Lý thuyết và trắc nghiệm phản ứng oxi hóa khử lớp 10 có lời giải chi tiết và đáp án

Công thức toán học không thể tải, để xem trọn bộ tài liệu hoặc in ra làm bài tập, hãy tải file word về máy bạn nhé

LÝ THUYẾT VÀ TRẮC NGHIỆM

PHẢN ỨNG OXI HÓA – KHỬ

Để giải nhanh các dạng toán có liên quan đến phản ứng oxi hoá – khử chúng ta nên áp dụng định luật bảo toàn electron.

* Nội dung của định luật bảo toàn electron:

Trong phản ứng oxi hoá – khử, số mol electron do chất khử cho bằng số mol electron chất oxi hoá nhận.

* Lưu ý:

- Trong một phản ứng hoặc một hệ phản ứng oxi hoá – khử, chúng ta cần quan tâm đến trạng thái oxi hoá ban đầu và cuối của một nguyên tố, không quan tâm đến các quá trình biến đổi trung gian.

- Cần kết hợp với các phương pháp khác như phương pháp quy đổi, bảo toàn khối lượng, bảo toàn nguyên tố, bảo toàn điện tích để giải bài toán.

● Dạng 1: Kim loại tác dụng với dung dịch HCl, H₂SO₄ (loãng)

Kim loại bị oxi hoá:

thể hiện tính oxi hoá trên H⁺:

Theo định luật bảo toàn electron, ta có:

Lưu ý: Kim loại có nhiều hoá trị (Fe, Cr) khi tác dụng với HCl hoặc H₂SO₄ loãng chỉ đạt hoá trị thấp.

1. Hoà tan hoàn toàn 5,4 gam Al bằng dung dịch H₂SO₄ loãng, thu được V lít H_­2 (ở đktc). Giá trị của V là

A. 4,48. B. 3,36. C. 6,72. D. 2,24.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT chuyên Đại học Vinh, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Bảo toàn electron:

1. Cho 10,0 gam hỗn hợp X gồm Fe và Cu phản ứng với dung dịch HCl loãng (dư), đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 3,36 lít H₂ (đktc). Khối lượng Cu có trong 10,0 gam hỗn hợp X là

A. 2,8 gam. B. 5,6 gam. C. 1,6 gam. D. 8,4 gam.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT chuyên ĐHSP Hà Nội, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Chỉ có Fe phản ứng với HCl, ta có:

1. Cho 0,3 gam một kim loại hoá trị II phản ứng hết với dung dịch HCl, thu được 0,28 lít H₂ (đktc). Kim loại đó là

A. Ba. B. Ca. C. Mg. D. Sr.

(Đề Khảo sát chất lượng lần 1 – THPT chuyên Lam Sơn – Thanh Hoá, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Ta có:

1. Cho 5,1 gam hai kim loại Mg và Al tác dụng với một lượng dư dung dịch HCl, thu được 5,6 lít khí H₂ (đktc). Tỉ lệ phần trăm theo khối lượng của Al trong hỗn hợp ban đầu là

A. 52,94%. B. 47,06%. C. 32,94%. D. 67,06%.

Hướng dẫn giải

Đặt a và b lần lượt là số mol của Mg và Al, ta có:

1. Hoà tan 1,92 gam kim loại M (hoá trị n) vào dung dịch HCl và H₂SO₄ loãng (vừa đủ), thu được 1,792 lít khí H₂ (đktc). Kim loại M là

A. Fe. B. Cu. C. Al. D. Mg.

Hướng dẫn giải

Bảo toàn electron, ta có:

1. Hỗn hợp X gồm Zn, Mg, Fe. Hoà tan hết 23,40 gam hỗn hợp X vào dung dịch HCl, thu được 11,20 lít khí (đktc). Để tác dụng vừa hết với 23,40 gam hỗn hợp X cần 12,32 lít khí clo (đktc). Khối lượng của Fe trong hỗn hợp là

A. 8,4 gam. B. 11,2 gam. C. 2,8 gam. D. 5,6 gam.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT chuyên Khoa học tự nhiên, năm 2016)

Hướng dẫn giải

• Mg và Zn đều bị HCl và Cl₂ oxi hoá đến mức +2.
• Fe bị HCl oxi hoá đến ; bị Cl₂ oxi hoá đến

Đặt a là tổng số mol của Mg và Zn; b là số mol của Fe, bảo toàn electron ta có:

1. Chia hỗn hợp hai kim loại A, B có hoá trị không đổi thành hai phần bằng nhau. Phần 1 hoà tan hết trong dung dịch HCl, thu được 1,792 lít khí H₂ (đktc). Phần 2 nung trong oxi, thu được 2,84 gam hỗn hợp các oxit. Khối lượng hai kim loại trong hỗn hợp đầu là

A. 1,56 gam. B. 3,12 gam. C. 2,2 gam. D. 1,8 gam.

Hướng dẫn giải

Ta có:

Vì A và B có hoá trị không đổi nên

● Dạng 2: Kim loại tác dụng với dung dịch H₂SO₄ (đặc)

* H₂SO₄ đặc: tính oxi hoá thể hiện ở

* Các quá trình khử

* Lưu ý:

- Kim loại có nhiều hoá trị (Fe, Cr) khi phản ứng với H₂SO₄ đặc sẽ đạt hoá trị cao.

- Fe, Al, Cr không phản ứng với H₂SO₄ (đặc, nguội) do bị thụ động hoá.

1. Cho 9,2 gam hỗn hợp gồm Zn và Al phản ứng hoàn toàn với lượng dư dung dịch H₂SO₄ đặc, nóng thu được 5,6 lít khí SO₂ (ở đktc, là sản phẩm khử duy nhất). Khối lượng Al có trong hỗn hợp là

A. 2,7 gam. B. 5,4 gam. C. 8,1 gam. D. 6,75 gam.

Hướng dẫn giải

Đặt a và b lần lượt là số mol của Zn và Al, ta có:

1. Hoà tan hoàn toàn 0,756 gam kim loại M bởi lượng dư dung dịch H₂SO₄ đặc, nóng thu được 2,688 gam khí SO₂ (là sản phẩm khử duy nhất). M là

A. Fe. B. Cu. C. Zn. D. Al.

Hướng dẫn giải

Bảo toàn electron:

1. Cho m gam Fe tác dụng với lượng dư dung dịch H₂SO₄ đặc, nóng thu được 3,36 lít khí SO₂ (ở đktc, là sản phẩm khử duy nhất). Giá trị của m là

A. 16,8. B. 8,4. C. 5,6. D. 3,2.

Hướng dẫn giải

Bảo toàn electron:

1. Cho 18,4 gam hỗn hợp Zn và Al tác dụng với lượng dư dung dịch H₂SO₄ đặc, nóng thu được 11,2 lít khí SO₂ (ở đktc, là sản phẩm khử duy nhất). Phần trăm khối lượng của Zn trong hỗn hợp ban đầu là

A. 70,65%. B. 29,35%. C. 45,76%. D. 66,33%.

Đặt a và b lần lượt là số mol của Zn và Al, ta có:

1. Để hoà tan hết 11,2 gam Fe cần tối thiểu dung dịch chứa a mol H₂SO₄ đặc, nóng tạo sản phẩm khử duy nhất là SO₂. Giá trị của a là

A. 0,45. B. 0,4. C. 0,6. D. 0,2.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 4 – THPT chuyên Khoa học tự nhiên, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Vì dùng lượng tối thiểu H₂SO₄ đặc, nóng nên sau phản ứng toàn bộ Fe³⁺ sẽ phản ứng với Fe để tạo ra Fe²⁺.

Bảo toàn electron:

1. Cho 0,01 mol một hợp chất của sắt tác dụng với lượng dư dung dịch H₂SO₄ đặc, nóng, thoát ra 0,112 lít (đktc) khí SO₂ (là sản phẩm khử duy nhất). Công thức của hợp chất đó là

A. FeCO₃. B. FeS₂. C. FeS. D. FeO.

Hướng dẫn giải

Vì sau phản ứng chỉ thu được SO₂ nên ta loại phương án A (do tạo ra CO₂).

Ta có: n_{e nhận} = 2. 0,005 = 0,01 mol, suy ra n_{e cho} = 0,01 mol.

Xét các quá trình oxi hoá:

Chỉ có 0,01 mol FeO mới cho 0,01 mol electron.

1. Cho 1,44 gam hỗn hợp gồm kim loại M và oxit của nó là MO, có số mol bằng nhau, tác dụng hết với H₂SO₄ đặc, đun nóng. Thể tích khí SO₂ (đktc) thu được là 0,224 lít. Kim loại M là

A. Cu. B. Fe. C. Al. D. Zn.

Hướng dẫn giải

Loại phương án C vì oxit của Al không thể có dạng MO.

Xét trường hợp M chỉ có hoá trị II, bảo toàn electron ta có:

⇒ 0,01.(2M + 16) = 1,44 ⇒ M = 64 ⇒ M là Cu.

Xét trường hợp M là Fe, ta có:

vậy loại trường hợp này.

● Dạng 3: Kim loại tác dụng với dung dịch HNO₃

* HNO₃ thể hiện tính oxi hoá ở

* Các quá trình khử

* Lưu ý:

- Các kim loại Fe, Cu, Ag chỉ khử HNO₃ loãng đến NO.

- Các kim loại Mg, Al, Zn khi phản ứng với HNO₃ loãng ngoài tạo ra NO còn có thể tạo ra các sản phẩm khử khác như N₂, N₂O và NH₄NO₃.

- Kim loại có nhiều hoá trị (Fe, Cr) khi phản ứng với HNO₃ sẽ đạt hoá trị cao.

- Fe, Al, Cr không phản ứng với HNO₃ (đặc, nguội) do bị thụ động hoá.

1. Hoà tan hoàn toàn 6,4 gam Cu bằng dung dịch HNO₃ (dư), thu được x mol NO₂ (là sản phẩm khử duy nhất của N⁵⁺). Giá trị của x là

A. 0,25. B. 0,15. C. 0,2. D. 0,10.

(Đề Khảo sát chất lượng lần 1 – THPT chuyên Lam Sơn – Thanh Hoá, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Bảo toàn electron, ta có:

1. Cho m gam Fe tác dụng với lượng dư dung dịch H₂SO₄ loãng tạo 1,792 lít khí (đktc). Cũng cho m gam Fe tác dụng với lượng dư dung dịch HNO₃ loãng thì thấy thoát ra V lít khí (đktc) khí NO. Giá trị V là

A. 1,792 lít B, 1,195 lít C. 4,032 lít D. 3,36 lít

Hướng dẫn giải

Bảo toàn electron, ta có:

1. Hoà tan m gam hỗn hợp FeO, Fe(OH)₂, FeCO₃ và Fe₃O₄ (trong đó Fe₃O₄ chiếm 1/3 tổng số mol hỗn hợp) vào dung dịch HNO₃ loãng (dư), thu được 8,96 lít (đktc) hỗn hợp gồm CO₂ và NO (sản phẩm khử duy nhất của N⁺⁵) có tỉ khối so với H₂ là 18,5. Số mol HNO₃ phản ứng là

A. 1,8. B. 3,2. C. 2,0. D. 3,8.

(Đề thi THPT Quốc gia – Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Đặt x và y lần lượt là số mol của CO₂ và NO, ta có:

Bảo toàn electron, ta có:

Vì

Bảo toàn nguyên tố Fe và N, ta có:

1. Hoà tan hoàn toàn 7,5 gam hỗn hợp gồm Mg và Al bằng lượng vừa đủ V lít dung dịch HNO₃ 1M. Sau khi các phản ứng kết thúc, thu được 0,672 lít N₂ (ở đktc) duy nhất và dung dịch chứa 54,9 gam muối. Giá trị của V là

A. 0,72. B. 0,65. C. 0,70. D. 0,86.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT Chuyên Đại học Vinh, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Nếu sản phẩm khử không có NH₄NO₃, ta có:

Vậy phản ứng có tạo ra NH₄NO₃. Đặt x là số mol NH₄NO₃, ta có:

1. Hoà tan hoàn toàn 12 gam hỗn hợp Fe, Cu (tỉ lệ mol 1:1) bằng axit HNO₃, thu được V lít (ở đktc) hỗn hợp khí X (gồm NO và NO₂) và dung dịch Y (chỉ chứa hai muối và axit dư). Tỉ khối của X đối với H₂ bằng 19. Giá trị của V là

A. 2,24. B. 4,48. C. 5,60. D. 3,36.

Hướng dẫn giải

Vì Fe và Cu có tỉ lệ mol 1:1 nên

Đặt x và y lần lượt là số mol của NO và NO₂ trong hỗn hợp X, ta có:

1. Hỗn hợp X gồm hai kim loại A và B đứng trước H trong dãy điện hoá và có hoá trị không đổi trong các hợp chất. Chia m gam X thành hai phần bằng nhau:

- Phần 1: Hoà tan hoàn toàn trong dung dịch chứa axit HCl và H₂SO₄ loãng tạo ra 3,36 lít khí H₂.

- Phần 2: Tác dụng hoàn toàn với dung dịch HNO₃ thu được V lít khí NO (sản phẩm khử duy nhất).

Biết các thể tích khí đo ở điều kiện tiêu chuẩn. Giá trị của V là

A. 2,24. B. 3,36. C. 4,48. D. 6,72.

Hướng dẫn giải

Vì A và B có hoá trị không đổi nên

1. Cho 18,5 gam hỗn hợp Z gồm Fe và Fe₃O₄ tác dụng với 200 ml dung dịch HNO₃ loãng, đun nóng và khuấy đều. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được 2,24 lít khí NO duy nhất (đktc) dung dịch X và còn lại 1,46 gam kim loại. Nồng độ mol/ lít của dung dịch HNO₃ là

A. 3,5M. B. 2,5M. C. 3,2M. D. 2,4M.

Hướng dẫn giải

Vì sau phản ứng còn 1,46 gam Fe nên sau phản ứng chỉ thu được Fe²⁺.

Quy đổi hỗn hợp Z thành hỗn hợp Z’ gồm Fe và O.

Đặt a và b lần lượt là số mol của Fe và O tham gia phản ứng, ta có:

1. Hoà tan hoàn toàn 32 gam kim loại M trong dung dịch HNO₃ (dư) thu được 8,96 lít (đktc) hỗn hợp khí gồm NO₂ và NO, có tỉ khối hơi so H₂ bằng 17. Kim loại M là

A. Cu. B. Zn. C. Fe. D. Ca.

Hướng dẫn giải

Đặt a và b lần lượt là số mol của NO và NO₂, ta có:

1. Lấy 0,1 mol Cu tác dụng với 500 ml dung dịch chứa KNO₃ 0,2M và HCl 0,4M thì thu được bao nhiêu lít khí NO (đktc)?

A. 2,24 lít. B. 1,12 lít. C. 3,36 lít. D. 8,96 lít.

Hướng dẫn giải

Khi cho chất khử tác dụng với hỗn hợp gồm muối nitrat và HCl hoặc H₂SO₄ loãng ta nên viết phản ứng dưới dạng ion.

(Vì nên phản ứng tính theo lượng H⁺.)

1. Hoà tan hoàn toàn 3,28 gam hỗn hợp Fe và R có hoá trị II bằng dung dịch HCl (dư) được 2,464 lít H₂ (đktc). Cũng lượng hỗn hợp kim loại trên tác dụng với lượng dư dung dịch HNO₃ loãng thì thu được 1,792 lít khí NO (đktc). Kim loại R là

A. Pb. B. Mg. C. Cu. D. Zn.

Hướng dẫn giải

Đặt a và b lần lượt là số mol của Fe và R, theo bảo toàn electron ta có:

1. Hoà tan hết 0,1 mol Zn vào 100 ml dung dịch HNO₃ nồng độ aM thì không thấy khí thoát ra. Giá trị của a là

A. 0,25. B. 1,25. C. 2,25. D. 2,5.

Hướng dẫn giải

Sản phẩm khử của HNO₃ trong trường hợp này là NH₄NO₃.

Bảo toàn electron, suy ra:

● Dạng 4: Kim loại tác dụng với dung dịch chứa hỗn hợp các axit

1. Cho 7,2 gam bột Mg tan hết trong dung dịch hỗn hợp HCl (dư) và KNO₃, thu được dung dịch X chứa m gam muối và 2,688 lít khí Y (đktc) gồm N₂ và H₂ có khối lượng 0,76 gam. Giá trị của m là

A. 29,87. B. 24,03. C. 32,15. D. 34,68.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Chuyên Bến Tre, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Do tính oxi hoá của NO₃^- trong môi trường axit mạnh hơn tính oxi hoá của H⁺ nên khi thu được khí H₂ thì NO₃^- đã phản ứng hết.

Đặt x và y lần lượt là số mol của N₂ và H₂, ta có:

Bảo toàn electron:

Ta có dung dịch

Bảo toàn nguyên tố N và bảo toàn điện tích trong dung dịch X, ta có:

1. Hoà tan hoàn toàn 15 gam hỗn hợp X gồm hai kim loại Mg và Al vào dung dịch Y gồm HNO₃ và H₂SO₄ đặc thu được 0,1 mol mỗi khí SO₂, NO, NO₂, N₂O. Phần trăm khối lượng của Al và Mg trong X lần lượt là:

A. 63% và 37%. B. 36% và 64%.

C. 50% và 50%. D. 46% và 54%.

Hướng dẫn giải

Đặt a và b lần lượt là số mol của Mg và Al, ta có:

1. Thí nghiệm 1: Cho 3,84 gam Cu phản ứng với 80ml dung dịch HNO₃ 1M thoát ra V₁ lít khí NO.

Thí nghiệm 2: Cho 3,84 gam Cu phản ứng với 80ml dung dịch HNO₃ 1M và H₂SO₄ 0,5M thoát ra V₂ lít khí NO.

Biết NO là sản phẩm khử duy nhất, các thể tích khí đo trong cùng điều kiện. Quan hệ giữa V₁ và V₂ là

A. V₂ = V₁. B. V₂ = 2,5V₁. C. V₂ = 2V₁. D. V₂ = 1,5V₁.

Hướng dẫn giải

Thí nghiệm 1:

Phản ứng xảy ra như sau:

(Vì nên phản ứng tính theo lượng H⁺.)

Thí nghiệm 2:

Phản ứng xảy ra như sau:

(Vì nên phản ứng tính theo lượng H⁺ hoặc Cu.)

Vậy V₂ = 2V₁.

1. Cho 3,48 gam bột Mg tan hết trong dung dịch hỗn hợp gồm HCl (dư) và KNO₃, thu được dung dịch X chứa m gam muối và 0,56 lít (đktc) hỗn hợp khí Y gồm N₂ và H₂. Khí Y có tỉ khối hơi so với H₂ bằng 11,4. Giá trị của m là

A. 16,085. B. 14,485. C. 18,300. D. 18,035.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT chuyên Lê Quý Đôn – Đà Nẵng, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Vì thu được khí H₂ nên NO₃^- đã phản ứng hết.

Đặt x và y lần lượt là số mol của N₂ và H₂, ta có:

Bảo toàn electron:

Bảo toàn nguyên tố N và bảo toàn điện tích trong dung dịch X, ta có:

● Dạng 5: Tính nhanh khối lượng muối tạo thành trong phản ứng oxi hoá – khử của kim loại tác dụng với axit

Ta có công thức tính nhanh:

Lưu ý: Vì sản phẩm khử của HNO₃ có thể là NH₄NO₃ tan trong dung dịch nên khi tính khối lượng muối ta phải xét xem phản ứng có tạo ra NH₄NO₃ hay không. Nếu có tạo ra NH₄NO₃ ta phải cộng thêm phần khối lượng này.

1. Cho 8,8 gam hỗn hợp X gồm Fe và Cu phản ứng với dung dịch HCl loãng (dư), đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 3,36 lít khí H₂ (đktc) và m gam muối khan. Giá trị của m là

A. 20,25. B. 19,45. C. 8,4. D. 19,05.

(Đề Khảo sát chất lượng lần 1 – THPT chuyên Lam Sơn – Thanh Hoá, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Cu không phản ứng với dung dịch HCl.

Bảo toàn electron:

1. Hoà tan hoàn toàn 7,8 gam hỗn hợp gồm Al và Mg trong dung dịch HCl (dư), thu được 8,96 lít khí H₂ (đktc) và dung dịch chứa m gam muối. Giá trị của m là

A. 22,4. B. 28,4. C. 36,2. D. 22,0.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT chuyên ĐHSP Hà Nội, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Vì HCl dư nên kim loại phản ứng hết.

Ta có:

1. Hoà tan hết 16,3 gam hỗn hợp kim loại gồm Mg, Al và Fe trong dung dịch H₂SO₄ đặc, nóng thu được 0,55 mol SO₂ (sản phẩm khử duy nhất). Cô cạn dung dịch sau phản ứng, khối lượng chất rắn khan thu được là

A. 51,8 gam. B. 55,2 gam. C. 69,1 gam. D. 82,9 gam.

Hướng dẫn giải

m_muối = =16,3 + 48.2.0,55 = 69,1 gam.

1. Hỗn hợp X gồm các kim loại Mg, Al, Zn. Lấy m gam hỗn hợp X tác dụng hết với dung dịch HCl (dư), thu được 6,72 lít khí (ở đktc). Cũng lấy m gam X tác dụng hết với dung dịch H₂SO₄ đặc, nóng (dư), thu được V lít khí SO₂ (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc) và (m + a) gam muối. Giá trị của V và a lần lượt là

A. 3,36 và 28,8. B. 3,36 và 14,4. C. 6,72 và 28,8. D. 6,72 và 57,6.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 4 – THPT chuyên Khoa học tự nhiên, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Vì hỗn hợp X gồm các kim loại có hoá trị không đổi nên

Ta có:

1. Hoà tan hết 7,2 gam Mg trong dung dịch HNO₃ loãng (dư), sau phản ứng hoàn toàn thu được dung dịch X và 2,688 lít khí NO (duy nhất, ở đktc). Cô cạn cẩn thận dung dịch X thu được m gam muối khan. Giá trị của m là

A. 44,40. B. 46,80. C. 31,92. D. 29,52.

(Đề Kiểm tra chất lượng – Sở Giáo dục và Đào tạo Bắc Ninh, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Ta có:

Bảo toàn electron:

1. Hoà tan 9,14 gam hợp kim Cu, Mg, Al bằng một lượng vừa đủ dung dịch HCl thu được 7,84 lít khí X (đktc) và 2,54 gam chất rắn Y và dung dịch Z. Cô cạn dung dịch Z thu được m gam muối, m có giá trị là

A. 31,45. B. 33,25. C. 3,99. D. 35,58.

Hướng dẫn giải

Cu không phản ứng với dung dịch HCl, suy ra Y là Cu.

Mg và Al phản ứng với dung dịch HCl tạo ra H₂, suy ra X là H₂.

1. Oxi hoá hoàn toàn 7,2 gam hỗn hợp X gồm Al, Mg, Zn bằng oxi dư được 12,8 g hỗn hợp oxit Y. Hoà tan hết Y trong dung dịch H₂SO₄ loãng thu được dung dịch T. Cô cạn dung dịch T thu được lượng muối khan là

A. 50,8 gam. B. 20,8 gam. C. 30,8 gam. D. 40,8 gam.

Hướng dẫn giải

Ta có:

⇒ m_{muối sunfat} = m_{kim loại} + 48.n_{e trao đổi} = 7,2 + 48.0,7 = 40,8 gam.

1. Cho 11,8 gam hỗn hợp Al, Cu phản ứng với hỗn hợp dung dịch HNO₃ và H₂SO₄ dư, thu được 13,44 lít (đktc) hỗn hợp khí SO₂ và NO₂ có tỉ khối so với H₂ là 26. Khối lượng muối tạo ra trong dung dịch là

A. 55,8 gam. B. 50 gam. C. 61,2 gam. D. 56 gam.

Hướng dẫn giải

Đặt a và b lần lượt là số mol của SO₂ và NO₂, ta có:

⇒ m_muối = 11,8 + 48.0,2.2 + 62.0,4.1 =55,8 gam.

1. Cho 8,5 gam các kim loại Al và Mg tan hết trong dung dịch hỗn hợp HNO₃ loãng và H₂SO₄ loãng, thu được 11,2 lit (đktc) hỗn hợp khí B gồm NO và H₂ có tỉ khối hơi so với H₂ là 8. Cô cạn dung dịch sau phản ứng được lượng muối khan là

A. 59 gam. B. 69 gam. C. 79 gam. D. 89 gam.

Hướng dẫn giải

Đặt a và b lần lượt là số mol của NO và H₂, ta có:

⇒ m_muối = 8,5 + 62.0,25,3 + 96.0,25 = 79 gam.

● Dạng 6: Phản ứng oxi hoá – khử qua nhiều giai đoạn

1. Để 2,8 gam bột Fe ngoài không khí một thời gian thấy khối lượng tăng lên 3,44 gam. Tính phần trăm Fe đã phản ứng. Giả sử phản ứng chỉ tạo nên Fe₃O₄.

A. 48,8%. B. 60%. C. 81,4 %. D. 99,9%.

Hướng dẫn giải

Ta có sơ đồ phản ứng như sau: 2,8 gam Fe 3,44 gam chất rắn.

Bảo toàn khối lượng, suy ra:

Bảo toàn electron, suy ra:

1. Nhiệt phân hoàn toàn m gam KClO₃ với xúc tác MnO₂, lượng khí thoát ra oxi hoá 1,26m gam hỗn hợp Fe và Cu thu được hỗn hợp X gồm các oxit. Cho hỗn hợp X tác dụng với dung dịch HNO₃ dư thu được dung dịch Y và 0,896 lít NO (đktc, sản phẩm khử duy nhất). Cô cạn dung dịch Y thu được 175,76 gam muối khan. Giá trị của m là

A. 40,18. B. 38,24. C. 39,17. D. 37,64.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Chuyên Bến Tre, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Tóm tắt đề bài:

Ta có:

1. Hỗn hợp X gồm Al, Fe₃O₄ và CuO, trong đó oxi chiếm 25% khối lượng hỗn hợp. Cho 1,344 lít khí CO (đktc) đi qua m gam X nung nóng, sau một thời gian thu được chất rắn Y và hỗn hợp khí Z có tỉ khối so với H₂ bằng 18. Hoà tan hoàn toàn Y trong dung dịch HNO₃ loãng, dư, thu được dung dịch chứa 3,08m gam muối và 0,896 lít khí NO (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc). Giá trị m gần với giá nào nhất sau đây?

A. 9,5. B. 9,0. C. 8,0. D. 8,5.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT chuyên ĐHSP Hà Nội, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Tóm tắt đề bài:

Ta có:

Ta có:

1. Nung nóng hỗn hợp gồm 5,6 gam Fe với 4 gam bột S trong bình kín một thời gian thu được hỗn hợp X gồm FeS, FeS₂, Fe và S dư. Cho X tan hết trong dung dịch H₂SO₄ đặc nóng dư được V lít khí (đktc). Giá trị của V là

A. 8,96. B. 11,65. C. 3,36. D. 11,76.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Chuyên Bến Tre, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Vì X phản ứng với H₂SO₄ đặc, nóng (dư) nên ta sau phản ứng ta thu được Fe³⁺.

Bảo toàn electron:

1. Thổi một luồng CO qua hỗn hợp Fe và Fe₂O₃ nung nóng được chất khí B và hỗn hợp D gồm Fe, FeO, Fe₂O₃, Fe₃O₄. Cho B lội qua dung dịch nước vôi trong dư thấy tạo 6 gam kết tủa. Hoà tan D bằng H₂SO₄ đặc, nóng thấy tạo ra 0,18 mol SO₂ còn dung dịch E. Cô cạn E thu được 24g muối khan. Thành phần phần trăm của Fe trong hỗn hợp ban đầu là

A. 58,33%. B. 41,67%. C. 50%. D. 40%.

Hướng dẫn giải

Tóm tắt đề bài:

Theo đề bài, phản ứng oxi hoá – khử xảy ra qua hai giai đoạn.

Ở giai đoạn (1): CO + [O]_(oxit) CO₂

Vì khí B phản ứng với lượng dư dung dịch Ca(OH)₂ nên:

Bảo toàn electron cho cả quá trình phản ứng, ta có:

Bảo toàn nguyên tố Fe, suy ra:

1. Để a gam bột sắt ngoài không khí, sau một thời gian chuyển thành hỗn hợp A có khối lượng 75,2 gam gồm Fe, FeO, Fe₂O₃, Fe₃O₄. Cho hỗn hợp A phản ứng hết với dung dịch H₂SO₄ đậm đặc, nóng thu được 6,72 lit khí SO₂( đktc). Khối lượng a gam là:

A. 56 gam. B. 11,2 gam. C. 22,4 gam. D. 25,3 gam.

Hướng dẫn giải

Tóm tắt đề bài:

Bảo toàn electron cho cả quá trình phản ứng, ta có:

1. Để m gam bột sắt ngoài không khí sau một thời gian thu được 6 gam hỗn hợp các chất rắn. Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp đó bằng dung dịch HNO₃ thu được 1,12 lít khí NO duy nhất (đktc). Giá trị của m là :

A. 10,08 gam. B. 1,08 gam. C. 5,04 gam. D. 0,504 gam.

Hướng dẫn giải

Tóm tắt đề bài:

Bảo toàn electron cho cả quá trình phản ứng, ta có:

1. Cho 16,2 gam kim loại M, hoá trị n tác dụng với 0,15 mol O₂. Chất rắn thu được sau phản ứng cho hoà tan hoàn toàn vào dung dịch HCl dư thu được 13,44 lít khí H₂ (đktc). Kim loại M là 

A. Fe. B. Al. C. Cu. D. Zn.

Hướng dẫn giải

Tóm tắt đề bài:

Bảo toàn electron cho cả quá trình phản ứng, ta có:

1. Cho H₂ đi qua ống sứ chứa a gam Fe₂O₃ đun nóng, sau một thời gian thu được 5,2 gam hỗn hợp X gồm 4 chất rắn. Hoà tan hết hỗn hợp X bằng HNO₃ đặc, nóng thu được 0,785 mol khí NO₂. Giá trị của a là

A. 11,48. B. 24,04. C. 17,46. D. 8,34.

Hướng dẫn giải

Tóm tắt đề bài:

Theo đề bài, phản ứng oxi hoá – khử xảy ra qua hai giai đoạn.

Ở giai đoạn (1): H₂ + [O]_(oxit) H₂O.

Vì số oxi hoá của Fe ban đầu và cuối là như nhau nên bảo toàn electron cho cả quá trình phản ứng, ta có:

● Dạng 7: Xác định sản phẩm khử

1. Cho 9,6 gam Mg tác dụng với H₂SO₄ đặc, sau phản ứng thu được MgSO₄, H₂O và sản phẩm khử X. Xác định X, biết rằng có 49 gam H₂SO₄ tham gia phản ứng.

A. SO₂. B. S. C. H₂S. D. SO₂ và H₂S.

Hướng dẫn giải

Phản ứng xảy ra như sau:

Bảo toàn nguyên tố S, suy ra n_X = 0,5 - 0,4 = 0,1mol.

Đặt a là số oxi hoá của S trong X.

Theo định luật bảo toàn electron, ta có: 2.0,4 = (6 - a).0,1 ⇒ a = -2.

Vậy X là H₂S.

1. Cho 5,2 gam Zn tác dụng vừa đủ với 200 ml dung dịch HNO₃ 1M thu được Zn(NO₃)₂, H₂O và sản phẩm khử duy nhất là khí X. Sản phẩm khử X là

A. N₂. B. N₂O. C. NO. D. NO₂.

Hướng dẫn giải

Phản ứng xảy ra như sau:

Bảo toàn nguyên tố N, suy ra n_{N (X)} = 0,2 – 2.0,08 = 0,04mol.

Đặt a là số oxi hoá của N trong X.

Theo định luật bảo toàn electron, ta có: 2.0,08 = (5 - a).0,04 ⇒ a = +1.

Vậy X là N₂O.

1. Cho 3,6 gam Mg tác dụng hết với dung dịch HNO₃ (dư), sinh ra 2,24 lít khí X (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc). Khí X là

A. N₂O. B. NO₂. C. N₂. D. NO.

Hướng dẫn giải

Đặt a là số oxi hoá của N trong trong sản phẩm khử.

Nếu X chứa 1 nguyên tử N thì n_{N (X)} = 0,1 mol,

Bảo toàn electron, suy ra:

Nếu X chứa 2 nguyên tử N thì n_{N (X)} = 0,2 mol,

Bảo toàn electron, suy ra:

1. Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp M gồm 0,07 mol Mg và 0,005 mol MgO vào dung dịch HNO₃ dư, thu được 0,224 lít khí X (đktc) và dung dịch Y. Cô cạn dung dịch Y thu được 11,5 gam muối khan. Khí X là

A. N₂. B. N₂O. C. NO. D. NO₂.

Hướng dẫn giải

Tóm tắt đề bài:

Bảo toàn nguyên tố Mg, suy ra

Vì Mg phản ứng với HNO₃ có khả năng tạo ra NH₄NO₃ nên ta phải so sánh lượng muối do Mg và MgO tạo ra với lượng muối đề bài cho.

Ta có:

Vậy phản ứng có tạo ra NH₄NO₃, suy ra

Đặt a là số oxi hoá của N trong X.

- Nếu X chứa 1 nguyên tử N thì n_{N (X)} = 0,01 mol,

bảo toàn electron: 0,07.2 = (5 – a).0,01 + 8.0,005 ⇒ a = -5 (loại).

- Nếu X chứa 2 nguyên tử N thì n_{N (X)} = 2.0,01 = 0,02 mol,

bảo toàn electron: 0,07.2 = (5 – a).0,02 + 8.0,005 ⇒ a = 0. Vậy X là N₂.

● Dạng 8: Tính oxi hoá của các hợp chất KMnO₄, MnO₂, KClO₃ và tính khử của dung dịch HCl

1. Hỗn hợp X gồm Mg và Al Biết rằng m gam hỗn hợp X phản ứng vừa đủ với lượng O₂ được tạo ra khi nhiệt phân hoàn toàn một hỗn hợp gồm 0,2 mol KMnO₄ và 0,2 mol KClO₃. Giá trị của m là

A. 15,6. B. 21,8. C. 33,6. D. 42,3.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT chuyên Biên Hoà – Hà Nam, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Phản ứng nhiệt phân KMnO₄ và KClO₃:

Đặt a và b lần lượt là số mol của Mg và Al, ta có:

1. Đun nóng 48,2 gam hỗn hợp X gồm KMnO₄ và KClO₃, sau một thời gian thu được 43,4 gam hỗn hợp chất rắn Y. Cho Y tác dụng hoàn toàn với dung dịch HCl đặc, sau phản ứng thu được 15,12 lít Cl₂ (đktc) và dung dịch gồm MnCl₂, KCl và HCl dư. Số mol HCl phản ứng là

A. 1,8. B. 2,4. C. 1,9. D. 2,1.

(Đề thi THPT Quốc Gia – Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Tóm tắt đề bài:

Bảo toàn khối lượng, suy ra

Đặt a và b lần lượt là số mol của KMnO₄ và KClO₃, ta có:

Bảo toàn nguyên tố, ta có:

1. Hoà tan 5,6 gam Fe bằng dung dịch H₂SO₄ loãng dư thu được dung dịch X. Dung dịch X phản ứng vừa đủ với V ml dung dịch KMnO₄ 0,5M. Giá trị của V là

A. 80. B. 20. C. 40. D. 60.

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 4 – THPT chuyên ĐHSP Hà Nội, năm 2016)

Hướng dẫn giải

Tóm tắt đề bài:

Bảo toàn electron, ta có: