Cấu trúc và chức năng của ADN
Lý thuyết về Cấu trúc và chức năng của ADN
Axit đêôxiribônuclêic - (ADN)
1. Cấu trúc hóa học của ADN
- ADN cấu tạo từ các nguyên tố C, H, O, N, P
- ADN là một đại phân tử, cấu trúc theo nguyên tắc đa phân gồm nhiều đơn phân là các nuclêôtit (viết tắt là Nu)
2. Cấu tạo một nuclêôtit:
- Đơn phân của ADN là Nucleotit, cấu trúc gồm 3 thành phần:
- Đường đêoxiribôza: C5H10O4
- Axit phốtphoric: H3PO4
- Bazơ nitơ: gồm 2 loại chính: purin và pirimidin:
+ Purin: nuclêôtit có kích thước lớn hơn: A (Adenin) và G (Guanin) ( có cấu tạo vòng kép)
+ Pirimidin: nuclêôtit có kích thước nhỏ hơn: T (Timin) và X (Xitozin) ( có cấu tạo vòng đơn)
- Tất cả các nuclêôtit đều giống nhau thành phần đường và photphat, nên người ta vẫn gọi tên thành phần bazơ nitơ là tên Nu: Nu loại A, G, T, X...
- Bazơ nitơ liên kết với đường tại vị trí C thứ 1; nhóm photphat liên kết với đường tại vị trí C thứ 5 tạo thành cấu trúc 1 Nucleotit.
3. Sự tạo mạch
- Khi tạo mạch, nhóm photphat của Nuclêôtit đứng trước sẽ tạo liên kết với nhóm OH của Nu đứng sau (tại vị trí C số 3). Liên kết này là liên kết photphodieste (nhóm photphat tạo liên kết este với OH của đường của chính nó và tạo liên kết este thứ 2 với OH của đường của Nuclêôtit kế tiếp => đieste). Liên kết này, tính theo số thứ tự đính với C trong đường thì sẽ là hướng 3'-OH; 5'-photphat.
4. Cấu trúc không gian của ADN:
- Hai mạch đơn xoắn kép, song song và ngược chiều nhau.
- Xoắn từ trái qua phải, gọi là xoắn phải, tạo nên những chu kì xoắn nhất định mỗi chu kì gồm 10 cặp nuclêôtit và có chiều dài 34A0, đường kính là 20 A0.
5. Tính chất ADN:
- Tính đa dạng trên cơ sở số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp của các nuclêôtit.
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: ADN là tên viết tắt của:
- A
- B
- C
- D
ADN là tên viết tắt của Axit DeoxiriboNucleic (kiến thức cơ bản trong SGK)
Câu 2: Ở các tế bào nhân sơ, phân tử ADN thường ở dạng:
- A
- B
- C
- D
ADN ở tế bào nhân sơ thường có cấu trúc dạng mạch vòng, xoắn kép (ADN nhân, ADN plasmid). Ở các tế bào nhân thực, ADN trong nhân có cấu trúc dạng mạch thẳng, xoắn kép; trong ti thể, lục lạp ADN ở dạng kép, mạch vòng.
Câu 3: Khẳng định KHÔNG chính xác về chức năng của ADN:
- A
- B
- C
- D
ADN chỉ tham gia gián tiếp bằng cách tạo ra các ARN; ARN mới trực tiếp tham gia quá trình tạo protein
Câu 4: Trong 4 loại đơn phân của ADN, hai loại đơn phân có kích thước lớn là:
- A
- B
- C
- D
Có 4 loại bazơ nitơ:loại A và G là các dẫn xuất của bazơ purin ( kích thước lớn);còn dẫn xuất của bazơ pyrimidin thì có T và X (kích thước bé ) (xem hình trong Sách giáo khoa cơ bản lớp 10).
Câu 5: Đơn phân cấu tạo nên ADN được gọi là gì?
- A
- B
- C
- D
ADN có cấu trúc đa phân, được cấu tạo bởi nhiều đơn phân, mỗi đơn phân là 1 nuclêôtit.
Câu 6: Trong các loại nuclêôtit cấu tạo nên phân tử ADN không có:
- A
- B
- C
- D
Cấu tạo nên phân tử ADN có A, T, G, X.
Câu 7: Nuclêôtit G của mạch đơn thứ nhất liên kết với X tương ứng trên mạch đơn thứ 2 của phân tử ADN bằng mấy liên kết hidrô?
- A
- B
- C
- D
2 mạch đơn của phân tử ADN liên kết với nhau bằng liên kết hiđrô, trong đó A liên kết với T bằng 2 liên kết hiđrô, G liên kết với X bằng 3 liên kết hiđrô.
Câu 8: Điền từ thích hợp vào dấu "…": Một phân tử ADN thường có kích thước rất …(1) và chứa rất …(2) gen.
Một phân tử ADN thường có kích thước rất …(1) và chứa rất …(2) gen.
- A
- B
- C
- D
ADN là đại phân tử hữu cơ, một phân tử ADN thường có kích thước rất lớn và chứa rất nhiều gen. Ví dụ chỉ trên 1 phân tử ADN nhỏ ở ti thể người đã có thể chứa tới 37 gen.
Câu 9: Có mấy loại axit nuclêic?
- A
- B
- C
- D
Có 2 loại axit nuclêic, đó là ADN và ARN.
Câu 10: Ở sinh vật nhân thực, thông tin trên ADN được di truyền từ tế bào bày sang tế bào khác nhờ:
- A
- B
- C
- D
Thông tin trên ADN được di truyền từ tế bào bày sang tế bào khác nhờ sự nhân đôi ADN trong quá trình phân bào, nhờ vậy mà cơ thể có thể lớn lên, hoặc thay thế tế bào.
Câu 11: Cho hình vẽ sau:
Đây là mô hình cấu trúc của:
Đây là mô hình cấu trúc của:
- A
- B
- C
- D
Đây là mô hình cấu trúc của ADN vì nó xoắn kép và có đơn phân là A, T, G, C (X).
Câu 12: Các đơn phân nuclêôtit giữa 2 mạch của phân tử ADN liên kết với nhau bằng loại liên kết nào?
- A
- B
- C
- D
Giữa 2 mạch, các nuclêôtit liên kết với nhau bằng liên kết hiđro, A liên kết với T liên kết bằng 2 liên kết hiđro còn G liên kết với X liên kết bằng 3 liên kết hiđro.
Câu 13: Các nguyên tố cấu tạo nên ADN là:
- A
- B
- C
- D
ADN là đại phân tử hữu cơ, được cấu tạo từ 5 nguyên tố: C, H, O, N, P.
Câu 14: Nuclêôtit A của mạch đơn thứ nhất liên kết với T tương ứng trên mạch đơn thứ 2 của phân tử ADN bằng mấy liên kết hidrô?
- A
- B
- C
- D
2 mạch đơn của phân tử ADN liên kết với nhau bằng liên kết hiđrô, trong đó A liên kết với T bằng 2 liên kết hiđrô, G liên kết với X bằng 3 liên kết hiđrô.
Câu 15: Trong 4 loại đơn phân của ADN, hai loại đơn phân có kích thước nhỏ là:
- A
- B
- C
- D
Có 4 loại bazơ nitơ:loại A và G là các dẫn xuất của bazơ purin ( kích thước lớn);còn dẫn xuất của bazơ pyrimidin thì có T và X (kích thước bé ) (xem hình trong Sách giáo khoa cơ bản lớp 10).
Câu 16: Mỗi nuclêôtit cấu tạo bởi mấy thành phần?
- A
- B
- C
- D
Mỗi nuclêôtit cấu tạo bởi 3 thành phần: đường pentôzơ (đường 5 cacbon), nhóm phốtphat và bazơ nitơ.
Câu 17: ADN được cấu tạo bởi mấy nguyên tố?
- A
- B
- C
- D
5 nguyên tố cấu tạo nên ADN là C, H, O, N, P.
Câu 18: Cho các nhận định sau: (1). Thông tin di truyền trên phân tử ADN được bảo quản rất lỏng lẻo.
(2). Những sai sót trên phân tử ADN hầu hết đều được hệ thống các enzim sửa sai trong tế bào sửa chữa.
(3). ADN có chức năng mang, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền.
Có bao nhiêu nhận định đúng?
(1). Thông tin di truyền trên phân tử ADN được bảo quản rất lỏng lẻo.
(2). Những sai sót trên phân tử ADN hầu hết đều được hệ thống các enzim sửa sai trong tế bào sửa chữa.
(3). ADN có chức năng mang, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền.
Có bao nhiêu nhận định đúng?
- A
- B
- C
- D
Ý 1 sai vì thông tin di truyền trên phân tử ADN được bảo quản rất chặt chẽ.
Ý 2 và 3 đúng
Câu 19: Nhận định nào dưới đây không phải là chức năng của ADN?
- A
- B
- C
- D
ADN chỉ có 3 chức năng chính là lưu trữ (mang), bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền; không có chức năng bảo vệ cơ thể (bảo vệ cơ thể là chức năng của protein).
Câu 20: Ở sinh vật nhân thực, ADN gồm mấy mạch đơn?
- A
- B
- C
- D
Ở sinh vật nhân thực, ADN trong nhân là ADN mạch thẳng xoắn kép (gồm 2 mạch đơn), ADN ngoài tế bào chất (ti thể, lục lạp) là ADN mạch vòng xoắn kép (gồm 2 mạch đơn).