Bài thơ: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê

A. Nội dung bài học

Nội dung bài thơ: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê

- Phiên âm:

- Dịch nghĩa:

- Dịch thơ:

I. Đôi nét về tác giả Hạ Tri Chương

- Hạ Tri Chương (659-744), tự Quý Chân, hiệu Tứ Minh cuồng khách, quê ở Vĩnh Hưng, Việt Châu (nay thuộc huyện Tiêu Sơn, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc)

- Ông đỗ tiến sĩ năm 695, sinh sống, học tập và làm quan trên 50 năm ở kinh đô Trường An, rất được Đường Huyền Tông vị nể. Sau đó, ông xin từ quan về làm đạo sĩ

- Ông là bạn vong niên của thi hào Lí Bạch

- Ông thích uống rượu, tính tình hào phóng, ông còn để lại 20 bài thơ

II. Đôi nét về tác phẩm Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê

1. Hoàn cảnh ra đời

Bài thơ được viết nhân lần tác giả tình cờ về thăm quê vào năm 744, khi ông đã 86 tuổi

2. Bố cục: 2 phần

- Phần 1 (hai câu thơ đầu): Tình yêu quê hương của tác giả

- Phần 2 (hai câu còn lại): Tâm trạng của tác giả khi về thăm quê

3. Giá trị nội dung

Bài thơ thể hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê cũ

4. Giá trị nghệ thuật

- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt

- Giọng thơ hóm hỉnh, ngậm ngùi

- Phéo đối

- Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa tự sự và biểu cảm

III. Dàn ý phân tích tác phẩm Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê

I. Mở bài

- Giới thiệu khái quát về tác giả Hạ Tri Chương (những nét chính về cuộc đời, các sáng tác chính…)

- Giới thiệu về bài thơ “Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê” (hoàn cảnh ra đời, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…)

II. Thân bài

1. Hai câu thơ đầu

- Sử dụng từ trái nghĩa tạo nên tiểu đối trong câu thơ: trẻ - già, đi – trở về

⇒ Khắc họa thời gian xa quê của tác giả đã lâu lắm rồi

- Hình ảnh của nhà thơ khi quay trở lại quê hương:

   + Mấn mao tồi: tóc mai đã rụng, thể hiện dấu hiệu của tuổi tác, mái tó abcj đi theo thời gian

   + Hương âm vô cải: giọng quê không đổi, giọng nói chính là nét đặc trưng của từng vùng miền, là hồn quê, nét quê thể hiện trong sắc điệu giongj nói của con người

⇒ Câu thơ với hai về đối rất chỉnh, qua đó biểu hiện tình cảm gắn bó với quê hương của tác giả, thời gian có trôi đi, tuổi già đi nhưng giọng quê, hồn quê vẫn còn mãi trong tác giả

⇒ Hai câu thơ với nghệ thuật đối đã nhấn mạnh tình cảm thủy chung, gắn bó sâu sắc của tác giả với quê hương của mình

2. Hai câu còn lại

- Tình huống trớ trêu của tác giả khi về thăm quê:

   + Người con xưa trở thành người xa lạ, “trẻ con gặp lạ không chào”

   + Trẻ con gọi ông là “khách”

- Tâm trạng của tác giả: ngạc nhiên, buồn tủi, ngậm ngùi, xót xa bởi mình đã trở thành khách, trở thành người lạ trên chính quê hương của mình

III. Kết bài

- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản:

   + Nội dung: tình yêu quê hương tha thiết của một người sống xa quê lâu ngày trong khoảnh khắc vừa mới trở về

   + Nghệ thuật: thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, nghệ thuật đối, kết hợp tự sự và biểu cảm…

B. Bài tập luyện tập

Câu 1. Tác giả của bài Hồi hương ngẫu thư là ai?

A. Hạ Tri Chương B. Lý Bạch

C. Đặng Trần Côn D. Bạch Cư Dị

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Câu 2. Dịch nghĩa câu thơ “Hương âm vô cải, mấn mao tồi” có nghĩa là gì?

A. Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về B. Giọng quê không đổi nhưng tóc mai đã rụng

C. Trẻ con gặp mặt không quen biết D. Cười hỏi: “Khách nơi nào đến?”

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

Câu 3. Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào?

A. Mới rời xa quê ra đi B. Xa nhà xa quê đã lâu

C. Xa quê lâu nay mới trở về D. Sống ở ngay quê nhà

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

Câu 4. Tâm trạng của tác giả trong bài thơ là?

A. Vui mừng, háo hức khi trở về quê

B. Buồn thương trước cảnh quê hương nhiều thay đổi

C. Ngậm ngùi, hẫng hụt khi trở thành khách lạ giữa quê hương

D. Đau đớn, luyến tiếc khi phải rời xa chốn kinh thành

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

Câu 5. Bài thơ thể hiện tình cảm tha thiết, sâu sắc của tác giả- người xa quê lâu năm- đối với quê hương trong khoảnh khắc trở về quê, đúng hay sai?

A. Đúng B. Sai

Hướng dẫn giải:

Đáp án A