Quần xã sinh vật
Lý thuyết về Quần xã sinh vật
I. KHÁI NIỆM QUẦN XÃ SINH VẬT
- Ví dụ: khu rừng mưa nhiệt đới.
Các quần thể sinh vật có trong rừng mưa nhiệt đới:
+ Quần thể động vật: hổ, báo, thỏ, mối…
+ Quần thể thực vật: lim, chò, các loại cỏ, rêu, dương xỉ…
+ Các quần thể nấm, vi sinh vật…
+ Giữa các quần thể tồn tại mối quan hệ cùng loài (hỗ trợ, cạnh tranh) và quan hệ khác loài (hỗ trợ, đối địch).
→ Tập hợp các quần thể trên được gọi là quần xã.
Khái niệm: Quần xã sinh vật là tập hợp nhiều quần thể sinh vật thuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong một khoảng không gian có các điều kiện sinh thái tương tự nhau, các sinh vật có mối quan hệ gắn bó như một thể thống nhất.
- Quần xã có cấu trúc tương đối ổn định.
- Các sinh vật trong quần xã thích nghi với môi trường sống của chúng.
II. NHỮNG ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA MỘT QUẦN XÃ
Quần xã có những đặc trưng cơ bản về số lượng và thành phần các loài sinh vật.
III. QUAN HỆ GIỮA NGOẠI CẢNH VÀ QUẦN XÃ
- Các nhân tố sinh thái vô sinh và hữu sinh luôn ảnh hưởng tới quần xã, tạo nên sự thay đổi của quần xã.
+ Sự thay đổi chu kì ngày đêm, chu kì mùa dẫn đến hoạt động của các sinh vật cũng mang tính chất chu kì.: chim di cư theo mùa, cây rụng lá vào mùa Đông…
+ Gặp điều kiện khí hậu thuận lợi, thực vật phát triển dẫn tới động vật cũng phát triển. Tuy nhiên, số lượng loài sinh vật luôn được khống chế ở mức độ ổn định phù hợp với khả năng của môi trường, tạo cân bằng sinh học trong quần xã.
VD: Khi điều kiện thuận lợi, cây cối xanh tốt , sâu ăn lá cây sinh sản mạnh, số lượng sâu tăng khiến số lượng chim ăn sâu cũng tăng theo. Tuy nhiên, số lượng chim ăn sâu tăng lên quá nhiều, chim ăn nhiều sâu dẫn tới số lượng sâu lại giảm từ đó số lượng chim ăn sâu cũng giảm theo.
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Trong một quần xã sinh vật, loài ưu thế là
- A
- B
- C
- D
Theo khái niệm SGK: loài ưu thế đóng vài trò quan trọng trong quần xã.
Câu 2: Độ đa dạng của một quần xã được thể hiện ở
- A
- B
- C
- D
Độ đa dạng: mức độ phong phú về số lượng loài trong quần xã.
Câu 3: Quần xã sinh vật có những dấu hiệu điển hình nào?
- A
- B
- C
- D
Quần xã sinh vật có 2 dấu hiệu điển hình là: số lượng các loài trong quần xã và thành phần các loài trong quần xã.
Câu 4: Chỉ số thể hiện tỉ lệ % số địa điểm bắt gặp một loài trong tổng số địa điểm quan sát ở quần xã là
- A
- B
- C
- D
Độ thường gặp : tỉ lệ % số địa điểm bắt gặp một loài trong tổng số các địa điểm quan sát của quần xã.
Câu 5: Chỉ số thể hiện mật độ cá thể của từng loài trong quần xã là
- A
- B
- C
- D
Độ nhiều: mật độ cá thể của từng loài trong quần xã.
Câu 6: Trong một quần xã sinh vật, loài đặc trưng là gì?
- A
- B
- C
- D
Theo định nghĩa SGK: loài đặc trưng là loài chỉ có ở một quần xã hoặc có nhiều hơn hẳn các loài khác.
Câu 7: Số lượng cá thể trong quần xã luôn được khống chế ở mức độ nhất định phù hợp với khả năng của môi trường. Hiện tượng này gọi là gì?
- A
- B
- C
- D
Số lượng cá thể trong quần xã thay đổi theo những thay đổi của ngoại cảnh, tuy nhiên số lượng cá thể luôn luôn được khống chế ở mức độ nhất định phù hợp với khả năng của môi trường, tạo nên sự cân bằng sinh học trong quần xã.
Câu 8: Số lượng các loài trong quần xã thể hiện chỉ số nào sau đây?
- A
- B
- C
- D
3 chỉ số thể hiện đặc điểm về số lượng các loài trong quần xã bao gồm: độ đa dạng, độ nhiều và độ thường gặp.
Câu 9: Trong một quần xã sinh vật cánh đồng lúa, loài ưu thế là loài nào dưới đây?
- A
- B
- C
- D
Loài ưu thế là loài đóng vai trò quan trọng trong quần xã, ở đây lúa là loài có vai trò quan trọng vì chiếm số lượng nhiều nhất.
Câu 10: Chỉ số thể hiện mức độ phong phú về số lượng loài trong quần xã là gì?
- A
- B
- C
- D
Độ đa dạng: mức độ phong phú về số lượng loài trong quần xã.