Khái niêm chung về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ
Lý thuyết về Khái niêm chung về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ
I. HÓA HỌC HỮU CƠ VÀ HỢP CHẤT HỮU CƠ
1. Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ
Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon (trừ \[CO,C{{O}_{2}},HCN,\] muối cacbonat, muối xianua, muối cacbua…).
2. Đặc điểm chung của hợp chất hữu cơ
- Đặc điểm cấu tạo : Hợp chất hữu cơ nhất thiết phải chứa cacbon. Liên kết hóa học chủ yếu trong hợp chất hữu cơ là liên kết cộng hóa trị.
- Tính chất vật lý :
+ Nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi thấp.
+ Phần lớn không tan trong nước, nhưng tan nhiều trong các dung môi hữu cơ.
- Tính chất hóa học :
+ Các hợp chất hữu cơ thường kém bền với nhiệt và dễ cháy.
+ Phản ứng hóa học của các hợp chất hữu cơ thường xảy ra chậm và theo nhiều hướng khác nhau, nên tạo ra hỗn hợp nhiều sản phẩm.
II. PHƯƠNG PHÁP TÁCH VÀ TINH CHẾ HỢP CHẤT HỮU CƠ.
- Phương pháp chưng cất: để tách các chất lỏng tan được vào nhau và có nhiệt độ sôi khác nhau nhiều. Chất có nhiệt độ sôi thấp hơn sẽ chuyển thành hơi sớm hơn. Khi gặp lạnh hơi sẽ ngưng tụ thành dạng lỏng.
- Phương pháp chiết: để tách hai chất lỏng không tan vào nhau. Chất nào nhẹ hơn (có khối lượng riêng nhỏ hơn) sẽ tách thành lớp trên. Dùng phễu chiết để tách riêng hai lớp chất lỏng đó.
- Phương pháp kết tinh: để tách hỗn hợp các chất rắn có độ tan khác nhau. Dựa vào sự thay đổi độ tan theo nhiệt độ của các chất rắn để tách và tinh chế chúng.
III. PHÂN LOẠI CÁC HỢP CHẤT HỮU CƠ
- Hợp chất hữu cơ thường chia thành hai loại :
+ Hiđrocacbon : Là những hợp chất hữu cơ trong phân tử chỉ chứa hai nguyên tố C, H. Hiđrocacbon lại được chia thành các loại : Hiđrocacbon no (\[C{{H}_{4}},{{C}_{2}}{{H}_{6}}\] …) ; hiđrocacbon không no (\[{{C}_{2}}{{H}_{4}},{{C}_{2}}{{H}_{2}}\] …) ; hiđrocacbon thơm (\[{{C}_{6}}{{H}_{6}},{{C}_{7}}{{H}_{8}}\] …).
+ Dẫn xuất của hiđrocacbon : Là những hợp chất hữu cơ mà trong phân tử ngoài các nguyên tố C, H thì còn có những nguyên tố khác như O, N, Cl, S.… Dẫn xuất của hiđrocacbon lại được chia thành dẫn xuất halogen như \[C{{H}_{3}}Cl,{{C}_{6}}{{H}_{5}}Br\] ,…; ancol như \[C{{H}_{3}}OH,{{C}_{2}}{{H}_{5}}OH\] ,…; anđehit như \[HCHO,C{{H}_{3}}CHO\] .
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Hợp chất nào dưới đây là một dẫn xuất hiđrocacbon ?
- A
- B
- C
- D
Dẫn xuất hiđrocacbon là : Phân tử có nguyên tử nguyên tố khác thay thế nguyên tử hiđro của hiđrocabon.
Dẫn xuất hiđrocabon trong số những chất đã cho là : $ { C _ 3 }{ H _ 9 }N $
Câu 2: Xác định nhóm chức của hợp chất $ C{ H _ 3 }-C{ H _ 2 }-OH $ .
- A
- B
- C
- D
Nhóm chức của hợp chất trên là OH
Câu 3: Tên thông thường của $ HCOOH $ là
- A
- B
- C
- D
$ HCOOH $ có tên thường là axit fomic
Câu 4: Hợp chất nào dưới đây là chất hữu cơ?
- A
- B
- C
- D
Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon trừ ( $ C{ O _ 2 },\,CO $ , muối cacbonat, xianua, cacbua…)
Hợp chất hữu cơ là $ C{ H _ 4 } $
Câu 5: Liên kết trong phân tử các hợp chất hữu cơ chủ yếu là
- A
- B
- C
- D
Vì các hợp chất hữu cơ cấu tạo chủ yếu từ các nguyên tố phi kim có độ âm điện khác nhau không nhiều, nên liên kết trong hợp chất hữu cơ chủ yếu là liên kết cộng hóa trị
Câu 6: Hợp chất nào dưới đây không phải là chất hữu cơ?
- A
- B
- C
- D
Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon trừ ( $ C{ O _ 2 },\,CO $ , muối cacbonat, xianua, cacbua…)
Hợp chất $ A{ l _ 4 }{ C _ 3 } $ không phải là hợp chất hữu cơ
Câu 7: Phát biểu nào sau đây đúng ?
- A
- B
- C
- D
Theo sgk lớp 11: Các hợp chất hữu cơ thường có nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi thấp, dễ bay hơi.
Đáp án A sai: vì các hợp chất hữu cơ đều khó tan trong nước
Đáp án C sai: Vì các hợp chất hữu cơ thường bền nhiệt, dễ đốt cháy
Đáp án D sai: Vì các phản ứng hữu cơ thường xảy ra rất chậm.
Câu 8: Trong hợp chất hữu cơ luôn có nguyên tố
- A
- B
- C
- D
Trong hợp chất hữu cơ luôn có nguyên tố cacbon.
Câu 9: Tính chất nào sau đây không phải của hợp chất hữu cơ?
- A
- B
- C
- D
Các hợp chất hữu cơ thường có nhiệt độ nóng chảy thấp
Câu 10: Đặc điểm chung của các phân tử hợp chất hữu cơ là: 1) Thành phần nguyên tố chủ yếu là C và H.
2) Có thể chứa nguyên tố khác như Cl, N, P, O.
3) Liên kết hóa học chủ yếu là liên kết cộng hoá trị.
4) Liên kết hoá học chủ yếu là liên kết ion.
5) Dễ bay hơi, khó cháy.
6) Phản ứng hoá học xảy ra nhanh.
Nhóm các ý đúng là:
1) Thành phần nguyên tố chủ yếu là C và H.
2) Có thể chứa nguyên tố khác như Cl, N, P, O.
3) Liên kết hóa học chủ yếu là liên kết cộng hoá trị.
4) Liên kết hoá học chủ yếu là liên kết ion.
5) Dễ bay hơi, khó cháy.
6) Phản ứng hoá học xảy ra nhanh.
Nhóm các ý đúng là:
- A
- B
- C
- D
Nhóm các ý đúng là 1, 2, 3.
Câu 11: Cho dãy chất sau đây: $ { H _ 2 }O,\,\,CO,\,\,{ K _ 2 }C{ O _ 3 },\,\,{ C _ 6 }{ H _{12}}{ O _ 6 },\,C{ H _ 3 }CHO $ . Chất nào là hợp chất hữu cơ ?
- A
- B
- C
- D
Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon trừ ( $ C{ O _ 2 },\,CO $ , muối cacbonat, xianua, cacbua…)
Hợp chất hữu cơ là : $ C{ H _ 3 }CHO,\,\,{ C _ 6 }{ H _{12}}{ O _ 6 } $
Câu 12: Hợp chất hữu cơ nhất thiết phải chứa nguyên tố
- A
- B
- C
- D
Hợp chất hữu cơ nhất thiết phải chứa nguyên tố C.
Câu 13: Hợp chất hữu cơ được chia làm 2 loại:
- A
- B
- C
- D
Hợp chất hữu cơ được chia làm 2 loại: Hiđrocacbon và dẫn xuất hiđrocacbon
Câu 14: Nhóm chức của hợp chất $ C{ H _ 3 }\text{COOH} $ là
- A
- B
- C
- D
Nhóm chức của hợp chất trên là : \[\text{COOH}\]
Câu 15: Hợp chất nào dưới đây là một hiđrocacbon?
- A
- B
- C
- D
Hiđrocacbon : Phân tử chỉ chứa các nguyên tử cacbon và hiđro.
Hợp chất hiđrocacbon trong số những chất trên là : $ { C _ 6 }{ H _ 6 } $
Câu 16: Phát biếu nào sau đây không đúng ?
- A
- B
- C
- D
Phát biểu sai là : "Liên kết hóa học trong phân tử các hợp chất hữu cơ chủ yếu là liên kết ion" Vì liên kết chủ yếu trong hợp chất hữu cơ là liên kết cộng hóa trị.
Câu 17: Dẫn xuất hiđrocacbon là :
- A
- B
- C
- D
Theo khái niệm sgk lớp 11 :
Dẫn xuất hiđrocacbon là : Phân tử có nguyên tử nguyên tố khác thay thế nguyên tử hiđro của hiđrocabon
Câu 18: Trong hợp chất hữu cơ "nhóm chức" là:
- A
- B
- C
- D
Trong hợp chất hữu cơ nhóm chức là: Nhóm nguyên tử gây ra những phản ứng đặc trưng của phân tử hợp chất hữu cơ.
Câu 19: Chất nào sau đây là hợp chất hữu cơ?
- A
- B
- C
- D
Chất hữu cơ là $ C{{H}_{3}}COONa $