Hình thành loài bằng cách li tập tính và cách li sinh thái

Cây tứ bội cách li sinh sản với quần thể gốc lưỡng bội ( Do cây lai tam bội bất thụ) => xem lại cơ chế cách li sinh sản

Sự đa hình cân bằng của quần thể :

+ Không có sự thay thể hoàn toàn một alen này bằng alen khác

+ Ưu tiên duy trì thể dị hợp về một gen hoặc một nhóm gen

+ Thể dị hợp thường tỏ ra ưu thế hơn thể đồng hợp về nhiều đặc điể,

Nên 1,3,4 đúng.

Trong cùng một khu địa lý, các quần thể của loài được chọn lọc theo hướng thích nghi với những điều kiện sinh thái khác nhau dẫn đến sự hình thành các nòi sinh thái rồi đến loài mới.

Chênh lệch thời kì ra hoa => cách li sinh thái

Cây được hình thành do đột biến đa bội xảy ra trong nguyên phân.

Loài có Spartina ở Anh có bộ NST 2n = 120. Được hình thành bằng con đường lai xa và đa bội hóa từ loài cỏ của châu Âu có bộ NST 2n = 50 và loài cỏ gốc ở Mĩ có bộ NST 2n = 70.

Quá trình hình thành loài mới là một quá trình lịch sử cải biến thành phần kiểu gen của quần thể ban đầu theo hướng thích nghi tạo ra kiểu gen mới cách li sinh sản với quần thể gốc.

Đảo đại dương ban đầu chưa có sinh vật, sau đó mới có một số ít loài có khả năng vượt biến di cư đến, mặt khác đảo bị cách li địa lí rất lớn với đất liền nên chọn lọc tự nhiên diễn ra trong điều kiện môi trường đặc trưng của đảo qua một thời gian dài cùng với các nhân tố tiến hóa khác đã tạo  nên những loài đặc trưng không có ở nơi nào khác trên Trái Đất

Quần thể dễ bị diệt vong khi:

+ Có vùng phân bố hẹp, kích thước quần thể nhỏ: số lượng cá thể quần thể dễ bị các yếu tố ngẫu nhiên tác động mạnh mẽ

+ Biến dị di truyền có giới hạn, khả năng di cư hạn chế: hạn chế sự thích nghi của các cá thể

+ Sức sinh sản thấp, số lượng con non ít: khả năng duy trì đời sau kém, kích thước qt ngày một giảm

+ Tiềm năng sinh học thấp

+ Tuổi thọ cao, kích thước cơ thể lớn: càng dễ bị tác động bởi các yếu tố môi trường tự nhiên

=> A

Hình thành loài mới bằng con đường sinh thái là phương thức thường gặp ở những nhóm sinh vật ít di chuyển xa. (SGK)

Đột biến cấu trúc NST dẫn đến hình thành loài mới là do đột biến làm thay đổi hình dạng và kích thước và chức năng NST;  lam thay đổi chức năng của gen trong nhóm gen liên kết mới.

Hình thành loài khác khu vực địa lí gồm:

+ Hình thành loài bằng con đường sinh thái

+ Hình thành loài bằng những đột biến lớn.

Yếu tố không góp phần vào quá trình hình thành loài khác khu vực địa lí là Dòng gen (di nhập gen) vì nó phá vỡ sự cách li đã được tạo ra

Cỏ chăn nuôi ở Anh có tên là Spartina với 120 nhiễm sắc thể đã được xác định là kết quả lai tự nhiên giữa một loài cỏ gốc châu Âu có 50 nhiễm sắc thể với một loài cỏ gốc Mĩ nhập vào Anh có 70 nhiễm sắc thể. Thể song nhị bội này xuất hiện lần đầu tiên năm 1870 ở bờ biển miền Nam nước Anh, đến 1902 phát tán khắp bờ biển nước Anh, đến 1906 lan sang nước Pháp và vì là một loài cỏ chăn nuôi tốt nên đã được phổ biến khắp thế giới.

Nếu có sự tham gia của biến động di truyền => sự phân hóa kiểu gen diễn ra nhanh hơn => quá trình hình thành loài diễn ra nhanh. 

Dựa vào đặc điểm của bộ NST loài bông trồng ở Mỹ, thấy nó mang đặc điểm của cả 2 loài bông hoang dại và bông châu Âu.

=> Con đường lai xa và đa bội hoá.

– Tiến hành thí nghiệm:

+ Chia 1 quần thể ruồi giấm (Drosophila pseudo obscura) thành nhiều quần thể nhỏ;

+ Mỗi quần thể được nuôi trong 1 lọ thủy tinh; gồm 2 nhóm: một số quần thể nuôi bằng môi trường có chứa tinh bột, một số quần thể nuôi bằng môi trường chứa mantôzơ.

+ Sau nhiều thế hệ; 1 quần thể ban đầu → 2 nhóm quần thể: 1 nhóm thích nghi với tiêu hóa tinh bột; 1 nhóm thích nghi với tiêu hóa mantôzơ.

+ Cho 2 loại ruồi trên sống chung với nhau → Kết quả: ruồi “tinh bột” thích giao phối với ruồi “tinh bột”; ruồi “mantôzơ” thích giao phối với ruồi “mantôzơ”

=> Nhận xét: Sự cách li địa lí (các lọ khác nhau) và sự khác biệt về môi trường sống (tinh bột và mantôzơ) → cách li tập tính giao phối → cách li sinh sản.

Các loài có sự khác nhau về mùa đẻ trứng => cách li sinh thái (mùa vụ)

Hình thành loài bằng con đường địa lí hay xảy ra với các loài động vật có khả năng phát tán mạnh (SGK CB tr 126).

Trong cùng một nhóm đối tượng, chọn lọc tự nhiên có thể tích lũy biến dị theo những hướng khác nhau dẫn đến sự phân li tính trạng, vì vậy sự tiến hóa của các loài chủ yếu theo kiểu phân nhánh.

Cỏ sâu róm là loài thực vật , phương thức hình thành loài bằng con đường sinh thái thường gặp ở Thực vật và động vật ít di chuyển xa như thân mềm. Sâu ăn lá không phải là dạng trưởng thành, chim sẻ có khả năng phân bố rất rộng nên chủ yếu hình thành loài mới bằng con đường địa lý, vi khuẩn lam không phải là động vật.

Các đáp án đúng : (1), (2), (3), (4), (7), (8) (SGK)

(5) sai vì có tới 75% các loài thực vật có hoa và 95% các loài dương sỉ  được hình thành bằng lai xa + đa bội hóa

(6) sai vì Loài lúa mì hiện nay (T. aestivum) được hình thành qua 2 lần đa bội hóa, chứa bộ gen của 3 loài

Loài se ngô phân bố khắp châu Âu, châu Á, Bắc Phi và Địa Trung Hải, do phân bố rộng, trong loài đac hình thành nhiều nòi địa lí, trong đó có 3 nòi chính:

+ Nòi châu Âu

+ Nòi  Ấn Độ

+ Nòi Trung Quốc

Nòi Trung Quốc và nòi châu Âu không có dạng lai, có thể xem đó là giai đoạn chuyển từ nòi địa lí sang dạng loài mới.

Biến động di truyền là một quá trình thuần túy ngẫu nhiên, mang tính xác suất và tỷ lệ nghịch với kích thước quần thể. Trong một quần thể lớn, thông thường biến động di truyền chỉ gây ra một sự thay đổi ngẫu nhiên nhỏ. Nhưng trong các quần thể nhỏ, nó có thể gây ra những sự biến động lớn về tần số allele qua các thế hệ khác nhau. Chính hiện tượng này là nguyên nhân tạo nên sự khác biệt đa dạng về mặt di truyền ở các quần thể nhỏ và dần dần dẫn tới sự cách ly sinh sản trong quá trình tiến hóa của loài.

Yếu tố lai xa và đa bội hóa (SGK)

Sự hình thành loài mới bằng con đường địa lý là phương thức có ở động thực vật, sự cách li địa lý là nhân tố tạo điều kiện cho sự phân hóa trong loài. Điều kiện địa lý không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra những biến đổi tương ứng trên cơ thể sinh vật mà là nhân tố chọn lọc những kiểu gen thích nghi.

Trong những điều kiện địa lí khác nhau, CLTN và các nhân tố khác đã tích lũy các đột biến và biến dị tổ hợp theo các hướng khác nhau dần dần xuất hiện cách li sinh sản dẫn đến hình thành loài mới.

Tham gia vào cơ chế cách li dẫn đến hình thành loài mới đúng vì ĐB NST dẫn đến sự sai khác lớn giữa loài đột biến và loài ban đầu, 2 loài không giao phối được => cách li sinh sản

Tạo ra các alen đột biến là nguồn nguyên liệu sơ cấp cho tiến hóa sai vì đột biến gen mới tạo alen mới

Tạo ra các biến dị tổ hợp là nguồn nguyên liệu thứ cấp cho tiến hóa sai vì giao phối tạo biến dị tổ hợp

Tạo ra các thể đột biến có sức sống và khả năng sinh sản cao sai

Đột biến hình thành nên các màu sắc khác biệt dẫn đến thay đổi về tập tính giao phối, các cá thể cùng màu có xu hướng thích giao phối với nhau hơn, lâu dần sự giao phối có lựa chọn này tạo nên một quần thể cách li tập tính giao phối vs quần thể gốc, quá trình này cứ tiếp diễn và các nhân tố tiến hóa khác làm phân hóa vốn gen của quần thể, dẫn đến sự cách li sinh sản với quần thể gốc, loài mới dần được hình thành.

Dẫn liệu thực tế nào sau đây cho thấy đã có sự hình thành một loài mới từ loài gốc ban đầu là chúng cách li sinh sản với nhau=> Con lai của chúng yếu ớt và thường chết trước khi thành thục sinh dục và bất thụ là đúng vì là cách li sau hợp tử.

Lai xa và đa bội hóa là phương thức hình thành loài nhanh nhất (SGK).

Tế bào của cơ thể lai khác loài chứa bộ NST đơn bội của 2 loài bố mẹ. Do 2 bộ NST này không tương đồng nên trong kì đầu của lần phân bào I của giảm phân không xảy ra sự tiếp hợp và trao đổi chéo giữa các cặp NST gây trở ngại cho việc phát sinh giao tử làm cơ thể lai xa không thể sinh sản hữu tính được

Hình thành loài bằng lai xa và đa bội hóa thường xảy ra ở thực vật, không hoặc rất hiếm xảy ra ở động vật

Thực chất của quá trình hình thành loài mới là sự cải biến thành phần kiểu gen của quần thể ban đầu theo hướng thích nghi, tạo ra hệ gen mới, cách li sinh sản với quần thể gốc (SGK)

Cách li trước hợp tử gồm:

+ Cách li nơi ở

+ Cách li tập tính

+ Cách li sinh thái (thời gian, mùa vụ)
+ Cách li cơ học

=> C