Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí
I. Kiến thức cơ bản
Bài nghị luận về tư tưởng đạo lý thường có nội dung đề cập tới các vấn đề của đời sống xã hội như: đạo đức, tư tưởng, văn hóa, nhân sinh quan…
Các bước làm bài:
Bước 1: Giới thiệu, giải thích tư tưởng đạo lý cần bàn
+ Giải thích các từ ngữ, thuật ngữ, khái niệm nghĩa đen, nghĩa bóng nếu có
+ Rút ra tư tưởng, đạo lý, quan điểm của tác giả
Bước 2: Phân tích những mặt đúng, bác bỏ những biểu hiện sai lệch có liên quan tới vấn đề bàn luận
+ Dùng dẫn chứng cuộc sống xã hội để chứng minh, từ đó chỉ ra tác dụng tư tưởng, đạo lý đối với đời sống xã hội
+ Bác bỏ biểu hiện sai lệch có liên quan tới vấn đề nghị luận: bác bỏ biểu hiện sai lệch có liên quan tới tư tưởng đạo lý
Bước 3: Mở rộng vấn đề
+ Bằng cách giải thích, chứng minh, đào sâu thêm vấn đề, lật ngược vấn đề
Bước 4: Nêu ý nghĩa, rút ra bài học nhận thức và hành động
+ Rút ra những kết luận đúng để thuyết phục người đọc áp dụng vào thực tiễn vấn đề
II. Bài tập vận dụng
Bài 1: Lập dàn ý cho bài văn nghị luận về lòng tự trọng
Mở bài:
Giới thiệu lòng tự trọng là đức tính cần phải có trong mỗi con người
Thân bài
* Giải thích khái niệm lòng tự trọng
+ Là ý thức của chính bản thân, biết coi trọng và giữ gìn phẩm cách, danh dự của chính mình
- Tự trọng là sự tự ý thức giá trị của bản thân, không bao giờ được xem thường, hạ thấp bản thân
* Phân tích
- Tự trọng là sống trung thực
+ Hết lòng vì công việc, trung thực trong công việc, học tập, cuộc sống là tự trọng
+ Dám nhận lỗi sai, sống có trách nhiệm, sống thẳng thắn
- Tự trọng là biết giữ gìn nhân cách, phẩm giá của mình
+ Lòng tự trọng là biết giữ gìn nhân cách, không vì hoàn cảnh mà đánh mất đi sự tự trọng bản thân
- Đánh giá về lòng tự trọng
+ Lòng tự trọng là thước đo nhân cách con người trong xã hội
+ Xã hội ngày càng văn minh hiện đại nếu con người biết sống tự trọng
+ Cần phân biệt tự trọng với tự ái, tự cao
+ Phê phán những hành động sai trái đánh mất lòng tự trọng
- Bài học
Lòng tự trọng là giá trị bản thân, giúp con người hướng tới những chuẩn mực tốt đẹp của xã hội
Kết bài:
Nêu cảm nghĩ của em về lòng tự trọng và rút ra kinh nghiệm sống cho bản thân