Phép phân tích và tổng hợp
I. Kiến thức cần nhớ
- Để làm rõ ý của một sự vật, hiện tượng nào đó, người ta thường dùng phép phân tích và tổng hợp
- Phân tích: trình bày từng bộ phận, phương tiện của một vấn đề nhằm chỉ ra nội dung của sự vật, hiện tượng. Để phân tích nội dung của sự vật, hiện tượng, người ta có thể vận dụng các biện pháp nêu giả thiết, so sánh, đối chiếu… cả phép lập luận giải thích, chứng minh
- Tổng hợp là phép lập luận rút ra từ cái chung từ những điều đã phân tích. Lập luận tổng hợp thường đặt ở cuối đoạn, cuối bài, ở phần kết luận của một phần hoặc toàn bộ văn bản
II. Bài tập vận dụng
Bài 1: Cho đoạn trích sau:
Người ta vẫn quen nhìn thời gian như một định luật đưa tới già nua, tàn tạ, hủy diệt nhưng không mấy ai nghĩ rằng nhờ có thời gian nên mới có tác động, hiện hữu, nảy sinh. Nếu không có thời gian, thì sẽ không bao giờ cho sự sống. Không có sự hình thành của trái đất, không có sự kết hợp của các phân tử thành các cơ thể đơn bào, rồi đa bào, không có sự xuất hiện của các loài cỏ cây, cầm thú không có sự tiến hóa liên tục cho tới loài người, với bộ óc tinh vi sáng tạo. Đó là những thành quả của sự tiến hóa không ngừng của vạn vật, tức là những thành quả của thời gian.
Tác giả đã dùng phép lập luận nào và lập luận như thế nào?
Hướng dẫn trả lời
Bài 1: Đoạn trích trên tác giả sử dụng phép lập luận diễn dịch
Ban đầu tác giả đưa ra luận điểm “nhờ có thời gian nên mới có tác động, hiện hữu, nảy sinh”
Sau đó tác giả lần lượt chỉ ra những luận cứ chứng minh cho luận điểm trên:
+ Nếu không có thời gian sẽ không bao giờ có sự sống
+ Sự tiến hóa của tạo vật chính là sự tiến hóa của thời gian
Phần trắc nghiệm
Câu 1: Phân tích là gì?
A. Là chẻ nhỏ vấn đề, làm đối tượng đó được so sánh, đối chiếu với các đối tượng khác
B. Là phép lập luận trình bày từng bộ phận, phương diện của vấn đề nhằm chỉ ra nội dung của sự vật, hiện tượng
C. Phân tích có thể kết hợp với nhiều thao tác khác
D. Cả 3 ý trên
Hướng dẫn giải:
Chọn đáp án: B
Câu 2: Tổng hợp là phép lập luận như thế nào?
A. Tổng hợp là phép lập luận rút ra cái chung từ những điều đã phân tích, không có phân tích thì không có tổng hợp
B. Tổng hợp là tập hợp phần thông tin mình sưu tầm, thu thập
C. Cả A và B đều đúng
D. Cả A và B sai
Hướng dẫn giải:
Chọn đáp án: A
Đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi?
Người ta vẫn quen nhìn thời gian như một định luật đưa tới già nua, tàn tạ, hủy diệt, nhưng không mấy ai nghĩ rằng chính nhờ có thời gian nên mới có tác động, hiện hữu, nảy sinh. Nếu không có thời gian thì sẽ không bao giờ có sự sống. Không có sự hình thành của trái đất, không có sự kết hợp của các phân tử thành các cơ thể đơn bào, rồi đa bào, không có sự xuất hiện của các loài cỏ cây, cầm thú, không có sự tiến hóa liên tục cho tới loài người, với bộ óc tinh vi sáng tạo. Đó là những thành quả của sự tiến hóa không ngừng của vạn vật, tức là thành quả thời gian.