ĐẠI CƯƠNG VỀ POLIME I. Khái niệm, phân loại 1. Khái ni
Lý thuyết về ĐẠI CƯƠNG VỀ POLIME I. Khái niệm, phân loại 1. Khái ni
ĐẠI CƯƠNG VỀ POLIME
I. Khái niệm, phân loại
1. Khái niệm
- Polime là những hợp chất có phân tử khối rất lớn do nhiều đơn vị nhỏ (gọi là mắt xích) liên kết với nhau.
- Các phân tử tạo nên từng mắt xích của polime được gọi là monome.
Ví dụ: Polietilen: ${{(-C{{H}_{2}}-C{{H}_{2}}}-)_{n}},$ nilon-6: ${{(-NH-{{\text{ }\!\![\!\!\text{ }C{{H}_{2}}\text{ }\!\!]\!\!\text{ }}_{5}}-CO-)}_{n}}$ được gọi là hệ số polime hóa hay độ polime hóa.
- Tên của polime = poli + tên monome (nếu tên của monome gồm 2 cụm từ trở lên thì tên đó được đặt trong dấu ngoặc đơn)
2. Phân loại
- Theo nguồn gốc
|
Thiên nhiên |
Tổng hợp |
Nhân tạo (bán tổng hợp) |
|
- Nguồn gốc từ thiên nhiên. VD: tinh bột, xenlulozơ, sợi bông, len, tơ tằm,... |
- Do con người tổng hợp nên. VD: nilon-6, nilon-7, polietilen, … |
- Polime thiên nhiên được chế biến 1 phần VD: tơ visco, tơ axetat,... |
- Theo cách tổng hợp
|
Polime trùng hợp |
Polime trùng ngưng |
|
- Tổng hợp bằng phản ứng trùng hợp |
- Tổng hợp bằng phản ứng trùng ngưng |
II. Cấu trúc
- Mạch không phân nhánh. VD: polietilen, amilozơ,…
- Mạch phân nhánh. VD: amilopectin, glicogen,…
- Mạch mạng lưới. VD: cao su lưu hóa, nhựa bakelit,…
III. Tính chất vật lí
- Hầu hết polime là những chất rắn, không bay hơi, không có nhiệt độ nóng chảy xác định.
- Đa số polime không tan trong các dung môi thông thường, một số tan được trong dung môi thích hợp cho dung dịch nhớt.
- Nhiều polime có tính dẻo, một số có tính đàn hồi, một số có thể kéo thành sợi dai, bền. Nhiều polime có tính cách điện, cách nhiệt hoặc bán dẫn.
IV. Điều chế
1. Phản ứng trùng hợp
- Trùng hợp là quá trình kết hợp nhiều phân tử nhỏ (monome) giống nhau hay tương tự nhau thành phân tử lớn (polime).
- Điều kiện cần: monome tham gia trùng hợp phải có liên kết bội hoặc vòng kém bền.
Ví dụ: $nC{{H}_{2}}=C{{H}_{2}}\to {{(-C{{H}_{2}}-C{{H}_{2}}}-)_{n}}$
2. Phản ứng trùng ngưng
- Trùng ngưng là quá trình kết hợp nhiều phân tử nhỏ (monome) thành phân tử lớn (polime) đồng thời giải phóng những phân tử nhỏ khác.
- Điều kiện cần: monome tham gia phản ứng trùng ngưng phải có ít nhất hai nhóm chức có khả năng phản ứng. Ví dụ:
$n\,HOOC-{{C}_{6}}{{H}_{4}}-COOH+nHOC{{H}_{2}}-C{{H}_{2}}OH$
$\xrightarrow{{{t}^{o}}}{{(-CO-{{C}_{6}}{{H}_{4}}-CO-O{{C}_{2}}{{H}_{4}}-O-)}_{n}}+2n{{H}_{2}}O$
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Tơ nilon-6,6 thuộc loại
- A
- B
- C
- D
Tơ nilon-6,6 được điều chế từ hexametylenđiamin và axit ađipic nên tơ nilon-6,6 là tơ tổng hợp
Câu 2: Tơ lapsan thuộc loại tơ
- A
- B
- C
- D
Tơ lapsan thuộc loại tơ polieste.
Câu 3: Polime dùng để chế tạo thủy tinh hữu cơ được điều chế bằng phản ứng trùng hợp là
- A
- B
- C
- D
Thủy tinh hữu cơ được điều chế bằng phản ứng trùng hợp metyl metacrylat
$ nC{{H}_{2}}=C(C{{H}_{3}})-COOC{{H}_{3}}\xrightarrow{xt,{{t}^{0}},p}{{(-C{{H}_{2}}-C(C{{H}_{3}})(COOC{{H}_{3}})-)}_{n}} $
Câu 4: Chất nào sau đây thuộc loại polime thiên nhiên?
- A
- B
- C
- D
Polime thiên nhiên là tinh bột.
Câu 5: Trong các monome dưới đây, monome tạo ra $ {{(-C{{H}_{2}}-CH(COOC{{H}_{3}})-)}_{n}} $ là
- A
- B
- C
- D
$ nC{{H}_{2}}=CHCOOC{{H}_{3}}\xrightarrow{xt,{{t}^{0}},p}{{(-C{{H}_{2}}-CH(COOC{{H}_{3}})-)}_{n}} $
không có phản ứng $ C{{H}_{2}}=C{{H}_{2}} $ và $ C{{H}_{3}}COOH $
$ nC{{H}_{3}}COOCH=C{{H}_{2}}\xrightarrow{xt,{{t}^{0}},p}{{(-C{{H}_{2}}-CH(OOCC{{H}_{3}})-)}_{n}} $
không phản ứng $ C{{H}_{2}}=C{{H}_{2}} $ và $ {{C}_{2}}{{H}_{5}}COOH $.
Câu 6: Monome nào dưới đây trùng hợp thành PVC?
- A
- B
- C
- D
$ nC{{H}_{2}}=C{{H}_{2}}\xrightarrow{xt,{{t}^{0}},p}{{(-C{{H}_{2}}-C{{H}_{2}}-)}_{2}} $
$ nC{{H}_{2}}=CHCOOH\xrightarrow{xt,{{t}^{0}},p}{{(-C{{H}_{2}}-CH(COOH)-)}_{n}} $
$ nC{{H}_{2}}=CH-Cl\xrightarrow{xt,{{t}^{0}},p}{{(-C{{H}_{2}}-CHCl-)}_{n}} $
$ n{{(C{{H}_{3}})}_{2}}C=C{{H}_{2}}\xrightarrow{xt,{{t}^{0}},p}{{(-C{{(C{{H}_{3}})}_{2}}-C{{H}_{2}}-)}_{n}} $
Câu 7: Poli (vinyl ancol) là
- A
- B
- C
- D
$ {{(-CH(OCOC{{H}_{3}})-C{{H}_{2}}-)}_{n}}+nNaOH\to nC{{H}_{3}}COONa+{{(-CH(OH)-C{{H}_{2}}-)}_{n}} $
không tồn tại $ C{{H}_{2}}=CH-OH $
$ C{{H}_{3}}COOH+HC\equiv CH\to C{{H}_{3}}COOCH=C{{H}_{2}} $
$ {{H}_{2}}O+HC\equiv CH\to C{{H}_{3}}CHO $
Câu 8: Trong các chất sau: etan, propen, benzen, glyxin, stiren. Chất có phản ứng trùng hợp để tạo ra được polime là
- A
- B
- C
- D
Các chất có phản ứng trùng hợp là các chất có liên kết đôi trong phân tử: propen, stiren.
Câu 9: Poli (vinyl axetat) là polime được điều chế bằng phản ứng trùng hợp monome nào sau đây?
- A
- B
- C
- D
$ nC{{H}_{2}}=CHCOOC{{H}_{3}}\xrightarrow{xt,{{t}^{0}},p}{{(-C{{H}_{2}}-CH(COOC{{H}_{3}})-)}_{n}} $
$ nC{{H}_{2}}=CHCOO{{C}_{2}}{{H}_{5}}\xrightarrow{xt,{{t}^{0}},p}{{(-C{{H}_{2}}-CH(COO{{C}_{2}}{{H}_{5}})-)}_{n}} $
$ nC{{H}_{3}}COOCH=C{{H}_{2}}\xrightarrow{xt,{{t}^{0}},p}{{(-CH(OCOC{{H}_{3}})-C{{H}_{2}}-)}_{n}} $
$ n{{C}_{2}}{{H}_{5}}COOCH=C{{H}_{2}}\xrightarrow{xt,{{t}^{0}},p}{{(-CH(OCO{{C}_{2}}{{H}_{5}})-C{{H}_{2}}-)}_{n}} $
Câu 10: Chất nào sau đây có phản ứng trùng hợp?
- A
- B
- C
- D
Chất có phản ứng trùng hợp là chất có liên kết đôi trong phân tử $\Rightarrow$ etilen.
Câu 11: Đặc điểm cấu tạo của monome tham gia phản ứng trùng ngưng là
- A
- B
- C
- D
Monome có từ 2 nhóm chức trở lên có thể phản ứng để tạo liên kết với nhau có thể tham gia phản ứng trùng ngưng.
Câu 12: Polime nào sau đây được tổng hợp bằng phản ứng trùng ngưng?
- A
- B
- C
- D
Poli (hexametylen ađipamit) được tổng hợp bằng phản ứng trùng ngưng.
Câu 13: Polime nào sau đây thuộc loại polime thiên nhiên?
- A
- B
- C
- D
Xenlulozơ thuộc loại polime thiên nhiên.
Câu 14: Polime nào sau đây thuộc loại polime bán tổng hợp?
- A
- B
- C
- D
polime bán tổng hợp là tơ visco.
Câu 15: Chất nào sau đây không có khả năng tham gia phản ứng trùng ngưng?
- A
- B
- C
- D
$ \text{HCOON}{{\text{H}}_{\text{3}}}\text{C}{{\text{H}}_{\text{2}}}\text{C}{{\text{H}}_{\text{3}}} $ không có khả năng tham gia phản ứng trùng ngưng.
Câu 16: Chất nào sau đây là polime thiên nhiên?
- A
- B
- C
- D
polime thiên nhiên là tinh bột.
Câu 17: Cho công thức $ {{(-NH-{{(C{{H}_{2}})}_{5}}-CO-)}_{n}} $ . Giá trị n trong công thức này không thể gọi là
- A
- B
- C
- D
Giá trị n được gọi là hệ số polime hóa, hệ số trùng hợp hoặc hệ số trùng ngưng
Câu 18: Chất nào sau đây không tham gia phản ứng trùng hợp?
- A
- B
- C
- D
Chất không tham gia phản ứng trùng hợp là propan, vì không có liên kết đôi.
Câu 19: Polime nào sau đây được điều chế bằng phản ứng trùng ngưng?
- A
- B
- C
- D
Tơ nilon-6,6 được điều chế bằng phản ứng trùng ngưng.
Câu 20: Chất nào sau đây không là polime?
- A
- B
- C
- D
Isopren không phải polime.
Xem thêm các bài tiếp theo bên dưới