Sông ngòi và cảnh quan châu Á
Lý thuyết về Sông ngòi và cảnh quan châu Á
1. Đặc điểm sông ngòi
- Châu Á có mạng lưới sông ngòi khá phát triển và nhiều hệ thống sông lớn: Ô-bi, Ê-nit- xây, Lê-na, A-mua, Hoàng Hà, Trường Giang, Mê Công, Hằng, Ấn, Ti-gro, Ơ-phrát,…
- Các con sông ở châu Á phân bố không đều và có chế độ nước khá phức tạp:
* Phía Bắc:
+ Mạng lưới sông ngòi dày đặc: có mạng lưới sông ngòi khá phát triển và nhiều hệ thống sông lớn: Ô-bi, Ê-nit- xây, Lê-na,…
+ Hướng: nam lên bắc.
+ Chế dộ nước: Mùa đông sông bị đóng băng, lũ vào mùa xuân.
* Đông Á, Đông Nam Á và Nam Á:
+ Mạng lưới sông dày đặc và nhiều sông lớn: Hoàng Hà, Trường Giang, Mê Công, Hằng, Ấn,..
+ Chế độ nước: nước lớn vào cuối hạ đầu thu,thời kì cạn nhất vào cuối đông đầu xuân.
* Tây Nam Á và Trung Á:
+ Mạng lưới sông ngòi thưa, sông ngòi kém phát triển.
+ Nhờ vào nguồn cung cấp nước là băng tuyết nên đây có một số con sông lớn như: Xưa-đi-ri-a, A-mua Đi-ri-a ở Trung Á và Ti-gro, Ơ-phrát ở Tây Nam Á.
+ Chế độ nước: do nguồn cung cấp nước là băng tuyết tan ra từ núi cao nên lưu lượng nước sông càn về hạ lưu càng giảm, một số con sông nhỏ bị “chết” trong các hoang mạc.
- Giá trị của các con sông: giao thông, thủy điện, cung cấp nước cho sản xuất và sinh hoạt, du lịch, thủy sản,…
2. Các đới cảnh quan tự nhiên
- Cảnh quan tự nhiên ở châu Á phân hóa đa dạng:
+ Rừng lá kim có diện tích rộng phân bố: đồng bằng Tây Xi-bia, sơn nguyên Trung Xi-bia, Đông Xi-bia.
+ Rừng cận nhiệt: Đông Á.
+ Rừng nhiệt đới ẩm: Đông Nam Á và Nam Á.
+ Hoang mạc và bán hoang mạc: Tây Nam Á và một phần Trung Á.
+ Đài nguyên: Bắc Á.
- Tuy nhiên hiện nay các cảnh quan đã và đang bị con người tàn phá nghiêm trọng cần được bảo vệ.
3. Những thuận lợi và khó khăn của thiên nhiên châu Á
a) Thuận lợi
Châu Á có nguồn tài nguyên thiên nhiên rất phong phú:
+ Châu Á có nguồn khoáng sản rất phong phú và có trữ lượng lớn. Các khoáng sản tiêu biểu: dầu mỏ, khí đốt, than, sắt, kim loại màu,…
+ Các tài nguyên đât, khí hậu, nước, sinh vật đa dạng là cơ sở để tạo ra sự đa dạng cho sản phẩm.
b) Khó khăn
- Địa hình cao, hiểm trở.
- Khí hậu: diện tích hoang mạc lớn, các vùng khí hậu giá lạnh,…
- Nhiều thiên tai: Động đất, núi lửa, bão lụt,…
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Châu Á có bao nhiêu đới cảnh quan?
- A
- B
- C
- D
Châu Á có 10 đới cảnh quan (Lược đồ các đới cảnh quan ở châu Á, SGK/11 - Địa lí lớp 8 cơ bản).
Câu 2: Các sông lớn ở vùng Bắc Á có hướng chảy chủ yếu là
- A
- B
- C
- D
Các sông ngòi ở Bắc Á hầu hết bắt nguồn từ vùng núi và cao nguyên ở nội địa chảy theo hướng từ nam lên bắc đổ ra Bắc Băng Dương.
Câu 3: Khu vực nào dưới đây ở châu Á mạng lưới sông ngòi kém phát triển nhất?
- A
- B
- C
- D
Ở châu Á, khu vực có mạng lưới sông ngòi kém phát triển nhất là Tây Nam Á và Trung Á (khu vực có khí hậu khô hạn).
Câu 4: Nguồn cung cấp nước chủ yếu cho các con sông ở Nam Á là
- A
- B
- C
- D
Khu vực Nam Á có mưa nhiều nên nguồn cung cấp nước chủ yếu cho các con sông ở Nam Á là từ nước mưa.
Câu 5: Rừng nhiệt đới ẩm ở châu Á phân bố chủ yếu ở khu vực nào dưới đây?
- A
- B
- C
- D
Rừng nhiệt đới ẩm phân bố ở Đông Nam Á và Nam Á.
Câu 6: Đới cảnh quan nào dưới đây phân bố chủ yếu ở vùng Tây Nam Á và Trung Á?
- A
- B
- C
- D
Các sông ngòi ở Tây Nam Á và Trung Á có khí hậu lục địa lượng mưa rất thấp nên hình thành các vùng hoang mạc và bán hoang mạc rộng lớn.
Câu 7: Ở vùng Xi-bia đặc trưng với kiểu cảnh quan tự nhiên nào dưới đây?
- A
- B
- C
- D
Vùng Xi-bia là nơi phân bố chủ yếu của cảnh quan rừng lá kim, phân bố ở đồng bằng Tây Xi-bia, sơn nguyên Trung Xi-bia và một phần Đông Xi-bia.
Câu 8: Các sông lớn ở Đông Á đổ vào biển và đại dương nào dưới đây?
- A
- B
- C
- D
Các sông lớn ở Đông Á xuất phát từ sơn nguyên Tây Tạng, đổ vào Thái Bình Dương. Ví dụ: sông Trường Giang, Hoàng Hà, A-mua.