Giai đoạn Tổng hợp chuỗi pôlipeptit
Lý thuyết về Giai đoạn Tổng hợp chuỗi pôlipeptit
Giai đoạn Tổng hợp chuỗi pôlipeptit
Quá trình tổng hợp chuỗi polipeptit diễn ra theo ba bước:
Hình 1 : Sơ đồ mô tả quá trình tổng hợp chuỗi pôlipeptit
Bước 1. Mở đầu
- Tiểu đơn vị bé của ribôxôm gắn với mARN ở vị trí nhận biết đặc hiệu (gần bộ ba mở đầu) và di chuyển đến bộ ba mở đầu (AUG).Ở sinh vật nhân thực bộ ba AUG mã hóa cho axit amin Met còn ở sinh vật nhân sơ mã AUG mã hóa cho axit amin f-Met
- aamở đầu - tARN tiến vào bộ ba mở đầu (đối mã của nó – UAX- khớp với mã mở đầu – AUG – trên mARN theo nguyên tắc bổ sung), sau đó tiểu phần lớn gắn vào tạo ribôxôm hoàn chỉnh.
Bước 2. Kéo dài chuỗi polipeptit
- Phức hợp aa1 - tARN vào ribôxôm khớp bổ sung đối mã với côđon tiếp sau mã mở đầu trên mARN, 1 liên kết peptit được hình thành giữa aa mở đầu và aa1.
- Ribôxôm dịch chuyển qua côđon tiếp theo, tARN mở đầu rời khỏi ribôxôm, phức hợp aa2 - tARN vào ribôxôm khớp bổ sung đối mã với côđon đó, 1 liên kết peptit nữa được hình thành giữa aa1 và aa2.
- Quá trình cứ tiếp diễn như vậy cho đến khi ribôxôm tiếp xúc với mã kết thúc (UGA, UAG hay UAA).
Bước 3. Kết thúc
- Khi ribôxôm chuyển dịch sang bộ ba kết thúc (UAA, UAG, UGA) thì quá trình dịch mã ngừng lại, 2 tiểu phần của ribôxôm tách nhau ra. Một enzim đặc hiệu loại bỏ axit amin mở đầu và giải phóng chuỗi pôlipeptit, quá trình dịch mã hoàn tất.
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Nội dung nào dưới đây là không đúng:
- A
- B
- C
- D
Sau khi hoàn thành việc giải mã, ribôxôm rời khỏi mARN, giữ nguyên cấu trúc để tiếp tục phục vụ cho lần giải mã khác sai vì sau khi dịch mã ribosome tách ra làm 2 tiểu phần
Câu 2: Khi nói về cơ chế dịch mã ở sinh vật nhân thực, nhận định nào sau đây không đúng?
- A
- B
- C
- D
Ribosome đọc mã DT theo chiều 5’-3’ => Khi dịch mã, ribôxôm chuyển dịch theo chiều 3'→5' trên phân tử mARN sai
Câu 3: Phát biểu nào sau đây là sai:
- A
- B
- C
- D
"Chuỗi polipeptit được tổng hợp xong, ngay lập tức xoắn lại hình thành các bậc cấu trúc cao hơn" sai vì sau khi tổng hợp cong thì chuỗi polipeptit phải được cắt bỏ mã mở đầu tạo chuỗi hoàn chỉnh sau đó mới hình thành các bậc cấu trúc cao hơn
Câu 4: Phát biểu nào sau đây đúng?
- A
- B
- C
- D
"Một bộ ba mã di truyền có thể mã hóa cho một hoặc một số axit amin" sai vì một bộ ba mã di truyền chỉ mã hóa cho 1 axitamin.
"Đơn phân cấu trúc của ARN gồm 4 loại nuclêôtit là A,T,G,X" sai vì đơn phân cấu trúc của ARN gồm 4 loại nuclêôtit là A,U,G,X.
"Phân tử mARN và rARN có cấu trúc mạch kép." sai vì mARN và rARN có cấu trúc mạch đơn.
=> "Ở sinh vật nhân chuẩn, axit amin mở đầu cho chuỗi pôlipeptit là mêtiônin " đúng.
Câu 5: Axitamin mở đầu trong chuỗi polipeptit được tổng hợp ở:
- A
- B
- C
- D
Câu 6: Các chuỗi polipeptit được tạo ra từ một khuôn mARN giống nhau về:
- A
- B
- C
- D
Câu 7: Trong quá trình giải mã, thông tin di truyền dưới dạng trình tự các bộ ba ribonucleotit trên phân tử mARN được truyền đạt chính xác sang dạng trình tự các axit amin trên chuỗi polypeptit là nhờ yếu tố nào sau đây?
- A
- B
- C
- D
Câu 8: Phân tử nào sau đây được dùng làm khuôn cho quá trình dịch mã?
- A
- B
- C
- D
Câu 9: Bộ ba đối mã của ARN vận chuyển mang axit amin mở đầu là:
- A
- B
- C
- D
Câu 10: Quá trình giải mã kết thúc khi:
- A
- B
- C
- D
Ribôxôm tiếp xúc với mã kết thúc và rời khỏi mARN mới được coi là quá trình dịch mã kết thúc
Ribôxôm di chuyển đến mã bộ ba AUG và ribôxôm tiếp xúc với 1 trong các mã bộ ba UAU, UAX, UXG sai vì các bộ mã này không phải mã kết thúc
Ribôxôm gắn axit amin mêtiônin vào vị trí cuối cùng của chuỗi pôlipeptit sai, điều này không có trong dịch mã
Câu 11: Quá trình tổng hợp ARN trong nhân cần thiết cho:
- A
- B
- C
- D
Câu 12: Trong quá trình giải mã, axit amin đến sau sẽ được gắn vào chuỗi pôlipeptit đang được hình thành:
- A
- B
- C
- D
Khi ribôxôm đi khỏi bộ ba mã khởi đầu sai
Giữa nhóm cacbôxin của axit amin mới kết hợp với nhóm amin của axit amin trước để hình thành một liên kết peptit sai vì liên kết peptit hình thành giữa nhóm amin của aa mới với nhóm cacboxyl của aa trước.
Câu 13: Loại axit nucleic nào sau đây là thành phần cấu tạo nên ribôxôm?
- A
- B
- C
- D
rARN cùng với protein tạo riboxom.
Câu 14: Trong tổng hợp prôtêin, axit amin không tham gia vao cấu trúc của phân tử prôtêin, dù trước đó đã được tổng hợp là:
- A
- B
- C
- D
Câu 15: Ở cấp độ phân tử, nguyên tắc khuôn mẫu được thể hiện trong những cơ chế nào?
1. Phân chia tế bào
2. Tổng hợp ARN
3. Dịch mã
4. Tự sao
Số đáp án đúng là:
- A
- B
- C
- D
(1) sai vì phân chia tế bào không thuộc cấp độ phân tử
(2) đúng: Quá trình tổng hợp ARN được thực hiện dựa trên mạch khuôn là mạch gốc 3' - 5' của gen.
(3) đúng: Dịch mã được thực hiện dựa trên mạch khuôn là mạch mARN.
(4) đúng: Quá trình tự sao được thực hiện dựa trên mạch khuôn là cả 2 mạch của phân tử ADN.
Câu 16: Trong quá trình giải mã di truyền, ribôxôm sẽ:
- A
- B
- C
- D
Câu 17: Đối với quá trình dịch mã di truyền, điều nào đúng với riboxom?
- A
- B
- C
- D
Riboxom trượt từ đầu 3' đến 5' trên mARN sai: Riboxom trượt theo chiều 5' - 3'
Bắt đầu tiếp xúc với mARN từ bộ ba mã AUG sai: Riboxom tiếp xúc với mARN ở đoạn nucleotit trước đó
Cấu trúc của riboxom gồm tARN và protein histon sai: Cấu trúc của riboxom bao gồm rARN và protein.
Câu 18: Nhận xét nào không đúng về các cơ chế di truyền ở cấp độ phân tử?
- A
- B
- C
- D
"Trong quá trình dịch mã tổng hợp prôtêin, phân tử mARN được dịch mã theo chiều 3’-5’" sai vì trong quá trình dịch mã tổng hợp prôtêin, phân tử mARN được dịch mã theo chiều 5’à3’