Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỉ XIX
Lý thuyết về Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỉ XIX
I. Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần vương”
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7/1885
- Nguyên nhân:
- Phe chủ chiến trong triều đình Huế muốn giành lại chủ quyền từ tay Pháp.
- Thực dân Pháp khi biết âm mưu đã tìm mọi cách để tiêu diệt phe chủ chiến khi có điều kiện.
- Diễn biến:
- Đêm 4 rạng sáng 5/7/1885, Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công quân Pháp ở Tòa Khâm Sứ và Đồn Mang Cá.
- Quân Pháp nhất thời rối loạn, sau khi củng cố tinh thần, chúng phản công chiếm Hoàng thành. Trên đường đi chúng giết người cướp của rất dã man.
2. Phong trào Cần vương
- Hoàn cảnh: Kinh thành Huế thất thủ, Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi ra Tân Sở (Quảng Trị). Ngày 13/7/1885, Tôn Thất Thuyết nhân danh vua Hàm Nghi ra “Chiếu Cần vương" kêu gọi văn thân và nhân dân đứng lên giúp vua cứu nước.
- Phong trào Cần vương phát triển theo hai giai đoạn:
- Giai đoạn 1885 – 1888: Phong trào bùng nổ khắp cả nước, nhất là Trung Kì, Bắc Kì.
- Giai đoạn 1888 – 1896: Sau khi vua Hàm Nghi bị bắt, phong trào quy tụ thành những cuộc khởi nghĩa lớn có quy mô và trình độ tổ chức cao hơn, tiêu biểu nhất là khởi nghĩa Hương Khê (1885 – 1896).
II. Những cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần vương
III. Nguyên nhân thất bại và ý nghĩa lịch sử của phong trào Cần vương
1. Nguyên nhân thất bại của phong trào Cần vương
- Hạn chế của ý thức hệ phong kiến (khẩu hiệu Cần vương): chỉ đáp ứng phần nhỏ yêu cầu của dân tộc, chưa đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân.
- Hạn chế của người lãnh đạo: chiến đấu mạo hiểm, phiên lưu, chưa tính toán kết quả, chiến lược, chiến thuật sai lầm, thiếu liên hệ, khi thất bại dễ sinh ra bi quan chán nản.
2. Ý nghĩa của phong trào Cần ương
- Phong trào Cần Vương là phong trào lớn mạnh, thể hiện truyên thống và khí phách anh hùng của dân tộc ta.
- Là phong trào tiêu biểu nhất cho cuộc kháng chiến tự vệ của nhân dân ta cuối thế kỷ XIX.
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Trước hành động ngày một quyết liệt của Tôn Thất Thuyết, thực dân Pháp đã làm gì?
- A
- B
- C
- D
Trước hành động ngày một quyết liệt của Tôn Thất Thuyết thực dân Pháp đã tìm mọi cách để tiêu diệt phái chủ chiến.
Câu 2: Cuộc khởi nghĩa Hương Khê (1885-1896) do ai lãnh đạo?
- A
- B
- C
- D
Lãnh tụ của cuộc khởi nghĩa Hương Khê là Phan Đình Phùng và Cao Thắng.
Câu 3: Mục đích chính của Tôn Thất Thuyết khi thay vua Hàm Nghi ra chiếu Cần Vương là gì ?
- A
- B
- C
- D
Ngày 13-7-1885, Tôn Thất Thuyết nhân danh vua Hàm Nghi ra Chiếu Cần Vương kêu gọi văn thân và nhân dân đứng lên giúp vua cứu nước.
Câu 4: Nội dung cơ bản của Chiếu cần vương là gì?
- A
- B
- C
- D
Nội dung cơ bản của Chiếu cần vương là kêu gọi văn thân và nhân dân đứng lên giúp vua cứu nước.
Câu 5: Sau khi bắt được vua Hàm Nghi, thực dân Pháp đưa ông đi đày ở đâu?
- A
- B
- C
- D
Sau khi bắt được vua Hàm Nghi, thực dân Pháp đưa ông đi đày ở An-giê-ri.
Câu 6: Sau thất bại của cuộc phản công ở kinh thành Huế, Tôn Thất Thuyết đã có chủ trương gì?
- A
- B
- C
- D
Sau cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến thất bại, Tôn Thất Thuyết đã đưa vua Hàm Nghi và Tam cung rời khỏi hoàng thành đến sơn phòng Tân Sở (Quảng Trị). Tại đây, nhân danh vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết đã xuống chiếu Cần Vương, kêu gọi các văn thân và nhân dân đứng lên giúp vua cứu nước.
Câu 7: Đâu là nhiệm vụ chủ yếu của nghĩa quân Hương Khê trong giai đoạn 1885-1888?
- A
- B
- C
- D
Từ năm 1885 đến năm 1888, nhiệm vụ chủ yếu của nghĩa quân Hương Khê là tập trung thực hiện nhiệm vụ chuẩn bị lực lượng, xây dựng cơ sở chiến đấu của nghĩa quân. Được Phan Đình Phùng giao nhiệm vụ, Cao Thắng đã tích cực chiêu tập binh sĩ, trang bị, huấn luyện và xây dựng căn cứ thuộc vùng rừng núi Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình. Đặc biệt ông đã chế tạo thành công súng trường theo mẫu của Pháp.
Câu 8: Sau thất bại của cuộc phản công ở kinh thành Huế, Tôn Thất Thuyết đã có chủ trương gì ?
- A
- B
- C
- D
Sau cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến thất bại, Tôn Thất Thuyết đã đưa vua Hàm Nghi và Tam cung rời khỏi hoàng thành đến sơn phòng Tân Sở (Quảng Trị). Tại đây, nhân danh vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết đã xuống chiếu Cần Vương, kêu gọi các văn thân và nhân dân đứng lên giúp vua cứu nước.
Câu 9: Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công quân Pháp ở đâu?
- A
- B
- C
- D
Đêm mồng 4 rạng sáng 5 – 7 – 1885, Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công quân Pháp ở Tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá.
Câu 10: Trong giai đoạn từ năm 1885 đến năm 1888, phong trào Cần Vương được đặt dưới sự chỉ huy của ai?
- A
- B
- C
- D
Trong giai đoạn từ năm 1885 đến năm 1888, phong trào Cần Vương được đặt dưới sự chỉ huy của vua Hàm Nghi và Tôn Thất Thuyết.
Câu 11: Sự kiện nào đánh dấu sự chấm dứt của phong trào Cần vương ở Việt Nam vào cuối thế kỉ XIX?
- A
- B
- C
- D
Khởi nghĩa Hương Khê chấm dứt năm 1895, là cuộc khởi nghĩa cuối cùng và kéo dài nhất của phong trào Cần vương.
Câu 12: Nhiệm vụ chủ yếu của nghĩa quân Hương Khê trong giai đoạn 1885-1888 là gì?
- A
- B
- C
- D
Từ năm 1885 đến năm 1888, nhiệm vụ chủ yếu của nghĩa quân Hương Khê là tập trung thực hiện nhiệm vụ chuẩn bị lực lượng, xây dựng cơ sở chiến đấu của nghĩa quân. Được Phan Đình Phùng giao nhiệm vụ, Cao Thắng đã tích cực chiêu tập binh sĩ, trang bị, huấn luyện và xây dựng căn cứ thuộc vùng rừng núi Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình. Đặc biệt ông đã chế tạo thành công súng trường theo mẫu của Pháp.
Câu 13: Cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào Cần vương là cuộc khởi nghĩa nào?
- A
- B
- C
- D
Cuộc khởi nghĩa Hương Khê kéo dài hơn 10 năm, tuy thất bại nhưng đã làm tổn hại nhiều cho Pháp, cho thấy sức mạnh của phong trào.
Câu 14: Đêm mồng 4 rạng sáng 5-7-1885, ở Huế đã diễn ra sự kiện lịch sử gì quan trọng ?
- A
- B
- C
- D
Sau khi biết được âm mưu muốn tiêu diệt phe chủ chiến của thực dân Pháp, đêm mồng 4 rạng sáng ngày 5-7-1885, Tôn Thất Thuyết và lực lượng chủ chiến bất ngờ mở cuộc phản công ở kinh thành Huế tấn công quân Pháp ở tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá.
Câu 15: Ai là người đứng đầu phe chủ chiến trong triều đình Huế?
- A
- B
- C
- D
Mặc dù triều đình Huế đã đầu hàng nhưng phe chủ chiến trong triều đình đứng đầu là Tôn Thất Thuyết vẫn nuôi hy vọng khôi phục chủ quyền khi có thời cơ đến.