hướng chính là Đông, Tây, Nam, Bắc

- Có 2 cách xác định phương hướng:

+ Dựa vào đường kinh, vĩ tuyến

+ Dựa vào mũi tên chỉ hướng Bắc trên bản đồ

Hoạt động 5: Một số bản đồ thông dụng

a. Mục tiêu: HS nhận biết được một số bản đồ thông dụng

b. Nội dung: Tìm hiểu một số dạng bản đồ thông dụng

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. tổ chức hoạt động

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS quan sát các bản đồ sau:

Bản đồ thế giới Bản đồ địa hình châu Á

Bản đồ giao thông Bản đồ dân số VN

? Sắp xếp các bản đồ trên thành 2 nhóm: bản đồ địa lí chung và bản đồ địa lí chuyên đề.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

5. Một số bản đồ thông dụng

- Bản đồ địa lí chung thể hiện cụ thể các đối tượng địa lí trên bề mặt đất như địa hình, đất, sinh vật, sông ngoài, ranh giới hành chính...Nhóm này không tập trung làm nổi bật vào yếu tố nào.

- Bản đồ địa lí chuyên đề: Có nội dung thể hiện tập trung một hoặc hai đối tượng địa lí, các đối tượng chính được ưu tiên thể hiện.

Hoạt động 1: Tại sao gọi là lược đồ trí nhớ

a. Mục đích: HS Trình bày Khái niệm lược đồ trí nhớ.

b. Nội dung: Tìm hiểu Tại sao gọi là lược đồ trí nhớ

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động.

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

1. Tại sao gọi là lược đồ trí nhớ:

Một phương tiện đặc biệt để mô tả hiểu biết của cá nhân về một địa phương là lược đổ trí nhớ.

- Lược đồ tri nhớ về không gian xung quanh ta

- Lược đồ trí nhớ về không gian rộng lớn hơn hoặc về nơi ta chưa đến

Hoạt động 2: Tìm hiểu về Cách xây dựng lược đồ trí nhớ

a. Mục đích: HS biết Vẽ lược đồ trí nhớ đường đi và lược đồ một khu vực

b. Nội dung: Tìm hiểu Cách xây dựng lược đồ trí nhớ

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động.

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: HS quan sát hình 3.4 và đọc thông tin mục 2 làm việc theo nhóm.

1. Để vẽ lược đồ trí nhớ đường đi chúng ta cần làm gì.

2. Quan sát lược đồ trí nhớ trên bảng và mô tả lại.

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

2. Cách xây dựng lược đồ trí nhớ

-Hình dung: Nhớ lại và suy nghĩ về nơi mà em sẽ vẽ lược đồ.

-Sắp xếp không gian: suy nghĩ về tất cả những hình ảnh mà em có về nơi đó và sắp xếp nó lại với nhau trong tư duy của mình.

-Vị trí bắt đầu: là địa điểm hoặc khu vực chọn để phắc thảo lược đồ của mình.

Hoạt động 1: Tìm hiểu về Sử dụng lược đồ trí nhớ trong cuộc sống và học tập

a. Mục đích: HS biết sử dụng lược đồ trí nhớ phục vụ cho hoạt động học tập và trong cuộc sống

b. Nội dung: Tìm hiểu Sử dụng lược đồ trí nhớ trong cuộc sống và học tập

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Cách thực hiện.

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: HS làm việc theo nhóm.

Quan sát Hình 3.5 hãy lựa chọn các địa điểm danh thắng mà em muốn đến và tạo ra một lược đồ trí nhớ để đi từ trụ sở Vườn quốc gia Ba Vì đến những địa điểm danh thắng đã chọn

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

3. Sử dụng lược đồ trí nhớ trong cuộc sống và học tập

- Trong học tập, lược đồ trí nhó giúp ta học Địa lí thú vị hon nhiều, kiến thức địa lí vững chắc hơn và khả năng vận dụng vào cuộc sống cũng đa dạng hơn.

- Trong cuộc sống: Khi có lược đồ trí nhớ về một không gian sống phong phú hơn, em sẽ thấy không gian đó ý nghĩa hơn, có nhiều lựa chọn trong việc di chuyển

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Hoạt động 1: Cách đọc bản đồ và xác định vị trí của đối tượng địa lí trên bản đồ

a. Mục tiêu: HS biết đọc bản đồ và xác vị trí của đối tượng địa lí trên bản đồ.

b. Nội dung: Đọc bản đồ và xác vị trí của đối tượng địa lí trên bản đồ.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS, phiếu học tập của HS

d. Tổ chức hoạt động:

Nhiệm vụ 1: Đọc bản đồ

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS thảo luận theo nhóm cặp đôi, hoàn thành các nhiệm vụ:

? Quan sát H4.1 SGK tr118 kết hợp với kênh chữ, em hãy cho biết để đọc được bản đồ ta cần phải làm gì?

? Đọc tên thủ đô các nước trong khu vực Đông Nam Á trên bản đồ?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Cho HS hoạt động theo cặp đôi để trả lời câu hỏi liên quan đến tình huống trên.

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- GV:

+ Yêu cầu đại diện của một vài nhóm lên trình bày.( Với phần đọc tên các nước HS lên xác định trên bản đồ. HS khác quan sát )

+ Hướng dẫn HS trình bày (nếu các em còn gặp khó khăn).

- HS:

+ Thảo luận, trả lời câu hỏi của GV.

+ Đại diện cặp đôi trả lời câu hỏi.

+ Các cặp đôi còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV chuẩn kiến thức.

Nhiệm vụ 2: Xác định vị trí của đối tượng địa lí trên bản đồ

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS làm việc cá nhân với bản đồ khu vực Đông Nam Á.

Dựa vào H4.1:

? Xác định vị trí của Việt Nam trên bản đồ khu vực Đông Nam Á.

? Xác định vị trí và nêu tên của các nước khu vực Đông Nam Á trên bản đồ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- HS: Tiếp nhận nhiệm vụ và lên xác định vị trí trên bản đồ.

- GV: Hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS cách xác định vị trí trên bản đồ.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- GV:

+ Yêu cầu đại diện HS lên trình bày.

+ Hướng dẫn HS xác định đúng (nếu các em còn gặp khó khăn).

- HS:

+ HS trả lời câu hỏi.

+ Đại diện HS báo cáo sản phẩm.

+ HS còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV kết luận và chuyển mục tiếp theo.

1. Đọc bản đồ. Xác định vị trí của đối tượng địa lí trên bản đồ

- Đọc bản đồ:

+ Đọc tên bản đồ để biết nội dung và lãnh thổ được thể hiện

+ Biết tỉ lệ bản đồ để tính khoảng cách giữa các đối tượng

+ Đọc kí hiệu để nhận biết các đối tượng

+ Xác định các đối tượng địa lí cần quan tâm trên bản đồ.

- Xác định vị trí của đối tượng địa lí trên bản đồ

Thủ đô các nước trong khu vực Đông Nam Á: Hà Nội ( Việt Nam); Băng Cốc ( Thái Lan); ….

Hoạt động 2: Tìm đường đi trên bản đồ

a. Mục tiêu: HS biết tìm đường đi trên bản đồ.

b. Nội dung: Tìm đường đi trên bản đồ.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS, phiếu học tập của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia nhóm thảo luận KT khăn trải bàn. HS làm việc với H4.2:

? Cho biết muốn đi từ Cung thể thao Quần Ngựa đến Bảo tàng Hồ Chí Minh ta phải đi qua những con đường nào? Tìm đường đi ngắn nhất?

? Tính khoảng cách từ Cung thể thao Quần Ngựa đến Bảo tàng Hồ Chí Minh dựa vào tỉ lệ bản đồ?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- HS: Tiếp nhận nhiệm vụ

- GV: Hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS ( nếu cần)

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- GV:

+ Đại diện nhóm bảng trình bày

+ Hướng dẫn HS trình bày (nếu các em còn gặp khó khăn).

- HS:

+ Đại diện nhóm trình bày

+ Các nhóm khác theo dõi, nhận xét.

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV kết luận, tuyên dương.

2. Tìm đường đi trên bản đồ

- Từ Cung thể thao Quần Ngựa đến Bảo tàng Hồ Chí Minh: ( có nhiều đường đi)

+ Cung TT Quần Ngựa nằm trên đường Văn Cao. Bảo tàng Hồ Chí Minh nằm trên phố Ngọc Hà.

+ Từ đường Văn Cao -> đường Hoàng Hoa Thám -> Phố Ngọc Hà.( ngắn nhất).

+ Từ đường Văn Cao -> phố Đội Cấn -> Phố Ngọc Hà.

- Khoảng cách: 8cm , với tỉ lệ 1: 35 000

= 280 000 cm = 280m

Hoạt động 1: Mở đầu (3 phút)

a. Mục tiêu:

- Hình thành được tình huống có vấn đề để kết nối vào bài học.

- Tạo hứng thú cho HS trước khi vào bài mới.

b. Nội dung: Học sinh dựa vào kiến thức đã học và hiểu biết của mình để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm: Sau khi trao đổi, HS tìm được đáp án cho câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: Yêu cầu HS nêu cảm nhận của mình sau khi nghe bài hát “Trái Đất này là của chúng mình”.

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ.

HS: Suy nghĩ, trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung.

HS: Trình bày kết quả.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Chuẩn kiến thức và dẫn vào bài mới : Trái Đất được gọi là hành tinh xanh. Nó còn được ví như “quả bóng xanh bay giữa trời xanh”. Vậy thực tế hành tinh này của chúng ta đang nằm ở đâu trong hệ Mặt Trời ? Hình dạng và kích thước của nó ra sao ? Trả lời những câu hỏi này sẽ góp phần giúp chúng ta yêu quý hành tinh xanh hơn, để chung tay bảo vệ Trái Đất này.

HS: Lắng nghe, vào bài mới.

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới (37 phút)

Hoạt động 2.1: Trái Đất trong hệ Mặt Trời (15 phút)

a. Mục tiêu: Xác định được vị trí của Trái Đất trong hệ Mặt Trời và ý nghĩa của khoảng cách đó.

b. Nội dung: Tìm hiểu về vị trí của Trái Đất trong hệ Mặt Trời.

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu về Hình dạng, kích thước của Trái Đất (22 phút)

a. Mục tiêu: Mô tả được hình dạng, kích thước của Trái Đất.

b. Nội dung: Tìm hiểu hình dạng, kích thước của Trái Đất.

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 3: Luyện tập.

a. Mục tiêu: Củng cố, khắc sâu, hệ thống lại nội dung kiến thức bài học.

b. Nội dung: Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm .

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh.

d. Cách thực hiện.

Hoạt động 4. Vận dụng (5 phút)

a. Mục tiêu:

- Vận dụng kiến thức của bài học vào thực tế

b. Nội dung: Vận dụng kiến thức đã học hoàn thành bài tập/báo cáo ngắn

c. Sản phẩm: HS về nhà thực hiện nhiệm vụ GV đưa ra.

d. Tổ chức hoạt động:

HS thực hiện ở nhà

PHT Nhóm

Nhiệm vụ: Đọc thông tin mục 1 và quan sát Hình 1 trong SGK trang 118. Sau đó sử dụng quả Địa cầu làm thực nghiệm mô tả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất và hoàn thành Phiếu học tập:

Đặc điểm chuyển động

Hướng tự quay

Từ Tây sang Đông

Thời gian quay

24 giờ

PHIẾU ĐÁNH GIÁ THEO TIÊU CHÍ

Nhóm:……….

Tiêu chí

Mức độ

Chưa đạt

Đạt

Tốt

1. Đặt vị trí quả Địa cầu

Đặt nằm quả Địa cầu trên mặt bàn.

Đặt quả Địa cầu đứng trên mặt bàn, hướng nghiêng theo chiều người thực nghiệm.

Đặt quả Địa cầu đứng trên mặt bàn, hướng nghiêng theo chiều người quan sát.

2. Tiến hành quay quả Địa cầu

Quay ngược chiều từ Đông sang Tây.

Quay đúng chiều từ Tây sang Đông. Động tác quay còn lúc nhanh, lúc chậm.

Quay đúng chiều từ Tây sang Đông. Động tác quay chính xác, đều đặn.

3. Nội dung trình bày

Chỉ tiến hành thực nghiệm không thuyết trình.

Vừa tiến hành thực nghiệm, vừa thuyết trình về hướng quay, độ nghiêng và thời gian nhưng đôi chỗ lặp lại hoặc ngập ngừng 1 vài câu.

Vừa tiến hành thực nghiệm, vừa thuyết trình về hướng quay, độ nghiêng và thời gian, giọng to rõ ràng.

4. Sử dụng yếu tố phi ngôn ngữ phù hợp.

Điệu bộ thiếu tự tin, mắt chưa nhìn vào người nghe, vị trí đặt tay vào quả Địa cầu chưa phù hợp.

Điệu bộ tự tin, mắt nhìn vào người nghe; động tác thực nghiệm khá thành thạo.

Điệu bộ rất tự tin, mắt nhìn vào người nghe; động tác thành thạo, phù hợp với nội dung thuyết trình.

TỔNG ĐIỂM: ………………../10 điểm

Hoạt động 1: Chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất và hiện tượng ngày – đêm trên Trái Đất

a. Mục đích:

- Mô tả được chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất.

- Trình bày được hiện tượng ngày đêm luân phiên nhau.

b. Nội dung: HS đọc mục 2, quan sát quả Địa cầu, Hình 6.1, thí nghiệm để hoàn thành Phiếu học tập.

c. Sản phẩm: Hoàn thành phiếu học tập về đặc điểm chuyển động của Trái Đất quay quanh trục, mô tả hiện tượng ngày đêm.

d. Tổ chức thực hiện.

Hoạt động 2: Giờ trên Trái Đất

a. Mục đích: Nhận biết giờ địa phương/ giờ khu vực, so sánh được giờ của hai địa điểm trên Trái Đất.

b. Nội dung: Đọc nội dung, quan sát Hình 6.2, H 6.3, H 6.4 phân tích để trả lời các câu hỏi

c. Sản phẩm: Kết quả nhận biết giờ địa phương/ giờ khu vực, so sánh được giờ của hai địa điểm trên Trái Đất.

d. Tổ chức thực hiện.

Hoạt động 3: Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể.

a. Mục đích: mô tả được sự lệch hướng chuyển động của vật thể theo chiều kinh tuyến.

b. Nội dung: đọc nội dung SGK, quan sát Hình 6.5 mô tả, phân tích để trả lời các câu hỏi

c. Sản phẩm: câu trả lời đúng về sự lệch hướng của các vật khi chuyển động.

Dự kiến sản phẩm

- Ở bán cầu Bắc, các vật thể chuyển động lệch về bên phải so với hướng chuyển động thẳng ban đầu.

- Ở bán cầu Nam, các vật thể chuyển động lệch về bên trái so với hướng chuyển động thẳng ban đầu.

d. Tổ chức thực hiện.

STT

Câu hỏi

Đáp án

1

Trái Đất chuyển động theo hướng nào?

Từ Tây sang Đông

2

Thời gian Trái Đất tự quay quanh trục là bao lâu?

24 giờ

3

Góc nghiêng của Trái Đất khi quay là bao nhiêu?

66⁰33^’

4

Bề mặt Trái Đất được chia làm bao nhiêu khu vực giờ?

24

5

Việt Nam chủ yếu thuộc múi giờ thứ mấy?

7

6

Nếu Luân Đôn (Anh) là 5 giờ thì ở Việt Nam là mấy giờ?

12 giờ

7

Kinh tuyến gốc đi qua đài thiên văn nào?

Grin-uých

8

Ở Bắc bán cầu, các vật khi chuyển động đều lệch về phía bên nào so với hướng ban đầu?

Bên phải

9

Trái Đất có dạng hình gì?

Hình cầu

Hoạt động của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: giao bài tập 1 cho Hs

Đọc và thực hiện nhiệm vụ của Bài tập 1/SGK- T126

1.Tại sao trên Trái Đất có hiện tượng ngày và đêm? Tại sao ngày và đêm lại luân phiên nhau ở khắp mọi nơi trên Trái Đất?

2. Quan sát H 6.2 và xác định: Việt Nam nằm ở khu vực giờ số mấy? Kinh tuyến nào là kinh tuyến trung tâm để xác định khu vực giờ của Việt Nam?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn HS: Vận dụng kiến thức hiện tượng ngày đêm, giờ khu vực và cách tính giờ để thực hiện nhiệm vụ.

HS: Hs thảo luận cặp ( 3 phút). Giải thích và xách định khu vực giờ, kinh tuyến tại Việt Nam

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

- GV yêu cầu HS trình bày sản phẩm của mình. Xác định bài tập 2 trên H6.2

- HS trình bày, theo dõi, nhận xét, đánh giá và bổ sung cho bài của bạn (nếu cần).

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá bài làm của HS bằng điểm số.

Bài tập 1

- Trên Trái Đất có hiện tượng ngày và đêm do: Trái Đất có dạng hình cầu nên chỉ được  Mặt Trời chiếu sáng một nửa. Nửa được chiếu sáng là ngày, nửa không được chiếu sáng là đêm. 

- Ngày và đêm luân phiên nhau do Trái Đất có sự tự quay quanh trục nên khắp mọi nơi trên bề mặt Trái Đất lần lượt được chiếu sáng rồi lại chìm vào bóng tối.

Bài tập 2

Quan sát hình 6.2, ta thấy:

- Việt Nam nằm ở khu vực giờ số 7.

- Kinh tuyến trung tâm để xác định khu vực giờ của Việt Nam là kinh tuyến 105⁰.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV sử dụng quả Địa Cầu làm mẫu và di chuyển quả Địa Cầu quanh một MT tưởng tượng hoặc dùng mô hình TĐ chuyển động quanh MT kết hợp cùng với hình 7.1 trong SGK để giảng.

GV yêu cầu HS làm việc theo cặp để quan sát và hoàn thành nội dung trong phiếu học tập số 1:

Phiếu học tập số 1:

Quan sát hình 7.1, các em hãy:

- Mô tả chuyển động của TĐ quanh MT với các nội dung sau:

+ Hướng chuyển động:………………………………………………..

+ Hình dạng quỹ đạo chuyển động:…………………………………

+ Thời gian TĐ quay hết 1 vòng quanh MT:……………………….

- Nhận xét trục TĐ trong quá trình chuyển động quanh MT:

(Độ nghiêng và hướng nghiêng của trục TĐ như thế nào)

HS: Tiếp cận nhiệm vụ và lắng nghe, quan sát.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ HS thực hiện nhiệm vụ.

HS: Suy nghĩ cá nhân và thảo luận theo cặp để trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Đại diện trình bày kết quả hoạt động theo cặp.

GV lắng nghe, gọi HS khác nhận xét và bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV chuẩn kiến thức và ghi bảng.

HS: Lắng nghe, ghi bài.

GV mở rộng KT: Thời gian quay hết 1 vòng là 365 ngày 6 giờ. Bình thường 1 năm là 365 ngày, dư 6 giờ, vậy cứ 4 năm lại có 1 năm 366 ngày, gọi là năm nhuận. Năm thường, tháng 2 có 28 ngày, năm thuận tháng 2 có 29 ngày.

Chuyển ý: Vậy với đặc điểm nêu trên thì chuyển động của TĐ quanh MT sẽ sinh ra các hiện tượng nào?

1. Chuyển động của TĐ quanh MT

+ Quỹ đạo: hình elip gần tròn

+ Hướng: từ Tây sang Đông (ngược chiều kim đồng hồ).

+ Thời gian quay hết 1 vòng: 365 ngày 6 giờ (≈ 1 năm).

+ Độ nghiêng và hướng nghiêng của trục TĐ: không đổi, luôn nghiêng 66^o33’so với mặt phẳng quỹ đạo.

Thời gian

Nửa cầu Bắc

Nửa cầu Nam

2 mùa/năm

4 mùa/năm

2 mùa/năm

4 mùa/năm

21/3 🡪 22/6

Nóng

Xuân

Lạnh

Thu

22/6 🡪 23/9

Hạ

Đông

23/9🡪 22/12

Lạnh

Thu

Nóng

Xuân

22/12 🡪 21/3 năm sau

Đông

Hạ

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV giảng: Mùa là khoảng thời gian trong năm có đặc điểm riêng về thời tiết, khí hậu.

GV chia HS thành 4 nhóm và giao nhiệm vụ thảo luận cho các nhóm

Nhóm 1, 2: Tìm hiểu hiện tượng mùa trên TĐ

1. Dựa vào hình 7.2, mô tả quanh cảnh 4 mùa khác nhau như thế nào?

2. Dựa vào hình 7.1, 7.3 và thông tin SGK, cho biết:

- Ngày 21/3 và 23/9, tia sáng MT chiếu vuông góc với mặt đất tại vĩ tuyến nào? 🡪 nhiệt độ và ánh sáng trên bề mặt TĐ được phân phối như nào?

- Ngày 22/6, tia sáng MT chiếu vuông góc với mặt đất tại vĩ tuyến nào? 🡪 nhiệt độ và ánh sáng trên bề mặt TĐ được phân phối như nào?

- Ngày 22/12, tia sáng MT chiếu vuông góc với mặt đất tại vĩ tuyến nào? 🡪 nhiệt độ và ánh sáng trên bề mặt TĐ được phân phối như nào?

- Xác định khoảng thời gian của 2 mùa (nóng, lạnh), 4 mùa (xuân hạ, thu, đông) ở nửa cầu Bắc và Nam.

🡪 Nêu sự khác nhau về thời gian diễn ra mùa của hai nửa cầu.

Nhóm 3, 4: Tìm hiểu hiện tượng ngày - đêm dài ngắn theo mùa

HS liên hệ với thực tế ở nước ta vào mùa hè (mùa nóng) và mùa đông (mùa lạnh) GV cho HS quan sát các hình và trả lời:

- Quan sát hình 7.1, 7.3, 7.4 và kênh chữ SGK để nhận xét độ dài ngày đêm ở 2 chí tuyến vào ngày 22/6 và 22/12.

- Quan sát hình 7.5 và nội dung SGK để chứng minh: càng xa xích đạo, vào mùa nóng ngày càng dài, đêm càng ngắn, còn mùa lạnh thì ngược lại.

HS lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ HS thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ cá nhân và thảo luận theo nhóm để trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Đại diện nhóm trình bày kết quả.

GV lắng nghe, gọi HS khác nhận xét và bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV chuẩn kiến thức và ghi bảng.

HS: Lắng nghe, ghi bài

2. Hệ quả chuyển động của TĐ quanh MT

a. Hiên tượng mùa

- Trong quá trình chuyển động MT, nửa cầu Bắc và nửa cầu Nam luân phiên chúc và ngả về phía MT sinh ra các mùa.

- Sự phân bố ánh sáng, lượng nhiệt và các mùa ở 2 nửa cầu trái ngược nhau.

- Chia 1 năm ra 4 mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông.

b. Hiện tượng ngày - đêm dài ngắn theo mùa

- Trong khi chuyển động quanh MT, TĐ có lúc ngả nửa cầu Bắc, nửa cầu Nam về phía MT.

- Do đường phân chia sáng tối không trùng với trục TĐ nên các địa điểm ở nửa cầu Bắc, nửa cầu Nam có hiện tượng ngày, đêm dài ngắn khác nhau theo vĩ độ (càng về hai cực càng biểu hiện rõ).

HOẠT ĐỘNG 1: XÁC ĐỊNH PHƯƠNG HƯỚNG BẰNG QUAN SÁT MẶT TRỜI MỌC VÀ MẶT TRỜI LẶN

a. Mục tiêu:

- Biết được cách xác định phương hướng dựa vào quan sát Mặt trời

b. Nội dung:

Hs dựa vào kiến thức đã học để thực hành

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

GV: Phát phiếu học tập cho học sinh, yêu cầu dựa vào kiến thức đã học để:

1. xác định các hướng còn lại.

2. Quan sát H8.1, mô tả các hướng bằng việc quan sát Mặt trời mọc.

3.Quan sát Mặt trời và xác định hướng đi từ trường về nhà em trên thực tế.

4. Nếu vào ban đêm, khi không thể nhìn thấy Mặt trời, em có thể dựa vào đâu để xác định phương hướng?

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

- HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức

- HS: Lắng nghe, ghi bài

1. Xác định phương hướng bằng quan sát Mặt trời mọc và Mặt trời lặn

HOẠT ĐỘNG 2: XÁC ĐỊNH PHƯƠNG HƯỚNG BẰNG QUAN SÁT HIỆN SỰ DỊCH CHUYỂN CỦA BÓNG NẮNG

a. Mục tiêu:

- Biết được một số cách xác định phương hướng khác

b. Nội dung:

Học sinh dựa vào kiến thức đã học, xem video, đọc thông tin trong SGK để chia sẻ thông tin

c. Sản phẩm: Thông tin chia sẻ của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

-Cho mỗi nhóm 1 cây gậy dài 2m, yêu cầu các nhóm

+ Cắm cây gậy xuống đất cho thẳng đứng

+ Quan sát và đánh dấu bóng của cây gậy tại thời điểm vừa cắm xuống đất (Đỉnh bóng là T)

+ Quan sát và đánh dấu bóng của cây gậy sau 15 phút. (Đỉnh bóng là Đ)

+ Kẻ đường thẳng nối điểm T và Đ để xác định hướng Đ và T

+ Kẻ đường thẳng vương góc với đường thẳng TĐ để xác định 2 hướng còn lại.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

- HS: tực hiện theo hướng dẫn

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức

2. Xác định phương hướng bằng quan sát sự dịch chuyển của bóng nắng

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

GV: Đưa ra chia cho mỗi nhóm 1 la bàn

Sau đó, GV yêu cầu các HS làm việc theo nhóm, thảo luận và trả lời câu hỏi:

1.Cho biết các hướng chính trong la bàn

2.Nêu cách sử dụng la bàn để xác định phương hướng?

3.Dùng la bàn để xác định các hướng ngoài thực tế. (Đi về nhà, cổng trường, vị trí của các phòng chức năng, sân vận động, khu hiệu bộ...so với vị trí của lớp học)

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

- HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

- HS: Lắng nghe, ghi bài

3. Xác định phương hướng bằng la bàn

• Cấu tạo của la bàn:

+ Kim nam châm làm băng kim loại có từ tính

+ Vòng chia độ

• Cách sứ dụng

Đặt la bàn thăng bằng trên mặt phảng, tránh xa các vật băng kim loại có thể ảnh hưởng tới kim nam châm. Mở chốt hãm cho kim chuyền động, đến khi kim đứng yên, ta đã xác định được hướng bắc - nam, từ đó xác định các hướng

HOẠT ĐỘNG 1: CẤU TẠO CỦA TRÁI ĐẤT - 15’

a. Mục đích: Trình bày được cấu tạo của Trái Đất

b. Nội dung: HS quan sát máy chiếu, sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để trả lười câu hỏi.

c. Sản phẩm: bài thuyết trình và sản phẩm của HS

d. Tổ chức thực hiện.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV cho HS quan sát hình 9.1 trong SGK

hoặc video về cấu tạo của Trái Đất và dùng phương pháp đàm thoại gợi mở để HS trao đổi và mô tả được cấu tạo bên trong của Trái Đất gồm mấy lớp, tên các lớp đó?

HS làm việc theo nhóm tìm hiểu về đặc điểm của ba lớp bằng cách hoàn thành phiếu học tập.

+ Nhóm 1: Tìm hiểu đặc điểm của lớp vỏ Trái Đất.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu đặc điểm của lớp man -ti.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu đặc điểm của lớp lõi (nhân)

? Trong 3 lớp lớp nào là quan trọng nhất ? Vì sao?

? Làm thế nào để con người có thể biết được cấu tạo bên trong của Trái Đất

HS: Tiếp cận nhiệm vụ và lắng nghe

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định:

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

I/ Cấu tạo của Trái Đất

- Trái Đất cấu tạo gồm 3 lớp.

(Bảng chuẩn kiến thức)

Nội dung

Lớp vỏ

Lớp manti

Lớp lõi ( nhân)

Độ dày

từ 5 - 10km

2900km

gần 3400km

Đặc điểm

Đây là lớp mỏng nhất của Trái Đất

- Được cấu tạo bởi các loại đá rắn: đá trầm tích, đá mácma

- Vỏ lục địa và vỏ đại dương

- Vật chất chủ yếu là sắt và niken, si lic ở trạng thái rắn.

- Nhiệt độ từ 1300 - 2000⁰C

- Vật chất chủ yếu là sắt

- Chia thành 2 lớp

+ Lõi trong rắn

+Lõi ngoài lỏng

- Nhiệt độ 4000 - 5000⁰C

HOẠT ĐỘNG 2: CÁC MẢNG KIẾN TẠO - 15’

a. Mục đích: Xác định được trên lược đồ các mảng kiến tạo lớn, đới tiếp giáp của hai mảng xô vào nhau.

b. Nội dung: HS quan sát máy chiếu, sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để trả lười câu hỏi.

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d.Tổ chức thực hiện.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: Dựa vào hình 9.3, em hãy:

- Cho biết lớp vỏ Trái Đất có các mảng kiến tạo lớn nào?

- Xác định nơi tiếp giáp giữa các mảng kiến tạo đang đang tách xa nhau và cho biết những mảng nào tách xa nhau?

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định:

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

II/ Các mảng kiến tạo

– Bảy mảng kiến tạo lớn trên Trái Đất là:

+ Mảng Bắc Mĩ

+ Mảng Nam Mĩ

+ Mảng Âu – Á

+ Mảng châu Phi

+ Mảng Nam Cực

+ Mảng Ấn – Úc

+ Mảng Thái Bình Dương.

Ranh giới của hai mảng tách xa nhau là đường thẳng màu xanh

Các mảng tách xa nhau là: Mảng châu Phi và mảng Ấn – Úc

HOẠT ĐỘNG 3: NÚI LỬA VÀ ĐỘNG ĐẤT - 30’

3.1: Núi lửa - 15’

a. Mục đích: HS biết được cấu tạo, nguyên nhân, hậu quả khi núi lửa xảy ra và dự báo nứi lửa doạt động

b. Nội dung: HS quan sát máy chiếu, sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để trả lười câu hỏi.

c. Sản phẩm: bài thuyết trình và sản phẩm của HS

dTổ chức thực hiện.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: HS đọc thông tin sgk, thảo luận cặp đôi hoàn thành bảng kiến thức sau.

- Núi lửa là gi?

- Nguyên nhân hình thành?

- Quan sát hình và xác định sự phân bố của các vành đai lửa Thái Bình Dương

Hoạt động nhóm( 5 phút)

Nhóm 1,3: Cho biết tại sao ở những khu vực núi lửa ngừng hoạt động lại có sức hấp dẫn lớn đối với dân cư? Liên hệ với Việt Nam?

Nhóm 2,4: :Núi lửa phun trào gây ra những hậu quả nghiêm trọng như thế nào đối với người dân?

- Để ứng phó với hoạt động núi lửa chúng ta cần làm gì?

HS: Tiếp cận nhiệm vụ và lắng nghe

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định:

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

III. Núi lửa và động đất

1. Núi lửa

- Là hiện tượng xảy ra nơi vỏ Trái Đất bị rạn nứt, khối vật chất nóng chảy ở phía sâu được đẩy lên theo các khe nứt chảy tràn lên trên bề mặt đất dưới dạng dung nham.

- Nguyên nhân sinh ra núi lửa:Sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo

- Hậu quả: Núi lửa gây vùi lấp thành thị, làng mạc, ruộng nương.

3.2: Động đất - 15’

a. Mục đích: HS biết được nguyên nhân, hậu quả của động đất

b. Nội dung: HS quan sát máy chiếu, sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để trả lười câu hỏi.

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức thực hiện.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV :HS dựa vào thông tin trong SGK cho biết thế nào là động đất?

Dựa vào hình 9.4 và thông tin trong bài, em hãy:

-Mô tả lại diễn biến, nguyên nhân và hậu quả của trận động đất.

-Xác định các vành đai động đất.

-Cho biết vành đai động đất trùng với ranh giới nào

?: Dựa vào mục em có biết, và hình ảnh sau, em hãy cho biết:

- Đơn vị để đo cường độ của động đất?

- Cường độ động đất được tính bằng thang Richter, được phân loại như thế nào

- Kể tên một số trận động đất lớn trong lịch sử

- Việt Nam có xảy ra động đất hay không?

- Nêu các biện pháp phòng tránh khi có động đất xảy ra.

- Xây nhà chịu được những chấn động lớn.

- Lắp các trạm nghiên cứu dự báo động đất.

- Sơ tán dân ra khỏi vùng nguy hiểm.

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định:

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

2. Động đất.

+ Động đất là những rung chuyển đột ngột từ 1 điểm ở dưới sâu trong lòng đất.

+ Nguyên nhân: do tác động của những lực bên trong TĐ

Hậu quả

+ Đổ nhà cửa, các công trình xây dựng, tính mạng con người.

+ Có thể gây nên lở đất, biến dạng đáy biển, làm phát sinh sóng thần khi xảy ra ở biển.

HOẠT ĐỘNG 1: QUÁ TRÌNH NỘI SINH

a. Mục tiêu:

- Hiểu được quá trình nội sinh là gì, nguyên nhân hình thành và các biểu hiện của quá trình nội sinh.

b. Nội dung:

- HS đọc thông tin mục quá trình nội sinh trong SGK trang 141, để tìm hiểu về quá trình nội sinh.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV có thể giảng trước: bắt đầu đi từ biểu hiện, kết nối với bài 9 để HS nhận biết các mảng kiến tạo, tạo nên vỏ Trái Đất. Các mảng kiến tạo có sự dịch chuyển theo hai chiều hướng xô vào nhau hoặc tách xa nhau, sự dịch chuyển này đã gây nên những chấn động, kết quả là hình thành các núi cao, vực sâu; cũng có thể gây ra động đất, núi lửa,…Các quá trình dựa trên nguồn năng lượng của khối vật chất lỏng khổng lồ chuyển động trong lòng Trái Đất được gọi là quá trình nội sinh, hiểu đơn giản là những lực được sinh ra trong lòng Trái Đất.

- GV: Yêu cầu HS dựa vào thông tin mục quá trình nội sinh trong SGK, thảo luận theo cặp trong thời gian 3 phút và trả lời câu hỏi:

1. Thế nào là quá trình nội sinh?

2. Quá trình nội sinh được biểu hiện như thế nào?

3. Tại sao các quá trình nội sinh lại làm cho bề mặt Trái Đất trở nên ghồ ghề?

- GV: Cung cấp thêm cho HS hình ảnh một số dạng địa hình chịu tác động của quá trình nội sinh và ngoại sinh ngoài các hình ảnh trong SGK (ví dụ: núi lửa, động đất, …), yêu cầu HS cho biết hình nào thể hiện tác động của quá trình nội sinh.

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, theo dõi, quan sát, hỗ trợ HS thực hiện nhiệm vụ.

- HS: Đọc SGK, suy nghĩ, trao đổi với bạn và nhóm để tự hoàn thành nhiệm vụ, trả lời.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả.

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung.

(Phần xác định hình ảnh quá trình GV mời đại diện 1 nhóm HS xác định các biểu hiện của quá trình nội sinh).

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng.

- HS: Lắng nghe, ghi bài.

1. Quá trình nội sinh

- Là các quá trình hình thành địa hình có liên quan tới các hiện tượng xảy ra ở lớp manti.

- Quá trình nội sinh liên quan tới nguồn năng lượng được sinh ra trong lòng Trái Đất.

- Các quá trình nội sinh được thể hiện ở các quá trình tạo núi, hiện tượng núi lửa phun trào, động đất,…Kết quả hình thành các dạng địa hình, làm bề mặt Trái Đất trở nên ghồ ghề (xu hướng nâng cao địa hình).

HOẠT ĐỘNG 2: QUÁ TRÌNH NGOẠI SINH

a. Mục tiêu:

- Hiểu được quá trình ngoại sinh là gì, nguyên nhân hình thành và các biểu hiện của quá trình ngoại sinh.

b. Nội dung:

- HS đọc thông tin mục quá trình ngoại sinh trong SGK trang 141 và 142 kết hợp quan sát hình 10.1, để tìm hiểu về quá trình ngoại sinh.

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV giới thiệu: Ngoại sinh được hiểu đơn giản là quá trình sinh ra do lực ở bên ngoài Trái Đất như nhiệt độ không khí, gió, nước chảy, cát bay, sóng biển, băng trượt,... Quá trình này cũng làm thay đổi bề mặt Trái Đất, tạo nên nhiều dạng địa hình khác nhau.

- GV: Yêu cầu HS dựa vào thông tin mục quá trình ngoại sinh trong SGK và quan sát hình 10.1, thảo luận theo cặp trong 2 phút và hoàn thành phiếu học tập để phân biệt quá trình nội sinh và ngoại sinh:

PHIẾU HỌC TẬP

So sánh quá trình nội sinh và quá trình

ngoại sinh

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, theo dõi, quan sát, hỗ trợ HS thực hiện nhiệm vụ.

- HS: Đọc SGK, suy nghĩ, trao đổi với bạn và nhóm để tự hoàn thành nhiệm vụ, trả lời.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả.

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng.

+ Quá trình nội lực làm cho bề mặt gồ ghề còn quá trình ngoại lực làm giảm sự gồ ghề đó → đối nghịch nhau.

+ GV mở rộng: Nội lực = ngoại lực địa hình không thay đổi. Nội lực > ngoại lực: địa hình càng gồ ghề. Núi cao hơn, thung lũng sâu hơn. Nội lực < ngoại lực: địa hình bị san bằng, hạ thấp hơn. Ngoài những tác động của nội sinh và ngoại sinh thì con người cũng là một yếu tố làm thay

đổi địa hình bề mặt Trái Đất như xây dựng nhà

cửa, đường sá, làm ruộng bậc thang, đốt rừng.

- GV liên hệ thực tế: ví dụ về tác động của ngoại lực đến địa hình trên bề mặt Trái Đất: vịnh Hạ Long, động Phong Nha…

- HS: Lắng nghe, ghi bài.

2. Quá trình ngoại sinh

- Là các quá trình xảy ra trên bề mặt Trái Đất hoặc những nơi không sâu dưới mặt đất với nguồn năng lượng chủ yếu là bức xạ Mặt Trời.

 - Quá trình ngoại sinh làm thay đổi bề mặt địa hình Trái Đất, hình thành các dạng địa hình độc đáo và có xu hướng san bằng, hạ thấp bề mặt địa hình Trái Đất.

HOẠT ĐỘNG 3: HIỆN TƯỢNG TẠO NÚI

a. Mục tiêu:

- Dùng hình vẽ trình bày được hiện tượng tạo núi là kết quả của quá trình nội sinh và ngoại sinh.

b. Nội dung:

- HS đọc thông tin mục hiện tượng tạo núi trong SGK trang 142, kết hợp quan sát hình 10.2 để tìm hiểu về hiện tượng tạo núi.

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia nhóm học tập (nhóm đôi), cho HS quan sát hình 10.2 và yêu cầu tìm hiểu, trả lời các câu hỏi sau:

1. Hãy cho biết vai trò của nội lực và ngoại lực được thể hiện trên hình vẽ.

2. Trong quá trình hình thành núi, quá trình nội sinh hay ngoại sinh đóng vai trò chủ yếu?

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, theo dõi, quan sát, hỗ trợ HS thực hiện nhiệm vụ.

- HS: Đọc SGK, suy nghĩ, trao đổi với bạn và nhóm để tự hoàn thành nhiệm vụ, trả lời.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả.

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng.

+ GV lưu ý và cần chuẩn hoá kiến thức: Nội lực đã làm cho một bộ phận của vỏ Trái Đất được nâng lên; ngoại lực lại ra sức phá huỷ đất đá, các quá trình bóc mòn, rửa trôi và vận chuyển vật liệu từ chỗ cao xuống chỗ thấp; kết quả là hình thành nên các dạng địa hình. Hình 10.2 cho thấy hiện tượng tạo núi là kết quả của cả quá trình nội sinh và quá trình ngoại sinh.

+ GV có thể làm những thí nghiệm nhỏ để HS dễ tưởng tượng về hiện tượng tạo núi. Ví dụ: Để các cuốn sách chồng lên nhau như những lớp đá, dùng lực hai tay ép theo chiều ngang hoặc đẩy theo chiều dọc, yêu cầu HS nhận xét điều gì đã xảy ra (các cuốn sách bị uốn cong hoặc thay đổi vị trí).

+ GV có thể bổ sung thêm cho HS ví dụ kèm hình ảnh: Dãy núi Ba Vì (Hà Nội) là dãy núi được hình thành do nguồn gốc từ các đợt phun trào núi lửa, các đợt nâng lên, đây chính là quá trình nội sinh. Sau đó, dãy núi này liên tục bị bóc mòn, san bằng (chính là tác động của ngoại lực) để đi đến hình dạng như ngày nay.

- HS: Lắng nghe, ghi bài.

3. Hiện tượng tạo núi

- Quá trình tạo núi là kết quả tác động lâu dài, liên tục và đồng thời của những lực sinh ra trong lòng đất (nội lực) và những lực sinh ra ở bên ngoài (ngoại lực).

Hoạt động 1: Mở đầu

a. Mục tiêu:

- Hình thành được tình huống có vấn đề để kết nối vào bài học.

- Tạo hứng thú cho HS trước khi vào bài mới.

b. Nội dung: Học sinh dựa vào kiến thức đã học và hiểu biết của mình để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm: Sau khi trao đổi, HS tìm được đáp án cho câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: Yêu cầu HS quan sát những hình ảnh trong bài hát “Việt Nam những chuyến đi”

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ.

HS: Suy nghĩ, trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung.

HS: Trình bày kết quả.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và dẫn vào bài mới : Đã bao giờ các em được đến một nơi như trong video vừa rồi chưa? Việt Nam của chúng mình thật đẹp phải không các em? Yếu tố quyết định đến vẻ đẹp, sự độc đáo của mỗi vùng miền đó chính là các dạng địa hình đó các em ạ. Vậy nước ta có những dạng địa hình chính nào? Đặc điểm của từng dạng địa hình ra sao? Để trả lời những thắc mắc đó cô trò mình sẽ cùng nhau khám phá trong tiết học hôm nay các em nhé!

HS: Lắng nghe, vào bài mới.

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới

Hoạt động 2.1: Các dạng địa hình chính.

a. Mục tiêu: Phân biệt được một số dạng địa hình chính trên Trái Đất: núi, đồng bằng, cao nguyên, đồi, địa hình cac-xtơ.

b. Nội dung: HS dựa vào nội dung tìm hiểu trước ở nhà, các hình ảnh trong sgk trang 143 – 146 và hiểu biết của bản thân tìm hiểu các dạng địa hình chính.

c. Sản phẩm: Phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà, câu trả lời của học sinh.

d. Tổ chức hoạt động:

BẢNG CHUẨN KIẾN THỨC

Hoạt động 2: Luyện tập.

a. Mục tiêu: Củng cố, khắc sâu, hệ thống lại nội dung kiến thức bài học.

b. Nội dung: Trả lời các câu hỏi GV giao.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh.

d. Tổ chức hoạt động

* Bài tập 1. Hãy nối các dạng địa hình với các hình ảnh tương ứng sao cho phù hợp?

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu về Khoáng sản.

a. Mục tiêu: Kể được tên một số loại khoáng sản.

b. Nội dung: HS dựa vào nội dung, tranh ảnh, sơ đồ trong sgk trang 146 và 147 tìm hiểu về khoáng sản.

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 3: Luyện tập.

a. Mục tiêu: Củng cố, khắc sâu, hệ thống lại nội dung kiến thức bài học.

b. Nội dung: Trả lời các câu hỏi GV giao.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh.

d. Tổ chức hoạt động

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV lần lượt đưa ra hệ thống bài tập:

Hoạt động 4. Vận dụng (về nhà)

a. Mục tiêu:

- Vận dụng kiến thức của bài học vào thực tế

b. Nội dung: Vận dụng kiến thức đã học hoàn thành bài tập/báo cáo ngắn

c. Sản phẩm: HS về nhà thực hiện nhiệm vụ GV đưa ra.

d. Tổ chức hoạt động:

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV đưa ra nhiệm vụ:

Bài 1: Hãy cho biết vùng nào ở nước ta tập trung nhiều khoáng sản nhiên liệu rắn. Vùng nào tập trung nhiều khoáng sản nhiên liệu lỏng và khí?

Bài 2: Hãy viết một đoạn văn ngắn (8-10 câu) với ý nghĩa tuyên truyền vận động cho việc khai thác, sử dụng khoáng sản tiết kiệm và hợp lí.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- HS hỏi và đáp ngắn gọn những vấn đề cần tham khảo.

Bước 3. Báo cáo kết quả và thảo luận

- GV dặn dò HS tự làm ở nhà tiết sau trình bày.

Hoạt động 1: Mở đầu (3 phút)

a. Mục tiêu

+ Kích thích sự hứng thú tò mò của học sinh đối với bài mới.

+ Định hướng nội dung bài học.

b. Nội dung: Học sinh dựa vào tình huống và hiểu biết của mình để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS

d. Tổ chức hoạt động:

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ:

Giáo viên đưa ra tình huống “Bạn Nam muốn đi leo núi nhưng lại phân vân không không biết phải mang theo vật dụng gì để xác định phương hướng và giúp chuyến đi an toàn” Các bạn hãy gợi ý giúp bạn Nam đưa các dụng cụ cần thiết cho chuyến du lịch nhé.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập: HS Khai thác thông tin, dựa vào hiểu biết cá nhân trả lời câu hỏi, trao đổi kết quả làm việc với các bạn khác.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận: HS trả lời với nhiều ý kiến khác nhau (La bàn, bản đồ địa hình, máy ảnh, dây leo núi, điện thoại, giày leo núi, cẩm nang du lịch leo núi…)

Bước 4. Kết luận, nhận định: Định hướng vào bài (có rất nhiều vận dụng cần đem theo khi đi du lịch, song một trong các vật dụng quan trọng đó chính là bản đồ địa hình tỉ lệ lớn. Vậy bản đồ địa hình tỉ lệ lớn được sử dụng như thế nào?

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới (35 phút)

Hoạt động 2.1: Đọc lược đồ địa hình tỉ lệ lớn (20 phút)

a. Mục tiêu

- HS biết các bước đọc lược đồ địa hình tỉ lệ lớn.

b. Nội dung: Dựa vào hình 12.1 sgk trang 148 đọc lược đồ địa hình tỉ lệ lớn.

c. Sản phẩm: sản phẩm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 2.2: Đọc lát cắt địa hình đơn giản (15 phút)

a. Mục tiêu

- HS biết được các bước đọc 1 lát cắt địa hình đơn giản.

b. Nội dung: Dựa vào lát cắt A-B trên hình 12.1 sgk trang 148 tìm hiểu cách đọc lát cắt địa hình đơn giản.

c. Sản phẩm: câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 3: Luyện tập (5 phút)

a. Mục tiêu

- Giúp học sinh khắc sâu kiến thức bài học

b. Nội dung: Dựa vào kiến thức đã học trả lời câu hỏi trắc nghiệm

c. Sản phẩm: câu trả lời của học sinh (câu 1. B, câu 2. A, câu 3. C)

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 4. Vận dụng (2 phút)

a. Mục tiêu

- HS vận dụng kiến thức đã học và hiểu biết bản thân để giải quyết vấn đề lien quan đến nội dung bài học.

b. Nội dung: Sưu tầm tranh ảnh về cảnh đẹp vùng núi Tây Bắc và viết 1 đoạn văn ngắn giới thiệu về cảnh đẹp đó (Tên cảnh đẹp, thuộc địa danh nào, có những nét đặc sắc gì,…). Tùy GV

c. Sản phẩm: Bài làm của HS

d. Tổ chức hoạt động: HS thự hiện nhiệm vụ ở nhà

GV có thể thu bài HS chấm lấy điểm KTTX.

Trường………………………………………

Tổ:……………………………………………

GV: …………………………………………..

Ngày soạn ……………………………..

Ngày dạy: ……………………………...

Hoạt động 1: Khái niệm khí quyển và thành phần của không khí

a. Mục tiêu:

- Trình bày được khái niệm khí quyển

- HS kê tên được các thành phần và tỉ trọng của các thành phần đó trong

b. Nội dung: Thành phần không khí gần bề mặt đất

c. Sản phẩm: Bài thuyết trình và sản phẩm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: Cho HS quan sát SGK, bằng hiểu biết của bản thân hoàn thành PHT

Yêu cầu học sinh thảo luận theo nhóm cặp

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: SThảo luận, suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

1. Khái niệm khí quyển và thành phần của không khí

- Khí quyển (lớp vỏ khí) là không khí bao bọc quanh Trái Đất, được giữ lại nhờ sức hút của Trái Đất

- Gồm :

+ Khí ni tơ chiếm 78%.

+ Khí ôxi chiếm 21% .

+ Hơi nước và các khí khác

chiếm 1%

• Các khi này có vai trò rất quan trọng đối với tự nhiên và đời sống.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Dựa vào hiểu biết của em và kiến thức SGK hoàn thành bài tập sau:

1. Không khí gồm những thành phần nào?

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

2. Mỗi thành phần chiếm tỉ lệ bao nhiêu?

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

3. Vai trò của ôxy, hơi nước và khí CO2 đối với tự nhiên vào đời sống?

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

Hoạt động 2: Tìm hiểu về đặc điểm của các tầng khí quyển, các khối khí, khí áp và gió

a. Mục tiêu:

- HS biết được nơi hình thành và đặc điểm của các khối khí

- HS biết được tên và đặc điểm của từng tầng khí quyển

- HS nêu được khái niệm khí áp, đơn vị đo khí áp; sự phân bố các đai khí hậu trên Trái Đất

b. Nội dung: Tìm hiểu về các tầng khí quyển, các khối khí, khí áp và gió

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Giáo viên nêu nhiệm vụ cho học sinh tìm hiểu tìm hiểu về các tầng khí quyển, các khối khí, khí áp và gió

- Giáo viên chia lớp thành 4 nhóm về 4 trạm học tập mà giáo viên đã chuẩn bị sẵn

+ Trạm 1: Trạm video (HS quan sát video hoàn thành PHT)

+ Trạm 2: Trạm Internet (HS sử dụng internet để nghiên cứu và hoàn thành PHT)

+ Trạm 3: Trạm SGK (HS sử dụng SGK để nghiên cứu và hoàn thành PHT)

+ Trạm 4: Tài liệu tham khảo (HS sử dụng tài liệu tham khảo để nghiên cứu và hoàn thành PHT)

- Giáo viên giới thiệu về cách thực hiện hoạt động

+ HS có thể làm việc cá nhân, theo cặp hoặc theo nhóm để thực hiện 4 nhiệm vụ ở mỗi trạm

+ Thời gian nghiên cứu ở mỗi trạm là 5 phút

+ Yêu cầu Hs đi đầy đủ cả 4 trạm để hoàn thành PHT

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

2. Các tầng khí quyển, khối khí, khí áp và gió

NỘI DUNG TRÊN PHIÊU HỌC TẬP

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Bài tập 1: Đọc thông tin trong mục 3 và quan sát hình 3, em hãy hoàn thành bảng sau đây

Bài tập 2: Điền từ còn thiếu vào đoạn sau:

- ……………… của không khí lên bề mặt Trái Đất gọi là khí áp.

- Đơn vị đo khí áp là ………………

- …………… được phân bố trên TRÁI ĐẤT thành các đai khí áp ………. và khí áp ………… từ xích đạo về cực

+ Các đai …………. nằm ở khoảng vĩ độ 0⁰ và khoảng vĩ độ 60⁰B và N

+ Các đai áp ………………nằm ở khoảng vĩ độ 30⁰ B và N và khoảng vĩ độ 90⁰B và N(cực Bắc và Nam)

- Gió là ……………………………………………………………………………………

Bài tập 3: Nối những đơn vị kiến thức ở cột A_B_C để tạo thành hệ thống kiến thức đầy đủ và chính xác

Khối khí

Nơi hình thành

Đặc điểm chính

Khối khí nóng

Vùng có vĩ độ thấp

Nhiệt độ tương đối cao

Khối khí lạnh

Vùng có vĩ độ cao

Nhiệt độ tương đối thấp

Khối khí lục địa

Trên các biển và đại dương

Có độ ẩm lớn

Khối khí đại dương

Trên các vùng đất liền

Có tính chất khô tương đối

A

B

C

Loại gió

Phạm vi gió thổi.

Hướng gió.

1/Đông cực

a/Từ khoảng các vĩ độ 30⁰B và N về XĐ

E/ở nửa cầu B, gió hướng TN,

ở nửa cầu N, gió hướng TB

2/Tín phong

b/Từ khoảng các vĩ độ 90⁰Bvà N về 60⁰B và N

F/ở nửa cầu Bắc hướng ĐB,

ở nửa cầu Nam hướng ĐN

3/Tây ôn đới

c/Từ khoảng các vĩ độ 30⁰B và N lên khoảng các vĩ độ 60⁰B và N

G/ở nửa cầu B, gió hướng ĐB,

ở nửa cầu N, gió hướng ĐN

Gió là sự chuyển động của không khí từ nơi áp cao về nơi áp thấp

Nội dung giảng dạy

Phương pháp giảng dạy

Tài liệu/bài tập chuẩn bị

Bố trí và phân bổ thời gian

Phương pháp (tiêu chí) đánh giá

Phiếu học tập

Hoạt động thí nghiệm

Hoạt động 1: Mở đầu

a. Mục đích: Giáo viên đưa ra tình huống để học sinh giải quyết, trên cơ sở đó để hình thành kiến thức vào bài học mới.

b. Nội dung: Học sinh dựa vào kiến thức đã học và hiểu biết của mình để trả lời câu hỏi 1.

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Cách thực hiện

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới

Hoạt động 2.1: Nhiệt độ không khí

a. Mục đích: dụng cụ đo nhiệt độ không khí, sự thay đổi nhiệt độ không khí trên TĐ

b. Nội dung: Nhiệt độ không khí

c. Sản phẩm: bài thuyết trình và sản phẩm của HS

d. Cách thực hiện.

Hoạt động 2.2: Hơi nước trong không khí. Mưa.

a. Mục đích: nguồn gốc của hơi nước, quá trình tạo mưa.

b. Nội dung: Hơi nước trong không khí. Mưa.

c. Sản phẩm: bài thuyết trình và sản phẩm của HS

d. Cách thực hiện.

Hoạt động 2.3: Thời tiết và khí hậu

a. Mục đích: HS biết được khái niệm thời tiết và khí hậu

b. Nội dung: Khái niệm về thời tiết và khí hậu

c. Sản phẩm: bài thuyết trình và sản phẩm của HS

d. Cách thực hiện.

Hoạt động 2.4: Các đới khí hậu trên Trái Đất

a. Mục đích: HS biết được phạm vi và đặc điểm của các đới khí hậu trên TĐ

b. Nội dung: Tìm hiểu Các đới khí hậu trên Trái Đất

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Cách thực hiện.

Bảng chuẩn kiến thức.

Hoạt động 3: Luyện tập.

a. Mục đích: Giúp học sinh khắc sâu kiến thức bài học

b. Nội dung: Hoàn thành các bài tập.

c. Sản phẩm: câu trả lời của học sinh

d. Cách thực hiện.

Hoạt động 4. Vận dụng

a. Mục đích: HS biết được giải thích được những vấn đề có liên quan đến bài học hôm nay

b. Nội dung: Vận dụng kiến thức

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Cách thực hiện.

Hoạt động 1: Biến đổi khí hậu

a. Mục tiêu: Nêu được khái niệm và một số biểu hiện về biến đổi khí hậu, chỉ ra được nguyên nhân, hậu quả của biến đổi khí hậu.

b. Nội dung: Tìm hiểu về biến đồi khí hậu.

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh.

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

GV: Yêu cầu HS xem đoạn video và thảo luận nhóm (thời gian: 5 phút) để trả lời các câu hỏi sau:

1. Thế nào là biến đổi khí hậu ?
2. Nêu những biểu hiện và hậu quả của biến đổi khí hậu.
3. Liệt kê ít nhất ba nguyên nhân do con người gây ra biến đổi khí hậu.
4. Lấy ví dụ để chứng minh về khí hậu của Trái Đất đang bị biến đổi.

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

1. Biến đổi khí hậu

- Khái niệm: biến đổi khí hậu là những thay đổi của khí hậu (nhiệt độ, lượng mưa) vượt khỏi trạng thái trung bình đã được duy trì trong khoảng thời gian dài, thường là vài thập kỉ hoặc nhiều hơn.

- Biểu hiện chủ yếu của biến đổi khí hậu: Nhiệt độ trung bình của Trái Đất đang tăng lên; các hiện tượng thiên tai và thời tiết cực đoan gia tăng.

- Hậu quả: Băng ở hai cực tan, nước biển dâng, ngập lụt nhiều vùng đất ven biển, thiên tai xảy ra thường xuyên, đột ngột và bất thường…

- Nguyên nhân: Con người chặt phá rừng; sử dụng nhiều nhiên liệu hoá thạch; gia tăng các khí nhà kính , bụi, …do hoạt động sản xuất.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ.

HS: Suy nghĩ, trả lời.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày kết quả.

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung.

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng.

HS: Lắng nghe, ghi bài.

Hoạt động 2: Phòng tránh thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu

a. Mục tiêu: Trình bày được một số biện pháp phòng tránh thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu.

b. Nội dung: Tìm hiểu phòng tránh thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu.

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

Dựa vào thông tin trong bài, em hãy thảo luận cặp (thời gian 3 phút) để trả lời các câu hỏi sau:

- Trình bày khái niệm thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu ?

- Nơi em ở thường xuất hiện những thiên tai nào ? Kể tên các biện pháp phòng tránh thiên tai ở địa phương em.

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

2. Phòng tránh thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu.

- Thiên tai là những hiện tượng tự nhiên có thể gây hậu quả rất lớn đối với môi trường, gây thiệt hại về con người và của cải, vật chất.

- Ứng phó với biấi đổi khí hậu là hoạt động của con người nhằm thích ứng và giảm nhẹ biến đổi khí hậu.

- Các giải pháp phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ.

HS: Suy nghĩ, trả lời.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày kết quả.

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung.

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng.

HS: Lắng nghe, ghi bài.

HOẠT ĐỘNG 1: ĐỌC LƯỢC ĐỒ KHÍ HẬU

a. Mục tiêu:

- Xác định được đặc điểm nhiệt độ của các địa điểm trên lược đồ khí hậu.

b. Nội dung:

- Đọc lược đồ nhiệt độ trung bình tháng 1 ở Việt Nam

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV giới thiệu: Giới thiệu H16.1 làm căn cứ chuẩn, hướng dẫn HS đọc thang nhiệt độ

- GV: Quan sát H16.1 và đọc thông tin trong mục 1, em hãy:

1. Xác định 3 điểm Hà Nội, Huế, TP Hồ Chí Minh.

2. Dựa và thang màu nhiệt độ, đọc và so sánh nhiệt độ của 3 điểm trên

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

- HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

- HS: Lắng nghe, ghi bài

1. Đọc lược đồ khí hậu

HOẠT ĐỘNG 2: ĐỌC BIỂU ĐỒ NHIỆT ĐỘ LƯỢNG MƯA

a. Mục tiêu:

- Phân tích được biểu đồ nhiệt độ lượng mưa.

- Xác định được đặc điểm về nhiệt động lượng mưa của một số địa điểm.

b. Nội dung:

- Phân tích biểu nhiệt, mưa đồ 3 địa điểm.

- Xác định thuộc đới khí hậu nào.

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Hướng dẫn HS thực hiện

- GV và HS cùng thực hiện: lấy biểu đồ nhiệt độ lượng mưa của Hà Nội.

YC HS quan sát và trả lời các câu hỏi.

1. Tên biểu đồ

2. Xác định các trục tọa độ và các đơn vị tính ( dọc trái – lượng mưa, phải nhiệt độ)

3. Đọc nhiệt độ: tháng cao nhất, thấp nhất

4. Đọc lượng mưa: các tháng có lượng mưa cao nhất, thấp nhất

5. Xác định thuộc đới khí hậu nào trên cơ sở nhiệt độ, lượng mưa, kiến thức đã học và vị trí trên H16.3

Bước 2. Chuyển giao nhiệm vụ

YC HS làm việc theo nhóm bàn.

Đọc 2 biểu đồ còn lại theo hướng dẫn như trên và hoàn thành PHT 2

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 3. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

- HS: hoàn thành nội dung bài

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

- HS: Lắng nghe, ghi bài

2. Đọc biểu đồ nhiệt độ lượng mưa

Hoạt động của GV và HS

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: Giao nhiệm vụ

Trái Đất không giống với bất kì một hành tinh nào trong hệ Mặt Trời vì Trái Đất có nước. Nhờ có mrớc, Trái Đất trở thành một hành tinh có sự sống. Nước trên Trái Đất gồm những thành phần nào? Các thành phần ấy liên quan với nhau ra sao? Nước bao bọc khắp hành tinh, vì sao nhân loại vẫn lo thiếu nước?

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

HS: Trình bày kết quả

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và dẫn vào bài mới

HS: Lắng nghe, vào bài mới

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: cho HS làm việc theo cặp, đọc nội dung kiến thức trong SGK và trả lời các câu hỏi sau 3’:

Quan sát hình 17.1 SGK và hình 2

Hình 2

- N1,2: Nêu khái niệm thuỷ quyển

N1:- Nước trên Trái Đất tồn tại ở những dạng nào, phân bố ở đâu?

N2: So sánh tỉ lệ và diện tích lục địa và Đại Dương ở bán cầu Bắc?

N1:So sánh tỉ lệ và diện tích lục địa và Đại Dương ở bán cầu Nam?

N1,2: So sánh sự phân bố Trên Trái Đất?

Các nhân

- Kề tên các thành phần chủ yếu của thuỷ quyển?

- Thuỷ quyển có vai trò như thế nào đối với con người?

- Vai trò của nước ngọt, nước mặn? Liên hệ cho ví dụ.

HS: Tiếp cận nhiệm vụ và lắng nghe

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm: Thuỷ quyển là toàn bộ lớp nước trên Trái Đất. Nước tồn tại ở 3 dạng rắn, lỏng, hơi. Nước phân bố ở khắp ơi trê bề mặt trái đất. Nước trong các biển và đại dương là nhiều nhất.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.  

GV chuẩn kiến thức và bổ sung: Nước và không khí là hai thành phần quan trọng bên bề mặt trái đất, giúp duy trì sự sống cho con người và các loài sinh vật. Đây cũng là yếu tố quan trọng quyết định sự sống tồn tại trên trái đất mà không phải bất cứ hành tinh nào khác.

1. CÁC THÀNH PHẦN CHỦ YẾU CỦA THUỶ QUYỂN

- KN: Thuỷ quyển là toàn bộ lớp nước trên Trái Đất.

- Trạng thái: rắn, lỏng, hơi

- Lớp nước này phân bố không đều.

+ Nước ngọt chiếm tỉ lệ rất ít (2,8%) nhưng có vai trò quan trọng, liên quan trực tiếp tới cuộc sống của con người.

+ Nước biển và đại dương (97,2%), cung cấp nguồn hơi nước lớn nhất trên Trái Đất.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: HS Quan sát sơ đồ hình 17.2 và kết hợp với hiểu biết của em, hãy: thảo luận nhóm 3’

-Mô tả vòng tuần hoàn lớn của nước

-Trạng thái thay đổi của nước trong vòng tuần hoàn?

-Nước trong khí quyển có nguồn gốc từ đâu?

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe; gọi HS nhận xét và bổ sung; ghi bảng có chọn lọc (nội dung chưa chính xác ghi bên cạnh)

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức, có thể bổ sung nội dung ghi bảng trước còn thiếu

HS: Lắng nghe, ghi bài

2. TUẦN HOÀN NƯỚC TRÊN TRÁI ĐẤT

Vòng tuần hoàn của nước: Nước bốc hơi (1) lên cao gặp lạnh ngưng kết thành mây (2), mây bay vào đất liền (3) nặng hạt tạo thành mưa (4) rơi xuống đất, nước chảy thành sông (5) đổ ra biển, hoặc ngấm xuống đất (6) tạo thành nước ngầm rồi chảy ra biển (7) tạo thành vòng tuần hoàn khép kín. 

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

GV: Nước trong sông Hồ có tham gia vào vòng tuần hoàn lớn của nước không? Vì sao?

HS: quan sát/lắng ngheHọc sinh làm bài tập 1,2,3 sách bài tập

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

HS suy nghĩ trả lời

Bước 3: Báo cáo thảo luận

HS lần lượt trả lời các câu hỏi

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV chuẩn kiến thức, nhấn mạnh kiến thức trọng tâm của bài học

1. Nước trong các sông, hồ có tham gia vào vòng tuần hoàn lớn của nước. Vì tham gia vào các giai đoạn:

 Bốc hơi: nước từ sông, hồ bốc hơi vào khí quyển

 Sông, hồ là nơi chứa nước mưa

 Nước sông, hồ, chảy ra biển, hoặc ngấm xuống đất thành nước ngầm

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

GV:

Tài nguyên nước ngọt của Trái Đất, đặc biệt là nước sông, hồ là vô tận hay có hạn

- Nguồn nước ngọt ở Việt Nam đang suy giảm và bị ô nhiễm nghiêm trọng. Em hãy tìm hiểu và cho biết, tình trạng đó dẫn đến những hậu quả gì?

-Liên hệ địa phương em.

- Nêu biện pháp khắc phục?

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh về nhà thực hiện

HS: Ghi nhớ nội dung, ghi chép nội dung bài tập

Bước 3: Báo cáo thảo luận

HS: Ý kiến thắc mắc

GV: Lắng nghe, giải đáp, dặn dò làm bài

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV chuẩn kiến thức, nhấn mạnh kiến thức trọng tâm của bài học

Nước là tài nguyên thiên nhiên nếu con người sử dụng không họp lí và có ý thức bảo vệ thì nó sẽ cạn kiệt

- Phần lớn nước trên Trái Đất là nước mặn, nước ngọt chỉ chiếm tỉ lệ nhỏ mà hầu hết lại đóng băng ở 2 cực và trên các đỉnh núi cao. 

Con người và sinh vật cần nước ngọt để duy trì sự sống và phát triển. Nguồn nước ngọt ở nước ta đang bị suy giảm về số lượng và ô nhiễm nghiêm trọng dẫn đến nhiều hậu quả:

Thiếu nước cho sinh hoạt và sản xuất.

 Xuất hiện và gia tăng các bệnh tật liên quan đến việc sử dụng nước ô nhiễm.

Phải mua nước ngọt từ bên ngoài, ...

HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu về Sông – 15’

1. Mục tiêu:

• Mô tả được cấu tạo của một dòng sông lớn, mối quan hệ giữa mùa lũ của sông và các nguồn cung cấp nước cho sông.

1. Nội dung:

• Tìm hiểu về khái niệm, cấu tạo của sông.

1. Sản phẩm:

• Bài thuyết trình và sản phẩm của HS

1. Tổ chức hoạt động

HĐ của GV và HS

Sản phẩm dự kiến

NHIỆM VỤ 1: Tìm hiểu khái niệm, cấu tạo và vai trò của sông

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

-GV hỏi HS: Giáo viên chia lớp thành 4 nhóm.

Nhóm 1: Nêu khái niệm sông? Các nguồn cung cấp nước cho sông?Sông có cấu tạo như thế nào?

+ Nhóm 2: Nêu vai trò của sông?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

• GV chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm thực hiện 1 nội dung câu hỏi
• HS: có 2 phút để suy nghĩ và trả lời câu hỏi ra giấy nháp.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

• GV gọi HS trình bày
• GV lắng nghe, gọi HS khác nhận xét và bổ sung

Bước 4. Kết luận, nhận định

• GV chuẩn kiến thức, ghi bảng
• HS ghi vở

NHIỆM VỤ 2: Tìm hiểu chế độ nước sông và việc sử dụng tổng hợp nguồn nước sông, hồ

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

-GV hỏi HS: Nhóm 3 và 4:

+ Nhóm 3: Hãy nêu mối quan hệ giữa mùa lũ của sông và các nguồn cấp nước cho sông?

+Nhóm 4: Dựa vào hình 6, đọc mục d(SGK 171) và dựa vào những hiểu biết của bản thân, hãy cho biết việc sử dụng tổng hợp nguồn nước sông, hồ mang lại những giá trị gì?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

• GV gợi ý, hướng dẫn HS trả lời câu hỏi
• HS: có 2 phút để suy nghĩ và trả lời câu hỏi ra giấy nháp.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

• GV gọi HS trình bày
• GV lắng nghe, gọi HS khác nhận xét và bổ sung

Bước 4. Kết luận, nhận định

• GV chuẩn kiến thức, ghi bảng
• HS ghi vở

1. Sông

-Sông là các dòng chảy tự nhiên, chảy theo những lòng dẫn ổn định do chính dòng chảy này tạo ra.

-Nước sông được cung cấp bởi các nguồn nước mưa, nước ngầm, hồ và băng, tuyết tan

1. Cấu tạo của sông:

-Nơi dòng chảy bắt đầu được gọi là nguồn của sông.

-Các sông lớn đều có các phụ lưu và vùng gần cửa sông thường có các chi lưu.

- Sông chinh, các phụ lưu và các chi lưu tạo thành hệ thống sông.

1. Vai trò của nước sông, hồ

Cung cấp nước sinh hoạt và tưới tiêu.

-Có giá trị giao thông đường thủy

-Điều hòa dòng chảy, điều hòa khí hậu

-Cung cấp năng lượng điện năng

-Có giá trị về du lịch

-Cung cấp nguồn thủy sản phong phú cho đời sống.

1. Chế độ nước sông

-Dòng chảy của sông trong năm được gọi là chế độ nước sông.

-Phần lớn các sông đều có mùa lũ và mùa cạn. Tùy theo nguồn cấp nước mà mùa lũ ở các sông khác nhau.

1. Sử dụng tổng hợp nguồn nước sông, hồ

Nước sông, hồ được con người sử dụng vào nhiều mục đích: giao thông, du lịch, nước cho sinh hoạt, tưới tiêu, đánh bắt và nuôi trồng thuỷ sản, làm thuỷ điện.

HOẠT ĐỘNG 2: Nước ngầm -10’

1. Mục tiêu:

• HS biết được các yếu tố tạo nên lượng nước ngầm và giá trị của nước ngầm

1. Nội dung:

• Tìm hiểu về Nước ngầm

1. Sản phẩm

• Bài thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

1. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Sản phẩm dự kiến

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

• GV: Em hiểu thế nào là nước ngầm?
• GV: Nước ngầm được hình thành như thế nào? Và có những vai trò gì?
• GV: Hãy nêu một số biện pháp sử dụng hợp lý và bảo vệ nước ngầm?