Giáo án địa 6 kết nối tri thức cả năm rất hay-bộ 3

W

L

H

Những điều em thấy hứng thú về môn Địa lí.

Em học được điều gì qua bài học hôm nay?

Em tiếp tục tìm hiểu thông tin về Địa lí bằng cách nào?

THẢO LUẬN NHÓM (8 PHÚT) NHÓM

Nhiệm vụ:

Đọc mục 2 SGK/T111 kết hợp với hiểu biết

1.Tại sao người dân vùng biển thường ra khơi vào chiều muộn?

2. Từ nhưng câu ca dao, tục ngữ được đề cập trong bài học, em hãy nêu những lí thú của việc học môn Địa lí.

Nhóm

Số thành viên làm việc với ô phiếu cá nhân

Số thành viên hoàn thành ô phiếu cá nhân

Số thành viên hoàn thành ô phiếu cá nhân chính xác

Số thành viên có ý kiến thảo luận trong nhóm

Nhóm 1

Nhóm 2

Nhóm 3

Nhóm 4

Hoạt động 1. Sự lí thú của việc học môn Địa lí

a. Mục đích: Hiểu được ý nghĩa và sự lí thú mà môn địa lí mang lại.

b. Nội dung: Đọc mục 2, thảo luận để hoàn thành nhiệm vụ

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm: những điều lí thú từ tự nhiên và con người trên Trái Đất

Dự kiến sản phẩm

1.Nhằm lợi dụng sức gió, tàu thuyền chạy xuôi theo chiều gió sẽ ít tốn nhiên liệu hơn. Ban đêm do nhiệt độ trong đất liền giảm nhanh hơn so với biển, vì vậy vào thời điểm đêm nhiệt độ mặt đất thấp hơn nên gió sẽ thổi từ đất liền ra biển giúp tàu thuyền ra khơi dễ dàng hơn. Ngược lại ban ngày đất liền lại tăng nhiệt độ nhanh hơn so với biển nên gió lại thổi mạnh từ biển vào đất liền. Đây là thời điểm tốt nhất cho tàu thuyền trở về bến.

2.Những lí thú từ những câu ca dao

- Giải thích được hiện tượng thiên nhiên:

+”Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa”. Ở phía đông có chớp (lúc sáng rồi vụt tắt lặp lại nhiều lần) lúc gà gáy (trờ rạng sáng) thì trời sẽ mưa.

+ “Cơn đằng đông vừa trông vừa chạy”: Cơn mưa mà hiện ra ở đằng Đông thì nên vừa trông chừng, vừa chạy đi nấp (vì đó là điểm mưa sắp ập tới); cơn mưa mà hiện ra ở đằng Nam thì cứ vừa làm, vừa chơi (vì đó là điềm mưa sẽ không ập tới).

- Ứng xử phù hợp trước các hiện tượng thiên nhiên

d. Tổ chức thực hiện.

Hoạt động 2: Vai trò của địa lí trong cuộc sống

a. Mục đích: HS biết được vai trò của kiến thức Địa lí đối với cuộc sống

b. Nội dung: Đọc mục 2, câu chuyện trang 111 SGK thảo luận hoàn thành nhiệm vụ

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời: vai trò của môn Địa lí đối với cuộc sống

Dự kiến sản phẩm

1. Tiu –li đã tránh được sóng thần nhờ những kiến thức và kĩ năng về địa lí:

- Kiến thức về sóng thần: Ở phía xa, đại dương đột ngột nổi lên một cơn sóng trắng rất lớn. Nước biển đột nhiên rút xuống để lộ ra một khoảng trống lớn, những bong bóng nước sủi lên

- Kĩ năng ứng phó kịp thời trước hiện tượng xảy ra của sóng thần: lập tức nhờ cha mẹ liên lạc với nhân viên bờ biển nhanh chóng yêu cầu du khách rời đi.

2. Vai trò của kiến thức địa lí

- Tìm hiểu về thế giới.

- Tìm hiểu về quá trình thay đổi của các sự vật, hiện tượng Địa lí.

- Lí giải được sự tác động và những thay đổi trong mối quan hệ giữa con người và môi trường.

- HS trở thành những công dân toàn cầu, có hiểu biết và quan tâm đến môi trường sống xung quanh.

d. Tổ chức thực hiện.

Hoạt động 3: Tầm quan trọng của việc nắm các khái niệm và kĩ năng Địa lí.

a. Mục đích: Hiểu được tầm quan trọng của việc nắm vững các khái niệm cơ bản, các kĩ năng địa lí trong học tập và sinh hoạt.

b. Nội dung: đọc mục 3/SGK T112, câu chuyện mục 2 sgk T111, hoàn thành nhiệm vụ

c. Sản phẩm: câu trả lời của HS

d. Tổ chức thực hiện.

3.Hoạt động : Luyện tập.

a. Mục đích: Giúp học sinh khắc sâu kiến thức bài học

b. Nội dung: Đưa ra ý kiến cá nhân của mình để điền thông tin vào bảng KWLH

Bảng WLH

c. Sản phẩm: Hoàn thành bảng WLH

d. Tổ chức thực hiện

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: Qua nội dung bài học , hoàn thành bảng WLH

HS: lắng nghe

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS. Nhớ lại kiến thức Địa lí từ bài học để hoàn thành bảng theo yêu cầu

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

GV: Gọi ngẫu nhiên 3-5 hs chia sẻ

HS: Chia sẻ ý kiến của mình, nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Đánh giá những kiến thức đã học của hs, tôn trọng ý kiến của Hs

HOẠT ĐỘNG 1: HỆ THỐNG KINH, VĨ TUYẾN - 15’

a. Mục tiêu:

- Xác định được trên bản đồ và trên quả Địa Cầu: kinh tuyến gốc, xích đạo, các bán cầu.

b. Nội dung:

- Quan sát Hình 1.1 và đọc thông tin mục I, tìm hiểu về hệ thống kinh, vĩ tuyến.

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS quan sát quả Địa Cầu.

? Em hãy nhận xét về hình dạng quả Địa Cầu. (Hình cầu và trục nghiêng)

- GV giới thiệu: Quả Địa Cầu là mô hình thu nhỏ của Trái Đất. Trên quả Địa Cầu có thể hiện cực Bắc, cực Nam và hệ thống kinh, vĩ tuyến.

- GV yêu cầu 2 HS ngồi cạnh nhau thực hiện nhiệm vụ học tập trong SGK: Quan sát hình 1.1 và đọc thông tin trong mục I, em hãy xác định các đối tượng sau:

1. Xác định:

+ kinh tuyến gốc, các kinh tuyến Đông, các kinh tuyến tây.

+ vĩ tuyến gốc (xích đạo), vĩ tuyến bắc, vĩ tuyến nam.

+ bán cầu bắc, bán cầu nam

2. So sánh độ dài các đường kinh tuyến với nhau và độ dài các đường vĩ tuyến với nhau.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV mời đại diện một cặp HS xác định các yếu tố trên hình 1.1 bằng cách chỉ trên hình vẽ treo tường hoặc màn chiếu; các HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- GV hướng dẫn HS dựa vào kênh chữ trong mục I SGK trao đổi với bạn học để hoàn thành bài tập dạng trắc nghiệm tìm kiếm sự phù hợp (ghép đôi) - ghép các khái niệm: kinh tuyến gốc, các kinh tuyến Đông, kinh tuyến Tây, vĩ tuyến Bắc, vĩ tuyến Nam, xích đạo, bán cầu Bắc, bán cầu Nam với các mô tả/định nghĩa về các khái niệm đó. (PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1)

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

- HS: Lắng nghe, ghi bài

I. Hệ thống kinh, vĩ tuyến

HOẠT ĐỘNG 2: KINH ĐỘ, VĨ ĐỘ VÀ TỌA ĐỘ ĐỊA LÍ -15’

a. Mục tiêu:

- Ghi được tọa độ địa lí của một điểm trên bản đồ.

b. Nội dung:

- Quan sát hình 1.2 và đọc thông tin mục II, tìm hiểu về tọa độ địa lí

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

NHIỆM VỤ 1

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV: Yêu cầu 2 HS đọc nội dung kênh chữ trong mục II SGK để trả lời 2 câu hỏi:

1. Tọa độ địa lí của một điểm trên quả Địa Cầu/bản đồ được xác định như thế nào?

2. Khi xác định tọa độ địa lí của một điểm cần lưu ý điều gì?

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

- HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- GV mời đại diện 1 đến 2 HS trả lời đáp án cho các câu hỏi và giảng giải thêm về cách xác định tọa độ địa lí.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

- HS: Lắng nghe, ghi bài

NHIỆM VỤ 2

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV: Quan sát hình 1.2 và đọc thông tin trong mục II, em hãy:

1. Xác định tọa độ địa lí các điểm A,B,C,D và ghi ra tọa độ địa lí các điểm đó trong vở/tài liệu HS/giấy nháp,...

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

- HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- GV yêu cầu 2 HS ngồi cạnh nhau sẽ kiểm tra kết quả bài tập cho nhau dựa vào đáp án GV cung cấp.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

- HS: Lắng nghe, ghi bài

II. Tọa độ địa lí

- Kinh độ của một điểm: khoảng cách tính bằng độ từ kinh tuyến gốc đến kinh tuyến đi qua điểm đó.

- Vĩ độ của một điểm: khoảng cách tính bằng độ từ vĩ tuyến gốc đến vĩ tuyến đi qua điểm đó.

- Tọa độ địa lí của một điểm: nơi giao nhau giữa kinh độ và vĩ độ của điểm đó.

Cách viết: A

Hoặc A (80⁰ Đ, 40⁰B)

B (40⁰ Đ, 20⁰B)

C (20⁰ Đ, 40⁰N)

D (40⁰ T, 20⁰N)

Câu hỏi

Đáp án

1. Kinh tuyến là gì?

KT là các đường nối cực Bắc và cực Nam trên bề mặt quả Địa Cầu

2. Vĩ tuyến là gì?

VT là các vòng tròn bao quanh quả Địa Cầu, song song với xích đạo

3. Tọa độ địa lí của một điểm được xác định như thế nào?

Tọa độ địa lí của một điểm được xác định là số kinh độ và vĩ độ của điểm đó trên bản đồ hay quả Địa Cầu

4. Hãy cho biết tọa độ địa lí của điểm A

A (10⁰ T, 10⁰B)

5. Hãy cho biết tọa độ địa lí của điểm D

D (30⁰ Đ, 10⁰N)

HOẠT ĐỘNG 1: LƯỚI KINH, VĨ TUYẾN CỦA BẢN ĐỒ THẾ GIỚI -15’

a. Mục tiêu:

- Nhận biết được một số lưới kinh vĩ tuyến của bản đồ thế giới

b. Nội dung:

- Quan sát hình 1.3 và đọc thông tin mục II, tìm hiểu về lưới kinh vĩ tuyến của bản đồ thế giới

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia HS thành nhóm nhỏ gồm 4-5 em tùy vào số lượng.

- GV yêu cầu các nhóm HS hoàn thành nhiệm vụ học tập trong SGK:

1. Dựa vào nội dung mô tả lưới kinh vĩ tuyến của bản đồ thế giới (hình 1.3a), hãy mô tả đặc điểm của lưới kinh, vĩ tuyến của các hình còn lại (hình 1.3b và 1.3c)

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

- HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

- HS: Lắng nghe, ghi bài

III. Lưới kinh vĩ tuyến của bản đồ thế giới

HOẠT ĐỘNG 1: KÍ HIỆU BẢN ĐỒ VÀ CHÚ GIẢI

a. Mục tiêu:

- Hiểu được các kí hiệu bản đồ và chú giải của bản đồ

b. Nội dung:

- HS đọc thông tin mục quá trình nội sinh trong SGK , để tìm hiểu về kí hiệu bản đồ và chú giải của bản đồ.

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

NHIỆM VỤ 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu kí hiệu bản đồ

*Yêu cầu hs đọc nội dung phần đầu bài 2 cho biết: Bản đồ là gì? (Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ một phần hoặc toàn bộ Trái Đất lên một mặt phẳng)

HS trả lời, GV chuẩn kiến thức

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV có thể giảng trước: Trong môn Địa lí ngoài kiến thức được khai thác trong SGK thì còn một kênh nữa cũng cung cấp tri thức cho các em, nó được ví như là cuốn SGK thứ 2 đó là bản đồ. Vậy bản đồ là gì? Làm sao để hiểu được các kí hiệu trên bản đồ? Nội dung đó sẽ được khám phá trong mục I

- GV: Yêu cầu HS thực hiện nhiệm vụ học tập trong SGK

? quan sát H2.1, em hãy cho biết các kí hiệu a,b,c,d tương ứng với nội dung các hình nào (1,2,3,4)

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, theo dõi, quan sát, hỗ trợ HS thực hiện nhiệm vụ.

- HS: Đọc SGK, suy nghĩ để tự hoàn thành nhiệm vụ, trả lời.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả.

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung. Từ đó yêu cầu học sinh nếu theo ý hiểu:

- Kí hiệu bản đồ là gì?

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng.

- HS: Lắng nghe, ghi bài.

I. KÍ HIỆU BẢN ĐỒ VÀ CHÚ GIẢI

- KHBĐ là những hình vẽ. Màu sắc, chữ viết...mang tính qui ước dùng để thể hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ

- KHBĐ giúp người đọc phân biệt được sự khác nhau của ác thông tin thể hiện trên bản đồ.

- Ý nghĩa của kí hiệu được giải thích rõ ràng trong bảng chú giải.

NHIỆM VỤ 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu ý nghĩa kí hiệu bản đồ và bảng chú giải

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV: Yêu cầu HS dựa vào thông tin mục I trong SGK, quan sát hình 2.2. 2.3, thảo luận theo nhóm để trả lời câu hỏi:

1. Xác định các yếu tố sau: Bảng chú giải, kí hiệu

2. Kí hiệu nào thể hiện các mỏ sắt, than? Kí hiệu nào thể hiện ranh giới của thành phố Hà Nội và các tỉnh lân cận?

Hình 23. Bản đồ hành chính Hà Nội (Việt Nam)

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, theo dõi, quan sát, hỗ trợ HS thực hiện nhiệm vụ.

- HS: Đọc SGK, suy nghĩ để tự hoàn thành nhiệm vụ, trả lời.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Đại diện nhóm trình bày kết quả.

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung.

Qua trình đáp án bài tập vừa hoàn thành kết hợp với kiến thức SGK, trả lời câu hỏi sau:

1. Kí hiệu bản đồ có ý nghĩa như thế nào?

2. Bảng chú giải có vai trò như thế nào khi đọc bản đồ?

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng.

- HS: Lắng nghe, ghi bài.

HOẠT ĐỘNG 2: CÁC LOẠI KÍ HIỆU BẢN ĐỒ

a. Mục tiêu:

- Hiểu được cách phân loại các kí hiệu bản đồ

b. Nội dung:

- HS đọc thông tin mục các loại kí hiệu bản đồ để biết được phân loại các kí kiệu

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động khám phá : Các loại kí hiệu bản đồ

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

GV yêu cầu các nhóm dựa vào mục II trong SGK, kết hợp với hình 2.2, 2.3 để hoàn thiện phiếu học tập:

PHIẾU HỌC TẬP

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Theo dõi, quan sát, hỗ trợ HS thực hiện nhiệm vụ.

- HS: Đọc SGK, suy nghĩ, trao đổi với bạn và nhóm để tự hoàn thành nhiệm vụ, trả lời.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả.

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng.

- KHBĐ có nhiều loại khác nhau, trong đó chia làm 2 loại:

+ Kí hiệu tượng hình

+ Kí hiệu hình học

* GV mở rộng: Hệ thống kí hiệu trên bản đồ được chia làm 3 loại:

+ Kí hiệu điểm: dùng để biểu hiện sự vật, hiện tượng địa lí phân bố theo những điểm riêng biệt như mỏ khoáng sản, sân bay, bến cảng...

+ Kí hiệu đường: Thường dùng để biểu hiện các sự vật, hiện tượng địa lí phân bố theo chiều dài như đường biên giới, sông, ...

+ Kí hiệu diện tích thường được dùng để thể hiện các vật, hiện tượng địa lí phân theo diện tích như vùng nông nghiệp, diện tích tỉnh,...

- HS: Lắng nghe, ghi bài.

II. CÁC LOẠI KÍ HIỆU BẢN ĐỒ

- KHBĐ có nhiều loại khác nhau, trong đó chia làm 2 loại:

+ Kí hiệu tượng hình

+ Kí hiệu hình học

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Hoạt động 1: Phương hướng trên bản đồ

a. Mục tiêu: HS biết xác định phương hướng trên bản đồ.

b. Nội dung: Xác định phương hướng trên bản đồ

c. Sản phẩm: Phiếu học tập của HS, câu trả lời của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

* Nhiệm vụ 1: HS sử dụng kênh hình và kênh chữ SGK tr.120 và trả lời các câu hỏi sau:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS thảo luận theo nhóm cặp đôi, hoàn thành các nhiệm vụ:

? Dựa vào đâu để xác định được phương hướng trên bản đồ?

? Các hướng chính trên bản đồ là hướng nào?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Cho HS hoạt động theo cặp đôi để trả lời câu hỏi liên quan đến tình huống trên.

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- GV:

+ Yêu cầu đại diện của một vài nhóm lên trình bày.

+ Hướng dẫn HS trình bày (nếu các em còn gặp khó khăn).

- HS:

+ Thảo luận, trả lời câu hỏi của GV.

+ Đại diện cặp đôi trả lời câu hỏi tình huống

+ Các cặp đôi còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV chuẩn kiến thức

* Nhiệm vụ 2: Dựa vào H3.4:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS thảo luận nhóm cặp đôi để hoàn thành các nhiệm vụ:

? Xác định vị trí của Hội trường Thống Nhất (Dinh Độc Lập), chợ Bến Thành, Nhà hát Thành phố và Nhà thờ Đức Bà.

? Cho biết Bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh ở phía nào của Hội trường Thống Nhất?

? Cho biết Bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh ở phía nào của chợ Bến Thành?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- HS: Tiếp nhận nhiệm vụ và thảo luận nhóm cặp

- GV: Hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS ( nếu cần)

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- GV:

+ Yêu cầu đại diện của một vài cặp đôi lên trình bày.

+ Hướng dẫn HS trình bày (nếu các em còn gặp khó khăn).

- HS:

+ Thảo luận nhóm cặp trả lời câu hỏi.

+ Đại diện báo cáo sản phẩm.

+ HS còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV kết luận và chuyển mục tiếp theo.

I. Phương hướng trên bản đồ

- Sử dụng hệ thống kinh tuyến và vĩ tuyến để xác định phương hướng trên bản đồ. Ngoài ra còn dựa vào kim chỉ nam và mũi tên chỉ hướng Bắc trên bản đồ để xác định hướng

- Các hướng chính trên bản đồ là Bắc, Nam, Đông, Tây.

Hoạt động 2: Tỉ lệ bản đồ

a. Mục tiêu: HS tìm hiểu về tỉ lệ bản đồ và cách tính khoảng cách thực tế của 2 điểm trên bản đồ.

b. Nội dung: Tìm hiểu về tỉ lệ bản đồ

c. Sản phẩm: Phiếu học tập, câu trả lời của HS

d. Tổ chức hoạt động

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV cho HS làm việc cá nhân: Đưa ra một so sánh về diện tích thực của một vùng nào đó và diện tích của vùng đó trên bản đồ.

? Em hãy so sánh mức độ của diện tích thực và bản đồ?

? Tỉ lệ bản đồ cho biết điều gì?

II. Tỉ lệ bản đồ

- Tỉ lệ bản đồ cho biết mức độ thu nhỏ của khoảng cách trên bản đồ so với khoảng cách trên thực địa.

GV chia lớp thành 4 nhóm, thảo luận KT khăn trải bàn hoàn thành phiếu học tập sau:

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- HS: Tiếp nhận nhiệm vụ

- GV: Hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS ( nếu cần)

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- GV:

+ Đại diện nhóm bảng trình bày

+ Hướng dẫn HS trình bày (nếu các em còn gặp khó khăn).

- HS:

+ Đại diện nhóm trình bày

+ Các nhóm khác theo dõi, nhận xét.

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV kết luận và chuyển mục tiếp theo.

Hoạt động 3: Tìm hiểu về Tìm đường đi trên bản đồ

a. Mục đích: HS biết cách xem bản đồ, tìm đường đi trên bản đồ.

b. Nội dung: Tìm đường đi trên bản đồ

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV cho HS thảo luận nhóm KT mảnh ghép:

Vòng 1( nhóm chuyên gia)

+ Nhóm 1,2: Xác định hướng đi từ Hội trường Thống Nhất đến Nhà hát Thành phố. Sau đó từ Nhà hát Thành phố đến chợ Bến Thành.

+ Nhóm 3,4: Xác định tuyến đường ngắn nhấn để đi từ Hội trường Thống Nhất đến chợ Bến Thành.

Vòng 2: ( Nhóm mảnh ghép)

Hình thành 4 nhóm mới đảm bảo mỗi nhóm có ít nhất một thành viên ở nhóm cũ. Các thành viên ở nhóm mới sẽ cùng nhau chia sẻ thông tin đã tìm hiểu được ở nhóm cũ. Tiếp tục thảo luận để hoàn thành nhiệm vụ sau:

? Đề tìm đường đi trên bản đồ, cần thực hiện theo các bước nào?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- HS: Tiếp nhận nhiệm vụ

- GV: Hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS ( nếu cần)

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- GV:

+ Đại diện nhóm bảng trình bày

+ Hướng dẫn HS trình bày (nếu các em còn gặp khó khăn).

- HS:

+ Đại diện nhóm trình bày

+ Các nhóm khác theo dõi, nhận xét.

Bước 4. Kết luận, nhận định

GV kết luận, tuyên dương.

III. Tìm đường đi trên bản đồ

Để tìm đường đi trên bản đồ, ta có thể thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Xác định nơi đi và nơi đến, xác định hướng đi trên bản đồ.

Bước 2: Sử dụng bảng chú giải để tìm các cung đường có thể đi và lựa chọn cung đường thích hợp với mục đích (ngắn nhất, thuận lợi nhất), đảm bảo tuân thủ theo quy định của luật an toàn giao thông.

Bước 3: Dựa vào tỉ lệ bản đồ để xác định khoảng cách thực tế sẽ đi.

Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu về lược đồ trí nhớ

-Hình thức dạy học: Cặp đôi, cá nhân

- Phương pháp, kĩ thuật: đàm thoại, phương tiện trực quan, giảng giải.

-Phương tiện dạy học: Bản đồ di chuyển từ Hà Nội đến Tràng An.

- Tiến hành hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV yêu cầu HS quan sát lược đồ thị xã Sơn Tây, đọc thông tin trong SGK và trả lời câu hỏi:

1/ Điền tên cáctỉnh, huyện tiếp giáp với thị xã Sơn Tây.

2/ Vẽ lại hành trình chuyến đi từ Hà Nội đến Tràng An qua thông tin sgk.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 2: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: hs chia sẻ kết quả nhóm 2 người theo kĩ thuật 3/2/1

Bước 3: mời 1 vài học sinh chia sẻ trước lớp

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Tổ chức hs thảo luận cặp đôi với nhiệm vụ:

1/ Thế nào là lược đồ trí nhớ ?

2/ Lược đồ trí nhớ có tác dụng gì trong cuộc sống?

HS: Tiếp cận nhiệm vụ và lắng nghe

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

I. Lược đồ trí nhớ:

-Lược đồ trí nhớ là hình ảnh về một địa điểm hoặc một khu vực cụ thể trong tâm trí con người.

- Công dụng:

+Lược đồ trí nhớ giúp chúng ta định hướng di chuyển từ nơi này đến nơi khác.

+ Giúp ta hiểu về thế giới xung quanh, sắp xếp không gian và thể hiện lại các đối tượng.

Hoạt động 2: hướng dẫn học sinh tìm hiểu các bước để phác thảo lược đồ trí nhớ

-Thời gian: 15’

-Phương thức dạy học: cá nhân, nhóm

-Phương pháp: đàm thoại, sử dụng bài tập, giảng giải

-phương tiện: bài tập

-Cách thực hiện.

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: đọc thông tin đoạn văn về chuyến hành trình từ Hà Nội đến Tràng An ở mục I và nội dung mục II trả lời câu hỏi sau:

- Nêu các bước vẽ lược đồ trí nhớ.

- Hoàn thành bảng sau về chuyến đi từ Hà Nội về Tràng An:

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

2. Phác thảo lược đồ trí nhớ

-Hình dung: Nhớ lại và suy nghĩ về nơi mà em sẽ vẽ lược đồ.

-Sắp xếp không gian: suy nghĩ về tất cả những hình ảnh mà em có về nơi đó và sắp xếp nó lại với nhau trong tư duy của mình.

-Vị trí bắt đầu: là địa điểm hoặc khu vực chọn để phắc thảo lược đồ của mình.

Hoạt động 1: luyện tập và vận dụng về lược đồ trí nhớ

- Hình thức dạy học: nhóm nhỏ

-Phương pháp, kĩ thuật: sử dụng phương tiện trực quan, thực hành

-Phương tiện: hình 4.1

- Cách thực hiện.

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: Yêu cầu học sinh hoàn thành các nhiệm vụ trong phần luyện tập (các nhiệm vụ này được ghi trong phiếu học tập- gv phát cho hs)

Quan sát h 4.1 và trả lời câu hỏi sau:

-Người vẽ lược đồ sống ở đâu?nơi đó có thể xem là vị trí vẽ lược đồ này không?

-Từ thị trân đến trường học sẽ đi qua địa điểm nào?

-Đối tượng địa lí nào kéo dài từ bắc đến nam ở phía tây lược đồ?

-Hồ nằm ở hướng nào trên lược đồ?

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

Luyện tập

-Người vẽ lược đồ sống ở thị trấn. Nơi đây có thể xem là vị trí bắt đầu vẽ lược đồ này

-Thị trấn đến trường học phải đi trên đường giao thông để qua rừng, cánh đồng

-Đối tượng địa lí kéo dài từ bắc- nam là sông

- Hồ nằm ở hướng Bắc trên lược đồ.

Hoạt động 1: Mở đầu (3 phút)

a. Mục tiêu:

- Hình thành được tình huống có vấn đề để kết nối vào bài học.

- Tạo hứng thú cho HS trước khi vào bài mới.

b. Nội dung: Học sinh dựa vào kiến thức đã học và hiểu biết của mình để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm: Sau khi trao đổi, HS tìm được đáp án cho câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: Yêu cầu HS nêu cảm nhận của mình sau khi nghe bài hát “Trái Đất này là của chúng mình”.

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ.

HS: Suy nghĩ, trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung.

HS: Trình bày kết quả.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Chuẩn kiến thức và dẫn vào bài mới : Trái Đất được gọi là hành tinh xanh. Nó còn được ví như “quả bóng xanh bay giữa trời xanh”. Vậy thực tế hành tinh này của chúng ta đang nằm ở đâu trong hệ Mặt Trời ? Hình dạng và kích thước của nó ra sao ? Trả lời những câu hỏi này sẽ góp phần giúp chúng ta yêu quý hành tinh xanh hơn, để chung tay bảo vệ Trái Đất này.

HS: Lắng nghe, vào bài mới.

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới (37 phút)

Hoạt động 2.1: Trái Đất trong hệ Mặt Trời (15 phút)

a. Mục tiêu: Xác định được vị trí của Trái Đất trong hệ Mặt Trời và ý nghĩa của khoảng cách đó.

b. Nội dung: Tìm hiểu về vị trí của Trái Đất trong hệ Mặt Trời.

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu về hình dạng, kích thước của Trái Đất (22 phút)

a. Mục tiêu: Mô tả được hình dạng, kích thước của Trái Đất.

b. Nội dung: Tìm hiểu hình dạng, kích thước của Trái Đất.

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 3: Luyện tập.

a. Mục tiêu: Củng cố, khắc sâu, hệ thống lại nội dung kiến thức bài học.

b. Nội dung: Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm .

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh.

d. Cách thực hiện.

Hoạt động 4. Vận dụng (5 phút)

a. Mục tiêu:

- Vận dụng kiến thức của bài học vào thực tế

b. Nội dung: Vận dụng kiến thức đã học hoàn thành bài tập/báo cáo ngắn

c. Sản phẩm: HS về nhà thực hiện nhiệm vụ GV đưa ra.

d. Tổ chức hoạt động:

HS thực hiện ở nhà

PHT Nhóm

Nhiệm vụ: Đọc thông tin mục 1 và quan sát Hình 6.1 trong SGK trang 128. Sau đó sử dụng quả Địa cầu xác định cực bắc, cực Nam, làm thực nghiệm mô tả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất và hoàn thành Phiếu học tập:

PHIẾU ĐÁNH GIÁ THEO TIÊU CHÍ

Nhóm:……….

Tiêu chí

Mức độ

Chưa đạt

Đạt

Tốt

1. Đặt vị trí quả Địa cầu

Đặt nằm quả Địa cầu trên mặt bàn.

Đặt quả Địa cầu đứng trên mặt bàn, hướng nghiêng theo chiều người thực nghiệm.

Đặt quả Địa cầu đứng trên mặt bàn, hướng nghiêng theo chiều người quan sát.

2.Xác định cực Bắc, cực Nam

Xác định sai vị trí

Xác định đúng vị trí cực Bắc, cực Nam.

Xác định chính xác vị trí cực Bắc, cực Nam.

3. Tiến hành quay quả Địa cầu

Quay ngược chiều từ Đông sang Tây.

Quay đúng chiều từ Tây sang Đông. Động tác quay còn lúc nhanh, lúc chậm.

Quay đúng chiều từ Tây sang Đông. Động tác quay chính xác, đều đặn.

4. Nội dung trình bày

Chỉ tiến hành thực nghiệm không thuyết trình.

Vừa tiến hành thực nghiệm, vừa thuyết trình về hướng quay, độ nghiêng và thời gian nhưng đôi chỗ lặp lại hoặc ngập ngừng 1 vài câu.

Vừa tiến hành thực nghiệm, vừa thuyết trình về hướng quay, độ nghiêng và thời gian, giọng to rõ ràng.

5. Sử dụng yếu tố phi ngôn ngữ phù hợp.

Điệu bộ thiếu tự tin, mắt chưa nhìn vào người nghe, vị trí đặt tay vào quả Địa cầu chưa phù hợp.

Điệu bộ tự tin, mắt nhìn vào người nghe; động tác thực nghiệm khá thành thạo.

Điệu bộ rất tự tin, mắt nhìn vào người nghe; động tác thành thạo, phù hợp với nội dung thuyết trình.

TỔNG ĐIỂM: ………………../10 điểm

Tiêu chí đánh giá

Đúng

Sai

- Ở bán cầu Bắc

1.A di chuyển đến B bị lệch hướng về phía bên phải

2. C di chuyển đến D bị lệch hướng về phía bên phải

- Ở bán cầu Nam

1. E di chuyển đến F bị lệch hướng về phía bên trái

2. O di chuyển đến P bị lệch hướng về phía bên trái

- Kết luận:

+ Ở bán cầu Bắc: Vật chuyển động bị lệch về phía bên phải so với hướng ban đầu.

+ Ở bán cầu Nam: Vật chuyển động bị lệch về phía bên trái so với hướng ban đầu.

Nội dung

Bán cầu Bắc

Bán cầu Nam

1. A di chuyển đến B bị lệch hướng về phía bên …………………….

1. E di chuyển đến F bị lệch hướng về phía bên …………………….

2. C di chuyển đến D bị lệch hướng về phía bên …………………….

2. O di chuyển đến P bị lệch hướng về phía bên …………………….

Kết luận

Vật chuyển động bị lệch về phía bên…………….. so với hướng ban đầu.

Vật chuyển động bị lệch về phía bên…………….. so với hướng ban đầu.

Hoạt động 1: Chuyển động tự quay quanh trục

a. Mục đích: Mô tả được chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất.

b. Nội dung: Các nhóm HS đọc mục 1, quan sát quả Địa cầu, Hình 6.1, thí nghiệm để hoàn thành Phiếu học tập.

c. Sản phẩm: Hoàn thành phiếu học tập về đặc điểm chuyển động của Trái Đất quay quanh trục

Dự kiến sản phẩm PHT

d. Tổ chức thực hiện.

Hoạt động 2.2: Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất

a. Mục đích:

- Trình bày được hiện tượng ngày đêm luân phiên nhau.

- Nhận biết được giờ địa phương/giờ khu vực.

- So sánh được giờ của hai địa điểm trên Trái Đất.

- Mô tả được sự lệch hướng chuyển động của vật thể theo chiểu kinh tuyến

b. Nội dung: HS đọc mục 2, quan sát Hình 6.2, H6.3, H6.4 phân tích để trả lời các câu hỏi

c. Sản phẩm: Kết quả nêu và mô tả được được các hệ quả:ngày đêm luân phiên nhau, giờ trên Trái Đất và sự lệch hướng chuyển động của các vật thể. Tính và so sánh giờ.

d. Tổ chức thực hiện.

STT

Câu hỏi

Đáp án

1

Trái Đất chuyển động theo hướng nào?

Từ Tây sang Đông

2

Thời gian Trái Đất tự quay quanh trục là bao lâu?

24 giờ

3

Góc nghiêng của Trái Đất khi quay là bao nhiêu?

66⁰33^’

4

Bề mặt Trái Đất được chia làm bao nhiêu khu vực giờ?

24

5

Việt Nam chủ yếu thuộc múi giờ thứ mấy?

7

6

Nếu Luân Đôn (Anh) là 5 giờ thì ở Việt Nam là mấy giờ?

12 giờ

7

Kinh tuyến gốc đi qua đài thiên văn nào?

Grin-uých

8

Ở Bắc bán cầu, các vật khi chuyển động đều lệch về phía bên nào so với hướng ban đầu?

Bên phải

9

Trái Đất có dạng hình gì?

Hình cầu

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV sử dụng quả Địa Cầu làm mẫu và di chuyển quả Địa Cầu quanh một MT tưởng tượng hoặc dùng mô hình TĐ chuyển động quanh MT kết hợp cùng với hình 7.1 trong SGK để giảng.

GV yêu cầu HS làm việc theo cặp để quan sát và hoàn thành nội dung kiến thức sau:

+ Hướng chuyển động:………………………………………………..

+ Hình dạng quỹ đạo chuyển động:…………………………………

+ Thời gian TĐ quay hết 1 vòng quanh MT:……………………….

+ Độ nghiêng và hướng nghiêng của trục TĐ:……………………

HS tiếp cận nhiệm vụ và lắng nghe, quan sát.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV gợi ý, hỗ trợ HS thực hiện nhiệm vụ.

HS suy nghĩ cá nhân và thảo luận theo cặp để trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS đại diện trình bày kết quả hoạt động theo cặp.

GV lắng nghe, gọi HS khác nhận xét và bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV chuẩn kiến thức và ghi bảng.

HS lắng nghe, ghi bài.

I. Chuyển động của TĐ quanh MT

+ Hướng: từ Tây sang Đông (ngược chiều kim đồng hồ).

+ Quỹ đạo: hình elip gần tròn

+ Thời gian quay hết 1 vòng: 365 ngày 6 giờ (≈ 1 năm).

+ Độ nghiêng và hướng nghiêng của trục TĐ: không đổi, luôn nghiêng 66^o33’so với mặt phẳng quỹ đạo.

Địa điểm

Ngày 22/6

Ngày 22/12

A

Ngày = đêm

Ngày = đêm

B

Ngày > đêm

Đêm > ngày

C

Ngày > đêm

Chênh lệch thời gian ngày đêm nhiều nhất

Đêm > ngày

Chênh lệch thời gian ngày đêm nhiều nhất

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV giảng: Mùa là khoảng thời gian trong năm có đặc điểm riêng về thời tiết, khí hậu.

GV chia HS thành 6 nhóm và giao nhiệm vụ thảo luận cho các nhóm

Nhóm 1, 2: Tìm hiểu hiện tượng mùa trên TĐ

1. Dựa vào hình 7.1 và thông tin trong mục 2, cho biết:

- Ngày 22/6 và 22/12 nửa cầu nào ngả về MT, nửa cầu nào không ngả về MT?

- Vào ngày 22/6, nửa cầu Bắc đang là mùa gì, nửa cầu Nam đang là mùa gì? Tại sao?

- Vào ngày 22/12, nửa cầu Bắc đang là mùa gì, nửa cầu Nam đang là mùa gì? Tại sao?

🡪 Nêu sự khác nhau về thời gian diễn ra mùa của hai nửa cầu.

3. Dựa vào hình 3, nêu sự khác nhau về hiện tượng mùa theo vĩ độ.

Nhóm 3, 4: Tìm hiểu hiện tượng ngày - đêm dài ngắn theo mùa

HS liên hệ với thực tế ở nước ta vào mùa hè (mùa nóng) và mùa đông (mùa lạnh) GV cho HS quan sát hình 7.2 và kênh chữ để trả lời:

- Nhận xét đường phân chia sáng tối và trục TĐ ở các ngày 22/6 và 22/12.

- Ngày 22/6, MT chiếu thẳng góc vào vĩ tuyến nào? Thời điểm đó ngày dài hơn đêm ở nửa cầu Bắc hay nửa cầu Nam?

- Ngày 22/12, MT chiếu thẳng góc vào vĩ tuyến nào? Thời điểm đó ngày dài hơn đêm ở nửa cầu Bắc hay nửa cầu Nam?

Nhóm 5, 6: Tìm hiểu hiện tượng ngày - đêm dài ngắn theo vĩ độ

Quan sát hình 7.3 và thông tin trong bài, em hãy:

- Xác định các điểm A, B, C

- So sánh độ dài ngày – đêm của các địa điểm A, B, C vào các ngày 22/6 và 22/12

- Rút ra kết luận về sự chênh lệch gày đêm dài ngắn theo mùa từ kết quả so sánh.

🡪 Điền bảng

HS lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV gợi ý, hỗ trợ HS thực hiện nhiệm vụ

HS suy nghĩ cá nhân và thảo luận theo nhóm để trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Đại diện nhóm HS trình bày kết quả.

GV lắng nghe, gọi HS khác nhận xét và bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV chuẩn kiến thức và ghi bảng.

HS lắng nghe, ghi bài

II. Hệ quả chuyển động của TĐ quanh MT

1. Hiên tượng mùa

- Trong quá trình chuyển động MT, nửa cầu Bắc và nửa cầu Nam luân phiên chúc và ngả về phía MT sinh ra các mùa.

- Sự phân bố ánh sáng, lượng nhiệt và các mùa ở 2 nửa cầu trái ngược nhau.

- Chia 1 năm ra 4 mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông.

2. Hiện tượng ngày - đêm dài ngắn theo mùa

- Trong khi chuyển động quanh MT, TĐ có lúc ngả nửa cầu Bắc, nửa cầu Nam về phía MT.

- Do đường phân chia sáng tối không trùng với trục TĐ nên các địa điểm ở nửa cầu Bắc, nửa cầu Nam có hiện tượng ngày, đêm dài ngắn khác nhau theo vĩ độ (càng về hai cực càng biểu hiện rõ).

HOẠT ĐỘNG 1: XÁC ĐỊNH PHƯƠNG HƯỚNG BẰNG LA BÀN

a. Mục tiêu:

- Biết được cấu tạo và cách sử dụng la bàn

- Xác định được phương hướng dựa vào la bàn.

b. Nội dung:

Hs dựa vào thông tin sgk để trả lời câu hỏi

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

GV: Đưa ra chia cho mỗi nhóm 1 la bàn

Sau đó, GV yêu cầu các HS làm việc theo nhóm, thảo luận và trả lời câu hỏi:

1. La bàn gồm những bộ phận nào?

2 .Cho biết các hướng chính trong la bàn

3. Cách sử dụng la bàn để xác định phương hướng?

4. Dùng la bàn để xác định các hướng ngoài thực tế. (Đi về nhà, cổng trường, vị trí của các phòng chức năng, sân vận động, khu hiệu bộ...so với vị trí của lớp học)

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

- HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

- HS: Lắng nghe, ghi bài

1. Xác định phương hướng bằng la bàn

• Cấu tạo của la bàn:

+ Kim nam châm làm băng kim loại có từ tính

+ Vòng chia độ

• Cách sứ dụng

Đặt la bàn thăng bằng trên mặt phảng, tránh xa các vật băng kim loại có thể ảnh hưởng tới kim nam châm. Mở chốt hãm cho kim chuyền động, đến khi kim đứng yên, ta đã xác định được hướng bắc - nam, từ đó xác định các hướng

HOẠT ĐỘNG 2: XÁC ĐỊNH PHƯƠNG HƯỚNG DỰA VÀO QUAN SÁT HIỆN TƯỢNG TỰ NHIÊN

a. Mục tiêu:

- Biết được một số cách xác định phương hướng khác

b. Nội dung:

Học sinh dựa vào kiến thức đã học, xem video, đọc thông tin trong SGK để chia sẻ thông tin

c. Sản phẩm: Thông tin chia sẻ của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

GV yêu cầu HS: đọc thông tin mục em có biết trong SGK, xem video và dựa vào kiến thức đã học và kinh nghiệm thực tế của bản thân để trả lời câu hỏi:

1.Ngoài việc dùng la bàn, còn có thể xác định phương hướng bằng những cách nào?(Ghi lại ra nháp những cách xác định phương hướng trong video)

2.Đọc “Câu chuyện đi đường” và trả lời câu hỏi:

a.Người em đã xác định hướng tây dựa vào đâu?

b.Sau khi xác định hướng tây, người em đã làm cách nào để xác định các hướng còn lại?

c. Nêu quy tắc xác định phương hướng ngoài thực tế?

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

- HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

- HS: Lắng nghe, ghi bài

2. Xác định phương hướng dựa vào quan sát hiện tượng tự nhiên

- Quan sát cây

- Dựa vào mặt trời, mặt trăng, các vì sao...

- Dựa vào hướng gió...

HOẠT ĐỘNG 1: CẤU TẠO BÊN TRONG CỦA TRÁI ĐẤT - 15’

a. Mục đích: Trình bày được cấu tạo của Trái Đất

b. Nội dung: HS quan sát trên máy chiếu, sử dụng SGK để thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: bài thuyết trình và sản phẩm của HS

d. Tổ chức hoạt động

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Quan sát quả trứng gà đã luộc, cắt đôi, nguyên vỏ. Yêu cầu các em kể tên các bộ phận >>> Liên hệ tới Trái đất

GV: Nhắc lại bán kính Trái đất (6370km).Với trình độ khoa học hiện đại con người chỉ mới trực tiếp quan sát được độ sâu 15 km. Để có những hiểu biết ở dưới sâu con người phải sử dụng phương pháp gián tiếp (địa chấn )

GV giao nhiệm vụ.

Hãy dùng compa vẽ vào vở ghi mặt cắt bổ đôi của trái đất và điền tên: lõi, lớp trung gian, lớp vỏ (dùng compa vẽ hai đường tròn đồng tâm: vòng đầu có bán kính 2cm, tượng trưng cho lõi trái đất, vòng sau có bán kính 4cm tượng trưng cho lõi và lớp trung gian. Lớp vỏ Trái Đất, vì rất mỏng nên chỉ cần tô đậm vành ngoài của vòng tròn có bán kính 4cm).

- Quan sát hình9.1 kết hợp với hình vừa vẽ cho biết cấu tạo bên trong của trái đất gồm mấy lớp ?

Kết luận: Cấu tạo của trái đất gồm 3 lớp : Vỏ Trái Đất , man - ti và lớp nhân

GV cho HS quan sát hình 9.1 trong SGK

hoặc video về cấu tạo của Trái Đất và dùng phương pháp đàm thoại gợi mở để HS trao đổi và môtả được cấu tạo bên trong của Trái Đất gồm mấy lớp, tên các lớp đó.

HS làm việc theo nhóm tìm hiểu về đặc điểm của ba lớp bằng cách hoàn thành phiếu học tập.

+ Nhóm 1: Tìm hiểu đặc điểm của lớp vỏ Trái Đất.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu đặc điểm của lớp man -ti.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu đặc điểm của lớp nhân

- Trong 3 lớp lớp nào là quan trọng nhất ? Vì sao?

- Cho biết cấu tạo của vỏ Trái Đất ?

HS: Tiếp cận nhiệm vụ và lắng nghe

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày kết quả

- Trong đó lớp vỏ Trái Đất là quan trọng nhất vì là nơi tồn tại của các thành phần tự nhiên nhưđất đá, nước, không khí, sinh vật....

- Lớp vỏ Trái Đất gồm: vỏ lục địa và vỏ đại dương.

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

I/ Cấu tạo của Trái Đất

- Trái Đất cấu tạo gồm 3 lớp.

(Bảng chuẩn kiến thức)

Đặc điểm

Lớp vỏ

Lớp manti

Lớp nhân

Độ dày

Dày từ 5-70km

Gần 3000km

Trên 3000km

Trạng thái

Trạng thái rắn chắc

Trạng thái từ quánh dẻo đến lỏng

Trạng thái lỏng đến rắn

Nhiệt độ.

Nhiệt độ tối đa 1000⁰C.

Khoảng 1500-4700⁰C.

Khoảng 4700 - 5000⁰C.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ :

GV: Dựa vào hình 9.3,em hãy:

- Cho biết lớp vỏ Trái Đất có các mảng kiến tạo lớn nào?Việt Nam nằm ở địa mảng nào?

- Xác định nơi tiếp giáp giữa các mảng kiến tạo đang xô vào nhau và giữa các mảng đang tách xa nhau.đới tiếp giáp của các địa mảng?

- Khi các mảng tách xa và xô vào nhau thì sẽ gây ra những hiện tượng gì trên Trái Đất?

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

GV : - Từ xa xưa, trong quá trình hình thành Trái Đất, các mảng này đã có sự di chuyển nên có mảng thì xô vào nhau, có mảng tách xa nhau, điều này đã làm cho nơi thì nhô cao tạo thành núi, nơi thì hạ thấp thành vùng trũng khổng lồ có chứa nước, đó là đại dương.

- Ngày nay các mảng vẫn tiếp tục di chuyển nhưng vô cùng chậm, chúng ta không thể nhận ra được. Nơi tiếp xúc của các mảng nền cũng là nơi hay xuất hiện động đất và núi lửa

II/ Các mảng kiến tạo

Có 7 Mảng kiến tạo:

- Mảng Âu – Á,

- Mảng Thái Bình Dương,

- Mảng Ấn Độ - Ô-xtrây-Ìi-a,

- Mảng Phi,

- Mảng Bắc Mỹ,

- Mảng Nam Mỹ,

- Mảng Nam Cực

+ Các địa mảng có sự đi chuyển tách xa nhau hoặc xô

vào nhau.

+ Các cặp mảng xô vào nhau: mảng Âu - Á và mảng Ấn Độ - Ô-xtrây-li-a, mảng Thái

Bình Dương và mảng Âu - Á, mảng Thái Bình Dương và mảng Bắc Mỹ

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV :HS dựa vào thông tin trong SGK hình 9.4 và thông tin trong bài, em hãy:

-Mô tả lại diễn biến, nguyên nhân và hậu quả của trận động đất.

-Xác định các vành đai động đất.

-Cho biết vành đai động đất trùng với ranh giới nào

- Nêu một số dấu hiệu trước khi xảy ra động đất.

- Cầm tìm kiếm thông tin về động đất và núi lửa tìm kiếm ở những nguồn nào?

- Đơn vị để đo cường độ của động đất?

- Kể tên một số trận động đất lớn trong lịch sử?

- Việt Nam có xảy ra động đất hay không?

Câu hỏi thảo luận nhóm : 3 phút

Nêu các biện pháp phòng tránh khi có động đất xảy ra

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày kết quả

- HS đọc kênh chữ để nêu khái niệm và hậu quả của động đất

- HS giải thích nguyên nhân: động đất là do sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo.

- Mô tả diễn biến trận động đất:

+ Khi mọi người đang làm việc và các thiết rung lắc và rơi xuống đất vỡ tan

+ Thành phố đổ nát, thiếu nước, mất điện

+ Cường độ 7,8 độ richte, gây ra thương vong cho hàng nghìn người

- Các dấu hiệu trước khi xảy ra động đất: mực nước giếng thay đổi, nổi bong bóng, động vật hoảng loạn tìm nơi trú ẩn…

- Cầm tìm kiếm thông tin về động đất và núi lửa tìm kiếm ở những nguồn: trên Internet hoặc trong thư viện.

- Một số trận động đất lớn trong lịch sử:Chi-lê, năm 1960, Nhật Bản, năm

- Các biện pháp phòng tránh khi có động đất xảy ra.

- Xây nhà chịu được những chấn động lớn.

- Lắp các trạm nghiên cứu dự báo động đất.

- Sơ tán dân ra khỏi vùng nguy hiểm.

* HS các nhóm khác lắng nghe, bổ sung, chỉnh sửa sản phẩm giúp nhóm bạn và sản phẩm của nhóm mình.

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

III/ Động đất.

+ Động đất là những rung chuyển đột ngột mạnh mẽ của vỏ Trái Đất diễn ra trong thời gian ngắn

+ Nguyên nhân: do hoạt động của núi lửa, sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo, đứt gãy trong vỏ Trái Đất

- Hậu quả:

+ Đổ nhà cửa, các công trình xây dựng.

+ Có thể gây nên lở đất, biến dạng đáy biển, làm phát sinh sóng thần khi xảy ra ở biển.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

GV: HS đọc thông tin sgk, thảo luận cặp đôi hoàn thành bảng kiến thức sau.

- Thế nào là núi lửa?

- Nguyên nhân sinh ra núi lửa?

- Xác định các vành đai núi lửa trên Thế Giới?

- Cho biết vì sao núi lửa có thể phun trào

Hoạt động nhóm

Nhóm 1 và 3: Cho biết tại sao ở những khu vực núi lửa ngừng hoạt động lại có sức hấp dẫn lớn đối với dân cư? Liên hệ với Việt Nam?

Nhóm 2 và 4: Cho biết núi lửa phun trào gây ra những hậu quả nghiêm trọng như thế nào đối với người dân?

- Để ứng phó với hoạt động núi lửa chúng ta cần làm gì?

- Thông tin về động đất và núi lửa có ở những nguồn nào?

- Những từ khóa nào thường được dùng để tìm thông tin núi lửa và động đất?

HS: Tiếp cận nhiệm vụ và lắng nghe

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Hướng dẫn trả lời

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

IV/ Núi lửa

1. Khái niệm

Là quá trình phun trào và tích tụ mác ma trên bề mặt Trái Đất

2. Nguyên nhân

Do các mảng kiến tạo va chạm hoặc tách rời nhau

3. Hậu quả

- Ô nhiễm môi trường

- Tiêu diệt các sinh vật

HOẠT ĐỘNG 1: QUÁ TRÌNH NỘI SINH VÀ NGOẠI SINH

a. Mục tiêu:

- Phân biệt được quá trình nội sinh và ngoại sinh.

- Trình bày được tác động đồng thời của quá trình nội sinh và ngoại sinh trong hiện tượng tạo núi.

b. Nội dung:

- HS đọc thông tin mục I SGK trang 144, 145 kết hợp quan sát hình 10.1, để tìm hiểu về quá trình nội sinh và quá trình ngoại sinh.

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV: Yêu cầu HS dựa vào thông tin mục 1 và quan sát hình 10.1 trong SGK, thảo luận theo cặp trong thời gian 4 phút và cho biết:

1.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

2. Bề mặt địa hình thay đổi như thế nào ở mỗi hình a, b, c?

3. Hình nào là kết quả của quá trình ngoại sinh và hình nào là kết quả của quá trình nội sinh?

4. Quá trình nội sinh hay ngoại sinh là nguyên nhân chính của quá trình tạo núi?

- GV: Cung cấp thêm cho HS hình ảnh một số dạng địa hình chịu tác động của quá trình nội sinh và ngoại sinh ngoài các hình ảnh trong SGK (ví dụ: núi lửa, động đất, đá bị rạn nứt do rễ cây…), yêu cầu HS cho biết hình nào thể hiện tác động của quá trình nội sinh, hình nào thể hiện tác động của quá trình ngoại sinh.

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, theo dõi, quan sát, hỗ trợ HS thực hiện nhiệm vụ.

- HS: Đọc SGK, suy nghĩ, trao đổi với bạn và nhóm để tự hoàn thành nhiệm vụ, trả lời.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả.

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung. Đáp án là bảng chuẩn kiến thức. (Phần xác định hình ảnh các quá trình GV mời đại diện 1 nhóm HS xác định các biểu hiện của quá trình nội sinh và ngoại sinh trên hình 10.1).

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức (hướng dẫn HS phân tích về sự diễn ra đồng thời của hai quá trình nội sinh và ngoại sinh trong hiện tượng tạo núi) và ghi bảng.

+ Quá trình nội lực làm cho bề mặt gồ ghề còn quá trình ngoại lực làm giảm sự gồ ghề đó → đối nghịch nhau.

+ GV mở rộng: Nội lực = ngoại lực địa hình không thay đổi. Nội lực > ngoại lực: địa hình càng gồ ghề. Núi cao hơn, thung lũng sâu hơn. Nội lực < ngoại lực: địa hình bị san bằng, hạ thấp hơn. Ngoài những tác động của nội sinh và ngoại sinh thì con người cũng là một yếu tố làm thay

đổi địa hình bề mặt Trái Đất như xây dựng nhà

cửa, đường sá, làm ruộng bậc thang, đốt rừng.

- GV liên hệ thực tế: ví dụ về tác động của ngoại lực đến địa hình trên bề mặt Trái Đất: vịnh Hạ Long, động Phong Nha…

- HS: Lắng nghe, ghi bài.

1. Quá trình nội sinh và quá trình ngoại sinh

(Bảng chuẩn kiến thức)

Bảng chuẩn kiến thức

Quá trình nội sinh

Quá trình ngoại sinh

Nguyên nhân

Hệ quả

Quá trình nội sinh

Quá trình ngoại sinh

Nguyên nhân

Do các tác nhân từ bên trong vỏ Trái Đất. Do các chuyển động kiến tạo, hoạt động núi lửa và động đất.

Do các tác nhân từ bên ngoài vỏ Trái Đất (các hiện tượng mưa, nắng, nhiệt độ, dòng chảy,… làm phá hủy đá gốc thành các vật liệu bở rời).

Hệ quả

Làm gia tăng tính gồ ghề của bề mặt đất.

Phá hủy, san bằng các chỗ gồ ghề.

HOẠT ĐỘNG 1: CÁC DẠNG ĐỊA HÌNH CHÍNH

a. Mục tiêu:

- Phân biệt được các dạng địa hình chính trên Trái Đất.

b. Nội dung:

- HS đọc thông tin mục II SGK trang 145, 146 kết hợp quan sát hình 10.2, 10.3, để tìm hiểu về các dạng địa hình chính.

c. Sản phẩm: Câu trả lời, bài làm của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV: hướng dẫn HS quan sát hình 10.2 và nhận diện khái quát về các dạng địa hình. Sau đó, lựa chọn hình ảnh tương ứng với các dạng địa hình đã nhận diện.

- GV: Yêu cầu HS dựa vào thông tin mục 2 và quan sát hình 10.2, 10.3 trong SGK, thảo luận theo nhóm 4 người trong thời gian 3 phút để hoàn thành phiếu học tập:

+ Nhóm 1, 2: Tìm hiểu về núi.

+ Nhóm 3, 4: Tìm hiểu về đồi.

+ Nhóm 5, 6: Tìm hiểu về cao nguyên.

+ Nhóm 7, 8: Tìm hiểu về đồng bằng.

+ Nhóm 9, 10: Cho biết cách tính độ cao tuyệt đối khác với độ cao tương đối như thế nào?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, theo dõi, quan sát, hỗ trợ HS thực hiện nhiệm vụ.

- HS: Đọc SGK, suy nghĩ, trao đổi với bạn và nhóm để tự hoàn thành nhiệm vụ, trả lời.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả.

- GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung. Có thể gọi HS xác định trên bản đồ đồng bằng sông Nin (châu Phi), sông Hoàng Hà (Trung Quốc), sông Cửu Long (Việt Nam),…

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng.

* GV có thể mở rộng: hướng dẫn HS cách phân biệt hai loại đồng bằng bào mòn và bồi tụ.

- HS: Lắng nghe, ghi bài.

2. Các dạng địa hình chính

(Bảng chuẩn kiến thức)

Bảng chuẩn kiến thức

HOẠT ĐỘNG 2: KHOÁNG SẢN

a. Mục tiêu:

- Kể được tên một số loại khoáng sản và công dụng của chúng.

b. Nội dung:

- HS đọc thông tin mục III SGK trang 147 kết hợp quan sát hình 10.5, để tìm hiểu về khoáng sản.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV: Yêu cầu HS làm việc cá nhân dựa vào thông tin mục 3 và quan sát hình 10.5 trong SGK, và cho biết:

1. Em hãy cho biết các hình a, b, c, d là khoáng sản nào?

2. Những khoáng sản này có công dụng gì?

3. Hãy kể tên một vài khoáng sản khác mà em biết.

4. Khoáng sản có mấy loại?

5. Theo em mỏ khoáng sản là gì?

6. Khoáng sản có vô tận không?

- HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- GV: Gợi ý, theo dõi, quan sát, hỗ trợ HS thực hiện nhiệm vụ.

- HS: Đọc SGK, suy nghĩ, trao đổi với bạn và nhóm để tự hoàn thành nhiệm vụ, trả lời.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

- HS: Trình bày kết quả.

- GV: Lắng nghe, yêu cầu HS nhận xét, bổ sung và tổng hợp các loại khoáng sản mà các bạn đã nêu.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng.

* GV giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả: các mỏ khoáng sản đều được hình thành trong một thời gian dài hàng vạn, hàng triệu năm nên rất quý và chúng không vô tận. Nếu chúng ta sử dụng không hợp lí và lãng phí khoáng sản trên Trái đất thì khoáng sản sẽ trở nên khan hiếm và cạn kiệt.

* Giáo dục ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai: Thay thế việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch bằng nguồn năng lượng sạch góp phần bảo vệ tài nguyên khoáng sản, hạn chế sự gia tăng hiệu ứng nhà kính, góp phần giảm biến đổi khí hậu.

* GV giáo dục vấn đề về nước sạch và bảo vệ môi trường: Khai thác khoáng sản gây ô nhiễm nguồn nước (Lũ bùn đỏ Tháng 10.2010 ở Hungary do khai thác Bôxit). Khai thác than 🡪 ô nhiễm môi trường đất liền và vùng biển do vận chuyển, xuất khẩu. Vì vậy khi khai thác khoáng sản cần chú ý đến tầm quan trọng vừa khai thác nhưng vẫn phải luôn đi đôi với bảo vệ môi trường.

- HS: Lắng nghe, ghi bài.

3. Khoáng sản

- Khoáng sản là những tích tụ tự nhiên các khoáng vật và đá có ích được con người khai thác, sử dụng trong sản xuất và đời sống.

- Khoáng sản gồm 3 loại:

+ Năng lượng: than đá, dầu mỏ, than bùn,…

+ Kim loại: Vàng, sắt, Mangan,….

+ Phi kim loại: Đá vôi, thạch anh, kim cương…

- Nơi tập trung số lượng lớn khoáng sản có khả năng khai thác được gọi là mỏ khoáng sản.

- Do hình thành trong một thời gian dài (hàng vạn, hàng triệu năm) nên cần có kế hoạch khai thác và sử dụng một cách hợp lí và tiết kiệm.

Dạng địa hình

Độ cao

Núi

Cao nguyên

Đồi

Đồng bằng

Dạng địa hình

Độ cao

Núi

Trên 500m so với mực nước biển.

Cao nguyên

Trên 500m so với mực nước biển.

Đồi

Dưới 200m so với mực nước biển.

Đồng bằng

Dưới 200m so với mực nước biển.

Khoáng sản

Phân loại

Công dụng

Vàng

Kim loại

Trang sức

Đá vôi

Phi kim loại

Vật liệu xây dựng

Than đá

Năng lượng

Chất đốt

Hoạt động 1: Mở đầu (3 phút)

a. Mục tiêu

+ Kích thích sự hứng thú tò mò của học sinh đối với bài mới.

+ Định hướng nội dung bài học.

b. Nội dung: Học sinh dựa vào tình huống và hiểu biết của mình để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS

d. Tổ chức hoạt động

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ:

Giáo viên đưa ra tình huống “Bạn Nam muốn đi leo núi nhưng lại phân vân không không biết phải mang theo vật dụng gì để xác định phương hướng và giúp chuyến đi an toàn” Các bạn hãy gợi ý giúp bạn Nam đưa các dụng cụ cần thiết cho chuyến du lịch nhé. (Tùy GV)

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập: HS Khai thác thông tin, dựa vào hiểu biết cá nhân trả lời câu hỏi, trao đổi kết quả làm việc với các bạn khác.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận: HS trả lời với nhiều ý kiến khác nhau (La bàn, bản đồ địa hình, máy ảnh, dây leo núi, điện thoại, giày leo núi, cẩm nang du lịch leo núi…)

Bước 4. Kết luận, nhận định: Định hướng vào bài (có rất nhiều vận dụng cần đem theo khi đi du lịch, song một trong các vật dụng quan trọng đó chính là bản đồ địa hình tỉ lệ lớn. Vậy bản đồ địa hình tỉ lệ lớn được sử dụng như thế nào?

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới (35 phút)

Hoạt động 2.1: Đọc lược đồ địa hình tỉ lệ lớn (20 phút)

a. Mục tiêu

- HS biết các bước đọc lược đồ địa hình tỉ lệ lớn.

b. Nội dung: dựa vào hình 1 SGK/tr 138 đọc lược đồ địa hình tỉ lệ lớn.

c. Sản phẩm: sản phẩm của HS

d. Tổ chức hoạt động

Hoạt động 2.2: Đọc lát cắt địa hình đơn giản (15 phút)

a. Mục tiêu

- HS biết được các bước đọc 1 lát cắt địa hình đơn giản.

b. Nội dung: Dựa vào nội dung kênh chữ sgk và hình 2 sgk trang 139 tìm hiểu cách đọc lát cắt địa hình đơn giản.

c. Sản phẩm: câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động

Hoạt động 3: Luyện tập (5 phút)

a. Mục tiêu

- Mục tiêu: Giúp học sinh khắc sâu kiến thức bài học

b. Nội dung: Dựa vào kiến thức đã học trả lời câu hỏi trắc nghiệm

c. Sản phẩm: câu trả lời của học sinh (câu 1. A; câu 2. A; Câu 3. A)

d. Tổ chức hoạt động

Hoạt động 4. Vận dụng (2 phút)

a. Mục tiêu.

- HS vận dụng kiến thức đã học để hoàn thành bài tập.

b. Nội dung: Dựa vào kiến thức đã học làm bài tập 2, 3 sách bài tập trang 39.

c. Sản phẩm: Bài làm của HS

Bài 2. Địa hình ở hình a cao hơn và có độ dốc lớn hơn hình b.

Bài 3. Dựa Hình 11.3 sgk:

- Tương ứng với các điểm A, B, C trên lát cắt là địa hình: đồng bằng, cao nguyên, núi.

- Địa hình cao dần từ Tp.HCM đến Đà Lạt.

- Địa hình có độ cao cao nhất là núi: cao trên 1500m

- Địa hình có độ cao thấp nhất là đồng bằng: 10m

d. Tổ chức thực hiện: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà

GV có thể thu bài HS chấm lấy điểm KTTX.

Hoạt động 1: Các tầng khí quyển và thành phần không khí gần bề mặt đất

a. Mục tiêu:

- Trình bày được đặc điểm các tầng khí quyển

- HS kê tên được các thành phần và tỉ trọng cảu các thành phần đó trong

PPDH/KTDH: Mảnh ghép

b. Nội dung: Thành phần không khí gần bề mặt đất

c. Sản phẩm: Bài thuyết trình và sản phẩm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: Cho HS quan sát SGK, bằng hiểu biết của bản thân hoàn thành PHT

GV chia lớp thành 4 nhóm

Vòng 1: (3 phút)

Nhóm 1 và 3 làm bài tập 1

Nhóm 2 và 4 làm bài tập 2

Vòng 2: (2 phút)

GV trộn nhóm tạo thành nhóm mới đảm bảo 4 nhóm mới có đầy đủ học sinh đã làm việc ở cả 2 nội dung

HS trộn nhóm và thảo luận hoàn thiện tiếp bài tập còn lại

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: SThảo luận, suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

1. Các tầng khí quyển và thành phần không khí gần bề mặt đất

* Các tầng khí quyển

Gồm 3 tầng:

+ Đối lưu

+ Bình lưu

+ Tầng cao khí quyển.

* Tầng đối lưu:

- Nằm dưới cùng, độ dày từ 0-16 km.

- Tập trung 90% KHÔNG KHÍ, KHÔNG KHÍ luôn chuyển động theo chiều thẳng đứng.

- Là nơi sinh ra các hiện tượng khí tượng :mây, mưa, sấm chớp…

- Càng lên cao nhiệt độ không khí càng giảm, lên cao100m nhiệt độ giảm 0,6⁰C.

* Tầng bình lưu:

- Nằm trên tầng đối lưu, độ dày từ 16 – 80 km, không khí chuyển dộng theo chiều ngang.

- Có lớp ô dôn có tác dụng hấp thụ, ngăn các tia bức xạ có hại của MT đối với sinh vật và con người

* Thành phần của không khí gồm :

- Khí ni tơ chiếm 78%.

- Khí ôxi chiếm 21% .

- Hơi nước và các khí khác

chiếm 1%

• Các khi này có vai trò rất quan trọng đối với tự nhiên và đời sống.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Dựa vào hiểu biết của em và kiến thức SGK hoàn thành bài tập sau:

1. Không khí gồm những thành phần nào?

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

2. Mỗi thành phần chiếm tỉ lệ bao nhiêu?

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

3. Vai trò của ôxy, hơi nước và khí CO2 đối với tự nhiên vào đời sống?

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

Bài tập 2: Đọc thông tin trong mục 2 và quan sát hình 1, 2, em hãy hoàn thành bảng sau đây

Hoạt động 2: Tìm hiểu về các khối khí, khí áp và gió trên Trái Đất

a. Mục tiêu:

- HS biết được nơi hình thành và đặc điểm của các khối khí

- HS nêu được khái niệm khí áp, đơn vị đo khí áp; sự phân bố các đai khí hậu trên Trái Đất

b. Nội dung: Tìm hiểu về các khối khí, khí áp và gió

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Giáo viên nêu nhiệm vụ cho học sinh tìm hiểu tìm hiểu về các tầng khí quyển, các khối khí, khí áp và gió

- Giáo viên chia lớp thành 3 nhóm về 3 trạm học tập mà giáo viên đã chuẩn bị sẵn

+ Trạm 1: Trạm video (HS quan sát video hoàn thành PHT)

+ Trạm 2: Trạm Internet (HS sử dụng internet để nghiên cứu và hoàn thành PHT)

+ Trạm 3: Trạm SGK (HS sử dụng SGK để nghiên cứu và hoàn thành PHT)

- Giáo viên giới thiệu về cách thực hiện hoạt động

+ HS có thể làm việc cá nhân, theo cặp hoặc theo nhóm để thực hiện 4 nhiệm vụ ở mỗi trạm

+ Thời gian nghiên cứu ở mỗi trạm là 5 phút

+ Yêu cầu Hs đi đầy đủ cả 4 trạm để hoàn thành PHT

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

2/ Các khối khí

3/ Khí áp. Các đai khí áp trên Trái Đất

4/ Gió. Các loại gió thổi thường xuyên trên Trái Đất

NỘI DUNG TRÊN PHIÊU HỌC TẬP

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Bài tập 1: Đọc thông tin trong mục 3 và quan sát hình 3, em hãy hoàn thành bảng sau đây

Bài tập 2: Điền từ còn thiếu vào đoạn sau:

- ……………… của không khí lên bề mặt Trái Đất gọi là khí áp.

- Đơn vị đo khí áp là ………………

- …………… được phân bố trên TRÁI ĐẤT thành các đai khí áp ………. và khí áp ………… từ xích đạo về cực

+ Các đai …………. nằm ở khoảng vĩ độ 0⁰ và khoảng vĩ độ 60⁰B và N

+ Các đai áp ………………nằm ở khoảng vĩ độ 30⁰ B và N và khoảng vĩ độ 90⁰B và N(cực Bắc và Nam)

- Gió là ……………………………………………………………………………………

Bài tập 3: Nối những đơn vị kiến thức ở cột A_B_C để tạo thành hệ thống kiến thức đầy đủ và chính xác

Đối lưu

Bình lưu

Các tầng cao

Vị trí

Nằm dưới cùng, độ dày từ 0-16 km.

Nằm trên tầng đối lưu, độ dày từ 16 – 80 km

Từ 80km trở lên

Đặc điểm

Tập trung 90% KHÔNG KHÍ, KHÔNG KHÍ luôn chuyển động theo chiều thẳng đứng.

- Là nơi sinh ra các hiện tượng khí tượng :mây, mưa, sấm chớp…

- Càng lên cao nhiệt độ không khí càng giảm, lên cao100m nhiệt độ giảm 0,6⁰C.

Có lớp ô dôn có tác dụng hấp thụ, ngăn các tia bức xạ có hại của MT đối với sinh vật và con người

Không khí cực loãng, không ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống con người

Khối khí

Nơi hình thành

Đặc điểm chính

Khối khí nóng

Vùng có vĩ độ thấp

Nhiệt độ tương đối cao

Khối khí lạnh

Vùng có vĩ độ cao

Nhiệt độ tương đối thấp

Khối khí lục địa

Trên các biển và đại dương

Có độ ẩm lớn

Khối khí đại dương

Trên các vùng đất liền

Có tính chất khô tương đối

A

B

C

Loại gió

Phạm vi gió thổi.

Hướng gió.

1/Đông cực

a/Từ khoảng các vĩ độ 30⁰B và N về XĐ

E/ở nửa cầu B, gió hướng TN,

ở nửa cầu N, gió hướng TB

2/Tín phong

b/Từ khoảng các vĩ độ 90⁰Bvà N về 60⁰B và N

F/ở nửa cầu Bắc hướng ĐB,

ở nửa cầu Nam hướng ĐN

3/Tây ôn đới

c/Từ khoảng các vĩ độ 30⁰B và N lên khoảng các vĩ độ 60⁰B và N

G/ở nửa cầu B, gió hướng ĐB,

ở nửa cầu N, gió hướng ĐN

Gió là sự chuyển động của không khí từ nơi áp cao về nơi áp thấp

Nội dung giảng dạy

Phương pháp giảng dạy

Tài liệu/bài tập chuẩn bị

Bố trí và phân bổ thời gian

Phương pháp (tiêu chí) đánh giá

Phiếu học tập

Hoạt động thí nghiệm

Cảnh vùng cực

Cảnh vùng Xích đạo

Hoạt động 1: Nhiệt độ không khí (15p)

a. Mục tiêu:

- HS biết được nhiệt độ của không khí là gì, dụng cụ để đo nhiệt độ không khí, cách tính nhiệt độ không khí trung bình ngày.

b. Nội dung: Dựa vào nội dung kênh chữ mục I và hình 13.1, 13.2 sgk trang 162 tìm hiểu về nhiệt độ không khí, thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: phiếu học tập

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV tổ chức cho HS làm việc theo cặp/bàn.

- HS thực hiện hiệm vụ theo phiếu học tập

Quan sát hình 13.2, 13.2 và thông tin kênh chữ sgk trang 162, em hãy: hoàn thành phiếu học tập số 1 (Phụ lục)

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: làm việc theo cặp/bàn trong thời gian 3-5p

Bước 3. Báo cáo kết quả và thảo luận

- GV gọi ngẫu nhiên thành viên của 1 số cặp trả lời. Các cặp khác nhận xét.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá về thái độ, quá trình làm việc, kết quả hoạt động và chuẩn hóa kiến thức theo phụ lục phiếu HT số1.

- Yêu cầu HS hoàn thiện phiếu và ghi vở

I. Nhiệt độ không khí.

Phiếu học tập số 1

Họat động 2: Sự thay đổi nhiệt độ không khí trên bề mặt trái đất theo vĩ độ (8p)

a. Mục tiêu:

- HS so sánh được nhiệt độ một số địa điểm và giải thích được sự thay đổi nhiệt độ không khí theo vĩ độ.

b. Nội dung: Dựa vào bảng số liệu 13.1 và thông tin kênh chữ SGK trang 163 tìm hiểu về sự thay đổi nhiệt độ không khí trên bề mặt TĐ theo vĩ độ, thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS (nội dung cần đạt)

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

- GV tổ chức cho HS làm việc cá nhân, kĩ thuật đặt câu hỏi

- Dựa vào bảng số liệu 13.1 và thông tin kênh chữ SGK trang 163:

?So sánh nhiệt độ trung bình năm của một số địa điểm trên thế giới.

?Rút ra nhận xét và giải thích về sự thay đổi nhiệt độ không khí trên bề mặt Trái đất theo vĩ độ.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 1-3p

Bước 3. Báo cáo kết quả và thảo luận

- GV gọi HS trả lời. Các HS khác nhận xét.

(HS có thể nêu nhiệt độ ở các địa điểm theo thứ tự từ cao đến thấp hoặc ngược lại:

+ Ở vùng vĩ độ cao do góc chiếu của tia sáng Mặt Trời với bề mặt Trái Đất nhỏ nên nhận được ít nhiệt dẫn tới nhiệt độ ở đây thường thấp.

+ Ở nơi có vĩ độ thấp góc chiếu của tia sáng Mặt Trời với bề mặt Trái Đất cao nên nhiệt độ thường cao).

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá và chuẩn hóa kiến thức.

II. Sự thay đổi nhiệt độ không khí trên bề mặt trái đất theo vĩ độ.

- So sánh nhiệt độ trung bình năm của một số địa điểm trên thế giới:

+ Xin-ga-po có nhiệt độ cao nhất (28,3⁰C) - vĩ độ thấp nhất.

+ An-ta, Na Uy ở vĩ độ cao nhất nhưng nhiệt độ trung bình năm thấp nhất (2,5⁰C).

- Kết luận: Không khí ở vùng vĩ độ thấp nóng hơn không khi ở vùng vĩ độ cao.

Họat động 3: Độ ẩm không khí. Mây và mưa (18p)

a. Mục tiêu:

- HS biết được độ ẩm không khí là gì, dụng cụ và đơn vị đo độ ẩm không khí.

- Mô tả được hiện tượng hình thành mây, mưa. 

b. Nội dung: Dựa vào bảng số liệu 13.2 và thông tin kênh chữ SGK trang 164 tìm hiểu về độ ẩm không khí, mây và mưa, thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

GV chia nhóm lớn (4-6HS) các nhóm chung nhiệm vụ.

Dựa vào bảng số liệu 13.2 và thông tin kênh chữ SGK trang 164, cho biết:

1. Độ ẩm không khí là gì?

2. Dụng cụ và đơn vị độ ẩm của không khí là gì? Chiếu hình

3. Nhận xét độ ẩm không khí ở các mức nhiệt độ khác nhau (bảng 13.2)?

4. Hãy mô tả sự hình thành mây và mưa theo gợi ý sau: (Chiếu sơ đồ hiện tượng hình thành mây, mưa – phụ lục 2).

- Hơi nước trong không khí được cung cấp từ những nguồn nào?

- Khi nào hơi nước ngưng tụ thành mây?

- Khi nào mây tạo thành mưa?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Thực hiện nhiệm vụ theo nhóm trong thời gian 5-7p trên bảng phụ.

Bước 3. Báo cáo kết quả và thảo luận

HS trình bày kết quả thảo luận với kĩ thuật phòng tranh; các nhóm nhận xét, bổ sung cho nhau.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá về thái độ, quá trình làm việc, kết quả hoạt động và chuẩn hóa kiến thức trên máy (hoặc kết quả của nhóm làm tốt nhất).

- GV nhấn mạnh, mở rộng:

+ Đơn vị đo độ ẩm không khí g/m³ – đó là độ ẩm tuyệt đối.

+ Độ ẩm tương đối đo bằng phần trăm (%) của lượng hơi nước tối đa có thể chứa được ở cùng nhiệt độ.

+ Nhiệt độ càng cao thì lượng hơi nước chứa trong không khí càng nhiều, nhưng sức chứa đó cũng có hạn. Khi không khí đã chứa được lượng hơi nước tối đa thì khi đó không khí bão hòa hơi nước và nó không thể chứa thêm được nữa.

- GV chiếu hình nhiệt-ẩm kế điện tử, yêu cầu HS đọc trị số độ ẩm?

III. Độ ẩm không khí. Mây và mưa

*Độ ẩm không khí:

- Độ ẩm không khí là lượng hơi nước chứa trong không khí.

- Dụng cụ đo: ẩm kế

- Đơn vị đo: g/m³

- Nhiệt độ càng cao thì lượng hơi nước chứa trong không khí càng nhiều.

*Mây và mưa:

- Lượng hơi nước có trong không khí là do sự bốc hơi từ đại dương, biển, sông ngòi, ao, hồ,…

- Mây được tạo thành bởi hơi nước bốc lên cao, gặp lạnh rồi ngưng tụ thành những hạt nước lí ti tạo ra những đám mây. 

- Khi hơi nước trong các đám mây tiếp tụ ngưng tụ, các hạt nước to dần và đủ nặng thì hạt nước rơi trở lại mặt đất tạo thành mưa.

(Nội dung này GV có thể HD HS tự ghi trong SGK/T164)

Họat động 4: Thời tiết và khí hậu (10p)

a. Mục tiêu:

- HS phân biệt được thời tiết và khí hậu. 

b. Nội dung: Dựa vào số thông tin kênh chữ SGK trang 164 tìm hiểu về thời tiết và khí hậu, thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

Dựa vào số thông tin kênh chữ SGK trang 164 cho biết:

1. Nêu các hiện tượng khí tượng xảy ra ở Thành phố Hồ Chí Minh trong một ngày của tháng 12?

2. Vậy thời tiết là gì?

3. Việt Nam thuộc kiểu khí hậu nào? Kiểu khí hậu đó có đặc điểm gì?

4. Khí hậu là gì?

5. Thời tiết và khí hậu khác nhau như thế nào?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

GV: thực hiện kĩ thuật đặt câu hỏi, gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Thực hiện nhiệm vụ cá nhân trong thời gian 3-5p ra giấy nháp.

Bước 3. Báo cáo kết quả và thảo luận

GV gọi HS bất kì trình bày kết quả; các HS khác nhận xét, bổ sung.

1. Các hiện tượng khí tượng xảy ra ở Thành phố Hồ Chí Minh: Sáng sớm trong làn sương mỏng, ấm áp, sương tan. Buổi trưa nắng gắt, không khí nóng bức. Buổi chiều gió nhẹ, không khí lại trở nên mát mẻ.

3. Việt Nam thuộc kiểu khí hậu nhiệt đới gió mùa nên nhiệt độ trung bình năm cao: Hàng năm, từ tháng 5 đến tháng 10 là mùa mưa, từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau là mùa khô.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá và chuẩn hóa kiến thức.

IV. Thời tiết và khí hậu

*Khái niệm:

- Thời tiết là: các hiện tượng khí tượng như mưa, nắng, gió, nhiệt độ,... xảy ra trong một thời gian ngắn ở một địa phương.

- Khí hậu: là sự lặp đi lặp lại tình hình thời tiết của địa phương đó theo một quy luật nhất định.

*Thời tiết và khí hậu khác nhau:

- Thời tiết diễn ra trong thời gian ngắn, phạm vi nhỏ và luôn thay đổi.

- Khí hậu diễn ra trong thời gian dài, có tính quy luật. Khí hậu diễn ra trong phạm vi rộng và khá ổn định.

Họat động 4: Các đới khí hậu trên Trái đất (22p)

a. Mục tiêu:

- Xác định giới hạn của các đới khí hậu và trình bày được khái quát đặc điểm của một trong các đới khí hậu, đọc được trị số nhiệt độ lượng mưa ở một số địa điểm.

b. Nội dung: Dựa vào số thông tin kênh chữ và hình 13.4 SGK trang 165 tìm hiểu về các đới khí hậu trên Trái đất, thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS, phiếu học tập.

d. Tổ chức hoạt động:

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

Dựa vào số thông tin kênh chữ và hình 13.4 SGK trang 165:

HĐ cá nhân:

- Kể tên các đới khí hậu trên Trái Đất?

- Cho biết vì sao bề mặt Trái Đất được phân chia thành các đới khí hậu khác nhau?

- Xác định giới hạn của mỗi đới khí hậu trên Trái Đất trên hình 13.4?

HĐ nhóm:

Nhóm 1, 3, 5: Thực hiện nhiệm vụ theo phiếu học tập số 2 (phụ lục)

Nhóm 2, 4, 6: Thực hiện nhiệm vụ theo phiếu học tập số 3 (phụ lục)

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ:

HĐ cá nhân: HS thực hiện nhiệm vụ 3-5p

HĐ nhóm:

Vòng 1: 5-7p

Vòng 2: 3-5p

- Các nhóm (chẵn, lẻ) thảo luận nội dung trong phiếu học tập.

- Sau thảo luận xong, 1 nhóm chẵn sẽ ghép 1 nhóm lẻ (1-2,3-4,5-6,) để tạo thành nhóm mới. Nhóm mới tiếp tục thảo luận vòng 2, trình bày nội dung ở vòng 1 cho nhóm còn lại nắm được toàn bộ nội dung của vòng 1.

GV: gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

Bước 3. Báo cáo, thảo luận:

HĐ cá nhân: GV sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi

HĐ nhóm: Sử dụng kĩ thuật phòng tranh.

Các nhóm treo kết quả thảo luận, các nhóm nhận xét, bổ sung cho nhau.

Sản phẩm HĐ cá nhân

- Các đới khí hậu trên trái đất: hàn đới, ôn đới, nhiệt đới

- Bề mặt trái đất được phân chia thành các đới khí hậu khác nhau là do sự phân bố nhiệt và ánh sáng mặt trời trên bề mặt trái đất không đều đã dẫn đến sự phân hóa khí hậu và hình thành các đới khí hậu.

- Xác định giới hạn của mỗi đới khí hậu trên trái đất:

+ Đới nóng: Từ chí tuyến Bắc đến chí tuyến Nam.

+ Ôn đới : từ chí tuyến Bắc đến vòng cực Bắc và từ chí tuyến Nam đến vòng cực Nam.

+ Hàn đới: từ vòng cực bắc về cực bắc và vòng cực Nam về cực Nam.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá về thái độ, quá trình làm việc, kết quả hoạt động và chuẩn hóa kiến thức trên máy (hoặc kết quả của nhóm làm tốt nhất).

V. Các đới khí hậu trên Trái đất

- Các đới khí hậu trên trái đất: hàn đới, ôn đới, nhiệt đới

Phiếu học tập số 2, 3

3. Luyện tập (9 phút)

a. Mục tiêu: Củng cố, khắc sâu nội dung kiến thức bài học, rèn kĩ năng địa lí.

b. Nội dung: Dựa vào kiến thức đã học và bảng 13.3 sgk trang 166 thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: câu trả lời của học sinh

d. Cách thực hiện.

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

Dựa vào kiến thức đã học và bảng 13.3 sgk trang 166

1. Cho biết cách tính nhiệt độ trung bình tháng và nhiệt độ trung bình năm? (dựa vào cách tính nhiệt độ trung bình ngày)

2. Hãy tính nhiệt độ trung bình ngày trong tháng 11 của Hà Nội.

- Trong ngày, nhiệt độ cao nhất là bao nhiêu ⁰C? Nhiệt độ thấp nhật là bao nhiêu ⁰C ?

- Nhiệt độ cao nhất và thấp nhất trong ngày chênh nhau bao nhiêu ⁰C?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

GV: thực hiện kĩ thuật đặt câu hỏi, gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Thực hiện nhiệm vụ cá nhân/cặp trong thời gian 3-5p ra giấy nháp.

Bước 3. Báo cáo kết quả và thảo luận

GV gọi HS bất kì trình bày kết quả; các HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá và chuẩn hóa kiến thức.

1. Cách tính:

- Nhiệt độ trung bình tháng tính bằng cách cộng tổng nhiệt độ các ngày trong tháng và chia cho số ngày trong 1 tháng.

- Nhiệt độ trung bình năm tính bằng cách cộng tổng nhiệt độ trung bình các tháng lại và chia cho 12 tháng trong một năm.

2.

- Nhiệt độ trung bình ngày trong tháng 11 của Hà Nội:

(19+19+27+23) : 4 = 22⁰C

- Nhiệt độ cao nhất là 27⁰C. Nhiệt độ thấp nhất là 19⁰C.

- Nhiệt độ cao nhất và thấp nhất chênh nhau 8⁰C.

4. Vận dụng (4 phút)

a. Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức đã học để giải quyết tình huống thực tế.

b. Nội dung: Vận dụng kiến thức đã học và hiểu biết của bản thân và hình 13.8, thông tin kênh chữ sgk trang 166 thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: câu trả lời của học sinh

d. Cách thực hiện.

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

HĐ của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

Dựa vào hiểu biết của bản thân và hình 13.8, thông tin kênh chữ sgk trang 166:

- Em hãy cho biết cần làm gì và không được làm gì để phòng tránh tai nạn do sấm sét?
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

GV: thực hiện kĩ thuật đặt câu hỏi, gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Thực hiện nhiệm vụ cá nhân/cặp trong thời gian 1-2p ra giấy nháp.

Bước 3. Báo cáo kết quả và thảo luận

GV gọi HS bất kì trình bày kết quả; các HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá và chuẩn hóa kiến thức.

- Nên: Ở trong nhà khi trời mưa giông có sấm sét, rút dây điện của các thiết bị điện tử,…

- Không nên: Ra ngoài khi trời mưa gió, không trú mưa dưới những cây lớn, đặc biệt là những cây riêng lẻ….

Nhiệt độ không khí là:

…………………………………………………………….

Nguồn cung cấp nhiệt cho không khí:

…………………………………………………………….

Không khí có nhiệt độ vì:

…………………………………………………………….

…………………………………………………………….

…………………………………………………………….

Dụng cụ đo nhiệt độ không khí:

…………………………………………………………….

Dụng cụ hình 13.2 chỉ số độ là:

……………………………………………………………

- Số lần đo nhiệt độ không khí trong ngày:

- Thời điểm đo:

……………………………………………………………

…………………………………………………………..

Cách tính nhiệt độ không khí trung bình ngày:

…………………………………………………………….

…………………………………………………………….

…………………………………………………………….

Nhiệt độ không khí là:

độ nóng hay lạnh của không khí.

Nguồn cung cấp nhiệt cho không khí:

Mặt trời

Không khí có nhiệt độ vì:

là do mặt đất hấp thu năng lượng nhiệt của Mặt Trời, bức xạ lại vào không khí, làm không khí nóng lên.

Dụng cụ đo nhiệt độ không khí là:

Nhiệt kế

Dụng cụ hình 13.2 chỉ số độ là:

Nhiệt kế chỉ: 25⁰C

Cách tính nhiệt độ không khí trung bình ngày:

được tính bằng trung bình cộng của những lần đo trong ngày.

Đới KH

Đặc điểm

Hàn đới

Ôn đới

Nhiệt đới

Nhiệt độ

Lượng mưa

Gió thổi thường xuyên

Đới KH

Đặc điểm

Hàn đới

Ôn đới

Nhiệt đới

Nhiệt độ

Quanh năm lạnh giá.

Trung bình

Quanh năm nóng

Lượng mưa

Dưới 500mm

500mm-1500mm

1000mm-2000mm

Gió thổi thường xuyên

Gió Đông cực

Gió Tây ôn đới

Gió Mậu dịch.

Nhiệt độ

Cao nhất

Thấp nhất

Nhận xét về nhiệt độ

Lượng mưa trung bình năm

Nhận xét về lượng mưa

Thuộc đới khí hậu

Địa điểm

Xin-ga-po (1⁰17^/B)

Nhiệt độ: Cao nhất

27⁰C

Thấp nhất

25⁰C

Nhận xét về nhiệt độ

Cao quanh năm

Lượng mưa trung bình năm

2417 mm

Nhận xét về lượng mưa

Lượng mua trung bình năm lớn, mưa nhiều quanh năm.

Thuộc đới khí hậu

Đới nóng

Quá trình hình thành mây và mưa.

Hoạt động 1: Biến đổi khí hậu

a. Mục tiêu: HS biết được nguyên nhân, biểu hiện và hậu quả của biến đổi khí hậu

b. Nội dung: Tìm hiểu biến đồi khí hậu

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

Nhiệm vụ 1

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

GV: Quan sát hình 14.1 và 14.2 trong bài, em hãy: Cho biết sự khác biệt giữa hình 14.1 và hình 14.2. Giải thích.

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

I. Biến đổi khí hậu

- Biến đổi khí hậu: sự thay đổi trạng thái của khí hậu so với trung bình nhiều năm.

Nhiệm vụ 2

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

GV:

+ Chia lớp thành các nhóm và yêu cầu HS dựa vào tài liệu, thông tin thu thập được về sự thay đổi khí hậu trên TG và ở Việt Nam để thực hiện phiếu học tập số 1.

+ GV có thể cho HS xem thêm một số hình ảnh/ video clip để bổ sung thông tin cho HS

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Dựa vào tài liệu, thông tin thu thập được về sự thay đổi khí hậu trên TG và ở Việt Nam, em hãy nêu một số biểu hiện của biến đổi khí hậu trên Trái Đất.

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

Bảng chuẩn kiến thức.

Nhiệm vụ 3

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

GV

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

Bảng chuẩn kiến thức.

Hoạt động 2: Phòng tránh thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu

a. Mục tiêu: HS biết được các giải pháp ứng phó với thiên tai.

b. Nội dung: Tìm hiểu phòng tránh thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu

c. Sản phẩm: Thuyết trình sản phẩm, câu trả lời, bài làm của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

Dựa vào thông tin trong bài, bảng 14.1 và hình 14.3, em hãy:

- Trình bày khái niệm thiên tai.

- Cho biết bản thân em có thế thực hiện được biện pháp phòng tránh thiên tai nào?

- Giải thích tại sao các hoạt động trong hình 14.3 sẽ giúp chúng ta ứng phó với biến đổi khí hậu?

HS: Lắng nghe và tiếp cận nhiệm vụ

II. Phòng tránh thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Gợi ý, hỗ trợ học sinh thực hiện nhiệm vụ

HS: Suy nghĩ, trả lời

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HS: Trình bày kết quả

GV: Lắng nghe, gọi HS nhận xét và bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV: Chuẩn kiến thức và ghi bảng

HS: Lắng nghe, ghi bài

Bảng chuẩn kiến thức.

1. Mở đầu

a. Mục tiêu:

- Kết nối với bài học, tạo tâm thế để bắt đầu tiết học hiệu quả.

b. Nội dung:

- Dựa vào video dự báo thời tiết để nêu được một số yếu tố quan trọng trong bản tin dự báo thời tiết.

c. Sản phẩm:

- HS vận dụng kiến thức của bản thân trả lời câu hỏi GV đưa ra.

d. Tổ chức hoạt động:

2. Hình thành kiến thức mới (30 phút)

a. Mục tiêu: biết vận dụng để làm các bài tập

b. Nội dung: Hướng dẫn đọc biểu đồ nhiệt độ, lượng mưa

c. Sản phẩm: bài thuyết trình và sản phẩm của HS

d. Tổ chức hoạt động:

3. Luyện tập.

a. Mục đích: Giúp học sinh khắc sâu kiến thức bài học

b. Nội dung: Hoàn thành các bài tập.

c. Sản phẩm: câu trả lời của học sinh

d. Tổ chức hoạt động.

4. Vận dụng (5p):

a. Mục tiêu:

- Vận dụng kiến thức đã học để giải quyết vấn đề trong thực tiễn.

b. Nội dung:

- Biên tập và xây dựng bản tin dự báo thời tiết

c. Sản phẩm:

- Xây dựng được một bản tin dự báo thời tiết đơn giản.

d. Tổ chức hoạt động:

Về nhiệt độ

Nhiệt độ tháng cao nhất (°C)

23

30

Nhiệt độ tháng thắp nhất (°C)

-10

17

Biên độ nhiệt độ (°C)

33

13

Về lượng mưa

Lượng mưa tháng cao nhất (mm)

100

350

Lượng mưa tháng thấp nhất (mm)

80

10

Lượng mưa trung bình năm (mm)

1040

1724

Trường: THCS ĐOÀN THỊ ĐIỂM

Tổ: Sử - Địa - GDCD

Họ và tên giáo viên:

Nguyễn Thị Hạnh Nhân