Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động

I. Kiến thức cần nhớ

- Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người khác.

- Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào.

- Việc chuyển đổi câu chủ động, thành bị động (ngược lại) nhằm mục đích liên kết các câu trong đoạn văn.

- Có hai cách chuyển câu chủ động thành bị động:

+ Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm từ bị và được vào sau từ (cụm từ) ấy.

+ Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ, biến từ chỉ chủ thể của hoạt động thành một bộ phận bắt buộc trong câu.

II. Bài tập vận dụng

Bài 1: Hãy biến đổi những câu sau đây thành câu bị động:

- Thầy hiệu trưởng là người đã xây dựng ngôi trường này từ những năm đầu kháng chiến chống Mĩ.

- Họ làm tất cả mái nhà bằng cỏ tranh và lá cọ.

- Sáng sáng cô gái dắt chú chó đi dạo quanh bờ hồ.

- Người ta dựng hàng rào chắn quanh cây cổ thụ đó.

Gợi ý trả lời

Chuyển câu bị động thành chủ động

- Ngôi trường được thầy hiệu trưởng xây từ những năm đầu kháng chiến chống Mĩ.

- Mái nhà được họ làm bằng cỏ tranh và lá cọ.

- Sáng sớm, chú chó được cô gái dắt đi dạo quanh bờ hồ.

- Cây cổ thụ được người ta dựng hàng rào chắn quanh đó.

Bài 2: Chuyển đổi các câu dưới đây từ bị động thành câu chủ động

- Bèo bị gió đẩy trôi dạt vào bờ.

- Chú chim nhỏ bị bắn gãy cánh bởi những người thợ săn tham lam.

- Đô thị hóa ngày càng sâu rộng đang thu hẹp sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn.

- Hoa màu bị khô héo do hạn hán kéo dài.

Gợi ý trả lời

Gió đẩy bèo trôi dạt vào bờ

- Những thợ săn tham lam bắn chú chim nhỏ gãy cánh

- Khoảng cách giữa thành thị và nông thôn bị thu hẹp bởi quá trình đô thị hóa.

- Hạn hán kéo dài khiến hoa màu khô héo.

Bài 3: Viết một đoạn văn ngắn về chủ đề cuốn sách yêu thích có sử dụng câu chủ động và bị động.

Gợi ý trả lời

Với bản thân tôi sách luôn là người bạn thân thiết, người thầy giàu trí tuệ và là nguồn khơi gợi cảm hứng sống mỗi ngày. Sách đa dạng về các lĩnh vực, dồi dào về kiến thức nên khi đọc sách bản thân tôi được trải nghiệm nhiều hơn. Sách còn làm phong phú thêm đời sống tình cảm của tôi bởi những câu chuyện cảm động, thấm đẫm tính nhân văn. Cuốn sách tạo cho tôi nguồn cảm hứng lớn nhất là cuốn Ông già và biển cả của tác giả Hemingway. Sách kể về hành trình săn chú cá kiếm khổng lồ của ông già Santiago. Tác giả ca ngợi khát vọng, sức lao động và vẻ đẹp của con người trong lao động thông qua cuộc đấu tranh không cân sức giữa con người với con cá kiếm. Điều đó đã tạo động lực cho tôi sống có ước mơ, không bỏ cuộc và biết cố gắng vì ước của mình.

Phần trắc nghiệm

Câu 1: Thế nào là câu chủ động ?

A. Là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hành động hướng vào người, vật khác.

B. Là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hành động của người, vật khác hướng vào.

C. Là câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ - vị ngữ

D. Là câu có thể rút gọn thành phần vị ngữ.

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Câu 2: Thế nào là câu bị động ?

A. Là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hành động hướng vào người, vật khác

B. Là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hành động của người, vật khác hướng vào

C. Là câu có thể rút gọn thành phần chủ ngữ

D. Là câu có thể rút gọn các thành phần phụ

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

Câu 3: Việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động và ngược lại trong mỗi đoạn văn nhằm mục đích gì ?

A. Để câu văn đó nổi bật hơn

B. Để liên kết đoạn văn trước đó với đoạn văn đang triển khai

C. Để tránh lặp lại kiểu câu và liên kết các câu trong đoạn thành một mạch văn thống nhất.

D. Để câu văn đó đa nghĩa hơn.

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

Câu 4: Trong các câu sau, câu nào là câu chủ động ?

A. Nhà vua truyền ngôi cho cậu bé.

B. Lan được mẹ tặng chiếc cặp sách mới nhân ngày khai trường.

C. Thuyền bị gió làm lật.

D. Ngôi nhà đã bị ai đó phá.

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Câu 5: Trong các câu sau, câu nào là câu bị động ?

A. Mẹ đang nấu cơm. B. lan được thầy giáo khen.

C. Trời mưa to. D. Trăng tròn.

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

Câu 6: Trong đoạn văn sau, câu nào là câu bị động ?

Từ thuở nhỏ, Tố Hữu đã được cha dạy làm thơ theo những lối cổ. Bà mẹ Tố Hữu là con một nhà nho, thuộc nhiều ca dao, dân ca xứ Huế và rất giàu tình thương con. Tố Hữu mô côi mẹ từ năm 12 tuổi và một năm sau lại xa gia đình vào học trường Quốc học Huế. ( Nguyễn Văn Long)

A. Bà mẹ Tố Hữu là con một nhà nho, thuộc nhiều ca dao, dân ca xứ Huế và rất giàu tình thương con.

B. Từ thuở nhỏ, Tố Hữu đã được cha dạy làm thơ theo những lối cổ.

C. Tố Hữu mô côi mẹ từ năm 12 tuổi và một năm sau lại xa gia đình vào học trường Quốc học Huế.

D. Cả A, B, C đều là câu chủ động.

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

Câu 7: Trong các câu có từ được sau đây, câu nào là câu bị động ?

A. Cha tôi xinh được hai người con.

B. Gia đình tôi chuyển về Hà Nội được mười năm rồi.

C. Bạn ấy được điểm mười.

D. Mỗi lần được điểm cao, tôi lại được ba mẹ mua tặng một thứ đồ dùng học tập mới.

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Câu 8: Trong các câu co từ bị sau, câu nào không là câu bị động ?

A. Ông tôi bị đau chân.

B. Tên cướp đã bị cảnh sát bắt giam và đang chờ ngày xét xử.

C. Khu vườn bị cơn bão làm cho tan hoang.

D. Môi trường đang ngày càng bị con người làm cho ô nhiễm hơn.

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Câu 9: Tìm một từ thích hợp điền vào chỗ trống trong đoạn văn sau:

Đất đai của Tổ quốc ta rộng bao la […] Nhưng em có một … (1) nơi em đã sinh ra và hít thở không khí của Tổ quốc mình, mở mắt nhìn thế giới, cất …(2) đầu tiên, bước những bước đầu tiên, chạm chân với đất, thể nghiệm niềm vui và nỗi buồn đầu tiên. Đối với mỗi người chúng ta, … (3) bắt đầu từ một cái nhỏ bé dường như không lộng lẫy già lắm và không có gì nổi bật; cuộc sống của mỗi chúng ta, vĩnh viễn đến hơi thở cuối cùng, chứa đựng một cái gì đó là … (4) và không gì thay thế được, như bầu sữa mẹ, như sự âu yếm của mẹ, như lới nói thân yêu. Đó là miền quê thân yêu của ta, nơi thể hiện hình ảnh sinh động hình ảnh của Tổ quốc ta. ý nghĩa của sự hình thành… (5) của chúng ta là ở chỗ miền đất đó suốt cả đời đi vào … (6) ta, làm ta xao xuyến, giống như nguồn sống đầu tiên từ đó mỗi chúng ta … (7). Đừng bào giờ quên … (8) ấm áp và thân thiết mà từ đấy em bay lên như con chim non rời khỏi tổ; hãy nhớ rằng: nếu như không có cái nôi đó thì em chả là cái gì cả, thì …(9) đi vào thế giới rộng lớn của Tổ quốc sẽ chẳng mở ra cho em.

   ( V. A Xu-khôm-lin-xki,Giáo dục con người chân chính như thế nào)

Hướng dẫn giải:

Đáp án: 1-B, 2-A, 3-D, 4-A, 5-C, 6-A, 7-B, 8-C, 9-A.