Treo biển

A. Nội dung bài học

Thể loại truyện cười

Thể loại truyện cười là gì?

- Truyện cười là tác phẩm tự sự dân gian ngắn, có kết cấu chặt chẽ, kết thúc bất ngờ, kể về những sự việc xấu, trái với tự nhiên trong cuộc sống nhằm giải trí, phê phán.

- Đặc trưng của truyện cười:

   + Truyện cười luôn có yếu tố gây cười

   + Truyện cười xây dựng các tình huống đối thoại ngắn gọn.

- Phân loại truyện cười:

   + Truyện khôi hài: chủ yếu nhằm mục đích giải trí song vẫn có ý nghĩa giáo dục

   + Truyện trào phúng: chủ yếu nhằm mục đích phê phán, đối tượng phê phán phần lớn là các nhân vật thuộc tầng lớp trên trong xã hội Việt Nam xưa và các thói hư tật xấu trong nội bộ nhân dân.

I. Đôi nét về tác phẩm: Treo biển

1. Tóm tắt

Một cửa hàng bán cá đề biển “Ở đây có bán cá tươi”. Cứ nghe người đi qua bình phẩm, cửa hàng lại cất bớt đi một, hai chữ. Dần dần chỉ còn lại chữ “Cá”, vậy mà vẫn có người góp ý. Cuối cùng cửa hàng cất nốt tấm biển đi.

2. Bố cục (2 phần)

- Phần 1 (từ đầu đến “có bán cá tươi”): Chủ cửa hàng treo biển bán cá

- Phần 2 (còn lại): Các ý kiến góp ý và phản ứng của chủ cửa hàng

3. Giá trị nội dung

Mượn câu chuyện nhà hàng bán cá nghe ai “góp ý” về cái tên biển cũng làm theo, truyện tạo nên tiếng cười vui vẻ, có ý nghĩa phê phán nhẹ nhàng những người thiếu chủ kiến khi làm việc, không suy xét kĩ khi nghe những ý kiến khác

4. Giá trị nghệ thuật

- Xây dựng tình huống truyện hấp dẫn

- Kết thúc độc đáo, bất ngờ

- Sử dụng nhiều yếu tố gây cười

II. Phân tích văn bản Treo biển

I. Mở bài

- Giới thiệu về thể loại truyện cười (khái niệm, đặc trưng, phân loại…)

- Giới thiệu về truyện cười “treo biển” (tóm tắt, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…)

II. Thân bài

1. Chủ cửa hàng treo biển bán cá

- Tấm biển “Ở đây có bán cá tươi” của chủ cửa hàng có đầy đủ nội dung cần thiết của một tấm biển quảng cáo:

   + Vị trí, địa điểm: ở đây

   + Hoạt động của cửa hàng: bán

   + Loại mặt hàng được bán: cá

   + Chất lượng của mặt hàng: tươi

2. Các ý kiến góp ý và phản ứng của chủ cửa hàng

- Các ý kiến góp ý:

   + Ý kiến thứ nhất: bỏ chữ “tươi”

   + Ý kiến thứ hai: bỏ chữ “ở đây”

   + Ý kiến thứ ba: bỏ chữ “có bán”

   + Ý kiến thứ tư: bỏ chữ “cá”

→ Những lời góp ý tuy khác nhau về mặt nội dung nhưng đều cho thấy sự chủ quan, phiến diện khi nhìn nhận, đánh giá

- Phản ứng của chủ cửa hàng:

   + Thay đổi cái biển theo từng lời góp ý

   + Cất luôn cái biển

→ Không biết chọn lọc thông tin, không có chính kiến của mình

III. Kết bài

- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản:

   + Nội dung: phê phán nhẹ nhàng những người thiếu chủ kiến khi làm việc, không suy xét kĩ khi nghe những ý kiến khác

   + Nghệ thuật: cách tạo tình huống truyện hâp dẫn, kết thúc bất ngờ, sử dụng nhiều yếu tố gây cười…

- Bài học cho bản thân: phải có suy nghĩ, chính kiến của bản thân…

B. Bài tập luyện tập

Câu 1. Truyện cười là gì?

A. Truyện cười là truyện kể về những thói hư tật xấu đáng cười trong xã hội

B. Kể về những thói hư tật xấu trong cuộc sống nhằm tạo tiếng cười mua vui, hoặc tạo ra lời khuyên răn, bài học

C. Kể về thói hư, tật xấu cười cho thỏa thích

D. Đả kích những chuyện đáng cười

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

Câu 2. Truyện ngụ ngôn khác truyện cười ở điểm nào?

A. Nhân vật chính của truyện là con người

B. Tạo không khí vui vẻ, thoải mái

C. Dùng cách nói bóng gió, kín đáo về loài đồ vật, con người nhằm khuyên nhủ, răn dạy người ta bài học nào đó

D. Tạo ra tiếng cười mua vui hoặc phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

Câu 3. Mục đích của truyện cười là?

A. Phản ánh hiện thực cuộc sống B. Nêu những mục đích của con người

C. Tạo ra tiếng cười mua vui hoặc phê phán D. Đả kích một vài thói xấu

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

Câu 4. Từ “ở đây” trong tấm biển có vai trò gì trong tấm biển?

A. Vai trò chỉ địa điểm B. Vai trò chỉ hoạt động bán của cửa hàng

C. Vai trò chỉ mặt hàng bán ra D. Chỉ chất lượng mặt hàng

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Câu 5. Từ ngữ nào có ý nghĩa tác động mạnh vào tâm lí người mua nhất?

A. Ở đây B. Có

C. Bán D. Cá tươi

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Câu 6. Bài học đúng với truyện Treo biển?

A. Phải tự chủ trong cuộc sống B. Nên nghe nhiều người góp ý

C. Chỉ làm theo lời khuyên đầu tiên D. Không nên nghe ai

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Câu 7. Truyện cười có các chi tiết gây cười là?

A. Nhà hàng treo lên một tấm biển thừa thông tin

B. Khi khách hàng chê vội vã sửa chữa theo ý khách mà không suy xét

C. Treo biển lên lại gỡ biển xuống, phí công sức, thời gian

D. Cả 3 đáp án trên

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Câu 8. Ý nghĩa của truyện Treo biển:

A. Treo biển là truyện hài hước tạo nên tiếng cười hài hước nhẹ nhàng

B. Người làm việc không suy xét kĩ, thiếu chủ kiến khi tiếp thu các ý kiến đóng góp

C. Tốn công, tốn sức nhưng không thu được gì, không giải quyết được vấn đề triệt để

D. Cả 3 ý kiến trên

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Câu 9. Bài học từ truyện Treo biển là?

A. Không nên thụ động, ba phải

B. Cần vững vàng hơn trước quyết định, quan điểm của bản thân

C. Cần suy nghĩ chín chắn trước khi làm việc, và phải có chủ kiến trước những lời phê bình, góp ý

D. Cả A, B, C đều đúng

Hướng dẫn giải:

Đáp án D